1 TURĐZM MEVZUATI ÖĞR.GÖR. ŞULE KIYCI
BİRİNCİ HAFTA 1 Hukukun Tanımı, Hukukun Temel Kaynakları, Turizm Hukuku Kavramı 2
Turizm ve Turist Boşzaman değerlendirme Konaklama Dinlenme Konferans, kongre Yer değiştirme Ziyaret Gezme, gezgin Sosyal bir olgu 3
Hukuk Belirli bir toplumda kişiler arasındaki ilişkileri düzenleyen ve devletin yaptırım gücüyle uyulması zorunlu kurallara dayanan, bu kuralların oluşturduğu düzendir. 4
Hukuk dışında toplumsal yaşamı düzenleyen diğer kurallar: Ahlak kuralları Din kuralları Görgü kuralları Örf, adet, gelenek, görenek Kişi iradesi, mantık kuralları Hukuk kurallarının en belirgin özelliği, bu kurallara uymanın devletin zorlayıcı gücüyle sağlanmış olmalarıdır. (Yaptırım gücü) 5
Hukukun Kaynakları Anayasa Devletin kuruluşu ve işleyişi, devlet organlarını oluşturan yasama, yürütme, yargı organlarının oluşumu ile çalışma esaslarını, kişi temel hak ve sorumluluklarınıbelirleyen temel yasa. herkes yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir temel hak ve ödevler (madde 23). 6
Hukukun Kaynakları Kanun Uyulması gereken kurallar bütünü. Kanun yapma yetkisi TBMM aittir (anayasanın 87. maddesi). Genel ve özel kanunlar. Kanun Hükmünde Kararname Kanunun oluşturulması zaman aldığında, hükümetin meclisten aldığı yetki ile kanun gücünde çıkardığı kararnameler 7
Hukukun Kaynakları Tüzükler Kanunların uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek üzere kanunlara aykırı olmamak kaydıyla, kanunun işleyişini gösteren kurallar. Bakanlar kurulunca çıkartılır ve Danıştay ın incelemesinden geçirilir. Yönetmelikler Kanun, KHK, tüzüklere bağlı olmak üzere, belirtilen hükümlerin uygulanmasını sağlamak amacıyla başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişiler tarafından çıkartılan düzenlemeler. Seyahat 8 acenteleri yönetmeliği, turizm tesisleri yönetmeliği, vb.
Hukukun Kaynakları Bakanlar Kurulu kararları Anayasa ve kanunların verdiği yetkiye dayanarak Bakanlar kurulunca yapılan düzenlemeler. Genelgeler ve Tebliğler İlgili kamu kuruluşları tarafından yasanın veya tüzüğün belli bölümlerinin uygulanmasını veya ortaya çıkan yeni bir durumu kamuoyuna veya ilgililerine duyurmak amacıyla yapılan yayım. Makam Onayları Kamu kurum ve kuruluşlarının yürürlükteki mevzuata bağlı 9kalmak kaydıyla, ilgili makamca onaylanan, dar çerçeveli yazılı çalışma sistemi
2 Turizm PolitikasıAçısından Turizm Hukukunun Yeri Önemi ve Gelişimi 10
Hukuk Toplum düzenini sağlamak amacıyla devlet tarafından ortaya konulmuş, uyma zorunluluğu olan maddi müeyyideli kurallar bütünü. Hukuk kurallarının yürürlükte olan yazılı belgelerinin tümüne mevzuat denir. 11
Turizm Hukuku Turizm ilişkilerini düzenleyen hukuk kuralları. Turizm Mevzuatı, turizm ile ilgili kuralları düzenlemek amacıyla hazırlanmış ve yürürlüğe konulmuş yazılı belgeleri kapsayan bütün. 12
Çeşitli konularda ortaya çıkan ihtiyaçlar doğrultusunda hukuk kuralları geliştirilir. Turizmin mesleki ve sektörel gelişimi ile ortaya çıkan yasal boşluklar turizm hukukunun oluşturulması ile giderilmeye çalışılmıştır. 13
İKİNCİ HAFTA 14
Cumhuriyet Döneminde Türk Turizm Hukukunun Gelişimi Planlı Dönem Öncesi Turizm Hukuku-1 1923 Türk Seyyahın Cemiyeti (Rehber ve tercüman yetiştirilmesi amacıyla kurulmuş) 1930 Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (turizm teşkilatının gelişmediği dönemlerde basılı yayınlar yapmış, tanıtımlar yapmış, tarihi eser korunmuş ve örnek yatırımlar yapmışlar ve hala faal.) 1934, 2450 sayılı kanun ve İktisat bakanlığına bağlı 15 Türk Ofisi Turizm Bürosu (İlk defa doğrudan devlet eliyle turizm çalışmalarına başlanmış)
Planlı Dönem Öncesi Turizm Hukuku-2 1939 Turizm Şube Müdürlüğü 1940 Matbuat Umum Müdürlüğü Turizm Dairesi 1949 Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü 1957 Basın Yayın ve Turizm Bakanlığı 1950 Turizm Müesseselerini Teşvik Kanunu 1953 Turizm Endüstrisini Teşvik Kanunu (Turizme dönük ilk yasal düzenlemelerle Turizm hukukunun temelleri atılmış) 1957 Türkiye Turizm Bankası(Tesis kurmak isteyenleri 16 teşvik etmek ve kredi vermek amacıyla) 1962 Turban Oteller ve Tatil Köyleri Zinciri
Planlı Dönem Sonrası Türk Turizm Hukuku-1 1960 yılından sonra turizme verilen önem artmaya başladı. 1961 anayasasından sonra kurulan Devlet Planlama Teşkilatı, turizmi bir plan çerçevesinde iktisadi ve sosyal ilkelere bağlamaya çalıştı 17
Planlı Dönem Sonrası Türk Turizm Hukuku-2 1962 T.C. Turizm Bankası TURBAN 1963 Turizm ve Tanıtma Bakanlığı (iç ve dış turizmi geliştirmek, ekonomik verim sağlamak, turizm imkanlarını değerlendirmek, araştırma-inceleme, tanıtıcıhizmetler) 1983 Kültür Bakanlığı ile birleştirildi (kültürel değerleri araştırmak, ilgili kuruluşları yönlendirmek, tarihi ve kültürel varlıkları korumak, 18 ekonomik kazanç için kaynakları kullanmak, yatırım-işletim-gelişim, taşınmazları temin etmek, tanıtmak, diğer görevler)
Bakanlık Teşkilatı (Bakan, Müsteşar, 4 müsteşar yardımcısı) Ana hizmet birimleri (güzel sanatlar g.m., kültür varlıkları ve müzeler g.m., kütüphaneler ve yayımlar g.m., telif hakları ve sinema g.m., yatırım ve işletmeler g.m., araştırma ve eğitim g.m., tanıtma g.m., milli kütüphane başkanlığı ve dış ilişkiler, Avrupa Koordinasyon Dairesi Başkanlığı), 19
Danışma ve denetim birimleri (teftiş kurulu başkanlığı, araştırma, planlama ve koordinasyon kurulu b., hukuk müşavirliği, bakanlık müşavirliği, basın ve halkla ilişkiler müşavirliği) Yardımcı hizmet birimleri (personel daire başkanlığı, idari-mali işler daire başkanlığı, savunma sekreterliği ve özel kalem müdürlüğü) Bakanlıktaki sürekli kurul en yüksek danışma 20 organı Turizm Şurası dır. Gerekli konular için 3 yılda bir toplanır.
TURĐZM ŞURASI Şura, Bakanın daveti üzerine 3 yılda bir toplanır. Bakan gerektiğinde Şura'yı olağanüstü toplantıya çağırabilir. Şura, üye tam sayısının üçte ikisiyle toplanır. Şuranın gündemi, Bakanlıkça belirlenir ve üyelere bildirilir. Şura gündemiyle ilgili gerekli dokümanlar toplantıdan önce üyelere gönderilir. Bakan, Şuranın tabii üyesi ve başkanıdır. Bakan bulunmadığı zamanlarda Müsteşar Şuranın başkanlığını yapar. Şura; tabii üyeler, temsilci üyeler, davetli üyeler ve gözlemcilerden oluşur. 21
TURĐZM Şurasının tabii üyeleri aşağıda belirtilmiştir. a) Türkiye Büyük Millet Meclisi Bayındırlık, Đmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Başkanı ve Üyeleri, b) Bakanlıktan; 1) Bakan, 2) Müsteşar, 3) Müsteşar Yardımcıları, 4) Teftiş Kurulu Başkanı, 5) APK(araştırma,planlama, koordinasyon kurulu) Kurulu Başkanı, 6) Genel Müdürler, Genel Müdür Yardımcıları, Bağımsız Daire Başkanları ve Döner Sermaye Đşletmeleri Merkez Müdürü, 7) I. Hukuk Müşaviri, 8) Şura Düzenleme Komitesi Başkanı ve Üyeleri, 9) Ankara, Đstanbul, Đzmir, Antalya, Muğla, Nevşehir, Erzurum, Diyarbakır Đl Turizm Müdürleri. c) Diğer Kurum ve Kuruluşlardan; Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı ve görevlendireceği bir kişi. 22
TURĐZM ŞURASI Şura Sonuç Bildirisi Genel Kurula katılan üyelerin oy çokluğu ile karara bağlanır. Oyların eşit olması halinde, Başkanın uygun bulduğu görüş kabul edilir. Gerektiğinde Başkanlık Divanı Sonuç Bildirisinin hazırlanması ve yayımlanması için Genel Kurul'dan yetki alabilir. Kararlardan hangilerinin yürürlüğe gireceği Bakan Onayı ile kesinleşir. Şura Kararları önem ve önceliğine göre, Bakanlık yıllık programlarında yer alır. Şura kitabı 4 ay içinde, Turizm Bakanlığınca yayımlanır ve ilgili yerlere gönderilir. 23
1. Beş Yıllık Plan 1963-1967 Turizm talebinin karşılanması ve ödemeler dengesinin kurulması Yatırımın artırılması Tanıtım Alt dalların geliştirilmesi 24 İkili turizm anlaşmaları
2. Beş Yıllık Plan 1968-1972 Tüketimi ve gecelemeyi artırmak İçturizmin geliştirilmesi Kitle turizmi Rekabete cevap vermek Alt yapının geliştirilmesi 25
6. Beş Yıllık Plan 1990-1994 Kış, av, su sporları, festival, sağlık, gençlik, kongre, termal, golf ve 3. yaşturizmi Kalifiye eleman sağlamak Çevresel faktörlere dikkat etmek Tur operatörlerini geliştirmek Tesis işletmeciliğini artırmak, küçük tesis ve aile işletmeciliğini 26 artırmak Sağlık şartlarını sağlamak
7. Beş Yıllık Plan 1996-2000 Turizm BakanlığıTeşkilat Kanunu Türkiye Seyahat Acenteleri ve Acenteler Birliği Yasası Türkiye Turistik Otelciler ve İşletmecileri Birliği Yasası Deniz Turizmi Birliği Yasası Pansiyon İşletmecileri ve Türkiye Pansiyon 27 İşletmecileri Birliği Yasası Rehberler Birliği Yasası
8. Beş Yıllık Plan 2001-2005 Kriz yönetimi Yeni turizm alanlarınıgeliştirmek Doğal, tarihsel ve sosyal çevreyi koruyucu, kollayıcı ve geliştirici yaklaşımlar Yatak kapasitesinin geliştirilmesi Yerel yönetimler ve halkın katılımı Kullanan öder kirleten öder ATAK Akdeniz-Ege Turizm AltyapıKıyıYönetimi KOBİler İstihdam edileceklerin belgelendirilmesi 28 Arazi kullanım planları Sürdürülebilir turizm
9. Beş Yıllık Plan 2007-2013 Toplumsal katılımıve diyaloğugüçlendirmek İnsan odaklı yönetim anlayışı Rekabetçi piyasa Şeffaflık, katılımcılık, hesap verebilirlik, verimlilik, memnuniyet kamusal hizmet Devletin üretimden çok, politika-düzenleme-denetleme işlevlerini güçlendirmek 29 Sürdürülebilirlik
ÜÇÜNCÜ HAFTA 30
3 Türk Turizm Hukukunun Kaynakları 31
Türk Turizm Hukukunun Milli Kaynakları A-Anayasa da Turizm 23. Madde yerleşme ve seyahat hürriyeti, herkes yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir 5682 sayılı Pasaport Kanunu 16. Madde Yabancıların durumu 43. Madde Kıyılardan yararlanma 56. Madde Sağlık Hizmetleri ve çevrenin korunması 63. Madde Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının 32 korunması 169. Madde Ormanların korunmasıve geliştirilmesi 172. Madde Tüketicilerin korunması
B-Yasalarda, Tüzüklerde ve Yönetmeliklerde Turizm 2634 SayılıTurizmi Teşvik Kanunu 1618 SayılıSeyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu Seyahat Acenteleri Yönetmeliği Yat Turizmi Yönetmeliği gibi 33
2634 Sayılı Turizmi Teşvik Kanunu 1953 yılında yürürlüğe girmiş olan 6086 sayılı turizm endüstrisini teşvik kanunu turizm işletmelerini teşvik için çıkarılmış fakat bakanlık bazında yeterli gelmemiştir. 16.03.1982 tarih ve 2634 sayılı turizmi teşvik kanunu yürürlüğe konmuştur. Zaman içinde değişikliklere uğramıştır. 34
YENĐ TURĐZM TEŞVĐK KANUNUNU GEREKTĐREN HUSUSLAR 1. Turistik tesis yapılmasına uygun arazilerin üretilememesi-arzın arttırılamaması-ülkenin ekonomik durumu da yatırımcıların turizm alanında yatırım yapmasına engel olmuştur. 2. Alt yapı yetersizliği-taşucu-vidanjörler 3. Turizm alanındaki yasal düzenlemelerin yeni yatırımlara açık olmaması-yatçılık, karavancılık, yüzer tesisler gibi 35
1982- TURĐZMĐ TEŞVĐK KANUNU Kanun 6 bölüm ve 40 maddeden oluşur. Kanunun en önemli özelliği, çıkartılması zorunlu olan yönetmeliklerle, sektörün yönlendirilmesinde güncelliğin sağlanması olanağını vermesidir. Turizm alan, bölge ve merkezi uygulaması getirilerek, turizm alt ve üst yapılar belli bölgelere yoğunlaştırılmış. Turistik destinasyonların seçiminde turizm potansiyelleri baz alınmış(tarih-arkeoloji gibi) Kamu arazilerinin veya turizme tahsis edilecek özel arazilerinin kamulaştırılmasında süreç kısaltılmıştır. 36
Kanun Mahiyeti -1 Turizm teşvik kanunu, turizm sektörünü düzenleyecek, geliştirecek, dinamik bir yapı ve işleyişe kavuşturacak tertip ve tedbirlerin alınmasınısağlamak amacıyla çıkarılmıştır (m.1) Genel ifadeyle, turizm hizmeti ve bu hizmetin gereği turizm bölgeleri ve turizm merkezlerinin tespiti ile geliştirilmesine, turizm yatırım ve işletmelerinin teşvik edilmesine, düzenlenmesine ve denetlenmesine ilişkin hükümleri kapsar (m.2) 37
Kanun Mahiyeti -2 *Turizm bölge ve merkezlerinin tespiti *Turizm yatırımı ve turizm işletmesi belgesi alınması *Turizm bölgelerinin gelişimi, planlanması, kararların onaylanmasıve tadil edilmesine (değiştirmek) Kültür ve Turizm Bakanlığının yetkilendirilmesi *Doğal turizm kaynaklarının korunması ve kullanılması (Bu bölgelerde bulunacak yapı ve tesisler, Bakanlıktan izin almak şartıyla; imar planlarına göre yapılabilir ve işletilebilir.bölgenin doğal ve kültürel özelliklerini bozmamak gerekir.), 38
KANUN MAHİYETİ- 3 Taşınmazların turizm amaçlıkullanımı(turizm destinasyonlarında Bakanlığın talebi üzerine, imar planları yapılmış ve turizme ayrılmış yerlerdeki taşınmaz mallardan; Hazineye ait olan yerlerle,ormanlar ilgili kuruluşlarca Bakanlığa tahsis edilir), Turizm merkezlerinin alt yapısının, oluşturulmasında öncelik tanınması(kamu yatırımları-yol,su,kanalizasyon,elektrik ve telekomünikasyon gibi alt yapı ihtiyaçları ilgili kamu kuruluşlarınca öncelikle tamamlanması zorunludur), Fiyat tarifelerinin hazırlanması, Turizm kredilerinin tahsis edilmesi, 39
Kanun Mahiyeti -4 *Elektrik, havagazıve su ücretlerinin en düşük seviyeden ödenmesi *Haberleşme kolaylıkları *Belgeli işletmelerde içişleri bakanlığının izni ile %10 u geçmemek üzere yabancı çalıştırılması *2559 sayılıpolis vazife ve salahiyet kanunu 12. maddesi (bayanların çalıştırılması, yaşsınırları) 18. yaşından küçükleri velileri ile işletmelere girmesi 40
KANUN MAHİYETİ-5 *1593 sayılıumumi hıfsısıhhakanunu hükümleri *Talih oyunlarıile ilgili hüküm *İzinler (resmi tatil, hafta sonu, çalışma süreleri) bakanlıkça düzenlenir. *Yat turizmi ile ilgili hükümler (Yasa çıkana kadar Kabotaj ve gümrük düzenlemeleri içinde faaliyet göstermiştir.) *Kanunun uygulanması, turistik tesislerin denetlenmesi ve uygulanacak cezaların belirlenmesi. 41
Denetleme Yetkisi Belgeli yatırım işletmelerinin, bu yatırım ve işletmelerin belgeye esas olan niteliklerini, bu nitelikleri koruyup korumadıklarını denetleme ve işletmeleri sınıflandırma yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığına aittir. Bakanlığın gerek görmesi halinde, denetim ve sınıflandırmaya esas oluşturacak tespitler, bakanlıkça yetkili kılınacak gerçek ve tüzel uzman 42 kişilere de yaptırılabilir.
Cezalar -1 Uyarma cezası (Turizm yatırım ve işletmelerinin idare ve işletilmelerinde görülecek kusur, aksaklık ve eksiklikler için, belge sahibine denetimi yapan elemanlar veya Bakanlıkça uyarma cezası verilir. Para cezaları ((a) uyarmanın tekrarı (b) bakanlığa bilgi vermeden kapatma (c) reklam vb araçlarda uygunsuzluk (d) can ve mal kaybında ihmal (e) devir, kira, ortaklık vb değişimlerinin izinsizliği (f) onaylı fiyatın üzerinde fiyat-20 kat fazlası alınır, cezalar çarpan olarak toplam olarak verilir, para cezaları denetleme elemanları tarafından verilmekte ve 7 gün içinde ödenmesini teminen mal müdürlüğüne ceza tutanağı verilir, aksinde icra kuralları uygulanır) 43 *İtiraz ve iptal davası para cezasının tahsilini durdurmaz.
Cezalar -2 Turizm yatırımı veya turizm işletme belgesinin iptali (1 yıl içinde 4 kez para cezası, işletme türü dışında faaliyet, ülke turizmi ve can güvenliği açısından sakıncalı olma, turizm işletmeciği ve genel sağlık açısında tesisin vasıflarını önemli ölçüde yitirmesi, yatırım ve işletme döneminde tesisin belgelendirmeye esas vasfını yitirmesi) gibi durumlarda Bakanlıkça iptal edilmektedir. 44
Cezalar -3 Diğer cezalar (kanunun 6. maddesi hükümlerine aykırılıkta 3-18 ay hapis ve ağır para cezası ya da her ikisi birden uygulanabilir, yatların Türkiye de kalış süreleri ve kabotaj hakları ile ilgili maddenin 2. fıkrasına aykırılıkta ağır para cezası tekrarında ceza 2 kat artar) 45
CEZALARA ĐTĐRAZ VE DAVA AÇILMASI Kanuna göre verilecek uyarma cezası kesindir. Denetleme elemanlarınca verilen para cezalarına karşı, 7 gün içinde bakanlığa itiraz edilebilir. Bakanlık itiraz üzerine, denetleme elemanlarınca verilen para cezalarını, aynen veya değiştirerek veya kaldırarak, en geç 1 ay içinde karara bağlar. Para cezalarına ilişkin Bakanlık kararına ve diğer cezalara karşı, belgeli işletmenin bulunduğu yargı çevresinde idare mahkemesi nezdinde iptal davası açılabilir. 46
Kanun Uyarıca Uygulamaya Konulan Yönetmelikler Kanunun en önemli özelliği, uygulamaları yönetmeliklere bırakarak güncelleşmeyi yakalama fırsatı vermesidir. 47
Turizmi Teşvik Kanunu ile ilgili Yönetmelikler - 1 *Talih oyunlarıyönetmeliği *Turizmi geliştirme fonunun denetlenmesine ait yönetmelik *Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgelerinde ve turizm merkezlerinde imar planlarının hazırlanması ve onaylanmasına ilişkin yönetmelik *Belgeli işletmelerde yabancı personel ve sanatkarların çalıştırılmasıhakkında yönetmelik *Turizm işletmelerinin bakanlıkla, birbirleriyle ve müşterileriyle 48 ilgili ilişkileri hakkında yönetmelik *Turizm yatırım ve işletme kuruluşlarının denetimi hakkında yönetmelik
Turizmi Teşvik Kanunu ile ilgili Yönetmelikler - 2 *Kamu arazisinin turizm yatırımlarına tahsisi hakkında yönetmelik *Turizm tesislerinin belgelendirilmesine ve niteliklerine ilişkin yönetmelik *Kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ile turizm merkezlerinin belirlenmesine ve ilanına ilişkin yönetmelik *Yat turizmi yönetmeliği *Türk karasularında sportif amaçlarla yapılacak aletli 49 dalışlara ilişkin yönetmelik *Turizm amaçlı sportif faaliyet yönetmeliği
Turizmi Teşvik Kanunu ile ilgili Yönetmelikler - 3 Turizmi teşvik kanununca uygulanacak para cezalarının tahsili ve turizmi geliştirme fonuna aktarılması hakkında yönetmelik Turizmi teşvik kanununun cezai hükümlerinin uygulanmasıhakkında yönetmelik Turizm alan ve merkezlerinde yer alan termal suların kullanma hakkı ve işletilme usulü ve esasları hakkında yönetmelik 50
DÖRDÜNCÜ HAFTA 51
1618 Sayılı Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu Seyahat Acenteleri Yönetmeliği Seyahat Acenteleri Birliği Yönetmeliği 52
Turizm olgusunun ana unsurlarından birisi acentecilik faaliyetleridir. Thomas Cook un İngiltere de yapmış olduğu organize turu seyahat acenteciliğinin başlangıcı olarak değerlendirebiliriz. 19. yüzyılın sonlarına doğru, Avrupa da demiryollarının gelişmesiyle, organize tur hareketlerinden oluşan artışla birlikte, Thomas Cook un yapmış olduğu organizasyonda kurumsallaşarak seyahat acenteciliğine dönüşmüştür. 53
Kitle turizmindeki gelişmeler, turizm alanında yeni kavramların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunlar; Charter (tarife dışında uçak kullanımı ) Paket tur Tur operatörlüğü 54
1618 SayılıSeyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu 14.09.1972 tarihli kanun, seyahat acentelerinin gerek tanımı, gerek kuruluş ve sınıflandırmasını, gerekse işleyiş bakımından meydana gelen aksaklıkların ortadan kaldırılmasını, Seyahat Acenteleri Birliği kurularak seyahat acenteciliğini yurt ekonomisine en yararlı bir meslek haline getirilmesini, sağlamak amacıyla çıkarılmıştır. 55
Kanunun eleştirildiği noktalar: Acentecilik faaliyetinde a,b ve c sınıfı gibi sınıfların olması.(dünya da iki tür seyahat acenteciliği bulunmaktadır.toptancı seyahat acenteleri ve perakendeci seyahat acenteleri.bizde ise a,b,c grubu olarak yapacakları iş kapsamında ayrılmışlardır.bu durum günün koşullarına uymamaktadır.) Döviz bozdurma zorunluluğu ve tur sınırlaması.(a grubu sa.iki yıl içinde 80.000 ABD doları bozdurduklarını belgelemeleri kaydıyla A grubunda kalabilmektedirler.aksi halde B grubuna düşürülmekte veya belgesi iptal edilmektedir.b ve C grubu a. için döviz bozdurma zorunluluğu bulunmamaktadır. A grubu sa.yurt dışına yapacakları turlar, bir yıl önce getirdikleri döviz 56 miktarının %25 i ile sınırlandırılmıştır.serbest ekonomiyle bağdaşmamaktadır.(a grubu a. Kısıtlama)
Kanunun eleştirildiği noktalar: Uygulanan cezalar. (Cezalar günümüz koşullarının çok gerisinde kalmış olup, etkinliği yok denecek kadar azdır) Teminatlar. (SA. Faaliyetleri nedeniyle gerek müşterilerin gerekse acentelerin ticari faaliyette bulunduğu diğer kişi ve kuruluşların mağduriyetlerini önlemek amacıyla alınan teminat miktarları son derece yetersizdir. A grubu acen. 50 000TL, B grubu acen. 12 500 TL, C grubu acen. 25 000TL. Miktarların azlığı fakat kanunun değiştirilememesi nedeniyle TÜRSAB, Turist sigorta poliçesi 57uygulamasını başlatmıştır.
Kanunun eleştirildiği noktalar: Enformasyon memurluğunda dil sınırlandırması (Kanuna göre SA da çalışacak enformasyon memurlarının İngiliz, Fransız, Alman, İtalyan ve Arap dillerinden birini bilmeleri gerekmektedir. Bugün ise Rusça, Çince, Japonca lazım!!!) TÜRSAB ın hukuki niteliği.(bu niteliğin kanunla desteklenmeyip, yönetmelikle belirtilmiş olması. Bu durumun güven sarsıcı olduğunu göstermekte.) 58
SEYAHAT ACENTELERĐNĐN TANIMI: SA kar amacıyla turistlere ulaştırma, konaklama, gezi, spor ve eğlence sağlayan, onlara turizmle ilgili bilgiler veren, bu konuya ilişkin tüm hizmetleri gören ve turizm ekonomisine ve genellikle ödemeler dengesine katkıda bulunan ticari kuruluşlardır. 59
ACENTELERĐN GRUPLANDIRILMASI Gruplandırılması(A grubu acenteler tanımdaki işleri yapabilirler. B grubu acenteler-uluslar arası hava deniz kara ulaştırma araçları ile A grubu a. Düzenleyecekleri turların biletlerini satarlar. C grubu acenteler-yalnızca Türk vatandaşları için yurt içi turlar düzenlerler. B ve C grubu a. Bu görev tanımları dışında A grubu a. Kendilerine verecekleri hizmetleri görürler. 60
KANUN DA BELGE İŞLEMLERİ; A grubu seyahat acenteleri Kültür ve Turizm Bakanlığından geçici işletme belgesi, B ve C grubu sa. ise işletme belgesi aldıktan sonra faaliyete geçerler. A grubu sa. iki yıl süreli geçici işletme belgesi verilir. A grubu belgeli 2 sene için 80.000 $ (yabancı uyruklular için 3 katı) döviz geliri temin etmeli. Bu şartı yerine getiremezse, geçici işletme belgeleri bakanlıkça geri alınır. A grubu aynı şartları her iki yılda bir sağlamalı, yoksa 5 sene geçmişe dayalı ortalama senelik 40.000 $ altında kaldığı takdirde belgenin iptali durumu söz konusu olur. B C grupları için döviz şartı yoktur. 61
KANUN DA ŞUBE AÇMA; Acenteler yurt içi ve dışında sürekli veya geçici şubeler açabilirler. Şube açma niyetindeki acenteler bu hususu Bakanlığa bildirmeye ve kuruluş izni alamaya mecburdur. Şubeler, levhalarında, antetli kağıtlarında, mühür ve kaşelerinde bağlı oldukları merkezi belirtirler. Şubeler seyahat acentelerine verilen işletme belgelerinde yazılır. İşletme belgesi iptal olan sa. ve bunların şubelerine 2 yıl içinde yeniden izin verilmez. 62
PERSONEL NİTELİKLERİ Acente sahibinin nitelikleri( 18 yaşını bitirmiş olmak, ağır hapis ya da yüz kızartıcı suçlardan hükümlü olmamak, ticari itibar bakımından yeterli olmak, belgesiz olarak sa. Faaliyetinde bulunmamak) Sorumlu müdürünün nitelikleri (en az lise mezunu, kanunda belirtilen dillerden birini bildiklerini Bakanlığa belgelemek, iki yıl deneyim, TC. vatandaşı olmak) Personelin nitelikleri (A ve B grubu sa. merkez ve şubelerinde en az iki enformasyon memuru ve bir rehber çalıştırılır. Çalışanların dil bilme şartı vardır. C grubu sa en az bir enformasyon memuru çalıştırılır ve dil şartı aranmaz.) İşyerinin nitelikleri (işin gereklerine uygunluk, iç ve dış63 görünümün özenle düzenlenmiş olması gerekliliği.
KURULUŞ TEMİNATI Kuruluşteminatı; SA. ve şubeleri müşterileri ile biletlerini satacakları ulaştırma işletmelerini sunacakları hizmetler ve tüm seyahat işletmeciliği işlemlerinden doğacak yükümlülüklerine karşılık oluşturmak üzere bir kuruluş teminatı vermek zorundadırlar. Bakanlık tarafından belirlenen teminat miktarları; A için50 000 tl, B için 12 500 tl, C için asgari 25 000 tl dir. Her bir şube için bu teminatların %50 si alınır; yabancı sa da miktarlar 2 misli olarak uygulanır. Teminat alınma sebebi; her hangi bir borç durumunda sa bu borcu 30 gün içinde ödemek zorundadır. SA borcunu ödeyemediği zaman Bakanlık devreye girer ve teminat akçelerinden öder. Daha sonra SA bu eksiği 30 64 gün içinde tamamlar.
ACENTELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ SA kendi bünyelerinde meydana gelen değişiklikleri 30 gün içinde Bakanlığa haber ve bilgi verme zorunluluğu vardır. SA her yıl en geçekim ayısonuna kadar bir yıl önceki çalışmalarının gösteren raporu Kültür ve Turizm bakanlığına sunarlar. Reklam ve tanıtma belgelerinden birer nüshayı dağıtımlardan 15 gün önce bakanlığa gönderme zorunluluğu vardır. Bakanlıktan gönderilen genelge ve yazılarıen geç15 gün içinde cevaplandırmalılar ve gecikme nedenini açıklamalılardır. Diğer SA ile yazışmalarda da 15 gün süreye uyarlar ve 65 yazışmaları 5 yıl saklarlar. Yerli ve yabancıyapmışolduklarıtüm sözleşmelerin bir nüshalarınıbakanlığa gönderirler. Müşterileri ile ilgili bilgileri gizli tutmak zorundadırlar
Acentelere verilecek kredi ve tanınacak kolaylıklar SA hizmet nitelikleri ile ilgili hükümler(karayolu turist taşıma araçları, rent a car, deniz-hava ulaştırma araç.) Seyahat acentelerinin denetim ve gözetimi( Bakanlık müfettişleri, kontrolörler, il müdürleri aracılıyla her zaman denetleme yetkisi vardır. Denetleme sırasında personel her türlü bilgiyi vermek ve belgeleri göstermek zorundadır.) Faaliyetten men etme TÜRSAB amaçve kuruluş, görevleri, organları, gelirleri hakkındaki hükümler. 66
ĐŞLETME BELGESĐ ĐPTAL CEZALARI Teminat akçelerindeki eksiklikleri 30 gün içinde tamamlamamak-bakanlık tarafından ihtar edilir.ihtarın süresi 30 gündür. Bu süre sonunda eksiklikleri gidermeyenlerin, Bir yıl içinde 3 kez üst üste ihtar alanların, Yanıltıcı reklam yapanlar Bakanlıkça ihtar edilir ve 15 gün içinde düzeltici önlemleri almayan SA ikinci bir kez ihtar edilir, İşletme belgelerinde yazılı olan faaliyetlerin dışında faaliyet gösterenler Bakanlıkça ihtar edilir ve 15 gün içinde düzeltici önlemleri almayan SA ikinci bir kez ihtar edilir, Tur taban fiyatlarını uygulamayan SA, Müşteriyi aldatıcı, güven sarsıcı ve turizmi etkileyen olumsuz faaliyetler ve bunların devamı, Döviz girdilerini sağlayamama Av turizm yönetmeliğine uygun hareket etmeme 67
İptalin Hükmü İptal kararının ardından SA ve şubelerine en az 2 yıl yeniden izin verilmez Geçici A grubu belgesi alınan acenteler için 2 yıl belge tekrar düzenlenemez Sahip ve sorumlu müdürü aynı olan ve yakınlıkları olan acente kuruluşları için 2 yıl izin verilmez 68
Cezalar Belgesiz acenteler için men cezası dışında, mahkemelerce sorumlular hakkında 3-6 ay arasında hapis cezası uygulanır. 69
SEYAHAT ACENTELERĐNĐN ÇALIŞMA KONULARI Tur düzenlemek Transferler gerçekleştirmek Rezervasyon işlemlerini gerçekleştirmek Enformasyon vermek Kongre ve konferans organizasyonu Turistik gezi amaçlı münferit gezi aracı kiralama Ulaştırma araçları biletleri satma Seyahat acentesi ürünü satmak(turistik enformasyon ve tanıtım malzemeleri satışı gibi) Motorlu motorsuz ulaştırma araçları kiralamak 70
Tur Taban Fiyatları Turizm Bakanlığı gerektiğinde acentelerin, uğradığı her deniz ve havalimanında 48 saat veya daha az kalan gemi ve uçak yolcuları için tertipleyecekleri turların taban fiyatlarını en geç bir önceki yılın ağustos ayı sonuna kadar tespit edip, bu fiyatları acentelere ve ilgili kuruluşlara duyurmaktadır. 71
Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu ile İlgili Yönetmelikler Yerli ve yabancıavcıların av turizmi kapsamında avlanmalarına ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmelik Seyahat acenteleri yönetmeliği Seyahat Acenteleri Birliği yönetmeliği Seyahat acentelerinin hac seferi düzenlemelerine dair esasları 72 belirleyen yönetmelik
Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) Pazar araştırmalarıve seyahat acenteciliği konusunda incelemeler yapmak Rekabetin önlenmesi için gerekli tedbirleri almak Acente personelinin yetişmesi için kurs ve seminerler düzenlemek Bakanlığa görüşbildirmek Acenteleri uluslar arasıalanda temsil etmek Birlik üyelerine cezai işlem uygulayabilmek Tur taban fiyatlarının tespitinde görüş bildirmek 73
Seyahat acenteleri bu birliğe üye olmak zorundadırlar. Merkezi Ankara da yer almaktadır. Genel kurul, yönetim kurulu, denetim kurulu ve disiplin kurulu şeklinde organize olmuşlardır. Gelirleri, birlik üyelerinin kayıt ve aidat ücretleri, seminer ve kurslardan elde edilecek gelirler, bağışve yardımlardan oluşmaktadır. 74
YAT TURĐZMĐ YÖNETMELĐĞĐ ARTIK DENĐZ TURĐZMĐ YÖNETMELĐĞĐ 24.07.2009 tarih ve 27298 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe GĐRMĐŞTĐR. 75
DENĐZ TURĐZMĐ YÖNETMELĐĞĐ Yönetmelikten derse devam edilecek. 76
TURĐZM TESĐSLERĐ YÖNETMELĐĞĐ Turizm yatırım ve işletmelerinin geliştirilmesi, günün şartlarına uygun hale getirilmesi, belgeli turizm yatırım ve işletmelerinin asgari niteliklerinin belirlenerek bu tesislerin arasında standart birliğin sağlanması ve kalitenin yükseltilmesi amacıyla 2001 yılında yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik, turizm yatırımı ve turizm işletmesi belgelerinin verilmesine, bu tesislerin yönetim, personel ve işletme özellikleri ile uymak zorunda oldukları asgari fiziki şartlara, işletmecilik esaslarına, uygulanacak fiyat tarifelerinin hazırlanmasına ilişkin hükümleri kapsar. 77
Turizm Yatırım Belgesi ve Turizm İşletme Belgesi 2634, 5. Madde: turizm sektöründe; bu kanun ve diğer mevzuatta yer alan teşvik tedbirleri ile istisna, muafiyet ve haklardan yararlanabilmek için Turizm Bakanlığından, Turizm Yatırım Belgesi veya Turizm İşletme Belgesi alınması gerekir. 78
Turizm belgesi Turizm yatırımıbelgesi Turizm deneme işletmesi belgesi Turizm işletmesi belgesi Kısmi turizm işletmesi belgesi 79 Geçiş dönemi turizm yatırımı belgesi veya geçiş dönemi turizm işletmesi belgesi
Turizm Yatırım Belgesi; turizm sektöründe yatırım yapana, tespit edilen yatırım dönemi için bakanlıkça verilen belgedir. Turizm İşletmesi Belgesi; turizm sektöründe faaliyet gösteren turizm işletmelerine bakanlıkça verilen belgedir. 80
Turizm Belgesi Turizm kompleksleri, turizm kentleri ve tatil merkezlerindeki apart otel üniteleri, tatil siteleri ve butik tatil villalarıile apart oteller dışındaki turizm belgeli tesislerde devre tatil hakkıhariçdevre mülk gibi şerhe konu şahsi haklar tapuya tescil ettirilememekte, bu tür tesislere turizm belgesi verilememekte ve bu sisteme kısmen veya tamamen geçtiği tespit edilen tesislerin belgeleri de iptal 81 edilmektedir.
İşlemler Turizm belgesi başvurusu Başvurunun değerlendirilmesi (Bakanlıkça uygun görülen başvurular en geç 6 ay içinde sonuçlandırılır.yönetmelik hükümlerine aykırı talepler reddedilir.) Turizm belge devri talepleri Sınıflandırma çalışmaları(amaç;tesislerin sürekli yeniliği yakalaması, aynı kategori de bulunan tesislerin arasında standart birliğin sağlanmasıdır. İki Bakanlık kontrolörü ve bir sektör temsilcisinden oluşur.) Değerlendirme kurulunun oluşumu, görev ve çalışma esasları 82 Turizm yatırımıbelgesinin süresi ve yatırımın izlenmesi Turizm belgesinin iptali
Turizm Tesislerinin Genel Nitelikleri-1 Yerleşme özellikleri ile mahallerin düzenlenmesi: yöre, çevre ve doğa ile uyumlu, pazarlama ve işletmenin gereklerini sağlayabilecek şekilde yönetmelikte öngörülen fonksiyonlara ve ölçülere uygun, nitelikli malzeme ile tefriş, dekore edilerek donatılmış mekanlarda gerçekleştirilecektir. Bahçe, lavabo ve tuvalet, ısıtma havalandırma, sıcak soğuk su, arıtma tesisi, aydınlatma, ek hizmet alanları. 83