İzmir Valisi Mustafa TOPRAK Amacımız; İzmir i her alanda yaşam kalitesi yüksek bir dünya kenti yapmaktır. Röportaj: İdarecinin Sesi İDARECİNİN SESİ: Sayın Valim, yaklaşık iki yıldır İzmir de görev yapıyorsunuz. İzmir vilayeti hakkında buraya atanmadan önceki düşünceleriniz ve göreve başladıktan sonraki düşüncelerinizi öncelikle alabilir miyiz? M. TOPRAK: İzmir deki valilik görevime 31 Mayıs 2013 tarihinde başladım. Ülkemizin en önemli kentlerinden olan İzmir ile ilgili, şüphesiz genel bir malumatım vardı. Ege nin incisi, Akdeniz in yıldızı, Homeros un yurdu, Türkiye nin batıya açılan kapısı olarak tarif edilen İzmir in, bütün bu tanımlamalardan daha fazlasını hak ettiğini, farklı kültür ve dinlere mensup insanların hoşgörü ve barış içinde yan yana yaşadığı bir kent olduğunu gördüm. İzmir bu anlamda barışın, demokrasi kültürünün ve hoşgörü ortamının güzel bir örneğini teşkil etmektedir. İzmir, kendine özgü tarihi ve doğal güzellikleriyle de insanları büyüleyen bir karaktere sahiptir. Ben de hem bu ilin valisi hem de bir birey olarak İzmir hoşgörünün, barışın, sevginin yaşandığı, uygarlık ateşinin yandığı ve Anadolu yu aydınlattığı kenttir diyebiliriz. 104 idarecinin sesi / Mayıs - Haziran
RÖPORTAJ böylesine güzide bir ortamda yaşamaktan büyük bir zevk alıyorum. İzmir; Dinamik yapısı, gelişen ekonomisi, nitelikli işgücü, ülke ortalamasının üzerindeki eğitim düzeyi, tarım, sanayi, ticaret ve turizm sektörlerindeki potansiyeli ile Ege Bölgesi ekonomisinin itici gücünü oluşturmaktadır. İzmir aynı zamanda bu imkânlarını sosyo-ekonomik gelişmişliğe çevirebilmiş, bu yönde kullanabilmiş, şanslı illerimizin başında gelmektedir. Bu açıdan İzmir geçmişte de Türkiye için önemli bir kentti, gelecekte de önemli bir kent olmaya devam edecektir. Amacımız; İzmir i her alanda yaşam kalitesi yüksek bir dünya kenti yapmaktır. Bizi bu amaca ulaştıracak her türlü faaliyete büyük önem veriyoruz. İDARECİNİN SESİ: İzmir ilinin 2023 vizyonu konusunda çalışmalarınız var mı? Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. yıl dönümünde İzmir ilini nerde görmek istiyorsunuz. Bununla ilgili bir yol haritanız var mı? Özellikle ulaşım, trafik, otopark gibi sorunlarının çözümünde ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Veriler, yapı stokumuzun yarıya yakının iyi olmadığını göstermektedir. olduğunu biliyoruz. Bu potansiyeli harekete geçirmek amacıyla faaliyetlerimize yoğun bir biçimde devam ediyoruz. Bunun için öncelikli hedeflerimiz; ileri teknolojiye dayalı sanayi, yenilenebilir enerji, lojistik, tarım ve tarıma dayalı sanayi ve turizm sektörlerinde ilerleme ve gelişme sağlamaktır. M. TOPRAK: Bildiğimiz gibi, ülkemizin 2023 hedefi; Cumhuriyetimizin 100. yılında Atatürk ün işaret ettiği muasır medeniyet seviyesinin üzerine çıkma hedefi doğrultusunda, bilim ve teknolojiye hâkim, teknolojik gelişmeleri toplumsal ve ekonomik faydaya dönüştürme yeteneği kazanmış bir Refah Toplumu yaratmak olarak belirlenmiştir. İzmir, özelinde 2023 yılına Türkiye ekonomisi içerisinde en etkin 2. şehir olması hedeflenen, İzmir i marka şehir haline getirmeye yönelik çalışmalarımız kararlılıkla sürdürülmektedir. İzmir ekonomisinin tarım, sanayi, ticaret ve turizm sektörlerine dayandığını ve bu alanda ciddi potansiyelimiz www.tid.web.tr 105
Günümüz metropollerinin tamamında olduğu gibi İzmir de de trafik sıkıntısı mevcuttur. Trafik problemini üzerinde çalıştığımız projelerin hayata geçmesiyle kısa vadede aşacağımızı öngörüyoruz. Sanayide; işletmelerin rekabet gücünü artırmak için üretimde verimlilik, yenilik ve kaliteye önem verilerek, işletmelerin pazar paylarını artıracak uygulamalar teşvik edilmektedir. AR-GE ve Yenilik kapasitelerinin artırılmasına yönelik stratejiler geliştirilerek, kümelenme faaliyetlerine ağırlık verilmektedir. Sanayide üretim ve hizmet altyapısının güçlendirilmesine yönelik ihtisas OSB lerinin güçlendirilmesi gibi projelere öncelik verilmektedir. Ticaretin gelişmesine yönelik ulaşım ve lojistik alanlarındaki yatırımlara ağırlık verilmekte, ilin dış ticaret kapasitesinin daha da geliştirilerek, Alsancak Limanı kapasitesinin artırılması ve Çandarlı Limanının realize edilmesine yönelik çalışmalara devam edilmektedir. İzmir; mevcut kıyıları tarihi ve doğal zenginlikleri, arkeolojik mirası ve termal kaynaklarıyla turizm açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Bu potansiyelini gereği gibi değerlendirebilmek amacıyla; çeşitli turizm türleri yanında termal, inanç, kongre turizmi gibi birçok turizm çeşidinde ve kuruvaziyer turizmdeki potansiyelinin değerlendirilmesine yönelik büyük gayret gösterilmektedir. İDARECİNİN SESİ: İzmir için simgesel kent tanımlaması yapılmak istenirse bu kenti tanımlayan cümle ne olurdu? M. TOPRAK: Aslında İzmir, havası, denizi, coğrafi konumu, tarihi, kültürel ve arkeolojik değerleri ve doğal güzelliklerinin her birisi kendi başına ayrı bir değer, ayrı bir simge durumunda. Yine de bir tanım yapmamız gerekirse İzmir için geçmişten günümüze; hoşgörünün, barışın, sevginin yaşandığı, uygarlık ateşinin yandığı ve Anadolu yu aydınlattığı kenttir diyebiliriz. İDARECİNİN SESİ: Güzel İzmir olarak da adlandırılan İzmir ilinin tarihsel süreç içerisindeki kentsel gelişimini göz önünde bulundurduğumuz zaman günümüzde kentsel gelişim bağlamında yaşanan sorunlar nelerdir? M. TOPRAK: Tarihsel açıdan bakıldığında eski İzmir in merkezi İyonyalılar döneminde Bayraklı, Büyük İskender döneminde ise Kadifekale civarıdır. Öte yandan son 50 yıllık nüfus verilerine bakıldığında İzmir in nüfus artış hızı Türkiye ortalamasının epey üzerindedir. Bu durum elbet şehrin sürekli genişlemesine ve kamu hizmetlerinin büyümesine sebep olmuştur. Ancak İzmir özelinde kronikleşmiş sorunların varlığından bahsedemeyiz. İzmir ilimizin de aralarında bulunduğu birçok kentimiz plansız yapılaşmalar nedeniyle sıkıntı yaşandığı bilin- 106 idarecinin sesi / Mayıs - Haziran
Her şeyden önce idarecilik bir sanattır. Bir teşkilatın etkin, başarılı ve mükemmel olması, o teşkilatı yöneten kişinin gayret ve kudretine bağlıdır. İdarecinin üzerine önemli sorumlulukların düşmekte olduğu şüphesizdir. RÖPORTAJ mektedir. Özellikle ulaşım, trafik, otopark gibi sorunlarının çözümünde ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Veriler, yapı stokumuzun yarıya yakının iyi olmadığını göstermektedir. İlimizin sosyal yapısı, jeolojik ve sismik durumu ile ulaşım ve trafik alt yapısının da dikkate alınacağı kentsel dönüşüm ile ilgili çalışmaların yaygınlaştırılması ve hızlandırılması çalışmalarımız devam etmektedir. İzmir in gün geçtikçe artan nüfusu ve düzensiz olarak gelişmesi, beraberinde pek çok soruna ek olarak atık sorununu da getirmiştir. İzmir de günde ortalama 3.800 ton çöp üretilmekte ve üretilen çöpler, 1992 yılında açılan Harmandalı düzenli katı atık depolama tesisine gönderilmektedir. Çevre yerleşimlerde de düzenli atık toplama tesislerinin bulunmaması nedeniyle, Harmandalı depolama alanında oluşan metan ve karbondioksit gazı gelişigüzel doğaya bırakılmaktadır. Bu İzmir in önünde büyük bir sorun olarak durmaktadır. Günümüz metropollerinin tamamında olduğu gibi İzmir de de trafik sıkıntısı mevcuttur. Trafik problemini üzerinde çalıştığımız projelerin hayata geçmesiyle kısa vadede aşacağımızı öngörüyoruz. Bir diğer sorun işsizliktir. İlde işsizlik oranı % 15,4 tür. İzmir il genelinde 2.899.860 çalışma çağında nüfus bulunmakta; bunun 1.514.000 i istihdam edilmektedir. İşgücüne Katılma Oranı (%) 55,9 dur. İşsizlik sayısının 286 bin civarında olduğu bilinmektedir. Bu oranıyla işsizlik İlimizde en önemli sosyal sorunlardan biri olarak toplumu, çeşitli sosyal kesimleri etkilemektedir. İDARECİNİN SESİ: İzmir ilinde sizin başlatmış olduğunuz ve özellikle önem verdiğiniz bir proje var mı? Bahsedebilir misiniz? M. TOPRAK: Son dönemde kazandığı ivmeyle adeta bir projeler kenti haline dönüşen İzmir, geleceğe ilişkin olarak da hem kendi konumunu güçlendirecek hem de yatırımcılara kazanç sağlayacak temelleri şimdiden atmaktadır. Hep söylemeye çalıştığım gibi, İzmir in ülkemizdeki öncü konumunu korumaya ve diğer kentlere örnek olmasını sağlamaya çalışırken ana gayemiz küresel yarıştan kopmamak ve dışarıdaki rakiplerimizle yarışmak olacak. Öncelikle İzmir in lojistik bakımından önemini artıracak altyapı projelerine start verilmiş durumda. Tam kapasite ile işletmeye alındığında Çandarlı da yapılan Kuzey Ege Limanı Türkiye nin ve Akdeniz in en büyük, dünyanın ise ilk 10 limanı arasında yer alacaktır. Bir yandan İzmir-İstanbul otoyolu, diğer yandan Ankara-İzmir yüksek hızlı tren hattı devreye alınacaktır. Köklü ve kurumsallaşmış bir geleneğe sahip mülki idare mesleğinde, büyüklerin deneyimlerinden yararlanmanın, fikir teatisinde bulunmanın genç meslektaşlarım için önemli bir kılavuz olacağı kanaatindeyim. www.tid.web.tr 107
İzmir in ülkemizdeki öncü konumunu korumaya ve diğer kentlere örnek olmasını sağlamaya çalışırken ana gayemiz küresel yarıştan kopmamak ve dışarıdaki rakiplerimizle yarışmak olacak. Valilik olarak kültürel varlıklarımızın korunmasına ve İzmir in tanıtımına büyük önem veriyoruz. Yerli ve yabancı yatırımcıların ilimizde yatırım yapmalarına yönelik gayret sarf ediyoruz. İzmir in sahip olduğu zengin, tarihsel, kültürel ve doğal değerlerini yurt içi ve yurt dışında tanıtmak amacıyla; fuar etkinliklerine katılıyoruz. Devletimizin imkânlarıyla taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve restorasyonuna yönelik yapılan çalışmalara ek olarak İzmir in güzelliklerinin tanıtılmasını sağlayan projeler hayata geçirilmiştir. Ayrıca bir eğitim, kültür ve üniversite şehri olan İzmir de yılda ortalama 50 bin öğrenci ilköğretime başlamakta; bu aşamayı tamamlayan öğrencilerin % 81 i orta öğretime devam etmektedir. İzmir, tüm eğitim kademelerinde okullaşma oranları itibariyle Türkiye ortalamasının üzerinde değerlere sahiptir. İlimizde, son açılan Kâtip Çelebi ve Şifa üniversiteleri ile birlikte dokuz üniversiteye ulaşmıştır. İDARECİNİN SESİ: Sayın Valim dergimiz aracılığı ile mülki idare mesleğine yeni giren arkadaşlarımıza neler söylemek istersiniz? M. TOPRAK: Her şeyden önce idarecilik bir sanattır. Bir teşkilatın etkin, başarılı ve mükemmel olması, o teşkilatı yöneten kişinin gayret ve kudretine bağlıdır. İdarecinin üzerine önemli sorumlulukların düşmekte olduğu şüphesizdir. Çağdaş yönetim kuramında, geleneksel yaklaşımlardan farklı olarak ekip çalışmasının ehemmiyeti üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda, idarecinin fonksiyonu ekip çalışmasının ahengini sağlamaktır diyebiliriz. Katılımcı, paylaşımcı ve sevecen bir anlayışla ekibine liderlik yapan idareci; muvaffak olur, sorumluluk alanında verimi artırır. Köklü ve kurumsallaşmış bir geleneğe sahip mülki idare mesleğinde, büyüklerin deneyimlerinden yararlanmanın, fikir teatisinde bulunmanın genç meslektaşlarım için önemli bir kılavuz olacağı kanaatindeyim. 108 idarecinin sesi / Mayıs - Haziran