PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 1 DENEY NO:1 DENEY ADI: PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) AMAÇ: PLC deney düzeneğini kullanarak montaj hattında, dağıtım istasyonunda ve test istasyonunda istenilen mantıksal işlemlerin yapılabilmesi için öncelikle basamak diyagramlarının oluşturulması. Daha sonra bu mantıksal işlemlerin düzenekte bulunan sensör ve selonoidlerin durumları kontrol edilerek ( 0-1 değişkenleri kullanılarak ) izlenmesi ve montaj hattı düzeneği için el terminali yardımıyla PLC ortamına aktarılması ve montaj hattında incelenmesi. GENEL BĐLGĐLER: Genel olarak bir programlanabilir denetleyici, belleğindeki programın akışı içinde, girişleri okuyup programda istenen denetim işlemlerini üreten ve çıkışlara yazan özel amaçlı bir mikrobilgisayardır. Diğer bir tanımla programlanabilir denetleyici, makina ve süreçleri denetlemek için mantık, sıralama, zamanlama, sayma ve aritmetik gibi bazı belirli işlevleri gerçekleştirmeyi sağlayacak komutların depolandığı programlanabilir bir belleği olan, sayısal elektronik bir araçtır. Programlanabilir denetleyicilerin programlama yöntemleri merdiven dili. boolean dili, işlevsel bloklar ve ingilizce bildirimler olarak 4 gruba ayrılır. Bu yöntemlerden ilk ikisi temel programlanabilir denetleyici dillerdir. Temel PC dilleri ile sadece röle kontağı kumandası, zamanlama, sayma, sıralama ve ınantık işlemleri yapılabilir. Kullanıcı tarafından yazılan ve bellekte saklanan program, verilen bir süreç durumu için doğru denetim çıkış işaretlerinin üretilmesini sağlar. Bu programın yazılışında yukarıda verilen programlama dillerinden biri kullanılabilir. Deneyde kullanılacak PLC düzeneğinde ise programlama basamak diyagramları şeklinde yapılmaktadır. Oluşturulan basamak diyagramında, merdivenin her basamağı bir denetim işlevini yerine getirir. Solda giriş işaretleri, sağda ise bir sargı işareti ile temsil edilen çıkış bulunur. Bir basamak diyagramındaki herhangi bir yol üzerinde mantık devamlılığı sağlanırsa o basamağın durumu true( 1 ), sağlanamazsa false( 0) olur. Komut: Çeşitleri; Normal olarak açık kontak : Eğer bir işaretin varlığı bir çıkışı on yapacaksa kullanılır. Đşlem sırasında eğer bu işaretin değeri on oluyorsa normal kontak kapanır ve mantık akışına izin verir, off ise normal olarak açık durumunu alır ve mantık akışını keser. Normal olarak kapalı kontak : Eğer bir işaretin olmaması bir çıkışı on yapacaksa kullanılır. Đşlem sırasında bu işareti n değerinin off olup olmadığına bakılır. Eğer off ise normal olarak kapalı durumu alır ve mantık akışına izin verir, on ise açılır ve ınantık akışını keser. Sargıyı uyar : PLC' ye bağlı bir dış elemanı veya bir iç çıkışı denetlemekte kullanılır. Eğer merdiven basamağında mantık akışı sürekli ise belirtilen çıkış on yapılır. Aynı zamanda belirtilen adresi taşıyan bütün normal açık kontaklar kapanır, normal olarak kapalı olanlar açılır. Eğer merdiven basamağındaki mantık akışı kesilirse çıkış off durumuna geçer ve kontaklarda normal durumlarını alırlar. Sargının uyarısını kes: Merdiven basamağında mantık akışı varsa belirtilen çıkışın off olmasını sağlar.
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa1. 2 Zamanlama ve Sayma Komutları: Bu komutlar belirli bir süre veya olay sayısından sonra bir çıkışı on veya off yapmakta kullanılır. Temelde iki işlemde aynıdır, çünkü her ikisinde de bir sayma işlemi gerçekleştirilir. Đlkinde sayılan saat darbeleridir, ikincisinde ise bir olayın kaç defa olduğu sayılır. TON: (Timer ON) Eğer bir basamakta mantık sürekliliği varsa zamanlayıcı belirli bir saatle saymaya başlar ve sayı belirtilen değere ulaşınca çıkış uyarılır, istenilen çıkışın değeri on yapılır. Bu çıkış programın diğer kısımlarında normal olarak açık veya normal olarak kapalı kontaklar şeklinde kullanılabilir. Eğer zamanlama bitmeden mantık sürekliliği kaybolursa zamanlayıcı sıfırlanır. TOF: (Timer OFF) Bu komut ile bir bir çıkışın off yapılması belirli bir zaman gecikmesi ile olur. Basamakta mantık sürekliliği varsa çıkış hemen on olur, ama mantık sürekliliği kaybedildiği zaman çıkışın off olması için belirtilen sürenin geçmesi gerekir. Eğer zamanlama bitmeden mantık sürekliliği meydana gelirse çıkış on olarak kalır ve zamanlayıcı sıfırlanır. CUP: (Counter UP) Bu komutla basamaktaki mantık sürekliliğinin off dan on' a her geçişinde sayıcının içeriği bir artar. Öngörülen sayıya ulaşılınca da çıkış on yapılır. Bu andan itibaren sayıcının türüne göre sayaç otomatik olarak sıfırlanır veya bir sıfırlama komutu kullanılır. CTD : (Counter Down) Yukarı sayıcıya benzer fakat sayma işlemi öngörülen sayıdan aşağıya doğru yapılır. Sıfıra ulaşılınca çıkış on olur. Bundan sonraki olaylarda sayıcı değeri ya sıfırda kalır ya da maksimum negatif sayıya ulaşıncaya kadar saymaya devam eder. CTR : (Counter Reset) Bu komut CUP ve CTD sayıcılarında sayaçları sıfırlamakla kullanılır. Sembolün üzerindeki numara sıfırlanmak istenen CTU veya CTD' nin adresiyle aynıdır. Merdiven basamağında mantık sürekliliği varsa belirtilen sayıcı sıfırlanır. JSB :(Jump to Subroutine) Komutun bulunduğu basamakta mantık sürekliliği varsa JSB komutunun belirlediği basamağa atlanır ve program akışı buradan devanı eder. DENEY YÖNTEMĐ: Oluşturulacak basamak diyagramında sensörler girdi, solenoidler ise çıktı olarak kullanılacaktır. Sistemin girdi ve çıktılarına ait yazılım formatlan kullanılacak cihazlar kısmında verilmiştir. Örnek programın basamak diyagramı bilgisayar ortamına aktarılırken kullanılan timer ve counter' ların yazılmasına ilişkin format ise aşağıdaki gibi olmalıdır; Timer için; Tf:e şeklinde yazılır. f: Kütük numarası. Default olarak 4 verilir. e: Element sayısı. Tanımlama yapılırken gerekli preset süresinin de girilmesi gereklidir, bu süre kullanılacak Timer' ın özelliklerine göre farklı şekillerde ele alınabilir. Örneğin, Timer On için aşağıdaki bit değerleri kullanılabilir; Counter için; T4:0/l5 --> Timer harekete geçirildiği anda ve sürekli 1, T4:0/14 -->Çalıştığı sürece 1, --> Preset süresi bitince 1 olur. Cf:e şeklinde yazılır. f: Kütük numarası. Default olarak 5 verilir. e: Element sayısı. Tanımlama yapılırken gerekli preset değeri de girilir, bu değer kullanılacak Counter' ın özelliklerine göre farklı şekillerde düşünülmektedir. Örneğin Counter On için aşağıdaki bit değerleri kullanılabilir;
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa1. 3 C5:0/15 -->Yukarı sayıyorsa l, (Counter up), C5:0/14 -->Aşağı sayıyorsa I, (Counter down) C5:0/13 --> Preset değerinde verilen miktara göre sayma işlemi bittiğinde 1, C5:0/14 --> Saymada taşma varsa 1, CS:0/13 -->Gerekli sayının altında kalındığı sürece 1, Not: Deney sırasında ise genellikle kullanılacak Timer için. Counter içinse C5:0/13 formatları kullanılacaktır. KULLANILACAK CĐHAZLAR: Hazırlanan deney düzeneği PLC (Programlanabilir Lojik Denetleyici ) olarak adlandırılmaktadır. Kullanılacak olan PLC düzeneği; el terminali EPROM (mikroprosesör), montaj hattı, MPS 500 dağıtım istasyonu ve MPS 500 test istasyonundan oluşmaktadır. El terminali basamak diyagramlarının girişlerinin yapılmasında kullanılır. Girilen basamak diyagramlarının derleme işlemleri el terminalinde yapılabilir. EPROM, içeriği kullanıcı tarafından silinebilir ve programlanabilir özel bir bellek türüdür. Uygulama programlarının kalıcı olması gerektiğinde, fakat program değişikliklerinin veya çevrim içi bilgi yazılmasının beklenmediği durumlarda kullanılabilecek en uygun bellek türüdür. Özellikle program geliştirilmesi sırasında kullanılır. Deney düzeneğinde istenen işlemlerin gerçekleştirilmesi için basamak diyagramları önce el terminaline aktarılır daha sonra buradan PLC' nin EPROM birimine aktarılır. Örnek 1: Montaj Hattı PLC Düzeneği Đlk deney düzeneği basitleştirilmiş bir montaj hattından meydana gelmiştir. Düzenekte plastik ve metal parçaların montajı yapılabilmektedir. Kullanılacak montaj hattında parçaların ilerlemesini sağlayan zincirli ve kayışlı konveyör olmak üzere iki adet bant bulunmaktadır. Ayrıca konveyörler üzerinde ilerleyen plastik ve metal parçaların ayırt edilmesini sağlayacak sensör ve solenoidler bulunmaktadır. Buradaki sensör ve solenoidlerin durumları binary değişkenlerle ( 0-1 ) ifade edilmektedir. Sensörler bantlarda ilerleyen parçaların plastik veya metal olup olmadıklarını algılayabilme özelliğine sahiptir, bu sayede sensörlerin 0-1 konumlarından yararlanarak solenoidlerden çıkışlar elde edilebilir. Deney sırasında kullanılacak PLC düzeneği ve programlamada kullanılacak birimleri Şekil 1 de verilmiştir.
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 4 Montaj infra red Şekil 1. PLC Düzeneği ve Montaj Hattındaki Sensör ve Solenoidlerin Konumları PLC için kullanılan girdiler( sensörler), I1:0/0 Montaj infra red Montaja haı1r plastik parçanın bulunup bulunmadığını kontrol eder. I1:0/1 Ayırma infra red (alt) Plastik ve metal parçaları algılar. Il :0/2 Iskarta infra red I1 :0/3 Iskarta selonoidine parça gelip gelmediğini algılar. Kapasitif öncesi infra red Kapasitif sensöre parça gelip gelmediğini algılar. I1:0/4 Ayırmainfrared (üst) Metal parçaları algılar. I1:0/5 Through beam infra red I1:0/6 I1:0/7 Đndüktif sensörden geçen parçaları algılar. Kapasitif sensör Monte edilmiş parçaları algılar. Đndüktif sensör Metal veya monte edilmiş parçaları algılar. PLC Çıktıları(Solenoidler), O0:0/0 Ayırma solenoidi Plastik parçaları montaj bandına iter. O0:0/1 Dönel solenoid Plastik parçaları montaj konumuna getirir. O0:0/2 Iskarta solenoidi Monte edilmemiş parçaları banttan çıkarır. O0:0/3 Zincirli konveyör O0:0/4 Kayışlı konveyör
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 5 Sistemin çalışmasının gözlenebilmesi için örnek bir program ve basamak diyagramı aşağıda verilmiştir. Montaj hattındaki mantıksal akış; 1. Kayışlı konveyör aktif hale getirilir, 2. Zincirli konveyör aktif hale getirilir, 3. Plastik parçaları algılayan alttaki ayırma infra red kullanılarak, ayırma solenoidi ile montaj bölümündeki kuyruğa gönderilir. Ayırma solenoidi 0.3 s süreyle çalışma konumuna geçer. 4. Montaj bölümüne her plastik parça geldiğinde (ayırma solenoidi her çıkış verdiğinde, counter 5' den aşağıya doğru sayar, 5. Bu değer O olduğunda zincirli konveyör durur, 6. Montaj infra red ile montaja hazır plastik parça olup olmadığı kontrol edilir, eğer bu bölgede plastik parça yoksa dönel solenoid 0.6 s süreyle çalışır duruma getirilerek plastik parça montaja hazır hale getirilir. Verilen mantıksal akış diyagramı için öncelikle basamak diyagramı oluşturulur, daha sonra bu program PLC'ye aktarılarak montaj hattında gözlemlenir. Basamak diyagramı Şekil 2' de verilmiştir. Şekil 2.Örnek 1 basamak diyagramı PLC nin EPROM biriminde daha önceden kaydedilmiş bir anaprogram ve bu anaprograma bağlı olarak çalışan alt programlar bulunmaktadır. Oluşturulan bir mantıksal işlemin montaj hattında denenebilmesi için bu programın, bir anaprogramın alt programı olarak kaydedilmesi gereklidir. Đlk kez oluşturulacak bir programın çalıştırılabilmesi için iki seçenek söz konusudur. Basamak diyagramı el terminaline kaydedilir ve derlenir. Bir anaprogram oluşturulur ve kaydedilen basamak diyagramı bu anaprogramın alt programı olarak kullanılır. PLC' nin EPROM biriminde kayıtlı olan programlar EPROM' dan el terminaline aktarılır, yani upload edilir. Upload işleminden önce sistem online konumuna getirilmelidir. Bu işlem gerçekleştirildikten sonra oluşturulan basamak diyagramlarının PLC de kullanılmak üzere el terminalinden girişleri yapılabilir.
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 6 Not: Yapılacak olan deneyde ikinci seçenek kullanılacaktır, anlatımlar da buna uygun olarak yapılmıştır. Deney düzeneğinde(montaj hattında) yapılacak işlemler aşağıda verilmiştir: Montaj hattında yapılması gereken işlemler basamak diyagramları halinde düzenlenir, Üzerinde değişiklikler yapmak üzere, PLC' nin EPROM biriminde bulunan programlar el terminali online durumuna getirildikten sonra upload edilir, Oluşturulan basamak diyagramları bilgisayar ortamına aktarılmadan önce el terminalinden sistem offline konumuna getirilir ve yeni bir kütük açılıp kütük numarası verilerek yapılması gereken işlemlere ait basamak diyagramları el terminalinden bu kütüğe girilir ve kaydedilerek derlenir. Bu kütük daha sonra anaprogramın içerisinde bir alt program olarak kullanılacaktır, Ana programa girilir ve el terminaline girişi yapılan basamak diyagramı alt program olarak eklenir, anaprogramda çalıştırılmak istenen alt programa ilişkin bit değeri 1, diğer alt programlara ilişkin bit değerleri O yapılarak program kaydedilir ve anaprogramdan çıkılır, Montaj hattında işlemlerin gözlenebilmesi için oluşturulan basamak diyagramlarının PLC' nin eprom birimine aktarılması gereklidir. Bu aklarına işlemi download olarak adlandırılmaktadır. Bu yüzden online durumuna geçilerek download işlemi gerçekleştirilir. Dowload işleminin program modunda yapılması gereklidir. Download işleminden sonra, monitor moduna geçilerek çalıştırılmak istenen program el terminalinden gözlenebilir. Monitor modundayken program run edilerek montaj hattı üzerinde yapılacak işlemler gözlemlenir.
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 7 Örnek 2: MPS 500 Dağıtım Đstasyonu PLC düzeneği Đkinci deney düzeneği MPS 500 dağıtım istasyonundan oluşmaktadır. Düzenekte, sisteme el ile beslenen parçaların magazinden alınıp sonraki istasyon olan test istasyonuna aktarılması sağlanmaktadır. Dağıtım istasyonundaki sensörlerin konumu Şekil 3 de gösterilmiştir. Dağıtım PLC düzeneği için kullanılan girdiler: 1B1: Magazinin ileri pozisyonda olup olmadığını algılar. 1B2: Magazin geri pozisyonda olup olmadığını algılar. 2B1: Parçanın alınıp alınmadığını algılar. 3B1: Kolun magazin pozisyonunda olup olmadığını algılar. 3B2: Kolun sonraki istasyon pozisyonunda olup olmadığını algılar. B4: Parça olup olmadığını algılar I125.0: Start düğmesi PLC Çıktıları: 1Y1: Valfi açar. 2Y1: Vakumu açar. 2Y2: Vakum kapatır. 3Y1: Kolu sola hareket ettirir. 3Y2: Kolu sağa hareket ettirir. Sensor Pozisyonları: Şekil 3. Dağıtım Đstasyonunu PLC Düzeneğindeki Sensörlerin Konumları
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 8 Sistemin çalışmasının gözlenebilmesi için örnek bir program ve basamak diyagramı aşağıda verilmiştir. Dağıtım sisteminde mantıksal akış: 1. Start tuşuna basılmışsa, parça yoksa ve magazin geri pozisyonda ise valfi 2 sn süreyle çalıştır. 2. Kol sonraki istasyon pozisyonunda ise, kolu 2 sn süreyle sola hareket ettir. 3. Kol magazin pozisyonunda ise 2 sn süreyle vakumu aç. 4. Parça alındı ise kolu 2 sn süreyle sağa hareket ettir. 5. Kol sonraki istasyonda ise 2 sn süreyle vakumu kapat. Verilen mantıksal akış için oluşturulan basamak diyagramı Şekil 4 de gösterilmiştir. Basamak Diyagramı: I125.0 B4 1B2 T4:0/1 1Y1 1Y1 3B2 3Y1 3Y1 3B1 2Y1 2Y1 2B1 3Y2 3Y2 (TON 3B2 2Y2 2Y2 END Şekil 4.Örnek 1 basamak diyagramı
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 9 Örnek 3: MPS 500 Test Đstasyonu PLC düzeneği Üçüncü deney düzeneği MPS 500 test istasyonundan oluşmaktadır. Düzenekte, dağıtım istasyonundan gelen parçaların yüksekliği kontrol edilerek, yüksekliği doğru olanlar parçalar, taşıyıcılara itilmekte, yanlış olanlar ise hatalı parçaların bulunduğu bölüme gönderilmektedir. Test istasyonundaki sensörlerin konumu Şekil 5 de gösterilmiştir. Test PLC istasyonu için kullanılan girdiler: Part_AV: Parçanın olup olmadığını algılar. 1B1: Kaldırma silindirinin yukarıda olup olmadığını algılar. 1B2: Kaldırma silindirinin aşağıda olup olmadığını algılar. 2B1: Đtme silindirinin geri pozisyonda olup olmadığını algılar. Comp: Parça yüksekliğinin doğru olup olmadığını kontrol eder (ok=1). B4: Güvenlik ışığının yanıp yanmadığını (kolun olup olmadığını) kontrol eder. I125.0: Start düğmesi Test istasyonu PLC Çıktıları: 1Y1: Silindiri aşağıya hareket ettirir. 1Y2: Silindiri yukarıya hareket ettirir. 2Y1: Đtme silindirini hareket ettirir. 3Y1: Hava kaydırağını aktif eder. Sensörlerin pozisyonları: Şekil 5. Test Đstasyonunu PLC Düzeneğindeki Sensörlerin Konumları
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 10 Sistemin çalışmasının gözlenebilmesi için örnek bir program ve basamak diyagramı aşağıda verilmiştir. Test istasyonundaki mantıksal akış: 1. Start tuşuna basılmışsa, parça varsa, itme silindiri geri pozisyonda ise ve silindir aşağıda ise silindiri 2 sn süreyle yukarı hareket ettir. 2. Silindir yukarıda ise, parça yüksekliği doğru ise ve taşıyıcı varsa itme silindirini 2 sn süreyle aktif et. 3. Đtme silindiri aktif oldu ise, hava kaydırağını 2 sn süreyle aktif et. 4. Hava kaydırağı aktif oldu ise silindiri 2 sn süreyle aşağı indir. 5. Parça yüksekliği doğru değil ise, kol yok ise, itme silindiri geri pozisyonda ise silindiri 2 sn süreyle aşağı indir. 6. Silindir aşağı hareket etti ise, silindir aşağıda ise ve parça doğru değil ise itme silindirini 2 sn süreyle aktif et. Verilen mantıksal akış için oluşturulan basamak diyagramı Şekil 6 de gösterilmiştir. Basamak Diyagramı: I125.0 Part_Av 2B1 1B2 1Y2 1Y (TON 1B1 Comp Taşıyıcı 2Y1 2Y1 (TON 2Y1 3Y1 3Y1 3Y1 1Y1 1Y1 Comp B4 2B1 1Y1 1Y1 1Y1 1B2 Comp 2Y1 2Y1 END Şekil 6.Örnek 1 basamak diyagramı
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 11 VERĐLERĐN ANALĐZĐ: Montaj hattında istenilen mantıksal işlemlere ait basamak diyagramları PLC' nin EPROM birimine aktarıldıktan sonra doğruluğunun kontrolü için sistemin denenmesi gereklidir. Oluşturulan programa ait mantık düzeni montaj hattında izlenerek doğruluğu kontrol edilir. Ayrıca PLC monitor modundayken run edilip çalıştırılırsa, ekranda sensör ve solenoidlerin 0-1 konumları eşzamanlı olarak gözlemlenebilir. Eğer çalışma mantığında bir hata varsa, PLC program moduna getirilerek montaj hattı durdurulur. Tekrar basamak diyagramına geçilerek programın mantığı kontrol edilir, gerekli düzeltmeler yapılır ve aynı işlemler tekrarlanır. MPS 500 Dağıtım ve Test istasyonları incelenerek, istenilen mantıksal işlemlere ait basamak diyagramları oluşturulur ve sistemler çalıştırılarak sensör ve selenoidlerin 0-1 konumlarını gözlemlenerek programların doğruluğu kontrol edilir. RAPOR FORMATI: 1. Verilen problemler sözel olarak ifade edilir, 2. Problemlere ilişkin basamak diyagramı oluşturulur, 3. Basamak diyagramları üzerindeki her girdi ve çıktının adresi açık olarak belirtilmelidir, 4. Basamak diyagramlarındaki herbir işlem satırının yanına yapılan işlem açıkça yazılmalıdır. 5. Ayrıca, ödev olarak bir PLC düzeneği tasarlanarak, düzenekteki tüm girdi ve çıktılar tanımlanır, mantıksal akış tanımlanır ve basamak diyagramı oluşturulur.
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 12 EK 1: UPLOAD ĐŞLEMĐ: El terminalindeki ilk menü ve upload işlemi için yapılması gereken işlemler aşağıda verilmiştir. El terminalinden yapılacak program girişlerinin yapılabilmesi için başlangıçta program moduna geçilebilir. Program moduna geçmek için yukarıda verilen 3. menüden hareket edilerek yapılması gereken işlemler aşağıda verilmiştir. Bu ekrandan da PROGRAM seçilerek (FS) enter' a basılır.
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 13 YENĐ KÜTÜK OLUŞTURMA: Sistem online konumuna getirildikten sonra aşağıdaki işlemler yapılır, Kütük numarası girilir. KÜTÜK ÜZERĐNDE DEGiŞiKLĐK YAPMA: Sistem offline konumuna getirildikten sonra aşağıdaki işlemler yapılır, Girilmesi istenen bit yukarıdaki menüden seçilir ve daha sonra bit adresi girilir.
PROGRAMLANABĐLĐR LOJĐK DENETLEYĐCĐLER ( PLC) Sayfa 1. 14 PROGRAMIN KAYDEDĐLMESĐ; Programın basamak diyagramı elterminaline girilip son olarak END satırı oluşturulduktan sonra aşağıdaki menüye girilerek daha önce verilen kütük numarasıyla kaydedilir. OLUŞTURULAN BASAMAK DĐYAGRAMININ DOWNLOAD EDĐLMESĐ VE ÇALIŞTIRILMASI; El terminalinden sistemin online durumda ve program modunda olup olmadığı kontrol edilir. Download işlemi için program moduna geçilmesi şarttır. Montaj hattındaki çalışma işlemi, el terminalinden de takip edilmek istenirse önce monitor moduna geçilmesi gereklidir. Montaj hattında çalıştırılacak programın kütük numarası girilir. Đstenilen program el terminalinde görüntülenmiş olur. Programı çalıştırmak için ESC ile bir önceki satıra gelinir. Aşağıdaki menü gözlenir.