TÜRK YE N N NÜKLEER RÖNESANS I L. Tufan ERDO AN Petrol-Jeoloji Yük. Müh. A. NÜKLEER ENERJ ALDATMACASI: 2004 y l içerisinde ETKB, Türkiye de enerji çeflitlili i ad alt nda, yeniden nükleer enerji santrallar n gündeme getirdi. Hem de bir de il, tam üç adet yapacaklar n söyleyerek. ktidar, daha da ileri giderek, AB üyeli i hayali için, baflta en büyük çatlak seslerden Fransa y susturmak için nükleer enerji konusunda çeflitli ön anlaflmalar da imzalad. Ayn olay, Rusya da da tekrarland. A an n eli tutulmaz! Nükleer santrallar konusunda söylenecek çok fley var. Biz bunlardan baz lar n s - ralayaca z: 1. Ölü Teknoloji:Nükleer enerji, Fransa hariç geliflmifl tüm bat ülkelerinde art k "ölü teknoloji"olarak an lmaya baflland. Sözkonusu ülkeler, özellikle Çernobil felaketinden sonra, mevcut santrallar n n güvenlik sistemlerini yeniden gözden geçirdiklerinde, inan lmaz sorunlar n yafland n, s ks k meydana gelen kazalar n gizlendi ini ve tüm mevcut reaktörlerin bir flekilde yeni Çernobil'ler olmaya aday oldu unu gördüler. Birço unda al nmas gerekli tedbirlerin çok masrafl olmas nedeni ile bu santrallar teker teker kapanmaya baflland. 2. Çekirdek Erime Olas l :Uluslararas Atom Enerjisi Ajans (IAEA) taraf ndan geçen y l aç kland na göre, dünyada her 2,5 y lda bir reaktör çekirde i erimesi olay gerçekleflme olas l var. Kanada'da Ontario Devlet Elektrik Planlama Komisyonu (OR- CEPP), Kanada'da bir CANDU reaktöründe çekirdek erimesi olas l n n 15'de 1 oldu- unu ilan ediyor. Bu oran, zarda düflefl atma ihtimalinden çok yüksek! Kanada Ontario'da birçok CANDU tipi reaktör kapat lmakta. 3. Kapat lan Santrallar: Son y llarda, ABD'de birçok nükleer enerji santral, emniyet tedbirleri ve yaflanan kritik sorunlar nedeni ile, ya geçici süre ile durduruldu, ya da tümüyle kapat ld. Örne in, k sa bir süre önce, yap m tamamlanm fl olmas na ra men Shoreham reaktörü, iflletim masraflar n n çok yüksek olaca görüflü ile kapat ld. talya'da referandumla faal haldeki üç reaktör kapand. Avusturya'da inflaat tamamlanan ve çal flmaya haz r nükleer enerji santral, halk n iste i ile faaliyete geçemeden kapanmak zorunda kald. Kanada'da birçok reaktör, yine emniyet gerekçesi ile kapand, kapan yor. Fransa hariç 14 OECD ülkesi nükleer program n durdurdu. Buna karfl n 10 Do u Avrupa ülkesi, Slovenyahariç, eski nükleer enerji programlar na -paralar ve bat l destekçileri yetti ince- aynen devam ediyorlar ve yenileri için de seferberler. 4. Bat n n Nükleer Çifte Standard :Ken - di ülkelerinde nükleer enerji santrallar n kapatan, programlar n durduran bat l ül - kelerin iflsiz kalan flirketleri, hükümetleri - nin de maddi, politik destekleri ile, geliflmekte olan ülkelere tezgâh açt lar. Halâ, özellikle halk n görüfllerine önem vermeyen antidemokratik iktidarlar n yerleflti i ülkelerde kendilerine pazar bulabiliyorlar. Ge- 88 88
rek Kanada (CANDU), gerek Amerika(Westinghouse) ve gerekse AB ülkeleri, bu alçakça ikiyüzlülü ün ve cinayetin bafl aktörleri olmaktan hiç utanç duymuyorlar. AB'nin PHARE ve TACIS gibi komiteleri, nükleer emniyet ad alt nda, gerikalm fl antidemokratik yönetimli ülkelerde nükleer enerjiyi teflvik ediyor; Pakistan ve Hindistan'da bozuk sistemleri geçici tedbirlerle bir süre daha idare edebilir hale getiriyor. Çin Halk Cumhuriyeti'ni Ortado u petrol pazar ndan uzaklaflt rmak için o ülkede nükleer santral yap m na büyük paralar ay r yorlar. Alman Siemens, Frans z Electricite de France arac l ile, halklara ra men Rusya'da yeni yeni kötü teknolojili nükleer santrallar n yap - m nda bayraktarl k yap yorlar. Yine flirketleri arac l ile Italyan, Frans z, Alman, Isveç, ngiliz, Kanada, ABD h ü k ü m e t l e r i, Iran'da reaktör infla ediyor; Türkiye'yi mahvedecek nükleer santral ihalelerine giriyor. 5. Pahal Teknoloji:En önemli nükleer reaktör yap mc s Amerikan Westinghouse bugüne dek ABD'de toplam 54 reaktör kurdu. Bunlar, ortalama %432 oran nda bütçelerini aflt lar ve yine ortalama 5,3 y l gecik - me ile tamamlanabildiler. Westinghouse bu konuda bir de rekorun sahibi: sonuncu reaktörleri olan Watts Bar I, tam 23 y l gecikme ve %1.100 bütçe afl m (toplam 7 milyar dolar) ile sonuçland! Avrupa'n n nükleer devi Electricite de France flu anda dünyan n en büyük borçlu flirketi. Firman n 1999 y l borç toplam tam 30 milyar dolar. Bu rakam tek bir firman n yapabilece i en büyük borç olarak tarihe geçti. Bunun oluflmas nda, hem nükleer santrallar n kuruluflunda yaflanan bütçe aflmalar ve süre afl mlar, hem de üretilen enerjinin kolay sat lamayacak kadar pahal olmas. Kuruluflu problemli olan nükleer enerji santrallar n n sökümü çok daha problemli. HABERbülteni 89 Y llar alan bu ifllemlerin maliyeti, en az ndan kurulufl masraf kadar oluyor. Dünya ortalamas olarak, sökülen bir santral n maliyetinin en az 3 milyar dolar oldu u hesaplan yor. 7. Elektrik Fiyatlar : Üretim masraflar aç s ndan da nükleer santrallar, hiç de palavras yap ld gibi ucuz de il! Do al gaz çevirim santrallar ndaki 3,4 cent/kw.saat lik üretim masraf na karfl l k (biz bunu da 12-16 cent e ç kartmay baflard k!), rüzgar enerjisinin kw.saat i 5 cent i, nükleer reaktörünkü ise 9 cent i buluyor! 8. At k Sorunu:Di er bir safsata da, nehirlere, göllere, denizlere boflalt lan so utma sular n n sadece birkaç saniye radyoak - tif kalabildi i ve akabinde tümüyle ar nm fl, tehlikesiz oldu u masal! Sözkonusu so ut - ma sular, do al alanlara boflalmadan önce, reaktör ve yüzlerce metrelik borulardan-ge çiyor. Bu sular, tüm bunlardan geçerken, ister-istemez reaktörden ve borular n kendisinden radyoaktif kurflun, krom, kobalt parçac klar da al yor içine. Bunlar n radyoaktifli i de tabii y llarca sürüyor! Yani sular n birlikte getirdi i radyoaktif toz, bu sular n boflald nehir, göl ve denizleri, hiç de söylendi i gibi tertemiz b rakm yor; tam aksine, insanlara düflük radyoaktiviteyi uzun zaman alma f rsat veriyor! Uranyum at klar n tafl yan treni koruyan Alman polisi, bu trende sadece 50 kilometreseyahat edebiliyor; bu süre içerisinde bir insan n kald rabilece i maksimum radyasyona maruz kald klar saptan yor! Ve tüm bunlar "zarars z"(!!) santrallar n etkileri. Patlayanlar nkini ise Ukrayna ve Karadeniz halklar na sormakta fayda var! 9. Köhne Teknoloji:Nükleer teknoloji ve nükleer enerji santrallar her nekadar yüksek teknoloji ürünü gibi gösterilirlerse de, 89
asl nda, son 50-55 y ld r hiçbir ciddi geliflim 50 yafl alt kad nlarda meme kanseri o l m a m fl. Atomu parçalama yöntemi, miktar kontroldan ç kacak kadar artt. 1945'te uygulanandan hiç farkl de il. Çok Ba fl kl k sistemini do rudan etkileyen s k yinelenen ayn tür kazalara karfl bile Stronsiyum yüzünden A I D S vakalar patlad. yeterli teknoloji üretmekten uzak bir teknolojinin bugüne dek ayakta kalabilmifl olmas Bir nükleer reaktörde 400-600 aras bile tüyler ürpertici! Afla daki tablo, kimyasal üretilmekte. Bunlar gaz, s v ve nükleer enerjiye bir zamanlar milyarlarca kat haldeler. Kat lar, yeniden kazan m dolar yat ran bir bat ülkesinin, bu köhne teknolojiden nas l ümidini kesti ini göstermesi aç s ndan çok çarp c d r. Buyurun size ABD deki nükleer rönesans : amaçl kurtar l yor. Gazlardan pek az, kat hale dönüflebilme özellikleri nedeniyle bekletiliyor. Geri kalan tüm gazlar ve s v lar, do aya, atmosphere sal n yor. Bu vurdumduymazl n nedeni, bu s v ve gazlar n, ülkelerin hiçbir bilimsel dayana olmadan ABD DE AR-GE HARCAMALARI ($/1000kW-enerji) kabul ettikleri insan sa l na zararl olmayan radyasyon miktarlar nda olmalar. Hal- Nükleer Enerji + Kömür 0,05 Petrol 0,58 Do al Gaz 0,41 buki art k flüphe götürmeyecek flekilde ispatlanm flt r ki, kanser ve di er sa l k so- Rüzgâr Enerjisi 4.769,00 Günefl Enerjisi 17.006,00 runlar n n oluflmamas için zarars z bir radyasyon miktar yoktur (Ontario Eyalet Yönetimi Günefl enerjisi için harcanan 17 bin dolar l k araflt rma-gelifltirme paras na karfl - l k, nükleer ve kömüre toplam 5 cent! Bu Direktifi, Kanada; Skeet, J. 1994, Nuclear Radiation and Human Health: Corrupting the Gene Pool). durumun yafland bat ülkesinde fluras da aç kça biliniyor ki, enerji tasarrufuna ve kullan m etkinli i tedbirlerine harcanan her 1 dolar, nükleere harcanan her 1 dolar'dan 7 kat fazla enerji tasarrufu sa l yor. Yani, Unutulmamal d r ki, ICRP (International Comm. of Radiation Protection), Uranyum madenlerinde çal flan iflçiler için 1931 y l nda y lda 73 rem lik radyasyonu normal say - birileri tercihini çoktan göstermifl de anla - yordu. 1996 y l na gelindi inde ICRP bu yan yok! miktar 2 rem e düflürmek zorunda kald. Halk için 1977 de 0,5 rem i normal sayan 10. Stronsiyum Sezyum yodin:nükleer lobicilere göre, nükleer enerji d fl nda ICRP, 1990 da bunu da 0,1 rem e düflürdü. Sözün özü, radyasyon konusunda asla bir tüm enerji kaynaklar radyoaktif at k ç kart yor; insanlar öldürüyor. Ancak, atom s n r verilebilmesi söz konusu de il (Gofman, enerjisinin insan sa l na musallat edildi i J. W., 1990, Radiation-Induced Can- 1945 y l ndan günümüze de in, özellikle cer from Low-Dose Exposure). nsan için zarars z nükleer enerji santrallar n n kurulu olduk - radyasyon miktar, tabii ki s f rd r! lar alanlarda: Stronsiyum-90 özellikleri bak m ndan Çocuklar n difl ve kemiklerinde, asla Kalsiyum a benzer. Bu nedenle vücut taraf ndan bulunmamas gereken Stronsiyum--90, Kalsiyum zannedilerek emilir; difller- kaslar nda Sezyum-137 ve tiroidlerindeise de ve kemiklerde depolan r. Yiyecek ve içeceklerle yodin-131 bulunmaya baflland. vücuda giren Stronsiyum-90 n 90 90
%70-80 i vücuttan d flar at l r. %20-30 u kemiklerde birikir. %1 civar ndaki bölümü ise, kan dolafl m na kar fl r; kemik ilikleri ve yumuflak dokulara girer (UN Environmental Protection Agency, www.epa.gov). nsan vücudunda depoland klar yerlerde yüksek enerjili elektron, ya da beta partikülleri emisyonu ile hücreleri öldürür ve mütasyonlara neden olur. Kemik iliklerinde ba - fl kl k sistemi ve kan hücreleri üredi inden, Stronsiyum-90 kan kanseri, gö üs ve pros - tat kanseri ile ba fl kl k sistemi bozukluk - lar na ve dolay s ile A DS hastal na yol a ç a r (www.iacenter.org; blackhole.on.ca; www.lightparty.com: Wiesen, B.; Gould, J. M., Deadly Deceit ve The Enemy Within adl kitaplar ). Ayr ca, hormonlar, pankreas, tiroid bezlerini, üreme organlar n ve merkezi sinir sisteminide tahrip eder. Hormonal dengelerin bozulmas ve merkezi sinir sisteminin tahrip olmas sonucunda, obesite, yüksek tansiyon, kalp hastal klar, ast m, fleker hastal ve felçlerede neden olur. Vücutta nöronlar, kalsiyum iyonlar göndererek iletiflimde bulunurlar. Stronsiyum- 90, vücuda Kalsiyum u taklit ederek g i r d i i için, yayd yüksek enerjili elektronlar ve triyum-90 a dönüfltü ünde ortaya ç kan çok yüksek radyoaktivite (Stronsiyum-90 dan %500 daha fazla) ve beta fl n yay m sayesinde nöronlar tahrip ederek, beynin zarar görmesini ve beynin prefrontal korteksinin etkilenmesi sonucunda da otizm, dawn sendromu, konsentrasyon bozukluklar, ö renme yetene inin yok olmas, intihar ve cinayet e ilimlerinin ortaya ç kmas n sa lar (Sternglass, E., Radiation Public Health Project, 8 Kas m 2003: www.mindfully.org/ N u c s / 2 0 0 3 / S t r o n t i u m - 9 0 ). Az dozajda radyasyon yayan Stronsiyum- 90 ile uzun süreli temas, k sa süreli yüksek dozajla temastan çok daha tehlikeli ve öldürücü. Reaktörlerin kontrolsuz olarak, genelde paslanan so utma suyu borular ve valfler arac l yla havaya ve suya kar flt rd düflük dozlu radyoaktif maddelerin yaratt - tahribat n, bir ABD Devlet Kuruluflu olan ICRP (Int. Comm. Of Radiation Protection: www.icrp.org) taraf ndan belirtilenden 100-1.000 kat daha yüksekoldu u, ECRR (European Comm. on Radiation Risk: www.euradcom.org) Ocak 2003 tarihli raporu ile ortaya konmufltur. WISE/NIRS Nuclear Monitor un 16 May s 2003 tarihli raporunda, incelenen 4 Florida nükleer santral ndan uzaklaflt kça toprak, hava ve sudaki Stronsiyum-90, Sezyum-137 ve yodin-131 miktarlar n n azald klar saptanm flt r. Her y l 100 ton nükleer at k üreten tek bir nükleer reaktör, rutin olarak bu maddeleri havaya ve suya b rak - makta. Konu bu kadar hassasken, ABD yi do al olarak bir kenara b rak rsak, insan, di er kurulufllar n ne yapt n merak etmeden geçemiyor. kisi de birer Birleflmifl Milletler kuruluflu olan Dünya Sa l k Teflkilat (WHO) ile Uluslararas Atom Enerjisi Ajans (IAEA) aras nda yap lan ve halen yürürlükte olan bir anlaflma (Resolution WHA 12-40, 28 May s 1959), bu konudaki duyars zl, hainli i ortaya koymaya yeter. Bu anlaflmaya göre, kurumlardan biri, di erinin ilgi alan ndaki konularda herhangi bir program ya da faaliyet yapacak ise, mutlaka di erine dan flacak ve onun görüflüne göre faaliyetinde de ifliklik yapacak. Yani, Dünya Sa l k Teflkilat, WHO, Atom Enerji Ajans n n (IAEA) onay vermedi i sürece radyasyonun sa l a zararlar konusunda araflt rma yapamayacak (Grossman, K., 22 A ustos 2002, East Hampton Star)! lginçtir; Çernobil faciasondan sonra da, yay lan radyasyo- 91 91
nun çevre sa l üzerindeki etkileri WHO taraf ndan de il, IAEA taraf ndan araflt r lm fl idi. Pekiyi, bu konuda Avrupa Birli i ne yap - yor? Tabii ki son derece laubali ve vurdumduymaz davran yor! Bir AB kuruluflu olan EURATOM un 96/29 say l Avrupa Birli i Direktifi, düflük seviyeli nükleer at klar aras nda bulunan makine, cam, metal kaplar, giyecek ve beton gibi malzemelerin, evlerde kullan lmak üzere yeniden kazan m na izin veriyor! 11. Rutin flletim S ras ndaki Zararlar : Radyasyon s z nt s için nükleer santrallarda illa bir kaza olmas flart de il! Reaktörün normal günlük çal flma düzeni içerisinde insan ve çevre sa l na son derece zararl radyasyon do aya rutin olarak verilmekte. K sacas, bir nükleer santral n sorunsuz çal flmas s ras nda da insanlar, do ay inan lmaz flekilde zehirliyor (Nuclear Information and Resource Service, Washington, USA: http://www.nirs.org). Nas l m? 1. Uluslararas standartlar, bir nükleer santral n rutin çal flmas s ras nda havaya, suya ve topra a verdi i radyoaktiviteyi normal kabul ediyor. Özellikle Çernobil felaketinden anlafl lm flt r ki, her insan n radyasyona tahammül s n r farkl d rve çok düflük (izin verilen) radyasyon miktarlar bir çok insan, geri dönüflü olmayacak flekilde zehirlemektedir. 2. Radyoaktivitenin ölçüm birimi küri dir. Tek bir reaktörün çekirde inde yak - lafl k 16 milyar küri lik bir radyoaktivite -bu lunmaktad r. Bu, Hiroflima ya at lan atom bombas n n en az 1.000 kat d r. 92 3. Reaktörlerdeki yak t çubuklar, kilometrelerce borular, tanklar ve valfler her zaman s zd rabilir. Mekanik bir sorun ya da insan hatas da buna neden olabilir. Reaktör eskidikçe, tüm bu parçalar da eskir ve s z nt miktarlar, kaç n lmaz olarak artar. 4. Valflerin ve borular n harap olmamas için, her zaman reaktör merkezinden belli bir miktar radyoaktif su, bilinçli flekilde, çekilir. Bunlar, basit flekilde filtre edildikten sonra, bir miktar so utma suyuna eklenir, bir k sm da d flar ya, çevreye at l r. 5. Tipik bir 1.000 MW l k bas nçl su reaktörü (so utma kuleli), so utma ifli için dakikada 76.000.000 litrenehir, göl ya da deniz suyu kullan r. Bu su, 80 km uzunlu- unda borulardan geçer. Suyun, her dakika 20.000.000 litresi geldi i nehir, göl veya denize dönerken, geri kalan 56.000.000 litresi de buhar olarak atmosfere at l r. So utma suyu kulesi olmayan 1.000 MW l k bir reaktörün çok daha fazla suya gereksinimi vard r. Bu miktar, dakikada 2 milyar litreye kadar ç kabilir. Do aya at lan suyun ve buhar n radyoaktivite ile ne kadar kirlendi ini ve bu kirlilik miktar n n insan ve do aya nas l zarar verdi ini kimse bilmemektedir. 6. Baz radyoaktif füzyon gazlar, reaktörün so utma suyundan ç kart l p, günlerce tanklarda muhafaza edilir. Daha sonra bunlar filtreli bacalardan at l rlar. Bu gazlardan bir k sm, bekletildikleri tanklardan santral binalar na s zarlar ve periyodik havaland rmalar s ras nda, çok erken atmosfere b rak l rlar. Havaya kar flan bu gazlar, sadece atmosferi de il, topra ve suyu da kirletirler. 7. Bir nükleer santral n rutin operasyonlar s ras nda d flar ç kan radyoaktivite miktar ölçülmez veya rapor edilmez. Kald ki, bir çok küçük kazalar ve bunlar n yüzünden do aya s zan radyoaktivite miktarlar da ço u kez aç klanmaz. 8. Radyoaktif hidrojen (trityum) ve asil gazlardan (kripton, zenon, vb) oluflan baz 92
reaktör yan ürünleri için sa l kl ve ekono - 13. Reaktörlerin radyoaktif yan ürünle- pek ço u, çok uzun süreler çevreye mik bir filtreleme ve denetim teknolojisi - herinden nüz gelifltirilmifl de ildir. Baz s v lar ve gazlar, k sa ömürlü radyoaktif elementlerin parçalanmas için tanklarda bekletilirler. radyoaktif partikül ve fl n yaymay sürdürürler. Radyoaktif bir madde, yar -ömrünün en az 10 kat bir süre içerisinde radyasyon Bunlar n aras nda, bu kadar süre içerisinde yaymaya devam eder. Örne in, iyodinyok olmayacak kadar uzun yar -ömürleri olanlar da, di erleri ile birlikte do aya at l r. 129 un yar -ömrü 16 milyon y l, teknetyum- 99 un 211 bin y l, plutonyum-239 un ise 24 bin y ld r! Zenon-135 gaz, yar -ömrünü tamamlad nda sezyum-135 e dönüflür. Bu yeni oluflum, yani sezyum-135 in yar -ömrü 2,3 milyon y ld r! 9. Devletler, kural olarak, izin verilen miktarda radyoaktivite içeren sular n do aya at lmas na ses ç kartmazlar. Reaktörlerdeki detektörler de bu izin verilen seviyenin üstü için kalibre edilirler. zin verilen miktar, asla zarars z miktar demek de ildir! 10. Denetim kurullar, reaktör iflletmelerinin sundu u raporlara ve yine bunlar n yapt bilgisayar simülasyonlar na dayanarak denetimlerini yaparlar. Dolay s ile, çevresel etkilerin önemli bir bölümü gerçek -de il, sanald r. 11. Reaktör yak t üretimi aflamalar n n her birinden havaya, suya ve topra a veri - len radyoaktif at klar n miktarlar asla -bi linmez.bu yak t üretimi operasyonlar içerisinde, uranyum madeni iflletmeleri, cevher k rma tesisleri, kimyasal çevrim, cevher zenginlefltirme ve yak t üretim iflletmeleri bulunur. Bunlara bir de nükleer santral n kendisini, radyoaktif at k toplama alanlar - n, havuzlar n, at k varillerini ekledi inizde, bu büyük sistemin çevreye verdi i zarar hesaplaman n olana yoktur. 12. Özellikle özellefltirmeler yüzünden artan ekonomik bask lar, masraflar n k s l - mas n da beraberinde getiriyor. lk k s nt kalemleri de, tabii üretim zinciri halkalar nda de il, denetim ve emniyet ifllemlerinde bulunuyor. Yani iflletmeci, üretimi yavafllatmamak için, emniyet iflini ihmal edebiliyor. Tüm dünyada bunun örnekleri çok bol. 93 14. Düflük seviyeli radyasyonlar n, canl - lar n dokular nda, hücrelerinde ve DNA lar ile bir çok yaflamsal moleküllerinde hücre ölümleri (apoptosis), genetik mütasyonlar, kanserler, do um bozukluklar ve üreme, ba fl kl l k ve endokrin sistemi dengesizlik - lerineneden olduklar, art k bilimsel olarak tart fl lamayacak flekilde kan tlanm flt r. B. SONUÇ OLARAK: Nükleer enerji konusunda bir elefltiri getirildi inde al nacak en klasik yan t, hayat nda nükleer enerji santral görmemifl olmakla suçlanmakt r. Bunun do ru olup olmad n tart flmak bile anlams zd r. Varolan gerçek, elefltiren kiflinin ço unlukla bir nükleer fizikçi ya da atom mühendisi vb. olmamas d r. Dolay s ile suçlama, kendi tutars zl içinde bir do ruyu da bar nd rmaktad r. Yap lacak ifl, bu suçlamay yapan piflman edecek yan t vermektir. Hem de, yine bu suçlamay yapan n büyük olas l kla, mesle i olmas na ra men bizzat kendisinin de herhangi bir nükleer santralda ciddi bir süre çal flmam fl olmas gerçe i de ortada iken. Unutmayal m; Türkiye de bir minyatür araflt rma modeli d fl nda henüz nükleer santral yoktur; olmamas için elimizden geleni yapaca m z da iyi bilinmelidir. 93
Yüksek ya oran olan besinlerin bana zararl oldu unu bilmem için g da mühendisi ya da uzman doktor olmama gerek var m d r? Yapaca m tek fley, gerekli kiflilere dan flmak, okumak, ö renmektir. K sacas, yumurtadan anlamak için tavuk olmaya gerek yoktur. Kald ki bozuk yumurtay tavuktan iyi anlayabilece imiz de unutulmamal d r. Bozuk yumurtay yedi imde zehirlenecek olmama, onu yumurtlayan n ald rmas n bekler misiniz? Nükleer enerji kepazeli ine karfl ç kmam z n nedeni, bir nükleer santral n planlamas, üretim flemas, ya da santral tasar mlar n yenilemek arzumuzdan kaynaklanmamaktad r. Niyetimiz, çok flükür alakam z olmayan bir meslek grubunun iflini elinden almak de ildir. Konu, bizzat kendi sa l - m zd r; gelece imizdir. Sa l m, gelece imi, halk m, ülkemi, çevremi risk alt na sokacak bir eylemi önlemek için çaba göstermekte olmam; yaflam kaynaklar m n yok edilmesini önlemeye çal flmam, s hhatimi bir meslek erbab n n sanat n icra etme arzusu ve merak için harcamak istememem anlay flla karfl lanmal d r. Konu mesleki beceriler de il; o becerilerin benim sa l ma koyaca ipotektir. O hakk da kimseye vermiyorum. Etraf m zda y llar y l olan biten radyasyon yay l mlar ndan dolay insanlar m z n vücutlar na kalsiyumu taklit ederek giren Stronsiyum-90, potasyum olarak giren Sezyum-137, iyot olarak giren yodin-131 konular ndan hiç bahsetmeyelim ki halk m z panik olmas n. Cehalet huzurdur; b rakal m halk m z kendi sa l konusunda bile cahil kals n ki, huzur içinde ve nedenini asla bilemeden ölüp gitsin. Siyasi kararlarla oluflan bir tren kazas n n ard ndan do rudan sorumlu olanlar, yine sorumlu olduklar trafik kazalar nda hergün daha fazla adam ölüyor dememifller miydi? Bu türden insanlara, 9-10 y l sonra vücudumuzdaki Stronsiyum-90, kendisinden 500 kat daha radyoaktif olan ve gama fl nlar da salabilen triyum-90 a dönüfltü ünde ne olmas n bekliyorsunuz? diye sorman n bir anlam yok tabii! Ülkemizde ciddi bir Stronsiyum- 90 taramas yap lmas n, bunu yapacak 94 94
alet-edevat n ülkemizde bulunmad n, önümüzdeki 9-10 y l içerisinde insan vücudundaki bu rezillikten kurtulmak için ciddi araflt rmalara girilmesinin yaflamsal önemi oldu unu bu türden insanlara söylemenin de gere i yok. Yani ifl bafla düflüyor, herzamanki gibi. Halk n bu konularda bilinçlenmesini sa lamak, taleplerini dile getirmek yurtseverlere düflüyor yine! Evet, ülkemiz zaten radyasyondan y llard r nasibini al yor. Gerek ABD ve gerekse Rusya daki atom bombas denemelerinin en yo un oldu u y llar olan 1965-67 aras Türkiye, Stronsiyum-90 kirlenmesinden en fazla etkilenen ülkeler aras ndayd. Birleflmifl Milletlerin bir kuruluflu olan UN SCEAR n 1969 da yay nlad afla daki harita bu gerçe i gözler önüne seriyor! 26 Nisan 1986 tarihinde oluflan Çernobil facias ndan 5 gün sonra bafllamak üzere ülkemizin radyasyondan ne kadar etkilendi ini de Alman Globus un haritalar ndan görebiliyoruz. Tüm Anadolu ve K br s da içine alan bir alan, daha sonra Do u Karadeniz ve Do u Anadolu ya kay yor. Zaman n akl yedi kar fl havada yetkilileri ne demifllerdi? Onlara göre Çernobil in radyasyon bulutlar bize kadar ulaflmam flt. Hem zaten biraz radyasyon Türklere iyi de gelir di. Bu utanmazca aç klamalar yapan sefiller, TV karfl s nda Karadeniz çay diye yabanc çaylar içip halk kand rmam fllar m yd? Ve y llard r yenmemesi gereken f nd klar yedirip, içilmemesi gereken çaylar halka içirmemifller miydi? Hiç merak etmeyelim; yine ayn s olur. E er becerebilip de ülkemizin bafl na birsürü nükleer santral belas n sarabilirlerse, ileride ç kmas nerede ise kesin olan felaketler karfl s nda da ayn vurdumduymazl k içerisinde olacaklar; utanmadan, s k lmadan. Ve insanlar m z yine eskiden oldu u gibi, bunlar n yakalar na sar l p hesap sormak yerine, kadere havale edecekler bafllar na gelenleri! 95 95