HASAR GÖREBİLİRLİK MODELLERİNİN DOĞRULANMASI İÇİN YENİ BİR YAKLAŞIM

Benzer belgeler
GÜÇLENDİRME PERDELERİNDE BOŞLUKLARIN KAPASİTEYE OLAN ETKİSİ

Tek cam genişliğinde. Çift cam sıcaklığında

ü ü üü ş ş ş Ü ÜÜ ü ü üü ş ü ş ş ö ç ş ş ç ş ü ü ü ç ç ş ü ş ş ü ü ü ö ş ö ş ö ş ş ç ş ü ş ç ş Ç ç Ü öü ü ü üü ü ü üü ç ş ç ş ö ö ü ç ş ç ş ş ö ç ş ö

22. Eleman tipleri ve matrisleri

En Küçük Etkili Doz Düzeyini Belirleme Yöntemlerinin Karşılaştırmaları

16. Dörtgen plak eleman

2 Mayıs ELEKTRONİK DEVRELERİ I Kontrol ve Bilgisayar Bölümü Yıl içi Sınavı Not: Not ve kitap kullanılabilir. Süre İKİ saattir. Soru 1.

«ç ç Ç ş ö ş ç ş ş ş ö ş ö ç ç Ç ö Ç ç ç ö ş ç ş


Rekabet Kurumu Başkanlığından, REKABET KURULU KARARI

PARAMETRİK OLMAYAN HİPOTEZ TESTLERİ. χ 2 Kİ- KARE TESTLERİ. Doç.Dr. Ali Kemal ŞEHİRLİOĞLU Araş.Gör. Efe SARIBAY

v A) 450 B) 500 C) 550 D) 600 E) 650

Çelik çerçevelerin enerjiye dayalı tasarımında kat yatay yer değiştirmelerinin etkisi

1 MAYIS BİNGÖL DEPREMİNDE MEYDANA GELEN YIĞMA YAPI HASARLARI




ç ü ü ü ü ü ç ü ğ ö İ ö ö ğ ğ ğ ğ ğ İ ç İ ç ğ ü ü ç ç ç ğ ü ü üğü ğ ç ç ö ö ü ü ü İ ç ü ü ğ ğ ü ü ğ ü ü üğü ü ğ ö ö ç ç ğ ğ ü üğ ü ü üğü ö ö ö ğ ö ğ ü


ÇERÇEVE TİPİ YAPILARIN DEPLASMAN ESASLI DİZAYNI İÇİN DEPLASMAN PROFİLİ

Ders 2: Aktüerya. Ankara Üniversitesi. İST424 Aktüeryal Risk Analizi Ders Notları. Doç.Dr. Fatih Tank. Sigortacılığın.

Üç Boyutlu Yapı-Zemin Etkileşimi Problemlerinin Kuadratik Sonlu Elemanlar ve Sonsuz Elemanlar Kullanılarak Çözümü


Ceyhun EREN 1 ve Hilmi L 2

MUHTEMEL DEPREM HASARLARININ STOKASTİK YÖNTEMLERLE TAHMİNİ

2.4. ELASTĠK DEPREM YÜKLERĠNĠN TANIMLANMASI : SPEKTRAL ĠVME KATSAYISI

DOLGU DUVARLI BETONARME ÇERÇEVELERİN DEPREM ETKİLERİ ALTINDAKİ DAVRANIŞININ İNCELENMESİ

BETONARME YAPI TASARIMI

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE GELECEĞİ

24/05/2014 GÖKÇEADA AÇIKLARI EGE DENİZİ DEPREMİ Mw:6.5

Ğ ç «Ğ ç Ö Ö Ö ş ö ö ç Ö Ö ö ş ö ş Ş Ö Ö ç ş ş ç Ş ş

2. Her bir bölme uzunlu u d olsun. t 1 TEST - 1 DO RUSAL HAREKET. Atletler 1. kez O noktas nda, 2. kez K noktas nda yan yana gelirler.

YILDIZLAR NASIL OLUŞUR?

Ğ İ ğ ğ İ ğ ü üğü ü İ ğ İ ö üü ü ö ğ ğ ğ İ İ ö Ş ü ü üğ ö ö ğ ğ ğ ğ ğ ğ ö ç ç ğ ü ü ğ ğ ü ü Ş Ş Çö ü Çö ü ü İ

Bir Hava Emişli Hassas Ekim Makinası ile Karpuz Tohumlarının Ocağa Ekimi. Hill Drop Sowing of Watermelon Seeds using a Precision Vacuum Seeder

3.Seviye Deneme Sınavı ITAP_12_14_2011 Titreşim

ĠġÇĠ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ DERSĠ

KIRILMA MEKANİĞİ Prof.Dr. İrfan AY MALZEME KUSURLARI

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU

JET MOTORLARININ YARI-DĐNAMĐK BENZETĐŞĐMĐ ve UÇUŞ ŞARTLARINA UYGULANMASI


Ford Otosan TEKAY Başvuru Süreci

EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU

TALEP TAHMİNLERİ. Y.Doç.Dr. Alpagut YAVUZ

Deney No: 2. Sıvı Seviye Kontrol Deneyi. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Dijital Kontrol Laboratuvar Deney Föyü Deneyin Amacı

Alsancakıizmir/TÜRKiYE Tel :+90(232) (PBX) Fax:+90(232) Web site :

TEST lk durumda terazi. 6. I. durumda, KÜTLE, A IRLIK VE Efi T KOLLU TERAZ. Denklem 2 yi denklem 1 de yazarsak 2P = (6+P) m = 30 g olur.

Dalg ç Pompalar AL

ARAŞTIRMA RAPORU. Rapor No: XX.XX.XX. : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: e-posta: gurbuz@metu.edu.tr

İki veri setinin yapısının karşılaştırılması

İTME ANALİZİ KULLANILARAK YÜKSEK RİSKLİ DEPREM BÖLGESİNDEKİ BİR PREFABRİK YAPININ SİSMİK KAPASİTESİNİN İNCELENMESİ

MATEMATİK-6 Üslü fadeler

MEHMET PALANCİ ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ

ü ü ü ü ü ü ü ü

CC g SEMI-RIEMANN METRİKLİ DOUBLE TANJANT DEMETİN DİFERENSİYEL GEOMETRİSİ. P.A.Ü., Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Öğretmenliği A.B.D.

AÖĞRENCİLERİN DİKKATİNE!

Ölçme Bilgisi Ders Notları

ü ü Ü ü Ş ö ü ü ü ü ö ç ç ç ü ü ü ü ü ü ü Ö ö ü ç ü ü ü ü ü ç Üçü ü ü ç ü ü ü üç ü ö ü ç Ş ö çü ü ü ö ü ü ö ö ö İ

SÜRTÜNMELİ SARKAÇ TİPLİ SİSMİK YALITIM CİHAZLARI TESTLER. TİS TEKNOLOJİK İZOLATÖR SİSTEMLERİ ANKARA,

ITAP_Fizik Olimpiyat Okulu

MEKANSAL VERİ ANALİZİNDE POINT IN POLYGON TESTİ

Bu kitapc ln her hakkı sakhdır. Tüm haktarl eis Yayınları'na aıttir. Kısmen de oısa al ntt

Ç İ Ş Ç ü ç Ç ö ğ Çİ İ Ö ğ ş ü ç ğ ş ö ü ş ç ş ü ü ğ ğ ü ğ ğ ğ ş ç ç ğ ö ü ü ç ö ç ş Ç ş ş ğ ç İ İ ş ü ü İ İ İ ş ç ş ş İ İ ç ü ü Ç ç ç İ ş İ İ ş ğ

Tanımlayıcı İstatistikler

İŞ, GÜÇ, ENERJİ BÖLÜM 8

1.3. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ GİRİŞ NİTEL ARAŞTIRMALARDA GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK SORUNLARI... 2

Sıva altı montaj için Symaro sensörleri yenilikçi ve enerji verimli





İ ü ü ü ü ü

ü ü ü ö ü ü ö ö ü ü ö ü ü











ü ü ü ü ü ü ü Ş ü ü ü ü ü üü ü ü

Ü ş ş ş ü ü ü ş ü ş Ç Üü Üü üü ü ş

ÜÜ Ü ö ö ö Ö ö ö ö ö ö Ş Ş Ç ö Ş Ş ö

Ü Ü


TEKLİF MEKTUBU. T.C. Kayıt No: SAĞLIK BAKANLIĞI TURKIYE KAMU HASTANELERİ KURUMU _

Ekonomi Bülteni. 23 Mayıs 2016, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/01. Konu: E-DEFTER GÖRÜNTÜLEYİCİ PROGRAMI İLE SÖZ KONUSU PROGRAMA İLİŞKİN KULLANIM KILAVUZU YAYINLANMIŞTIR

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ

Basın Bülteni. Marmaray Projesinde Rota Teknik İmzası BD

İÇİNDEKİLER. 1. Projenin Amacı Proje Yönetimi Projenin Değerlendirilmesi Projenin Süresi Projenin Kapsamı...

Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/

HEALTFIT MİNİ KONDİSYON BİSİKLETİ

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı Giriş Yöntem Sonuçlar ve Tartışma Kaynakça... 7

TG 12 ÖABT İLKÖĞRETİM MATEMATİK

İNGİLTERE DE ÜNİVERSİTE PLANLAMA VE BÜTÇELEME ÖRGÜTÜ

Transkript:

2. Türye Deprem Mühendsğ ve Ssmoo Konferansı 25-27 Eyü 203 MKÜ HATAY ÖZET: HASAR GÖREBİLİRLİK MODELLERİNİN DOĞRULANMASI İÇİN YENİ BİR YAKLAŞIM U. Yazgan ve S. Günay 2 Yrd.Doç.Dr., Deprem Mühendsğ ve Afet Yönetm Ensttüsü, İstanbu Ten Ünverstes, İstanbu 2 Yü. Müh., İstanbu Büyüşehr Beedyes, İstanbu Ema: ufuyazgan@tu.edu.tr, serdargunay@tu.edu.tr Hasar görebr modeer, ber br şddete sahp yer hareetne maruz aan br yapı grubunda meydana gemes beenen hasar sevyesnn tahmn edmesnde uanıır. Bu çaışmada, bna tp yapıar çn geştrmş hasar görebr modeernn depremerden sonra topanan hasar verer uanıara sstem oara doğruanmaarı çn yen br yöntem sunumatadır. Öneren yöntemn mevcut dğer yöntemerden en büyü farı hasar gözemerye g berszern doğrudan göz önüne aınmasına oana vermesdr. Hasar görmüş yapıarın maruz amış oduarı yer hareet sevyesnde bersz önem boyuttadır. Geştrmş oan yöntem Bayesc anaz yaaşımıya bu berszğn mode doğruama sırasında date aınmasını mümün ımatadır. Bu sayede, yapıarın maruz adıarı yer vmeerye g determnst varsayımar yapıması gereğ ortadan amatadır. Çaışmada öneren yöntemn örne uyguaması oara betonarme bnaar çn geştrmş mevcut ırıganı modeer Düzce 999 ve Bngö 2003 deprem hasar bger uanıara değerendrmştr. ANAHTAR KELİMELER : Hasar görebr, ırıganı mode, uvvet yer hareet değşenğ, Bayesc anaz. GİRİŞ Kırıganı modeer deprem hasar tahmnernn en önem at beşenerndendr. Bu modeer, yapıarın ber br şddete sahp uvvet yer hareetne maruz aması durumunda ouşaca hasarın tanımı br hasar düzeyn aşma oasıığını tahmn etmete uanıan fonsyonardır (Şe a). Kırıganı modeernde uvvet yer hareet şddet gene oara en büyü yer vmes, spetra vme veya değştrmş Merca şddet cnsnden tanımanır. Yapının hasar durumu se, meydana geen hasarın onarıabr düzeyde oup omadığı veya can güvenğ rs teş edp etmedğ değerendrere berenr. Lteratürde ırıganı modeer ouşturma çn uanıan farı yaaşımar Porter (2003) tarafından özetenmştr. Bu çaışmada br yapı grubu çn geştrmş ırıganı modeernn doğruu sevyesnn değerendrmes çn yen br yöntem sunumatadır. Bu yöntemn temen ouşturan yaaşım, deprem sonrası hasar görmüş bnaarda tespt eden hasar sevyeer e ırıganı modeer uanara tahmn eden hasar sevyeernn arşıaştırımasıdır. Mevcut ırıganı anaz yöntemernden farı oara, öneren yöntem hasar sevyeer tespt eden bnaarın maruz adıarı uvvet yer hareet şddet e g berszern doğrudan date aınmasına oana vermetedr. Bu sayede hasar gözemer e g determnst varsayımar yapıması zorunuuğu ortadan amatadır. Bu çaışmada öneren yöntemn örne uyguamasında mevcut teratürde yer aan, betonarme bnaar çn üretmş br grup ırıganı mode uanımıştır.

2. Türye Deprem Mühendsğ ve Ssmoo Konferansı 25-27 Eyü 203 MKÜ HATAY 2. ÖNERİLEN HASAR GÖREBİLİRLİK DOĞRULAMA YÖNTEMİ Bu çaışmada öneren ırıganı mode doğruama yöntemnn teme amacı deprem etsne maruz aan yapı gruparında ouşaca hasararın doğru tahmn edmesne oana veren matematse modeern berenmesdr. İg yapı gruparı orta araterst özeere (ör. taşıyıcı sstem tp, at sayısı, süne düzey) sahp yapıardan ouşaca şede tanımanır. Daha detayı tanımıya, ırıganı mode bu orta özeere sahp yapı grubunda ouşması beenen hasararın ber br hasar eş sevyesn aşmaar oasıığını tahmn etme çn uanıır. Bu çaışmada öne sürüen yöntemde br dz aternatf ırıganı modenn gerçe hasar sevyeern ne derece doğru tahmn edebdğ değerendrr. Bu değerendrmede gerçe depremerden derenmş hasar örneem ümeer teme aınmatadır. Değerendrme sırasında g berszern tutarı şede ee aınması çn Bayesç anaz yöntem (bz. Ang ve Tang, 984) uanımatadır. 2.. Önse Kırıganı Modeer Öneren yöntemn aşaması br başangıç ırıganı modeer ümes ouşturumasıdır. Bu ümede modeer Bayes uramında önse modeer oara adandırıır. Bu önse modeer farı yaaşımar uanıara geştrmş ırıganı fonsyonarını tems eder. Kırıganı fonsyonarı f (m), şu şede fade edr: ( D d I = m, M ) f ( m) () Yuarıda eştte (D d I=m, M ), m sevyesnde yer hareetye sarsıan br bnanın adığı hasar mtarı D nn ber br d hasar sevyesn aşması oasıığının ırıganı mode- M ye oşuu oasıığını tems eder. Eştğn sağ tarafında yer aan f, (.) fades moden tanımayan matematse fonsyonu tems eder. Şe a da ırıganı mode uanıara hasarın d hasar sevyesne uaşma veya bu sevyey aşma oasıığının berenmes grafse oara göstermetedr. - 00% 80% 60% 40% 20% 0% Yapısa hasarın 'd' hasar düzeyne uaşma veya bu sevyey aşma oasıığı f (m): Kırıganı mode, M I = m Kuvvet yer hareet şddet (a) = En Büyü Yer İvmes, PGA [g] 0.5 0.4 0.3 KYH Azaım Mode PGA=0.39[g] 20 numarı stasyonun öçümü ~ εσ = n ( ) n( µ ) T PGA Ocum 0.2 M=6.4 Meydan V s30 =530[m/s] Tahmn Yana doğrutu atımı 0. 2 3 4 5 0 20 30 00 Kırıma düzem e saha arası mesafe, R rup [m] (b) Şe. Kırıganı mode uanara ber br hasar sevyesnn aşıma oasıığının berenmes (a) ve uvvet yer hareet azaım mode (b) uanıara medyan değer ve topam standart sapma uanıara ε ~ un berenmes Önse ırıganı modeer ümesnn ouşturumasında anat çaışmaar sonucunda ede edmş fonsyonarın yanı sıra parametr şede türetmş eğrer de uanıabr. Br sonra böümde sunuan örne uyguamada, farı anat yaaşımar uanıara geştrmş aternatf ırıganı modeer önse mode KYH... 2

2. Türye Deprem Mühendsğ ve Ssmoo Konferansı 25-27 Eyü 203 MKÜ HATAY ümes oara uanımıştır. Yöntemn parametr oara geştrmş ırıganı modeer uanıara yapımış br dğer örne uyguaması Yazgan (203) tarafından sunumatadır. 2.2. Hasar Gözemer e Kırıganı Modeern Doğruanması Yöntemn teme strates önse hasar görebr modeernn, göz önüne aınan br grup gerçe hasar gözemern tahmn etmede göre başarısının değerendrmesdr. Bayesc anaz yaaışımında bu şem oabr günceemes oara tanımanır (Ang ve Tang, 984). Oabr günceemesnde br gözem ümes uanıara nceenen br grup önse modeden hang modeern yapıan gözemer daha y tems ettğ berenr. Bu çaışma apsamında, ırıganı modeernn doğruanmasında da benzer br yo zenmes önermetedr. İ aşamada, başangıç ırıganı modeer ümesnde yer aan her ırıganı mode çn önse oasıı değerer varsayıır. Daha sonra, bu önse oasııar deprem sonrası yapımış hasar gözemer date aınara günceenr. Bu şem sonucunda yapımış oan gözemere oşuu oasıı değerer ede edr. Herhang br O sahasında hasarı bna gözem date aındığında ber br M hasar görebr modenn bu gözeme oşuu doğru oma oasıığı (M O ), Bayes Teorem uanıara şu şede berenr: ( M O ) ( O M ) ( M ) ( O M ) ( M ) (2) Yuarıda denemde (O M ) term M ırıganı modene göre O sahasında gözenmş oan hasar durumunu çn tahmn eden oasıığı fade eder. Bu oasıı değer g ırıganı modenn gözenen hasarı doğru tahmn etmede başarısının br öçüsüdür. Denem de (M ), ırıganı modeer grubunda yer M mode çn varsayıan önse oasıı değerdr. Bu önse oasıı değer uzman görüşüne göre berenebeceğ gb, bastçe bütün başangıç modeer çn eşt oabr varsayıara da ouşturuabnr. Oasıı değerernn günceenmesnde ço sayıda hasar gözem date aındığında hesapamaar sonucu ede eden oşuu oasııar başangıç çn varsayıan önse oasııardan bağımsız hae ger. Denem de (O M ) fadesnn sayısa arşıığının Şe a da gösteren şede berenebmes çn hasarı bnanın deprem sırasında maruz adığı uvvet yer sarsıntısı sevyesnn bnmes geredr. Buna arşıı deprem sırasında hasar görmüş brço yapı çn etyen yer sarsıntısı sevyes anca önem mtarda bersze tahmn edebr. Sadece uvvet yer hareet ayıt stasyonarının yaınında yer aan yapıar çn sahada gerçeeşmş oanın sarsıntı şddet hatasız oara berenebr. Yapıara etyen vmeere g berszğn aynağı uvvet yer hareeternn meansa değşenğnn yüse oması ve uvvet yer hareet ayıt stasyonarının depremden etenen bögede yeter sııta buunmamasıdır (Şe 2a). Öneren yöntemde, hasarı yapıarın maruz adıarı vme sevyeerye g berszğ date aabme çn gözem yapıan sahaarda en büyü vme sevyeer stoast smuasyon yöntem e rassa oara üretmetedr. Her br stoast smüasyon oası br vme dağıımı ümesn tems eder. Anazerde ço sayıda en büyü vme değer ümes smüe edr ve bu ede eden sonuçarının eşt ağırıı ortaaması aınır. Aynı depremn et aanında yer aan farı sahada en büyü vme değerer arasında oresayon saha arasında mesafe e ters orantııdır (Boore v.d., 2003). Bu oreasyon öneren yöntemde ouşturuan stoast vme dağıımarında doğrudan göz önüne aınmatadır. Göz önüne aınan herhang br O hasar gözem sahasını etemş oan en büyü vme değerer A nn ber br S smüasyonunda tahmn a, değer şu eşte tanımanır: n ( a, ) n( a ) + σ ~ Tε, 2 2 = burada σ T = σ + τ (3) 3

2. Türye Deprem Mühendsğ ve Ssmoo Konferansı 25-27 Eyü 203 MKÜ HATAY Yuarıda eştte a uvvet yer hareet azaım şs uanıara O sahası çn tahmn eden vmenn medyan değern, σ T topam standart sapma değern, τ br depremden etenmş farı sahaarda gerçe vmeern medyan değererden standart sapma mtarını (ntra-event resdua), σ se farı depremer nedenye aynı sahada ouşan vmeern medyan değer etrafında standart sapma mtarını (nter-event resdua) tems etmetedr. Son yıarda geştrmş uvvet yer hareet tahmn modeernn büyü br böümünde medyan değerne e oara topam standart sapmanın τ ve σ beşener de ayrı ayrı sunumatadır (ör. Campbe ve Bozorgna, 2007). Denem 3 de yer aan ~ ε parametresnn tanımı Şe b de grafse oara açıanmatadır. Aynı depremden etenmş oan herhang saha arasında ε değerer arasında oreasyonun sahaar arasında mesafeye göre değşmnn modeenmes çn çeşt modeer geştrmştr (ör. Boore v.d. 2003; Goda ve Hong, 2008). Goda ve Hong (2008) tarafından Kafornya ve Tayvan da medyana gemş depremern vme ayıtarı çn ε değerernn oresasyonu detayı şede nceenmştr. Bu nceemeer sonucu Goda ve Hong tarafından geştren ε oreasyonu mode Şe 2b de sunumatadır. Bu graften de görüebeceğ gb saha arasında mesafenn artmasıya sahaarda ε değerer arası oreasyon hıza azamatadır. Yuarıda veren tanımardan yoa çııara, aynı depremden etenmş sahada ε değerer arasında oreasyon ρ ε, ε ve ε değerer arasında oreasyon ρ ρ ε, ε arasında şu ş uruabr: 2 2 ε ~ ( ) ~ ε ε ε = 2 σ T ( ) τ + σ ρ (4) Coğraf oreasyonu date aara ε değerernn stoast oara smüe edmes çn uanışı br yöntem Par v.d. (2007) tarafından geştrmştr. Bu çaışmada vme sevyeernn stoast üretmnde bu yaaşım uanımatadır. Bu yaaşıma üreten bütün vme dağıımarında ayıt stasyonarı cvarında yer aan bnaar çn ede eden vmeer aydeden değere uyumu sevyeerde ede edr. Buna e oara, brbrerne yaın sahaarda yer aan hasarı bnaar çn stoast yönteme ede eden vme sevyeer de brbrerye uyumu omatadır. Kayna-saha mesafeer Saha- R,K R 2,2 Sahaar arası mesafe 2,K Saha-2 ε ve ε arası oreasyon, ( ) 0.8 S a (s, 5%) 0.6 PGA 0.4 ρ ε, ε Fay Kırığı Düzem R K (a) Kayıt İstasyonu 0.2 4 0 0 2 3 4 5 6 7 8 9 0 - sahaarı arası mesafe, [m] (b) Şe 2. Hasar gözem sahaarı ve uvvet yer hareet ayıt stasyonarı arası mesafeern tanımı (a) ve ε değerer arası oreasyonu ρ ε,ε çn Goda ve Hong (2008) tarafından geştrmş mode (b). Öneren yöntemde, değerendren ırıganı anaz modeer her br vme smüasyonuna oşuu oara değerendrr. Bunun ardından, ede eden değerern ağırıı ortaaması aınır. Bu değerendrmede herhang

2. Türye Deprem Mühendsğ ve Ssmoo Konferansı 25-27 Eyü 203 MKÜ HATAY br M ırıganı modenn en başarıı mode oma oasıığı (M O, S ) ber br S vme dağıımı smüasyonuna oşuu oara Bayes teorm e şu şede hesapanır: ( M O, S ) ( O M, S ) ( M ) ( O M, S ) ( M ) (5) Yuarıda denemde, (O M,S ) göz önüne aınan O hasar gözem çn M ırıganı mode ve S smüasyonu uanıara ede eden oasıığı tems etmetedr. Bu oasıı değer Şede a da gösterdğ şede berenr. Denem 5 de yer aan dğer parametreer Denem 2 de tanımandıarı gbdr. Topam oasıı yasası uanıara, te smüasyonara oşuu oasıı değerernn bütün üme üzernde marnazasyonu şu şede yapıır: ( ) n M O = ( ) s M O, S ( S ) burada ( S ) / ns = (6) Yuarıda denemde, (S ) term S stoast yer vmes dağıımı smüasyonuna veren göre oabrğ ve n s term göz önüne aınan topam smüasyon sayısını tems eder. Denem 6 da fadede de bertdğ gb bu oabr değernn her br smüasyon çn eşt düzeyde oduğu varsayıabr. Bu aşamaya adar ede eden mode oabr değerer te br hasar gözemne oşuu değererdr. Brden faza hasar gözemne oşuu değerern berenmes çn oşuu oasııar yneeme şede hesapanır. Her br hesap adımında br önce hasar gözem çn ede edmş oan oşuu oasııar yen önse oasııar oara date aınır. Örne oara, ber br + sahasında gözem O + oara tanımanır. Kırıganı modeernn ve + sahaarında hasar gözemerne oşuu oasııarı şu şede ede edr: ( M O, O, S ) + + ( O + M, S ) ( M O ) ( O M, S ) ( M O ) (7) Yuarıda denemde (O + M, S ) term O + sahasında hasar gözem çn M ırıganı mode ve S vme dağıımı smüasyonu uanıara buunan oasıı düzeyn tems eder. Yuarıda denem esas tbarye Denem 5 e benzemetedr. Bu denem arasında en önem far, önse ırıganı mode oasııarı (M ) yerne O gözemne oşuu oasııarın (M O ) uanımasıdır. Denem 7 de fade uanıara her br adımda yen br hasar gözemne oşuu oasııar ede edr. Bu şem bütün hasar gözemerne ve stoast vme dağıımarına oşuu oasııar ede ednceye adar devam eder. Bu hesapamaar sonucunda değerendren ırıganı modeernn hasar gözemerne oşuu doğruu oranarı berenr. 3. DOĞRULAMA YÖNTEMİNİN ÖRNEK UYGULAMASI Öneren yöntemn bu çaışmada sunuan örne uyguamasında teratürde mevcut ırıganı modeer uanımıştır. Kırıganı modeer seçren, üemzde bna stouna benzer özeere sahp betonarme bnaarın ve üemzde meydana geen yııcı depremere eş değer şddette yer hareeternn uanımış omasına dat edmştr. Böyece üemzde betonarme yapı stounda ber br şddette yer hareet sonucunda beenen hasar sevyeernn tems eddğ varsayımıştır. Bu örne uyguamada: () Ahmad v.d. (20), (2) Borz v.d. (2008), (3) Hancıar v.d. (2006), ve (4) Kırçı ve Poat (2006) tarafından önermş 5

2. Türye Deprem Mühendsğ ve Ssmoo Konferansı 25-27 Eyü 203 MKÜ HATAY ırıganı modeer uanımıştır. Bu aynaarda modeerden, 3 veya 4 atı betonarme bnaar çn öneren orta hasar ırıganı eğrer Şe 3a da sunumatadır. Bu çaışmada nceenen bütün ırıganı modeernde yer hareet şddet en büyü yer vmes (PGA) cnsnden tanımanmatadır. Ayrıca, nceenen ırıganı modeernn heps tems yapıarın anat modeernn anaz edmes yaaşımıya geştrmştr. Ee aınan modeerden Kırçı ve Poat (2006) mode harç heps orta hasar sınır durumu çn geştrmştr. Kırçı ve Poat (2006) mode ama sınır durumunun aşıması çn öne sürümüştür. 0.8 0.6 0.8 0.6 (M ) (M O Bngö ) (M O Bngö, O Düzce ) 0.4 0.2 0 ) Ahmad v.d. (20) 2) Borz v.d. (2008) 3) Hancıar v.d. (2006) 4) Kırçı ve Poat (2006) 0 0. 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 En büyü yer vmes, PGA [g] (a) 6 0.4 0.2 0 Ahmad v.d. (20) Borz v.d. (2008) Hancıar v.d. Kırçı ve Poat (2006) (2006) (b) Şe 3. Örne uygumada göz önüne aınan ırıganı modeer (a) ve modeer çn anazer sonucu ede eden oşuu göre oasıı değerer. Bu çaışmada göz önüne aınan ırıganı modeer, Düzce 999 ve Bngö 2003 depremer sonrasında yapımış hasar tespt çaışmaarı uanıara değerendrmştr. Hasarı bna verer oara SERU (2003, 2004) tarafından sunuan Düzce ve Bngö depremernden etender berenmş bnaarın hasar ve oordnat bger uanımıştır. Bu ver tabanarında topamda 520 çn hasar bgs buunmatadır. Bu bnaardan 333 tanes 3 ve 4 atı betonarme taşıyıcı ssteme sahp bnaardır. Bu bnaarda tespt edmş hasar durumarı Tabo de steenmetedr. Tabo. Değerendrmede uanıan bnaarın hasar durumarı (SERU-METU, 2003; 2004) Hasar durumu Deprem Hasarsız Haff Orta Ağır Topam Bngö M6.4, Mayıs 2003 7 9 20 67 Düzce M7.2, 2 Kasım 999 35 05 88 38 266 Topam 46 22 07 58 333 Yöntemn uyguanması çn hasar gözem yapıan sahaarda en yüse vmeern dağıımarı önce böümde açıandığı gb stoast oara üretmştr. Bnaarın deprem sırasında maruz adıarı en büyü vme sevyesnn tahmn medyan a değerer Campbe ve Bozorgna (2007) tarafından geştrmş oan azaım mode uanıara hesapanmıştır. Bu azaım mode e ede eden τ ve σ değerer gene oara 0.22 ve 0.45 cvarındadır. Campbe ve Bozorgn azaım modende her hang br sahada en büyü vmenn medyan değern tahmn etme çn sahanın fay ırı düzemne oan mesafesnn ve sahada zemnn en üst 30 m böümünde ayma dagası hızının bnmes geredr. Hasar gözem sahaarının fay ırı düzemne oan mesafeernn berenmes çn g deprem çn öneren fay ırıma düzem modeer nceenmştr. Burada sunuan hesaparda, Düzce 999 deprem çn Deous v.d. (2004) tarafından öneren ırı düzem mode uanımıştır. Bngö 2003 deprem e g hesapamaarda se L v.d. (2004) öneren ve Aar v.d. (2005)

2. Türye Deprem Mühendsğ ve Ssmoo Konferansı 25-27 Eyü 203 MKÜ HATAY tarafından da uanımış oan ırı mode uanımıştır. Hasar gözem yapıan sahaarda üst 30 m zemn profnn ortaama ayma hızı dagası (V s30 ) değer Aen ve Wad (2009) tarafından geştren yaaşı yöntem uanıara tahmn edmştr. Bu deprem sırasında bögede ayıt stasyonarında öçümüş oan vme değerer stoast smüasyonarda doğrudan date aınmıştır. Deprem sırasında farı sahaarı etemş oan uvvet yer hareeter e g berszern modeenmes amacıya her br deprem çn 500 adet vme dağıımı stoast oara türetmştr. Başangıç oara her br mode çn eşt önse oasıı değer varsayımıştır (Şe 3b). Daha sonra, Denem -7 uanıara hasar gözemerne oşuu önse oasııar berenmştr. Şe 3b de sunuan oşuu asııarın göstermnde uanıan O Bngö term Bngö 2003 deprem e g göz önüne aınan tüm hasar gözemern tems etmetedr. Benzer şede O Düzce term de Düzce deprem e g hasar gözemern tems eder. Şe 3b de de görüdüğü gb en yüse oşuu oasıı değerer %79 Hancıar, v.d. (2006) mode çn ede edmştr. İnc yüse oşuu oasıı değer %8 se Borz v.d. (2008) tarafından geştren mode çn hesapanmıştır. Bu sonuçar bu moden 3 ve 4 atı betonarme bnaarın hasar durumunu tems etmede başarıı oduğunu şaret etmetedr. 4. SONUÇLAR Çaışmada ssm ırıganı modeernn doğruanması çn saha gözemerne dayanan ampr yen br yöntem önermetedr. Öneren yöntem, ber orta özeere sahp yapı gruparının ırıganığının modeenmesnde ve oası ayıparın tahmn edmesnde uanıabr. Yöntem teme oara, br grup önse ırıganı modeernn hasarı doğru tahmn etme oasıığının ber br hasar gözem ümes göz önüne aınara değerendrmesne dayanmatadır. Mevcut ırıganı anaz yaaşımarından farı oara hasar gözem yapıan bnaarı etemş oan vmeern aetse büyüüer e g berszer öneren yöntemde doğrudan date aınmatadır. Yöntemn örne uyguaması, Düzce 999 ve Bngö 2003 depremer ardından yapımış hasar tespt çaışmaarında derenmş verer e yürütümüştür. Bu örne uyguamada mevcut teratürden seçmş 4 adet ırıganı mode uanımıştır. Bu uyguamadan ede eden sonuçar da yöntemn et şede uyguanabrğn doğruamatadır. Öneren yöntem ve sunuan örne uyguamaya g oara şu sonuçar ede edmştr: Öneren ırıganı anaz yöntem esne br formüasyona sahptr ve herhang br yaaşıma üretmş önse ırıganı modeernn herhang br hasar gözem ümes uanıara doğruanmasında uanıabr. Hasar gözem yapıan sahaarda meydana gemş uvvet yer hareet sevyeerye g berszer öneren yöntemde doğrudan date aınmatadır. Bu sayede hasar gözem sahaarında vme sevyeerye g herhang br determnst varsayım yapıması gerememetedr. Deprem sırasında gerçeeşmş vme sevyes e g bersz özee uvvet yer hareet stasyonuna uza notaarda önem azanmatadır. Deprem sırasında farı sahaarda ouşan en büyü vme değerernn coğraf oreasyonu anazerde doğrudan date aınmatadır. Bu sayede brbrne ço yaın sahaarda yapıan hasar gözemer arasında oreasyon nedenye ouşabece oası yanıı (bas) önenmetedr. Yöntem, Düzce 999 ve Bngö 2003 depremer sonrası yapımış hasar nceemeer uanıara uyguanmıştır. Bu çaışmada 3 ve 4 atı betonarme bnaar çn orta hasar durumunu modeeme amacıya geştrmş modeer değerendrmştr. Göz önüne aınan hasar durumu ve nceenen ırıganı modeer grubu arasından Hancıar v.d. (2006) ve Borz v.d. (2008) tarafından geştrmş modeern gözenen orta hasar dağıımını görece oara nceenen dğer modeere göre daha doğru tahmn ettğ gözenmştr. 7

2. Türye Deprem Mühendsğ ve Ssmoo Konferansı 25-27 Eyü 203 MKÜ HATAY TEŞEKKÜRLER Yazarar İstanbu Ten Ünverstes tarafından vermş oan desteğe ve payaşıma sunuan Bngö 2003 ve Düzce 999 deprem hasar ver tabanarı çn Orta Doğu Ten Ünverstes Yapı Mühendsğ Araştırma Brm ne teşeür eder. KAYNAKLAR Ahmad, N., Crowey, H. ve Pnho, R. (20). Anaytca fragty functons for renforced concrete and masonry budngs and budngs aggregates of Euro-Medterranean Regons-UPAV methodoogy, SYNER-G: Systemc Sesmc Vunerabty and Rs Anayss for Budngs, Lfene Networs and Infrastructures Safety Gan, Thessaon, Greece. Aar, S., Boore, D.M.,ve Güan, P. (2005). An evauaton of the strong moton recorded durng the May, 2003 Bngö, Turey, Earthquae, Journa of Earthquae Engneerng, 9:2, 73-97. Aen, T. I. ve Wad, D. J. (2009). On the Use of hgh-resouton topographc data as a proxy for sesmc ste condtons (V S30 )", Buetn of the Sesmoogca Socety of Amerca 99:2A, 935-943. Ang, A. H. S. ve Tang, W. H. (984). obabty Concepts n Engneerng Pannng and Desgn: Vo. II Decson, Rs, and Reabty, John Wey & Sons, New Yor. Boore, D. M., J. F. Gbbs, W. B. Joyner, J. C. Tnsey,ve Pont, D. J. (2003). Estmated ground moton from the 994 Northrdge, Caforna, earthquae at the ste of the nterstate 0 and La Cenega Bouevard brdge coapse, west Los Angees, Caforna, Buetn of the Sesmoogca Socety of Amerca 93:6, 2737-275. Borz, B., Pnho, R. ve Crowey H. (2008). Smpfed pushover-based anayss for arge-scae assessment of RC budngs. Engneerng Structures, 30:3, 804-820. Campbe, K. W. ve Bozorgna, Y. (2007). Campbe-Bozorgna NGA ground moton reatons for the geometrc mean horzonta component of pea and spectra ground moton parameters. PEER 2007/02, Pacfc Earthquae Engneerng Research Center, Unversty of Caforna, Bereey, Caforna. Goda, K. ve Hong, H. (2008). Spata correaton of pea ground motons and response spectra. Buetn of the Sesmoogca Socety of Amerca 98:, 354 365. Hancıar, U., Durua, E., Franco, G., Deodats, G., Erd, M. ve Smyth, A. (2006). obabstc vunerabty anayss: an appcaton to a typca schoo budng n Istanbu. st European Conference on Earthquae Engneerng and Sesmoogy (st ECEES), Geneva, Swtzerand. Krc, M. S. ve Poat, Z. (2006). Fragty anayss of md-rse R/C frame budngs. Engneerng Structures, 28:9, 335-345 L, X., Kue, S. ve Tosöz, M. N. (2004). The rupture process of the May 2003 Bngö, Turey Mw 6.4 Earthquae, (özet), Sesmoogca Research Letters 74:2, 286-287. Par, J., Bazzurro, P., ve Baer, J.W. (2007). Modeng spata correaton of ground moton ntensty measures for regona sesmc hazard and portfoo oss estmatons. In Appcatons of Statstcs and obabty n Cv Engneerng, Kanda J, Taada T, Furuta H (eds). Tayor & Francs Group, London, U.K. Porter, K.A., (2003). Sesmc Vunerabty. Earthquae Engneerng Handboo (Chen W.-F. and Scawthorn C. ed.), Boca Raton, CRC ess, Forda. SERU (2003). Duzce Ver Tabanı. Structura Engneerng Research Unt (SERU), Orta Doğu Ten Ünverstes, Anara. [Çevrm ç]: http://www.seru.metu.edu.tr/archves.htm SERU (2004). Bngö Ver Tabanı. Structura Engneerng Research Unt (SERU), Orta Doğu Ten Ünverstes, Anara. [Çevrm ç]: http://www.seru.metu.edu.tr/archves.htm Yazgan, U. (203). Emprca vunerabty modeng consderng geospata ground moton barabty, th Internatona Conference on Structura Safety and Reabty (ICOSSAR), New Yor. 8