RICHARD SENNETT 1943 te Chicago da doğdu. 1964 te Chicago Üniversitesi nden mezun oldu. 1969 da Harvard Üniversitesi nde doktorasını verdi. New York Üniversitesi nde sosyoloji profesörü, İnsan Araştırmaları Merkezi nde yönetici ve Politika Araştırmaları Merkezi nde baş araştırma görevlisi olarak çalıştı. Çocukluğunda viyolonsel çalmayı öğrendi; halen New York ta bazı oda müziği topluluklarında çalmaktadır. The New York Times Book Review ve The New York Review of Books a sık sık katkıda bulunmaktadır. Kentli ailelerin hayatı ve toplumsal psikoloji üzerine birçok kitap yazmıştır. BAŞLICA YAPITLARI: (Editör ve katkıda bulunan olarak) Classic Essays on the Culture of Cities (1969); Nineteenth Century Cities (1969); Families Against the City: Middle Class Homes of Industrial Chicago (1970); The Uses of Disorder (1970); (Jonathan Cobb la birlikte) The Hidden Injuries of Class (1972); (editör olarak) The Psychology of Society: An Anthology (1977); (Alain Touraine, T.B. Bottomore ve diğerleriyle birlikte) Beyond the Crisis Society (1977); Authority (1980); [Otorite, Çev. K. Durand, Ayrıntı Yay., 1992]; The Conscience of The Eye. The Design and Social Life of Cities (1990) [Gözün Vicdanı. Kentin Tasarımı ve Toplumsal Yaşam, Çev. Süha Sertabiboğlu-Can Kurultay, Ayrıntı Yay., 1999]; The Fall of Public Man (1992) [Kamusal İnsanın Çöküşü, Çev. Serpil Durak-Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yay., 2002]; Flesh and Stone. The Body and the City in Western Civilization (1994) [Ten ve Taş. Batı Uygarlığında Beden ve Şehir, Çev. Tuncay Birkan, Metis Yay., 2002]; The Corrosion of Character-The Personal Consequences of Work in The New Capitalism (1998) [Karakter Aşınması-Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri, Çev. Barış Yıldırım, Ayrıntı Yay., 2002]; The Culture of the New Capitalism (2006) [Yeni Kapitalizmin Kültürü, Çev. Aylin Onacak, Ayrıntı Yay., 2009]; The Craftman (2008) [Zanaatkâr, Çev. Melih Pekdemir, Ayrıntı Yay., 2009]; Together: The Rituals, Pleasures and Politics of Cooperation (2012) [Beraber, Çev. İlkay Özküralpli, Ayrıntı Yay., 2013]. Ayrıca üç romanı vardır: Palais Royal (1986), An Evening of Brahms (1984) ve The Frog Who Dared to Croak (1982).
Ayrıntı: 461 İnceleme Dizisi: 203 Saygı Eşit Olmayan Bir Dünyada Richard Sennett Kitabın Özgün Adı Respect in a World of Inequality İngilizceden Çeviren Ümmühan Bardak Yayıma Hazırlayan Çiçek Öztek Düzelti A. Tansel Mumcu W.W. Norton & Company/2002 basımından çevrilmiştir. Richard Sennett Bu çevirinin Türkçe yayım hakları Ayrıntı Yayınları na aittir. Kapak İllüstrasyonu Sevinç Altan Kapak Tasarımı Arslan Kahraman Kapak Düzeni Gökçe Alper Dizgi Hediye Gümen Baskı Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Merkez Efendi Mah. Fazılpaşa Cad. No: 8/2 Topkapı/İstanbul Tel.: (0212) 612 31 85-576 00 66 Sertifika No.: 12156 Birinci basım 2005 İkinci Basım 2014 Baskı adedi 1000 ISBN 978-975-539-439-8 Sertifika No.: 10704 AYRINTI YAYINLARI Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.: 3 Cağaloğlu İstanbul Tel.: (0212) 512 15 00 Faks: (0212) 512 15 11 www.ayrintiyayinlari.com.tr & info@ayrintiyayinlari.com.tr
Richard Sennett Saygı Eşit Olmayan Bir Düyada
İNCELEME DİZİSİ YEŞİL POLİTİKA/J. Porritt Ë MARKS, FREUD VE GÜNLÜK HAYATIN ELEŞTİRİSİ/B. Brown Ë KADINLIK TAHAKKÜM VE DİRENİŞ SANATLARI/J.C. Scott Ë SAĞLIĞIN GASPI/I. Illich Ë SEVGİNİN BİLGELİĞİ/A. Finkielkraut Ë KİMLİK VE FARKLILIK/W. Connolly Ë ANTİPOLİTİK ÇAĞDA POLİTİKA/G. Mulgan Ë YENİ BİR SOL ÜZERİNE TARTIŞMALAR/H. Wainwright Ë DEMOKRASİ VE KAPİTALİZM/S. Bowles-H. Gintis Ë OLUM- SALLIK, İRONİ VE DAYANIŞMA/R. Rorty Ë OTOMOBİLİN EKOLOJİSİ/P. Freund-G. Martin Ë ÖPÜŞME, GI- DIKLANMA VE SIKILMA ÜZERİNE/A. Phillips Ë İMKÂNSIZIN POLİTİKASI/J.M. Besnier Ë GENÇLER İÇİN HAYAT BİLGİSİ EL KİTABI/R. Vaneigem Ë EKOLOJİK BİR TOPLUMA DOĞRU/M. Bookchin Ë İDEOLOJİ/T. Eagleton Ë DÜZEN VE KALKINMA KISKACINDA TÜRKİYE/A. İnsel Ë AMERİKA/J. Baudrillard Ë POST- MODERNİZM VE TÜKETİM KÜLTÜRÜ/M. Featherstone Ë ERKEK AKIL/G. Lloyd Ë BARBARLIK/M. Henry Ë KAMUSAL İNSANIN ÇÖKÜŞÜ/R. Sennett Ë POPÜLER KÜLTÜRLER/D. Rowe Ë BELLEĞİNİ YİTİREN TOPLUM/R.Jacoby Ë GÜLME/H. Bergson Ë ÖLÜME KARŞI HAYAT/N. O. Brown Ë SİVİL İTAATSİZLİK/Der.: Y. Coşar Ë AHLÂK ÜZERİNE TARTIŞMALAR/J. Nuttall Ë TÜKETİM TOPLUMU/J. Baudrillard Ë EDEBİYAT VE KÖTÜLÜK/G. Bataille Ë ÖLÜMCÜL HASTALIK UMUTSUZLUK/S. Kierkegaard Ë ORTAK BİR ŞEYLERİ OLMAYANLARIN ORTAKLIĞI/A. Lingis Ë VAKİT ÖLDÜRMEK/P. Feyerabend Ë VATAN AŞKI/M. Viroli Ë KİMLİK MEKÂNLARI/D. Morley-K. Robins Ë DOSTLUK ÜZERİNE/S. Lynch Ë KİŞİSEL İLİŞKİLER/H. LaFollette Ë KADINLAR NEDEN YAZDIKLARI HER MEKTUBU GÖNDERMEZLER?/D. Leader Ë DOKUNMA/G. Josipovici Ë İTİRAF EDİLEMEYEN CEMAAT/M. Blanchot Ë FLÖRT ÜZERİNE/A. Phillips Ë FELSEFEYİ YAŞAMAK/R. Billington Ë POLİTİK KAMERA/M. Ryan-D. Kellner Ë CUMHURİYETÇİLİK/P. Pettit Ë POST- MODERN TEORİ/S. Best-D. Kellner Ë MARKSİZM VE AHLÂK/S. Lukes Ë VAHŞETİ KAVRAMAK/J.P. Reemtsma Ë SOSYOLOJİK DÜŞÜNMEK/Z. Bauman Ë POSTMODERN ETİK/Z. Bauman Ë TOPLUMSAL CİNSİYET VE İKTİDAR/R.W. Connell Ë ÇOKKÜLTÜRLÜ YURTTAŞLIK/W. Kymlicka Ë KARŞIDEVRİM VE İSYAN/H. Marcuse Ë KUSURSUZ CİNAYET/J. Baudrillard Ë TOPLUMUN McDONALDLAŞTIRILMASI/G. Ritzer Ë KUSUR- SUZ NİHİLİST/K.A. Pearson Ë HOŞGÖRÜ ÜZERİNE/M. Walzer Ë 21. YÜZYIL ANARŞİZMİ/Der.: J. Purkis & J. Bowen Ë MARX IN ÖZGÜRLÜK ETİĞİ/G. G. Brenkert Ë MEDYA VE GAZETECİLİKTE ETİK SORUNLAR/ Der.: A. Belsey & R. Chadwick Ë HAYATIN DEĞERİ/J. Harris Ë POSTMODERNİZMİN YANILSAMALARI/T. Eagleton Ë DÜNYAYI DEĞİŞTİRMEK ÜZERİNE/M. Löwy Ë ÖKÜZÜN A SI/B. Sanders Ë TAHAYYÜL GÜ- CÜNÜ YENİDEN DÜŞÜNMEK/Der.: G. Robinson & J. Rundell Ë TUTKULU SOSYOLOJİ/A. Game & A. Netcalfe Ë EDEPSİZLİK, ANARŞİ VE GERÇEKLİK/G. Sartwell Ë KENTSİZ KENTLEŞME/M. Bookchin Ë YÖNTEME KARŞI/P. Feyerabend Ë HAKİKAT OYUNLARI/J. Forrester Ë TOPLUMLAR NASIL ANIMSAR?/P. Connerton Ë ÖLME HAKKI/S. İnceoğlu Ë ANARŞİZMİN BUGÜNÜ/Der.: Hans-Jürgen Degen Ë MELANKOLİ KADINDIR/D. Binkert Ë SİYAH AN LAR I-II/J. Baudrillard Ë MODERNİZM, EVRENSELLİK VE BİREY/Ş. Benhabib Ë KÜL- TÜREL EMPERYALİZM/J. Tomlinson Ë GÖZÜN VİCDANI/R. Sennett Ë KÜRESELLEŞME/Z. Bauman Ë ETİĞE GİRİŞ/A. Pieper Ë DUYGUÖTESİ TOPLUM/S. Mestroviç Ë EDEBİYAT OLARAK HAYAT/A. Nehamas Ë İMAJ/K. Robins Ë MEKÂNLARI TÜKETMEK/J. Urry Ë YAŞAMA SANATI/G. Sartwell Ë ARZU ÇAĞI/J. Kovel Ë KOLONYALİZM POSTKOLONYALİZM/A. Loomba Ë KREŞTEKİ YABANİ/A. Phillips Ë ZAMAN ÜZERİNE/N. Elias Ë TARİHİN YAPISÖKÜMÜ/A. Munslow Ë FREUD SAVAŞLARI/J. Forrester Ë ÖTEYE ADIM/M. Blanchot Ë POSTYAPISALCI ANARŞİZMİN SİYASET FELSEFESİ/T. May Ë ATEİZM/R. Le Poidevin ËAŞK İLİŞKİLERİ/O.F. Kernberg Ë POSTMODERNLİK VE HOŞNUTSUZLUKLARI/Z. Bauman Ë ÖLÜMLÜ- LÜK, ÖLÜMSÜZLÜK VE DİĞER HAYAT STRATEJİLERİ/Z. Bauman Ë TOPLUM VE BİLİNÇDIŞI/K. Leledakis Ë BÜYÜSÜ BOZULMUŞ DÜNYAYI BÜYÜLEMEK/G. Ritzer Ë KAHKAHANIN ZAFERİ/B. Sanders ËEDEBİYATIN YARATILIŞI/F. Dupont Ë PARÇALANMIŞ HAYAT/Z. Bauman Ë KÜLTÜREL BELLEK/J. Assmann Ë MARK- SİZM VE DİL FELSEFESİ/V. N. Voloşinov Ë MARX IN HAYALETLERİ/J. Derrida Ë ERDEM PEŞİNDE/A.MacIntyre Ë DEVLETİN YENİDEN ÜRETİMİ/J. Stevens Ë ÇAĞDAŞ SOSYAL BİLİMLER FELSEFESİ/B. Fay Ë KARNAVALDAN ROMANA/M. Bakhtin Ë PİYASA/J. O Neill Ë ANNE: MELEK Mİ, YOSMA MI?/E.V. Welldon Ë KUTSAL İNSAN/G. Agamben Ë BİLİNÇALTINDA DEVLET/R. LourauË YAŞADIĞIMIZ SEFALET/A. Gorz Ë YAŞAMA SANATI FELSEFESİ/A. Nehamas Ë KORKU KÜLTÜRÜ/F. Furedi Ë EĞİTİMDE ETİK/F. Haynes Ë DUYGUSAL YAŞANTI/D. Lupton Ë ELEŞTİREL TEORİ/R. Geuss Ë AKTİVİSTİN EL KİTABI/R. Shaw Ë KARAKTER AŞINMASI/R. Sennett Ë MODERNLİK VE MÜPHEMLİK/Z. Bauman Ë NIETZSCHE: BİR AHLÂK KARŞITININ ETİĞİ/P. Berkowitz Ë KÜLTÜR, KİMLİK VE SİYASET/Nafiz Tok Ë AYDINLANMIŞ ANARŞİ/M. Kaufmann Ë MODA VE GÜNDEMLERİ/D. Crane Ë BİLİM ETİĞİ/D. Resnik Ë CEHENNEMİN TARİHİ/A.K. Turner Ë ÖZGÜRLÜKLE KALKINMA/A. Sen Ë KÜRESELLEŞME VE KÜLTÜR/J. Tomlinson Ë SİYASAL İK- TİSADIN ABC si/r. Hahnel Ë ERKEN ÇÖKEN KARANLIK/K.R. Jamison Ë MARX VE MAHDUMLARI/J. Derrida Ë ADALET TUTKUSU/R.C. Solomon Ë HACKER ETİĞİ/P. Himanen Ë KÜLTÜR YORUMLARI/Terry Eagleton Ë HAYVAN ÖZGÜRLEŞMESİ/P. Singer Ë MODERNLİĞİN SOSYOLOJİSİ/P. Wagner Ë DOĞRUYU SÖYLEMEK/M. Foucault Ë SAYGI/R. Sennett Ë KURBANSAL SUNU/M. Başaran Ë FOUCAULT NUN ÖZ- GÜRLÜK SERÜVENİ/J. W. Bernauer Ë DELEUZE & GUATTARI/P. Goodchild Ë İKTİDARIN PSİŞİK YAŞAMI/J. Butler Ë ÇİKOLATANIN GERÇEK TARİHİ/S.D. Coe & M.D. Coe Ë DEVRİMİN ZAMANI/A. Negri Ë GE- ZEGENGESEL ÜTOPYA TARİHİ/A. Mattelart Ë GÖÇ, KÜLTÜR, KİMLİK/I. Chambers Ë ATEŞ VE SÖZ/G.M. Ramírez Ë MİLLETLER VE MİLLİYETÇİLİK/E.J. Hobsbawm Ë HOMO LUDENS/J. Huizinga Ë MODERN DÜŞÜNCEDE KÖTÜLÜK/S. Neiman Ë ÖLÜM VE ZAMAN/E. Lévinas Ë GÖRÜNÜR DÜNYANIN EŞİĞİ/K. Silverman Ë BAKUNIN DEN LACAN A/S. Newman Ë ORTAÇAĞDA ENTELEKTÜELLER/J. Le Goff Ë HA- YAL KIRIKLIĞI/Ian Craib Ë HAKİKAT VE HAKİKATLİLİK/B. Williams Ë RUHUN YENİ HASTALIKLARI/J. Kristeva Ë ŞİRKET/J. Bakan Ë ALTKÜLTÜR/C. Jenks Ë BİR AİLE CİNAYETİ/M. Foucault Ë YENİ KAPİTA- LİZMİN KÜLTÜRÜ/Richard Sennett Ë DİNİN GELECEĞİ/Santiago Zabala Ë ZANAATKÂR/Richard Sennett Ë MELEZLİĞE ÖVGÜ/Michel Bourse Ë SERMAYE VE DİL/Christian Marazzi Ë SAVAŞ OYUNLARI/Roger Stahl
Victoria ve Kevin a ve Niall a
... dünyanın artan iyiliği kısmen tarihdışı edimlere bağlıdır; bir şeylerin size ve bana karşı aslında olabileceği kadar kötü ve haksız olmaması ise, sadakatle sessiz sedasız bir yaşam sürmüş ve şu anda ziyaret edilmeyen mezarlarda yatan birçok kişi sayesindedir. George Eliot Middlemarch
Teşekkür Jean Starobinski ye yazılarında verdiği örnekler ve özellikle de Largesse adlı eseri (Çev. Jane Todd, University of Chicago Press, 1997) için teşekkür etmek istiyorum. Otobiyografinin kullanımı konusundaki önerileri için Victoria Glendinning e; sosyoloji tartışmaları için Eric Klinenberg, Steven Lukes, Craig Calhoun ve Saskia Sassen e müteşekkirim. Niall Hobhouse en başından sonuna kadar her konuyu benimle tartıştı. Murray Perahia anılarımı gözden geçirdi ve düzeltti. Princeton dan Alexander Nahamas ve Oxford dan Alan Ryan ise bu kitabın bölümlerini takdim etmek için vesileler yarattı; her iki meslektaşıma da yorumları için teşekkür ediyorum. Michael Laskawy ve Chryssa Kanellak-Reimer araştırmalarımda bana yardım etti. Penguin deki editörüm Stuart Proffitt ve Norton dan Alane Mason ise, bana karşı sabırlı ve destekleyici oldular.
İçindekiler Önsöz...13 Birinci Kısım Saygının Kıtlığı I. Cabrini Anıları...19 A. TOPLU KONUT PROJESİ...19 B. KAÇIŞ...28 C. ANNEMİN MESAFELİLİĞİ...31 D. SOL ELİM...38 E. ARKADA BIRAKILANLAR...47 F. MÜLAKAT YAPMA...52 II. Saygının Anlamı...63
İkinci Kısım Saygı Üzerine Bir Soruşturma III. Eşit Olmayan Yetenek...80 A. YETENEKLE KAZANILAN SAYGI...82 B. POTANSİYEL KABİLİYET...90 C. İKİ KARAKTER TÜRÜ...97 D. EŞİTSİZLİĞİN BAŞTAN ÇIKARMALARI...103 E. KENDİNE HÜRMETİN AZLIĞI...108 IV. Bağımlılığın Utancı...114 A. ÇOCUKLAŞMA TEZİ...116 B. BAĞIMLILIK VE ÇALIŞMA ETİĞİ...121 C. UTANÇTAN ARINDIRILMIŞ BAĞIMLILIK...127 D. OTONOMİ...133 V. Yaralayan Merhamet...140 A. RAHİBE VE SOSYALİST...140 B. CÖMERTLİK VE HAYIRSEVERLİK...149 C. MERHAMET DUYMADAN BAŞKALARINA BAKIM SUNMAK...153 D. MERHAMET YORGUNLUĞU...159 Üçüncü Kısım Refah Hakkında Bir Argüman VI. Bürokratik Saygı...169 A. EVSİZ ERGENLER...169 B. BÜROKRATİK PİRAMİT...174 VII. Özgürleştirilmiş Refah...193 A. DİSK...194 B. DİSK REFAHI...200 C. REFAH YARDIMINDAN İŞE...202 D. ÇARE OLARAK TOPLULUK HAYATI...205 E. BENİM YABANCIM KİM?...210 F. YARARLILIK...215 Dördüncü Kısım Karakter ve Toplumsal Yapı VIII. Karşılıklı Saygıdaki Karşılıklılık...223 A. EŞİTSİZLİĞİ İCRA ETMEK: SOSYALİST USÜL...229 B. KENDİNE SAYGI VE KARŞILIKLI SAYGI...236 IX. Dışarıya Açılmış Karakter...240 A. GÜVENDEKİ AKTÖR...240 B. GÜVENLİĞİ YENİDEN YAPILANDIRMA...244 C. DIŞARIYA AÇILMA...249 D. GERİ DÖNÜŞÜN ZORLUĞU...255
X. Saygı Siyaseti...260 A. ESKİ SİYASET...260 B. YENİ SİYASET...268 C. SONUÇ...273 Dizin...277
Önsöz Yıllar önce çalışma hayatı hakkında bir kitap yazdım: The Corrosion of Character: The Personal Consequences of Work in the New Capitalism. * Bu kitabın, o kitabın refaha ilişkin bir eşi olmasını istedim. Refah müracaatçıları çoğunlukla saygısızca muamele gördüklerinden şikâyet eder. Fakat yaşadıkları saygı eksikliği sadece yoksul, yaşlı ya da hasta olmalarının nedeni değildir. Modern toplum, pozitif saygı ifadelerinden ve diğerlerini tanıma mevhumundan yoksundur. Elbette ki toplum, şu hâkim fikre sahiptir: Birbirimize eşit gibi davranarak karşılıklı saygıyı olumlarız. Fakat yalnızca * Karakter Aşınması: Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri, Çev. Barış Yıldırım, Ayrıntı Yay., 2002. 13
Saygı gücü bizimle eşit olan insanlara mı saygı duyabiliriz? Bazı eşitlikler keyfidir, bazılarıysa kontrolümüz dışında: Yetenek farklılıkları gibi. Modern toplumda insanlar karşılıklı hürmeti ve tanımayı bu sınırların diğer tarafına iletmede genellikle başarısız olurlar. Refah sistemi içinde olan kişilerin aklına katı eşitlik fikri, problemlerinin ya da muhtaç olma durumlarının temelinde kendi haklarında kararları başkalarının vermesinin olduğunu hissettikleri zaman gelir. Saygı kazanmak için bu insanlar zayıf ve muhtaç olmamak zorundadırlar. Refah müracaatçıları kendine saygıyı kazanmaya zorlandıklarında, bu genellikle maddi açıdan kendine yeterli olma anlamına gelir. Fakat geniş anlamda toplumda kendine saygı, yalnızca ekonomik düzeye değil, kişinin ne yaptığına, onu nasıl başardığına da bağlıdır. Kendine saygı, pek de öyle insanların para kazandıkları gibi kazanılamaz. Ve yine eşitsizlik, istenmediği bir yerde çıkar ortaya; toplumsal düzenin en alt tabakasından biri kendine saygıyı başarabilir, ancak onu elinde tutması pamuk ipliğine bağlıdır. Saygı ile eşitsizlik arasındaki ilişki benim ilgi alanım oldu. Düşüncelerimi yazmaya başladıkça, bunun yaşamımı ne kadar çok şekillendirdiğini fark ettim. Refah sistemi içinde büyümüştüm, daha sonra yeteneklerim sayesinde oradan uzaklaşabildim. Arkamda bıraktıklarıma duyduğum saygıyı kaybetmedim. Fakat kendime değer verme hissim onları arkamda bırakmış olmamda yatıyor. Bu yüzden de tarafsız bir gözlemci olmam pek söz konusu değildi; eğer bu konuda dürüst bir kitap yazacaksam, kısmen bunu kendi tecrübelerimden yararlanarak yapmak zorundaydım. Ancak başkalarının anılarını okumayı çok sevmeme rağmen, kendi kişisel itiraflarımdan hoşlanmam. Bu yüzden bu kitap benim için bir tecrübe haline geldi. Bu, ne refah devletinin uygulamalarına ilişkin bir kitap, ne de tamamıyla bir otobiyografidir. Daha çok, daha büyük bir toplumsal problemi incelemek için kendi tecrübemi bir başlangıç noktası olarak kullanmaya çalıştım. 14
Birinci Kısım Saygının Kıtlığı
Saygının yokluğu, açıkça yapılan bir hakarete nazaran daha az saldırgan olsa da, aynı derecede yaralayıcı bir hal alabilir. Örneğin, karşıdaki insana hakaret edilmiyordur ama onun bir insan olarak varlığı da tanınmıyordur: Bu kişi, varlığı önem arz eden tam bir insan olarak görülmüyordur. Bir toplum, yalnızca birkaç kişiyi ayırıp, geri kalan kitlelere bu şekilde davrandığı zaman, bu bir saygı kıtlığı yaratır. Sanki bu kıymetli cevherden herkese yetecek kadar yokmuş gibi. Çoğu açlıklar gibi, bu kıtlık da insan yapımıdır; yiyeceğin aksine saygının hiçbir maliyeti de yoktur. O zaman niçin saygı bu kadar kıt olsun ki?
I Cabrini Anıları A. TOPLU KONUT PROJESİ Geçen yüzyılın başında yoksul Amerikalı zenciler, kırsal Güney in köleliğinden kaçıp Kuzey deki kentlere taşındılar. II. Dünya Savaşı başladığında, bu göçmen dalgası iyice genişledi; kadınlı erkekli zenciler savaş sanayine üretim yapan fabrikalarda iş buldular. Bu ise, kadınlara evlerde hizmetçilik dışında bir çalışma seçeneği sundu. Doğduğum şehir olan Chicago da beyazlar, zencilere aşağı Güney dekinden daha iyi davranmazdı; bu yeni sanayi işçilerinin ortaya çıkışı, aslında beraber çalışmak zorunda olmalarına rağmen göçmen Polonyalı, Yunan ve İtalyanların, zencilerden uzaklaşmaları sürecini 19