HİNDİCİLİK KONTROL NOKTALARI VE UYGUNLUK KRİTERLERİ İÇİNDEKİLER H. 1 HİNDİ CİVCİVİ İÇİN KOŞULLAR H. 2 YEM VE SU H. 3 ENTANSİF KÜMES H. 4 EKSTANSİF KÜMES H. 5 MEKANİK EKİPMANLAR H. 6 HAYVAN SAĞLIĞI H. 7 HİJYEN VE ZARARLI KONTROLÜ H. 8 BAKIM VE KONTROL H. 9 KALINTI İZLEME H. 10 ACİL DURUM PROSEDÜRLERİ H. 11 ÇALIŞANLAR H. 12 HİNDİ KESİMİ H. 13 SEVKETME VE TAŞIMA
KONTROL NOKTASI UYGUNLUK KRİTERİ SEVİYE KÜMES HAYVANI MODÜLÜ- TİCARİ HİNDİ H.1 HİNDİ CİVCİVLERİ İÇİN KOŞULLAR H.1.1 Civcivler mümkün olduğunca önceden ısıtılmış kümese yerleştiriliyor mu ve yetiştirme sahasındaki davranışları dikkatle izleniyor mu? Günlük civcivler, gerekli durumlarda iklim koşullarına veya yetiştirme sistemine bağlı olarak sıcaklık ihtiyaçlarını karşılayacak uygun bir kümes yerleştirilmelidir. Örneğin hindi civcivlerinin sayısına göre kullanılacak olan ısıtma ampulleri. Günlük civcivler kullanılmıyorsa sorgulanmaz. H.1.2 Altlığın kalitesi civcivlerin gereksinimine uygun mu? Altlık kuru ve toz tutma özelliği düşük olmalıdır. Altlığın yapısı civcivlerin gereksinimine uygun olmalıdır. Islak kısımlar hemen kuru altlıkla kapatılmalı ya da karıştırılmalıdır. Günlük civcivler kullanılmıyorsa sorgulanmaz. H.1.3 Civcivlerin davranışlarının kontrolü sağlanabiliyor mu? Agresif gagalamanın olduğu durumlarda 5 lüksün altında geçici bir karartma yapılmalıdır. Çevresel zenginleştirme sağlanmalıdır. 2 gün içinde herhangi bir gelişim gözlenmezse veteriner hekim haberdar edilmelidir. H.2 YEM VE SU H.2.1 Tüm kümes hayvanları için ayrılan beslenme alanı, hayvanların gereksiz bir çekişme içerisine girmeksizin besine erişimlerinin sağlanması için yeterli mi? Sağlıklarını koruyacak ve beslenme ihtiyaçlarını karşılayacak derecede yem alabiliyorlar mı? Beslenme alanı, aşağıdaki şekilde yapılandırılmalıdır:dairesel yemlikler dıştan ölçülerek, büyütme döneminde kg canlı ağırlık başına 0,8 cm, semirtme döneminde ise kg canlı ağırlık başına 0.18 cm olmalıdır. H.2.2 Kümes hayvanlarının herhangi bir zamanda su içme ihtiyaçları için yeterli sayıda su içme mevcut mu ve yeterli miktarda su akışı sağlanıyor mu? Temiz su akışı her zaman sağlanmalıdır. Dairesel suluk, büyütme döneminde kg canlı ağırlık başına 0.4 cm, besi döneminde ise kg canlı ağırlık başına 0.18 cm olmalıdır. Nipel suluklarda ise üretici firmanın direktifleri dikkate alınmalıdır. H.2.3 Sulukların dizaynı ve konumu, altlık üzerine suyun dökülmesini minimuma indirecek şekilde mi? Dökülen su miktarının minimum düzeyde olduğunun kanıtı görülmeli. Suluktaki su seviyesi ve suluk yüksekliği kümes hayvanlarının boyuna uygun olmalı. H.2.4 Tüm yemlik ve suluklar ile bunların yönetimi ve dizaynı Veteriner Sağlık Planı kapsamındaki teknik uzman veya orada hazır bulunan veteriner hekim tarafından gözden geçiriliyor mu? Yemlik ve sulukları incelerken, bu tesisleri etkileyen aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır. 1) Yemlik ve sulukların dizaynı 2) Kesimdeki kümes hayvanının ağırlığı
3) Günlük karanlık periyodunun süresi 4) Besleme modeli (örneğin ad-libitum, kısıtlı ya da öğün besleme) 5) Altlık yönetiminin etkisi 6) Kontrol kolaylığının etkisi 7) Üretici direktifleri H.2.5 Yemlik ve suluklar, kümes hayvanlarının yem ve suya kolayca erişimine olanak sağlayacak şekilde mi yerleştirilmiş? Kümes hayvanları gereksiz bir çekişme içerisine girmeksizin yemlik ve suluklara erişebilmeli. H.2.6 Şebeke suyu kullanmayan üretim tesisleri, kümes hayvanları için kullandıkları suyun temiz, içilebilir ve kümes hayvanı sağlığı yada yumurta veya etlerinin güvenliği açısından herhangi bir zararlı madde içermediğini kanıtlayabiliyor mu? Giriş nda yılda en az bir kez su analizi yapılmalıdır. Su E-Coli içermemelidir. Kimyasal analiz; ph (7-9 aralığında olmalı), Fe, nitrat, sülfat, iletkenlik ve su sertliği analizlerini kapsamalıdır. Varsa ulusal mevzuata uyulmalıdır. Şebeke suyu kullanılıyorsa sorgulanmaz. H.2.7 Şebeke suyunun kalitesi, hindilerin su tüketimine yönelik Ulusal mevzuatta belirlenen su kalite şartlarına uygun mu? Şebeke suyu kullanılması durumunda, tedarikçinin yıllık su analizleri kabul edilebilir. Su kalitesi Ulusal Mevzuata uygun olmalıdır. Ulusal mevzuat yoksa sorgulanmaz. H.2.8 Tüm kümes hayvanları yeterli, temiz ve taze su kaynağına her zaman erişim imkanına sahip mi? Kümes hayvanları tarafından kullanılan suyun, ana kaynak ile giriş nı kapsayan ara tank ve nipel boru sisteminin temizliğine dikkat ediliyor mu? Su kaynağının ve kümes hayvanlarının görsel değerlendirilmesi. Temizleme için dokümante edilmiş prosedür (kimyasal, mekanik) olmalı. Filtre, şeffaf borular ve kontrol nın (camlarının) (görsel değerlendirilmesi). Tank ve boruların düzenli temizlik kaydı bulunmalıdır H.2.9 Bütün kümes hayvanlarının içme suyu sistemlerine su sayaçları bağlanmış mı ve günlük tüketim kayıtları tutuluyor mu? Normal su içme düzeni bozulduğunda düzeltici tedbirler alınıyor mu? Günlük tüketim kayıtları saklanır. Günlük tüketimde anormal sapmalar meydana geldiğinde, sebebi tespit edilerek gerekirse düzeltici faaliyet yapılmalı ve bu düzeltici faaliyete ilişkin kanıt olmalıdır. Su sayaçlarının bakımları yapılarak düzgün çalışmaları sağlanmalıdır. H.2.10 Tanklar kapalı ve hijyenik tutuluyor mu? Su tanklarının ve volumetrik ölçüm ekipmanlarının düzenli temizlik kayıtları bulunmalıdır. Su tankı yoksa sorgulanmaz. H.2.11 Yem içerikleri veya karma yem örnekleri saklanıyor mu? Her bir yem partisinin örneği, kümes hayvanlarının sevkiyatından sonra çiftlikte ya da yem fabrikası (tam entegre işletme) 3 ay boyunca saklanmalıdır. H.3 ENTANSİF KÜMES (Entansif Kümes yoksa sorgulanmaz) H.3.1 Bina
H.3.1.1 Hindi kümesi uygunluk kriterinde istenen temel gereksinimlere uyuyor mu? Kümes, mutlaka aşağıdaki şartlara uygun olmalıdır: 1- Çatı ve tavan iyi durumda olmalı, su sızdırmaz ve kolay temizlenebilir olmalı, 2- Zeminler iyi drenajlı, güvenli, konforlu ve hijyenik tutulmalı, 3- Duvarlar su geçirmez, hava geçirmez ve haşere geçirmez olmalı, H.3.1.2 Sıcak iklim şartlarında yapılan üretimde binaların yapımında özel şartlar dikkate alınıyor mu? Sıcak iklime sahip yerlerde kemirgen kontrolü sağlandığı sürece kümeslerin duvarları tel/ağ gibi malzemelerden yapılabilir. Çatıların izolasyonunun yapılması gereklidir. Aşırı sıcak hava koşullarına karşı, ek fanlı havalandırma kapasitesi sağlanmış olmalıdır. İkinci derece kontrol H.3.1.3 Zemin dış zeminden yüksek mi ve beton ya da asfalt tan mı yapılmış? Zeminin dış zeminden yüksek olduğu ve beton veya asfalttan yapıldığı görsel değerlendirme ile doğrulanmalıdır. H.3.1.4 Çatı, tavan ve duvarların birleşim yerlerinin sızdırmazlığı sağlanmış mı? Çatı, tavan ve duvarların birleşim yerlerinin sızdırmazlığı sağlanmalı ve görsel değerlendirme ile doğrulanmalıdır. Birleşme yerleri boşluksuz, zemin ise çatlaksız olmalıdır. H.3.1.5 Yetiştirici, yeni yapılacak olan kontrollü (kapalı) kümeslerin dizaynı ve imkânlarına ilişkin olarak veya mevcut kümeslerin onarımına ilişkin olarak bağımsız bir uzmandan tavsiye alıyor mu? Yeni kümeslerin dizaynı ya da mevcut kümeslerin yenilenmesi sırasında bağımsız bir uzmandan tavsiye alındığına ilişkin kayıtlar bulunmalıdır. H.3.1.6 Refaha ilişkin kilit noktalar kaydediliyor mu? Yetiştirici ve mevcut bir veteriner hekim veya teknik uzman tarafından düzenli olarak (yıllık) gözden geçiriliyor mu ve bu kilit noktalar her binada ya da bina girişlerine yakın yerlere asılıyor mu? Kilit noktalar aşağıdaki hususları içermelidir: 1- Kümes hayvanlarına ayrılan toplam zemin alanı, 2- İzin verilen maksimum stoklama yoğunluğuyla uyumlu herbir kümeste ağırlık bakımından müsaade edilen kümes hayvanı sayısı. 3- Yemlik ve sulukların sayısı ile bağıntılı kümes hayvanı sayısı, 4- İşletim sıcaklığı (alarm derecesini içerecek) 5- Beslenme modeli ve yem deposunun tanımı, 6- Günlük aydınlatma programı. Kontrol edilebilmesi için veriler gösterilmelidir. H.3.2 STOKLAMA YOĞUNLUĞU H.3.2.1 Stoklama yoğunluğu ulusal mevzuata uygun mu? Free-range sistem, ilgili mevzuata uygunluk göstermelidir. H.3.2.2 Kümesler, bakıcıların hayvanları kontrol etmesine, hasta ya da yaralı kümes hayvanlarını ayırmaya izin verecek yeterli alana sahip mi? Her bir bina için yazılı stoklama yoğunluğu hesabı ve görsel değerlendirme. H.3.2.3 Tüm kümes hayvanlarına aşağıdakileri yapabilecek yeterli alan sağlanıyor mu: 1- Hareket özgürlüğüne sahip olma Görsel değerlendirme.
2- Normal ayakta duruş 3- Kendi etraflarında dönebilme 4- Kanatlarını gerebilme 5- Tüneme Kuşlar arasında hiyerarşi engellenmeli (birbirlerinin alanına müdahale etmemeli) H.3.2.4 Hindiler için ayrılan kullanılabilir serbest zemin alanının (ulusal mevzuata göre belirlenen) maksimum stoklama yoğunluğu aşılmış mı? Kullanılabilir zemin alanı, kümes hayvanları için ayrılan kullanılabilir serbest zemin alanı olarak tanımlanır. Suluk ve yemlikler dikey olarak ayarlanabiliyor ve 21. günden itibaren düzenli olarak hayvanların boyutlarına göre düzenlenmesi sağlanıyorsa, bunların alt kısmındaki alan, kullanılabilir alan olarak kabul edilir. Ulusal mevzuat bu uygulamanın gerçekleştirilmesine olanak sağlıyor ve aşağıda yer alan şartları taşıyorsa alana göre belirlenen stoklama yoğunluğu limiti aşılabilir: 1. Bakıcı eğitimden geçmiş olup en az iki yıl süreyle yetkili otoriteden herhangi bir olumsuz eleştiri almaksızın bir sürünün sorumluluğunu üstlenmiş olmalı veya teknik uzmanın yakın gözetimi altında herhangi bir olumsuz eleştiri almaksızın en az iki sürünün sorumluluğunu üstlenmiş olmalıdır. 2. Eğitim belgelendirilmeli/kayıtları tutulmalıdır. 3. Veteriner hekim veya teknik uzman tarafından gerçekleştirilen aylık ziyaretler belgelendirilmelidir/kayıtları tutulmalıdır. 4. Hastalık belirtileri gösteren hindiler ayrı bir bölgeye alınmalıdır (stoklama yoğunluğu= normal stok yoğunluğunun %50 si). 5. Nakil esnasında altlık iyi durumda olmalıdır. 6. Veteriner hekim veya kesimhane tarafından art arda iki sürede yönetimle ilgili sorunlar olduğu tespit edilirse, sürü sahibi/bakıcı stoklama yoğunluğunu azaltmak zorundadır. Sonraki sürülerin en az iki tanesinde yönetimle ilgili herhangi bir sorun tespit edilmezse (veteriner hekimle görüşüldükten sonra) stoklama yoğunluğu tekrar arttırılabilir.
H.3.2.5 Her bir barınak için maksimum stok yoğunluğuna uyulduğunu gösteren kayıt sistemi mevcut mu? Kayıt sistemi, büyüme oranının maksimum stoklama yoğunluğunu aşacağını gösteren kümeslerde çiftçinin uygun önleyici tedbirlerin almasını ve tanımlamasını sağlıyor mu? (Seyreltme yasak değil). Büyüme periyodu sonunda maksimum stoklama yoğunluğunun izlendiği stoklama yoğunluğu kayıtları yazılı olmalıdır. H.3.3 Havalandırma ve Sıcaklık Kontrolü H.3.3.1 Mekanik havalandırma sistemi kullanmayan üretim kuruluşu, hava kalite parametreleri, hava akım hızı, sıcaklık ve yedek sistem sağladığını gösteren yazılı ve uygulanan bir havalandırma planına sahip mi? Yazılı olan dokümanların uygulanır olduğu gösterilmelidir. Bilgisayar kontrollü sistemlerin gösterimi kanıt olarak kabul edilebilir. Mekanik havalandırma sistemi kullanılmıyorsa sorgulanmalı. H.3.3.2 Kümesin havalandırma oranı ve sıcaklığı kümes hayvanlarının yaşı, ağırlığı, fizyolojik durumu ve barınak sisteminin coğrafi konumuna uygun mu? Görsel değerlendirme ve çalışanların gereklilikler için farkındalık göstermesi gerekir. Hindiler terleyemezler, ancak soluyarak vücut ısılarını düşürürler. Hava sıcaklığı ve nem bunu kolaylaştırmalıdır. H.3.3.3 Havalandırma sistemi, hava kontaminantlarının, yetkili otoritenin tavsiye ettiği düzeyin altında tutulmasını sağlayacak şekilde dizayn edilmiş mi? Havalandırma sistemi, hava kontaminantlarını ilgili yetkili otoritenin tavsiye ettiği değerin altında tutacak şekilde dizayn edilmelidir. Burada özellikle dikkat edilmesi gereken kontaminantlar toz, CO2 ve amonyumdur. Bunların kontrol esnasında burun ya da göz irritasyonuna neden olmayacak seviyede olması gerekir. H.3.3.4 Gözlemcinin hava kontaminantlarından belirgin bir şekilde rahatsız olmasını engelleyecek seviyede hava kalitesi sağlanıyor mu? Hava kalitesi denetimde kontrol edilmelidir. Belirgin bir sapma olması durumunda, görüşmede hava kalitesinin nasıl iyileştirileceği konusunda farkındalık gösterilmelidir. H.3.3.5 Çiftçi yazın kümes hayvanlarını sıcaklık stresinden korumak için tedbirler alıyor mu? Bu tedbirler stoklama yoğunluğunu azaltma, havalandırma oranını arttırma veya çatıya yerleştirilen su püskürtme cihazları (çatı yağmurlaması) kullanılarak soğutma işlemlerini kapsayabilir. Bu tip önlemler, yetiştirmenin son dönemindeki erkek hindileri sıcaklık stresinden korumak için alınır. Ek havalandırma sistemleri, kapıların açık tutulması, nemlendirme sistemleri ya da çatı püskürtme cihazı kullanımı bu önlemler arasında yer almaktadır. H.3.3.6 Her bir saha sıcaklık ve soğuk stresi yaşanması durumunda izlenecek prosedür veya politikaya (yazılı/sözlü) sahip mi? Çalışan personelin hepsi bu politikaların içeriğini biliyor ve uyguluyor mu? Yazılı politika VSP da bulunmalıdır ve çalışanlar mülakatta bu politikayı nasıl uygulayacaklarını göstermelidir (alarm planı, yüksek sıcaklıklarda zamanında önlem alabilmek için hava tahmini bulunmalıdır vs.).
H.3.3.7 Birimler aşırı sıcaklıkta planlama yapabilmek için hava durumu raporlarının kopyasına sahip mi? Hava durumu raporlarının ulaşılabilir durumda olması gerekir ve çalışanlar mülakatta farkındalıklarını göstermelidir. H.3.3.8 Otomatik havalandırmalı kümeslerde maksimum ve minimum sıcaklıklar günlük olarak ölçülüp kaydediliyor mu? Bu kayıtlar VSP kapsamında veteriner hekim veya teknik uzman tarafından gözden geçirilmesi için hazır bulunduruluyor mu? Günlük sıcaklık kayıtlarına gerektiğine ulaşılabilmeli ve veteriner hekim veya teknik uzmana sunulmalıdır. Görsel değerlendirme. H.3.4 Aydınlatma H.3.4.1 Yapay ışık ile yetiştirilen tüm kümes hayvanları 24 saatte bir belli bir süre karanlıkta bırakılmalıdır. Karanlık periyod gece/gündüz döngüsüne benzer özellikte olmalıdır. Yeni civcivlerin yerleştirilmesinden sonraki ilk üç gün boyunca, sevkiyat boyunca yada veteriner hekim tavsiyesine göre değişiklikler yapılabilir. Hindi kümeslerinin aydınlatma sistemi, her 24 saatte gündüz süresi boyunca (en az 16 saat) en az ışık şiddeti 10 lüks olacak şekilde dizayn edilmelidir. Gece (8 saat) boyunca tehlike ve panik durumunda kümes hayvanlarının yönlerini belirlemelerine izin verecek ışık şiddeti en fazla 0.5 lüks olmalıdır. Gündüz anormal davranışların görülmesi durumunda, ışık şiddeti veteriner hekimin tavsiyesiyle en fazla 5 lüks ün altına indirilebilir. Kümeste yeterli güneş ışığı bulunması durumunda sorgulanmaz. H.3.4.2 Aynı kümes içindeki aydınlatma bir örnek mi? Aynı kümes içindeki aydınlatma bir örnek olmalı. Görsel değerlendirme. H.3.4.3 Aydınlatma sistemi, temizlik amacı için 100 lüks şiddetinde aydınlatma sağlayabiliyor mu? Kontrolde görsel delil olmalı. Yeterli gün ışığı varsa sorgulanmaz. H.3.4.4. Minimum ışık seviyesi anormal davranışları azaltmak için gerekli olabilir. Gerekli olduğu yerde veterinere bilgi veriliyor ve bu sorunu çözmek için veteriner ve yetiştirici arasında ortak düşünülmüş bir plan yapılıyor mu? Anormal davranışları azaltmak için yapılan eylem planın diğer ışık seviyeleri (örneğin sokak lambaları) ölçümleri de dikkate alınıyor mu? Yetiştirici, aydınlatmanın neden geçiçi olarak azaltıldığını açıklayabilmelidir ve sözlü yada yazılı eylem planını geliştirmek için veteriner hekim ile beraber hazırlamalıdır. Kümeslerde yeterli gün ışığı varsa sorgulanmaz. H.3.5 Altlık H.3.5.1 Tüm kümes hayvanları her zaman iyi altlıklı veya iyi drene edilmiş alanlara ulaşabiliyor mu veya bu alanlarda tutuluyor mu? Altlık kuru ve esnek (yumuşak ve sıkışabilir, kolay dağılabilir) olmalı. Görsel değerlendirme. H.3.5.2 Kullanılmakta olan altlık aşağıdaki özelliklere sahip mi? 1- Uygun malzeme ve partikül büyüklüğü, 1- Malzemesi ve partikül büyüklüğü uygun olmalı, 2- Kuruluğu ve esnekliği korunmalı, 2- Kuruluğu ve esnekliği korunmalı 3- Dışkıyı seyreltmek için yeterli derinlikte olmalı (minimum 5 cm)
3- Dışkıyı seyreltmek için yeterli derinlik (minimum 5 cm) 4- Kümes hayvanlarının toz banyosuna izin vermeli, 4- Kümes hayvanlarının toz banyosuna izin vermek 5- Gerekliyse yenisi ile değiştirilmelidir. 5- Gerekliyse yenisi ile değiştiriliyor mu? Görsel değerlendirme. H.3.5.3 Altlık, kümesin boşaltılmasından sonra hemen çıkarılıp uygun bir yolla imha ediliyor mu? Kümeslerin temizlik kayıtları tutuluyor mu ve altlıklar uygun şekilde imha ediliyor mu? Kümeslerin temizlik kayıtları tutulmalı ve altlıkların imhasının uygun şekilde yapıldığı doğrulanmalıdır. H.3.5.4 Altlık tekrar kullanılacaksa, VSP de belirtildiği gibi mikrobiyolojik risklerin olmadığı test edilmiş ve işlem görmüş mü? Tekrar kullanılan altlık malzemesi işlem görmeli ve mikrobiyolojik risklerden (zootonik ajanlar) ari olmalı. Altlık tekrar kullanılmıyorsa sorgulanmaz. H.3.5.5 Çalışanlar, kümes hayvanları için uygun altlık yönetimini biliyorlar mı? Çalışanlar, altlık yönetiminin uygun yapıldığı konusunda bilgi sahibi olduğunu göstermelidir. H.4 EKSTANSİF KÜMES (Ekstansif Kümes yoksa sorgulanmaz) H.4.1 Serbest dolaşımlı sistemde açık alan için; 1- Kümesin etrafındaki toprak çamurlu olmayacak şekilde düzenleniyor ve yönetiliyor mu? Serbest dolaşımlı sistemde dış ortam; 1- Kümesin etrafındaki toprak çamurlu olmayacak şekilde düzenlenmeli ve yönetilmeli. 2- Dışarıya çıkılan alan bitkilerle kaplı mı? 2- Dışarıya çıkılan alan bitkilerle kaplı olmalı. H.4.2 Kümes hayvanları açık alana dinlenmeye çıktıklarında iyi drenajlı alanlara ulaşma imkanları var mı? Kümes hayvanlarının açık alana dinlenmeye çıktıklarında iyi drenajlı alanlara ulaşma imkanları olmalı. H.4.3 Stoklama yoğunluğu için toprak türü, drenaj ve sürünün rotasyon sıklığı gibi faktörler göz önüne alınıyor mu? Stoklama yoğunluğu için toprak türü, drenaj ve sürü rotasyon sıklığı gibi faktörler göz önüne alınmalıdır. Görsel değerlendirme H.4.4 Serbest dolaşımlı sistemde kümes hayvanlarının doğal gün ışığı periyodunun az olduğu zamanlar hariç, her gün minimum 8 saat dışarı çıkışları sağlanabiliyor mu? Bu zaman zarfında, sert hava koşulları dışında, bütün giriş-çıkış delikleri normal bir şekilde açık tutuluyor mu? Işçiler gerekliliklerle ilgili bilgilerini göstermelidir. H.4.5 Serbest dolaşımlı sistemde yazın, hindilerin yığılmasını önlemek için (dolayısıyla sıcaklık stresi riskinin artması) yeterli gölgelik alana erişim sağlanıyor mu? Sürünün %10 u için gölgelik alan sağlanmalıdır. Yazılı hesaplama olmalıdır. H.4.6 Kümes hayvanları, diğer hayvanlardan mümkün olduğunca Koruma, hindilerin korkmalarına ya da yaralanmalarına sebep olabilecek vahşi hayvanlarla doğrudan temaslarının engellenmesini kapsamaktadır. Çitler
korunuyor mu? düzenli olarak kontrol edilmeli ve varsa delikler kapatılmalıdır. H.4.7 Çitle çevrili alan yıkık ağaçlar, dallar, kırık metaller vb. materyallerden arındırılmış mı? Çitle çevrili alan haşereler, vahşi kuşlar ve diğer hayvanların yuva yapmalarına uygun ortam sağlayan yıkıntılardan arındırılmalıdır. H.5 MEKANİK EKİPMAN H.5.1 Tüm otomatik ekipman hayvan bakıcısı veya diğer yetkili personel tarafından, herhangi bir arıza bulunmadığına dair günde en az bir kez etraflıca kontrol ediliyor mu? Ekipmanların günlük kontrol kayıtları tutulmalıdır. Bozukluğun derhal tamir edildiğinin kanıtı ya da diğer uygun önlemler. Otomatik ekipmanlar; bozulduklarında ve arızanın giderilmemesi halinde veya başka önlemler alınmadığında hayvanların olumsuz yönde etkileneceği koşulların oluşmasına yol açan otomatik veya mekanik cihazlar anlamına gelir. Otomatik ekipmanlarda bir arıza fark edildiğinde (bu paragraf uyarınca yapılan kontrollerde veya her zaman); 1- Arıza derhal giderilmelidir, ya da, 2- Bunun mümkün olmaması durumunda, arıza sonuçlanıncaya kadar kümes hayvanlarının gereksiz stres veya acı çekmemesini temin etmek için gerekli tedbirler alınmalıdır. Otomatik ekipman kullanılmıyorsa sorgulanmaz. H.5.2 Alarm sistemi; ana şebeke, havalandırma ve minimum/maksimum sıcaklığı kapsamalıdır. Sorumlu personelin zamanında harekete geçmesini sağlamak amacıyla alarm sistemi haftada en az bir kere rutin olarak kontrol ediliyor mu? Rutin olarak gerçekleştirilen kontrollerin kayıtları sunulmalıdır. H.5.3 Üretici, acil durum güç kaynağına sahip mi? Üretici, ana güç kaynağı bozulduğunda elektrik üretme imkanına (jeneratör) sahip olmalıdır. Elektrikli cihazlar yoksa sorgulanmaz. H.5.4 Elektrik tesisatı ve bunların kurulumu deneyimli bir elektrikçi tarafından 2 yılda bir, ulusal elektrik mevzuatına (varsa) uygun olarak kontrol ediliyor mu? Elektrikçi tarafından yapılan rutin kontrolün kaydı bulunmalı. H.6 HAYVAN SAĞLIĞI H.6.1 Veteriner Sağlık Planı (VSP) H.6.1.1 Veteriner hekim veya veteriner sorumluluğunda çalışan teknik uzman tarafından gerçekleştirilen ziyaretler işletmenin tipine uygun sıklıkta yapılıyor mu? Veteriner hekimin veya veterinerin sorumluluğunda çalışan teknik uzmanın gerçekleştirdiği rutin ziyaretlere ilişkin kayıtlar olmalıdır. Ziyaretlerin sıklığı: Ticari hindiler için ayda en az bir kez olmalıdır. H.6.1.2 Veteriner Sağlık Planı işletmedeki sağlık veya refahla ilgili sorunları belirliyor mu? Veteriner hekim veya veteriner hekimin sorumluluğunda çalışan teknik uzmanın rutin ziyaretlerinde belgelendirilen refah veya sağlık problemlerine ilişkin kayıtlar olmalıdır.
H.6.1.3 VSP de ilaç azaltma ile ilgili beyan yer alıyor mu? Üreticinin VSP de, insanlarda kritik enfeksiyonların tedavisi için önemli olduğu bilinen antibiyotiklerin kullanımına ilişkin bir beyanı var mı? VSP nin görsel kontrolü. Gerektiğinde kontrol nda belirtilen beyanlara ulaşılabilmelidir. H.6.1.4 Ticari hindi üretimi yapan kuruluşlar üretim aşamalarında ortaya çıkan Lamenessi izlediklerini gösterebiliyorlar mı? Hindi sürülerindeki Lameness insidans kayıtları üretici tarafından belgelenmeli, veteriner hekim ya da veteriner hekimin sorumluluğunda çalışan teknik uzman tarafından yapılan rutin ziyaretlerde kontrol edilmelidir. Kayıtların görsel kontrolü. H.6.1.5 Sağlık parametreleri Veteriner Sağlık Planına göre düzenli olarak kayıt ediliyor mu ve denetleme sırasında bu parametrelere ulaşılabiliyor mu? Üretici tarafından tutulan sağlık parametrelerinin kayıtları ile bunların veteriner hekim veya veteriner hekim sorumluluğunda çalışan teknik uzman tarafından gerçekleştirilen rutin ziyaretler esnasında yapılan kontrollerine ilişkin belge sunulmalıdır. Görsel değerlendirme. H.6.1.6 Sürü performansı ve mortaliteye yönelik eşik parametreler VSP de tanımlanmış mı? Kusur oranının, tolerans limitini aşması durumunda kesimhaneden üreticiye geri bildirim yapılmasına ilişkin bir politika var mı? Tolerans limiti aşıldığında veteriner hekim hemen bilgilendiriliyor mu? Tolerans limitleri, mevcut şartlar ışığında tekrar gözden geçirilip revize ediliyor mu? Eşik parametreler VSP de belgelenmeli ve düzenli olarak tutulan bu kayıtlar uzman veteriner hekim veya veteriner hekimin sorumluluğunda çalışan teknik bir uzmanın rutin ziyaretlerinde kontrol edilmelidir. VSP nin görsel kontrolü ve kesimhaneden gelen geribildirim mekanizmasına ilişkin olarak üreticiyle mülakat yapılmalıdır. H.6.1.7 Çevre kontrollü (tamamen kapalı) kümesler için veteriner hekimin Veteriner Sağlık Planı kapsamında incelemek üzere maks./min. sıcaklık kayıtlarına erişim imkanı var mı? Veteriner hekim veya veteriner hekim sorumluluğunda çalışan teknik uzman tarafından rutin ziyaretlerde kontrol edilen kümese ait sıcaklık kayıtları bulunmalıdır. H.6.2 İlaç Tedavisi H.6.2.1 Hindilerin tedavisinde kullanılan veteriner sağlık ürünleri yetkili otorite tarafından onaylanmış mı? Hindilerde kullanımı onaylanmış mı? Hindilerde veteriner sağlık ürünlerinin endikasyonları dışında kullanılması durumunda, ulusal ilaç mevzuatının hükümleri uygulanmış mı? Veteriner sağlık ürünlerinin kullanılmasıyla ilgili belgelerin kontrolü, kontrol nda tanımlanan hükümlere uygun olmalıdır. H.6.2.2 İlaç tedavisi yalnızca sorumlu veteriner hekimin resmi onaylı bir reçetesi ile ya da onaylı bir tedavi programı ya da protokol ile mi başlatılıyor? Bu veteriner sağlık ürünlerinin temini, veteriner hekim/reçetesi veya eczane ya da yetkili tedarikçi vasıtasıyla mı sağlanıyor? Çiftlikte kullanılan veteriner sağlık ürünlerinin reçetesi ve teminiyle ilgili belgelerin kontrolü yapılmalıdır.
H.6.2.3 İlaçlı yem sadece ilaçlı yem reçetesi ile mi veriliyor? Onaylı bir yem fabrikasından mı temin edilmelidir? Reçeteler ile ilaçlı yemlerin kayıtları kontrol edilmelidir. İlaçlı yem temin edilen yem fabrikasının ilaçlı yem üretimine ilişkin resmi onayının bir kopyası çiftlikte bulunmalıdır. H.6.2.4 İlaçların ölçümünde/uygulanmasında kullanılan ekipmanlar temiz tutuluyor ve iyi korunuyor mu? İlaç ölçüm ekipmanlarının temizliği doğrulanmalıdır. Görsel değerlendirme kabul edilir. Ekipman kullanılıyorsa sorgulanmalı. İlaç ölçüm cihazı yoksa sorgulanmaz. H..7 HİJYEN ve ZARARLI KONTROLÜ H.7.1 Kümeslerde, kümes hayvanlarının aynı yaş grubunda olması için hepsi içeri- hepsi dışarı sistemi kullanıyor mu? (Önemli:seyreltmeye izin verilir). Kayıtlar kümese giriş ve kümesten ayrılma tarihlerini içermelidir. H.7.2 Kümesler, her boşaltıldığında VSP de belirtilen yazılı bir temizlik ve dezenfeksiyon (T&D) politikasına uygun olarak iyice temizleniyor ve dezenfekte ediliyor mu? Her bir kümese ait detaylı (T&D) kayıtları bulunmalı ve temiz oldukları gösterilmelidir. Kümes ekipmanları, su tankları, yem silosunun temizlik ve dezenfeksiyonu için kullanılan (T&D) planı politika kapsamına alınmalıdır. Politika, kullanılacak dezenfektanların seyreltme oranlarını ve tipini de ayrıntılı olarak göstermelidir. Temizlik ve dezenfeksiyon (T&D) prosedürünün etkili olduğu görsel kontrolle doğrulanmalıdır. H.7.3 Çiftlikteki kedi, köpek yada diğer evcil hayvanlarının kümeslere girişi engelleniyor mu? Kedi, köpek ya da diğer evcil hayvanların kümeslere girişinin engellendiğinin görsel kontrolü yapılmalıdır. H.7.4 İşçiler diğer kümes hayvanları veya diğer bazı kuş türleri ile temas halinde mi veya bakıyor mu? Dokümanlar işçilerin kendilerine ait kümes hayvanı bakmamaları konusunda bilgilendirildiklerini ispatlamalıdır. İkinci derece zorunluluk H.7.5 Üretim sahasına giren üretim materyalleri, araçları ve ziyaretçileri ile kullanılacak materyaller ve araçların kontrolü amacıyla yazılı bir politika var mı? Yazılı politika aşağıdakileri kapsamalıdır: 1- Ziyaretçiler için koruyucu ayakkabı ve kıyafet sağlanmalıdır. 2- Tesise giriş yapan tüm ziyaretçilerin, araçların ve materyalin kayıtları bulunmalıdır. 3- Hastalık girişlerinin önlenmesi için dezenfektan ve diğer önlemler sağlanmalıdır. 4- Tehlikeli noktalar ve yasaklanmış alanlar görülebilecek net bir şekilde işaretlenmelidir. 5- Üretim sahasına girilmeden önce, son 48 saat içinde diğer kümes hayvanlarına temas etmiş olan kişiler için uygulanacak gerekli prosedür. 6- Veteriner Sağlık Planı dahilinde, üretim tesisine giriş yapan insanlar, araçlar, diğer ekipmanlar, yem, altlık ve diğer materyallerinin ve uygun tedbirlerin alınması için veteriner sağlık risk değerlendirilmesi yapılmalıdır.
H.7.6 (7.5) de tanımlanan politika uygulanıyor mu? Tüm ziyaretçilerin, araçların ve materyallerin girişlerinin kayıtları bulunmalıdır. Koruyucu elbiselerin, yasaklı bölge ve tehlikeli noktaları vb. belirten işaretlerin görsel değerlendirmesi yapılmalıdır. H.7.7 Tesiste el yıkama imkanları ve tuvaletler bulunuyor mu? Lavabo, temiz su, sabun, tek kullanımlık havlular ve dezenfektan gibi imkanlar olmalıdır. Tüm işçiler ve ziyaretçiler kümeslere girerken ve çıkarken ellerini yıkıyor yada sanitize ediyorlar mı? Ayrıca, eller ölü kümes hayvanlarını tuttuktan sonra, yemeklerden önce ve sonra ve tuvaletten sonra yıkanıyor mu? Özel botlar kullanılmıyorsa, ayakkabılar kümese girmeden önce ve kümesten çıkarken dezenfekte edilmeli veya korunmalı. Her bir tesiste, tanımlandığı gibi el yıkama imkanları bulunmalıdır. Işçileri ve ziyaretçileri el ve ayakkabıların yıkanması ve dezenfeksiyonunun gerekliliği konusunda uyaran yazılı talimatlar/göstergeler bulunmalıdır. H.7.8 Her binanın giriş nda, işçilere ayakkabı fırçası/dezenfektanı veya çizme giyme sistemi sağlanıyor mu? Yetkili otorite tarafından onaylanan dezenfektanlar uygun konsantrasyonlarda mı kullanılıyor? Dezenfektan solüsyonlar prospektüslerine uygun olarak değiştiriliyor ve bu durum kaydediliyor mu? Çizme giyme sistemi, ayakkabı fırçası/dezenfektanı ve bariyer sistemlerinin (örneğin, fırçalı veya batırmalı ayakkabı banyoları) görsel değerlendirmesi. Kullanılan dezenfektanların yetkili otorite tarafından onaylanmış olduğunun kanıtı bulunmalıdır. H.7.9 Çiftlikteki araçlar temiz şartlarda korunuyor mu? Araçlar sahaya girerken yada çıkarken dezenfekte ediliyor mu? Sahadaki araçların temizliği ve sahaya giren yada çıkan araçların dezenfeksiyonu yapılmalıdır. H.7.10 Belirlenmiş alanlar dışında kümes hayvanlarının bulunduğu herhangi bir binada sigara içilmesi önleniyor mu? Kontrol nda tanımlandığı gibi bu alanlarda sigara içilmez levhası bulunmalıdır. Belirlenmiş sigara içme bölgeleri işaretlenmelidir. H.7.11 Zararlı kontrollerinin detaylı kayıtları tutuluyor ve gerekli önlemler alınıyor mu? İzlenen eylem planı(ları) ve zararlı kontrollerine ait denetim kayıtları tutulmalıdır. Çiftçinin kendi kayıtları olmalıdır. Zararlı belirtisinin görüldüğü her zaman kontrol yapılmalıdır. Haşerelerin varlığında bir iletişim numarası ya da barınaktaki haşere kontrol kapasitesinin kanıtı bulunmalıdır. Çiftlikte binaların olmadığı ekstansif üretim yoksa sorgulanmalıdır. H.8 BAKIM VE KONTROL H.8.1 Çiftlik personeli hindilerin bakımını özenle ve hayvanların gereksinimlerine uygun olarak yapıyor mu? Görsel değerlendirme ve görüşmede farkındalık. H.8.2 Gaga kesimi çiftlikte yapılıyorsa ilgili hayvan refahı mevzuatına uyuluyor mu; yazılı gerekçe ve doğru prosedürlerin kullanıldığına ilişkin kanıt var mı? Yaralanmalara neden olabilecek davranış probleminin olduğu birimlerde gaga kesimine izin verilir.. Üst gaganın sadece üçte birinden fazla olmayacak şekilde ve sadece soğuk yöntemle kesilmesine izin verilir Gaga kesimi sadece kümes hayvanları 21 günlük olmadan önce yapılmalıdır. Gaga kesimi için gerekçe, kullanılan yöntem ve alternatif kontrol önlemleri dikkate alınmalı ve Veteriner Sağlık Planı kapsamında düzenli olarak gözden geçirilmelidir. Kümes hayvanlarının görsel değerlendirilmesi ve VSP nin kanıt olarak gösterilmesi. Gaga kesimi çiftlikte değil kuluçkahanede yapılıyorsa sorgulanmaz.
H.8.3 Hindiler hastalandıklarında, işçilerin yetersiz kaldığı durumlarda, mümkün olan en kısa sürede veteriner hekim veya diğer uzmanlardan tavsiye alınabiliyor mu? Hangi koşullar altında, hangi işçinin veteriner hekim veya uzmandan tavsiye alma yetkisi olduğu mülakatta gösterilmelidir. H.8.4 Kümes hayvanları ve tesisler günde en az iki kez kontrol ediliyor mu? Bu kontrollerin en az biri, hastalık veya yaralanma belirtisi gösterenler ile ölen hayvanları tespit edecek kadar eksiksiz olmalıdır. Kontrol, hayvanlarda stres oluşturmaksızın mümkün olduğunca doğru şekilde yapılmalıdır. Ölü hayvan kayıtları, kontrolün günde iki kez yapıldığını gösteriyor mu? Yapılan kontrollerin kaydı sunulmalı ve işçiler mülakatta bilgilerini göstermeli. İkinci derece zorunluluk H.8.5 Yürüme zorluğu çeken veya hastalık belirtisi gösteren hindiler için ayrı bir alan sağlanmış mı? Ayrı bir alanın mevcut olduğuna ilişkin görsel değerlendirme. H.9 KALINTI İZLEME H.9.1 Kalıntı numune sonuçlarına gerektiğinde ulaşılabiliyor mu ve VSP de MRL nin (maksimum kalıntı seviyesi) aşılması durumda uygulanacak eylem planı belirtilmiş mi? MRL ni aşan sonuçlar çiftçiye bildirilmeli ve VSP de belirtilen eylem planı dahilinde gereken önlemler alınmalıdır. HY. 7.1.7 ile çapraz kontrol. H.9.2 Örneklerde, MRL nin aşılması veya yasaklanmış maddenin kalıntısı bulunuyorsa, VSP de belirtilen ilgili faaliyetlere ilişkin belgeler ve sonuçlara gerektiğinde ulaşılabiliyor mu? VSP de tanımlanan üreticiye yönelik eylem planına uyulmuş mu? Test sonucu, alındıktan sonra 2 gün içinde veteriner hekimle birlikte incelenmelidir. İlgili dokümanlar ve iş programı kontrol edilmelidir. İlaç kalıntı arınma süresi içinde bulunan pozitif sonuçlar (probes from live animals)ve yasaklanmış madde çıkmaması ya da MRL değerlerinin aşılmaması durumunda sorgulanmaz. H.10 ACİL DURUM PROSEDÜRLERİ H.10.1 Acil havalandırma sistemi için acil güç kaynağı mevcut mu ve alarm sistemi kurulmuş mu? Acil güç jeneratörü için bağlantı girişi olmalı. Güç jeneratörü gerektiğinde kullanılabilir durumda olmalıdır. Acil durumlarda elektrik enerjisi sağlamak için teknik donanım monte edilmiş olmalı. Alarm sistemi bulunmalı ve çalışır durumda olmalıdır. Bu sistem ana güç kaynağında arıza olması halinde, havalandırmada bir bozukluk olduğunda, minimum ve maksimum sıcaklık değerleri aşıldığında alarm sinyali vermelidir. H.10.2 Acil durumlarda havalandırma sisteminin faaliyete geçmesi için gereken acil durum güç kaynağı ve alarm sistemi ayda bir kez test ediliyor ve bu testlere ilişkin kayıtlar tutuluyor mu? Aylık test kayıtları sunulmalıdır. Ekipman çalışır durumda olmalıdır. H.11 İŞÇİLER
H.11.1 Üretim kuruluşu, işçilerin aşağıdaki alanlarda yeterlilik sağladıklarını kanıtlayabiliyor mu? İç (işletme) ya da dış eğitim kayıtları bulunmalı ve denetimde deneyim açısından yeterlilik gösterilmelidir. 1. İlaçların güvenli kullanımı, 2. Kümes hayvanlarının bakım ve gözetimi, 3. Kümes hayvanların sağlığı ve refahı (anormal davranış ve hastalıkları tanımayı içerir), 4. Standartlar Kılavuzunun kapsadığı konulardaki problemlerde nasıl davranacağı hakkında bilgi, Kimden ve ne zaman yardım isteneceği? H.11.2 Hindilerin günlük olarak kontrolünden sorumlu işçiler, tüm topal hindileri tanıyacak seviyede eğitimliler mi? Eğitim kayıtları bulunmalıdır. H.11.3 Hayvan refahını etkileyecek otomatik ekipman varsa işçiler; 1. Ekipmanı çalıştırma kabiliyeti gösterebiliyor mu? Işçiler mülakatta bilgilerini göstermeli Otomatik ekipman yoksa sorgulanmaz. veya eğitim kayıtları bulunmalıdır. 2. Rutin bakımlarını yapabilme kabiliyeti gösteriyor mu? 3. Genel arıza belirtilerini tanıyabiliyor mu? H.11.4 Üretim tesisinin yönetiminden ve ürün sağlığı, hayvan refahı ve gıda güvenliği şartlarının sağlanmasından sorumlu personel, standartta belirtilmiş mi? Atanmış personelin kaydı bulunmalıdır. H.12 KÜMES HAYVANLARININ İNSANCIL KESİMİ H.12.1 İnsancıl itlaf hayvanların daha fazla acı çekmesini önlemek amacıyla, yetkili bir kişi tarafından hızlı bir şekilde yerine getiriliyor mu? İşçiler insancıl itlaf konusunda yeterliliklerini uygulamalı olarak göstermelidir. H.12.2 Denetimlerde, yem ve suya ulaşamadığı görülen hindiler derhal ve insancıl bir şekilde itlaf ediliyor mu? İnsancıl itlafın nasıl gerçekleştirildiğinin sorgulanması ve görüşmede farkındalık göstermeli H.12.3 Kümes dışında ölü hindilerin depolanması için oda ya da konteynır bulunuyor mu? Oda ya da konteynır kolay temizlenip dezenfekte edilebiliyor mu? İmha yöntemi gerekli şartları karşılamalı, işçiler farkındalıklarını göstermelidir. Oda/konteynır kümes dışında, tercihen çiftlik girişine yakın olmalıdır. Eğer oda veya konteynır çiftlik alanı içerisinde özellikle bu amaç için ayrılmış kapalı ve etrafı çevrili bir alanda ve dışarıdan ulaşılamaz halde ise kilitlenebilir olma
zorunluluğu yoktur. HY.8.2 ile çapraz kontrol. H.12.4 Ölü hayvanların/karkasların toplanmak üzere depolandığı alan, aşağıdaki şartlara göre konumu belirlenerek inşa ediliyor mu? Kontrol nda belirtilen yerleşimin görsel kontrolü. 1) Çiftliğin kenarında olmalı, ana rüzgâr yönünde olmamalı 2) Karkasların, arazinin en çok kullanılan alanına girmeden kolayca toplanabilmesine elverişli mi? 3) Konteynırın yüzeyi ya da kilitlenebilir odanın yüzeyi kolayca temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir nitelikte mi? 4) Konteynır ya da kilitlenebilir oda soğutulabiliyor mu? H.12.5 Ölü kümes hayvanları kümeslerden uzakta, uygun bir şekilde tutuluyor mu ve karkaslar düzenli olarak rendering tesisine gönderiliyor mu? Görsel değerlendirme yapılması ve rendering tesisine gönderilme tarihinin doğruluğunun kontrol edilmesi. H.13 SEVK VE NAKİL H.13.1 Hindiler üretim tesisinden sakin, temiz ve dinlenmiş durumda sevk ediliyor mu? İşçilerin bilgi ve hareketleri kanıt olarak gözlemlenmeli H.13.2 Kümes hayvanlarının, yakalama ve naklinden sorumlu işçilerin tümü eğitimli, kabiliyetli ve görevleri yazılı talimatla kendilerine bildirilmiş mi? Çalışanların eğitim ve yazılı talimat kayıtları sunulmalıdır. H.13.3 Kümes hayvanlarının nakliye aracına yüklenmesini gözlemlemek amacıyla yakalama ekibinin bir üyesi görevlendiriliyor mu? Atanmış gözlemcinin kayıtları bulunmalıdır. H.13.4 Çiftçinin incelemesi ve yakalama ekibine geri bildirimde bulunulması için, yakalamadan kaynaklanan yaralanmaların kayıtları ve kesimhane/kombina içindeki izlemeye ilişkin kayıtlar gerektiğinde ulaşabilecek şekilde tutuluyor mu? Geri bildirim mekanizması protokoller esas alınarak gösterilmelidir. H.13.5 Kesim için yüklemeden önce bir saatten daha fazla sudan ve 12 saatten daha fazla yemden mahrum bırakılan kümes hayvanı bulunuyor mu? Mülakatta çalışanlar bilgilerini göstermelidir H.13.6 Nakil için uygun olmayan ya da ölmek üzere olan kümes hayvanlarının nakli yapılmıyor ve hemen bu hayvanlara ötenazi yapılıyor mu? Açıkça nakil için uygun olmayan kümes hayvanları (ör. yaralı bacak, anormal davranış) ayrılmalı ve nakilden önce insancıl bir şekilde öldürülmelidir. Bu uygulama, yükleme esnasında nakle uygun olmadıkları tespit edilen kümes hayvanları için de geçerlidir. Görüşmede işçiler bilgilerini göstermelidir.
H.13.7 Kümes hayvanlarının tek kanat ya da tek bacaklarından kaldırılmaması veya taşınmamasına dikkat ediliyor mu? Hindiler tek kanat ya da bacaklarından tutularak kaldırılmamalıdır. Kümes hayvanları, ağırlık ve boyutlarına uygun teknik kullanılarak tek tek taşınmalıdır. Küçük kümes hayvanları ya iki bacaklarından tutularak ya da taşıyanın vücudu ve kolları arasından destek alarak taşınmalıdır. Büyük kümes hayvanları ise, tek bacak ve buna çapraz ters kanattan tutularak taşınmalıdır. Çok kısa süreler haricinde başları daima yukarı istikamete bakacak şekilde taşınmalıdır. Hindiler konteynırlara fırlatılmamalı veya atılmamalıdır. H.13.8 Hindi ve civcivlerin yükleme ve boşaltılması işlemlerinde kullanmak için uygun alan var mı? Bu alan temiz, düzenli, hijyenik tutuluyor mu ve dezenfeksiyonu kolay mı? Kontrol nda tanımlandığı gibi yükleme alanının görsel değerlendirilmesi. H.13.9 Mevcut kümes hayvanlarının depopülasyonundan (kümesin boşaltılmasından) sorumlu personel ya da yönetici, hayvanların hayvan refahı şartlarına uygun olarak yüklenmesini sağlamak için depopülasyon sırasında orada bulunuyor mu? Sorumlu yönetici veya bakıcı tarafından imzalanmış yükleme belgelerinin kontrolü yapılmalı. Görüşmede farkındalık gösterilmeli.