ELEKTRİK PİYASASI DENGELEME ve UZLAŞTIRMA YÖNETMELİĞİ MALİ UZLAŞTIRMA HESAPLAMALARI 11 Ekim 2011, Ankaa Hüseyin ALTUNTAŞ Piyasa Mali Uzlaştıma Mekezi
Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK
Uzlaştıma Uzlaştıma, gün öncesi piyasası, dengeleme güç piyasası ve eneji dengesizliğinden doğan alacak ve boç miktalaının hesaplanmasını kapsa. Uzlaştıma: Piyasa İşletmecisi (PMUM) taafından hızlı, güvenili ve şeffaf bi şekilde geçekleştiili. Piyasa İşletmecisinin, toptan elektik piyasası adına yaptığı bu işlemleden kâ veya zaa etmemesi esastı.
Uzlaştıma GÖP Fiyatlaı, Katılımcı Sistem Alış/Satış Miktalaı, İkili Anlaşma Miktalaı GÖP Piyasa Katılımcısı Uzlaştıma Bildiimlei Avans ödemele Teminat DGP Fiyatlaı, Katılımcı YAL/YAT Miktalaı ve Geçeli Fiyatla DGP Uzlaştıma PK Kayıt ve Konfigüasyon Bilgilei, Sayaç Veilei PYS, Dağıtım Şiketlei, İletim Gup Müdülüklei, AMR Avans ödemele Teminat
Uzlaştıma Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması GÜNLÜK Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması AYLIK Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması Sıfı Bakiye Düzeltme Tutaı ve Piyasa İşletim Üceti Uzlaştıması AYLIK AYLIK
Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıma Süeci SGÖF ve Alış- Satış miktalaının belilenmesi Tekliflein kabul ya da eddedilmesi GÖP sonuçlaına itiazla İtiazlaın sonuçlan dıılması Piyasa İşletmecisi için son ödeme saati 11:30 13:30 14:00 13:00 14:30 (+1 gün) 15:00 (+1 gün) 17:00 Gün Öncesi Piyasası Satış ve Alış Teklifleinin veilmesi Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıma Bildiiminin yayımlanması, Avans ödeme, Teminat, Nakit Teminat miktalaının PK ve MUB a bildiilmesi Piyasa Katılımcısı için son ödeme saati
Uzlaştıma Süeçlei Aylık Uzlaştıma Süeci - 1.Uzlaştıma Bildiimi Sayaçlaın okunması ve değelein bildiilmesi Veiş-çekiş değeleinin tutalılığının kontol edilmesi ve geekise itiaz ve düzeltme başvuulaının yapılması Ön ve nihai uzlaştıma bildiimleinin tutalılığının kontol edilmesi ve geekise itiaz ve düzeltme başvuulaının yapılması 4. gün* 6. gün* 10. gün* 11. gün* 12. gün* 15. gün* Ön uzlaştıma bildiiminin PYS aacılığı ile ilgili piyasa katılımcılaına duyuulması Nihai uzlaştıma bildiiminin PYS aacılığı ile ilgili piyasa katılımcılaına duyuulması Vasa itiazla da dikkate alınaak fatuaya esas tutalaın belilenmesi * Uzlaştıma dönemini izleyen ay
Uzlaştıma Süeçlei Aylık Uzlaştıma Süeci - 2.Ödemele Fatuaya esas uzlaştıma bildiimi Piyasa katılımcılaının fatua ödemeleine ilişkin son günü Ayın 15. günü Ayın 15. günü + 7 gün (D) D+ 6 işgünü D+ 7 işgünü Nihai uzlaştıma bildiimine göe fatua düzenlenmesi Piyasa İşletmecisinin fatua ödemeleine ilişkin son günü
Uzlaştıma Süeçlei Aylık Uzlaştıma Süeci - 3.İtiazla (GDDK) 1. Nomal Süesinde Yapılan İtiazla (60 gün içeisinde): a) Veilee (Üetim,Tüketim) b) Uzlaştıma Bildiimi Hatası, Konfigüasyon Hatası v.b. Fatuaya esas uzlaştıma bildiimi Pİ taafından itiazlaın değelendiileek sonuçlandıılması Ayın 15. günü (D) D + 60 gün D + 75 gün D + 80 gün İtiazlaın yapılması Dağıtım/İletim Bölg. İtiazlaı değelendii. Pİ ve PK laa bildii.
Uzlaştıma Süeçlei Aylık Uzlaştıma Süeci - 3.İtiazla (GDDK) 2. Gecikmiş İtiazla : Pİ taafından itiazlaın değelendiileek sonuçlandıılması D-2 yıl D D + 1 yıl İtiazlaın yapılması
Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK
Uzlaştıma Senayosu 154 kv Üetim Şiketi - B - İkili Anlaşma Peakende Satış Şiketi - E - Sebest Tüketici Dağıtımdan bağlı müşteile 0.4 kv 36 kv Üetim Şiketi - A - İkili Anlaşma Oto podüktö - C - Toptan Satış Şiketi - D - İkili Anlaşma - 11 -
Sistem Gün Öncesi Fiyatının Belilenmesi Fiyat, TL/MWh 0 100 110 120 130 140 150 160 300.01 500 Katılımcı A, lot -300-300 -300-300 -300-300 -300-300 -300-300 Katılımcı B, lot 4000 4000 2500 0 0 0-1000 -1300-1700 -1700 Katılımcı C, lot 800 800 800 800 300 300-3000 -300-300 -300 Katılımcı D, lot 900 900 900 900 900 900 600 300 300 300 Katılımcı E, lot 1200 1200 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 Alışla Toplamı (lot) 6900 6900 5200 2700 2200 2200 1600 1300 1300 1300 Satışla Toplamı (lot) -300-300 -300-300 -300-300 -1600-1900 -2300-2300 TL/MWh 150 TL/MWh 180 160 140 120 100 Talep Az 40 80 120 160 200 690 MW * 1 lot = 0,1 MW 160 MW
Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması - SST Sistem Satış Tutaının Belilenmesi: Gün öncesi dengeleme kapsamında piyasa katılımcılaının sisteme satışlaına ilişkin olaak tahakkuk ettiilecek alacak tutaı; SST t, p = m ( SSF ) t, p, u, SSM t, p, u, n u = 1 = 1 m: Gün içeisindeki saat sayısı n: teklif sayısı Bi fatua dönemi için, uzlaştıma dönemi bazında, gün öncesi dengelemeye katılan he bi piyasa katılımcısının, bi teklif bölgesi için gün öncesi dengeleme kapsamında sunmuş olduğu tekliflee ilişkin geçekleşen sistem satışlaında uygulanacak sistem satış fiyatlaı; SSTFt,p,u, SGÖFt,u SSTFt,p,u, > SGÖFt,u ise SSFt,p,u, = SGÖFt,u ise SSFt,p,u, = SSTFt,p,u, 1 3
36 kv Katılımcı A* (Üetim Şiketi) Tahmini Üetim 50 MWh 70 MW İkili Anlaşma Satış Miktaı GÖP Satış Miktaı 20 MWh (200 lot) 30 MWh (300 lot) İkili Anlaşma SST t, p, u, = SSFt, p, u, SSM t, p, u, 150 30 SSTt, p, u, = 4500 TL Toptan Satış Şiketi - D - *YEKDEM e dahil olmayan üetim şiketi
Katılımcı B (Üetim Şiketi) Tahmini Üetim İkili Anlaşma Satış Miktaı GÖP Satış Miktaı 550 MWh 450 MWh (4500 lot) 100 MWh (1000 lot) SST t, p, u, = SSF t, p, u, SSM t, p, u, 250 MW 400 MW İkili Anlaşma SSTt, p, u, = 150 100 15000 TL Peakende Satış Şiketi - E -
Katılımcı C (Otopodüktö) Tahmini Üetim Tahmini Baa Tüketimi GÖP Satış Miktaı 60 MWh 30 MWh 30 MWh (300 lot) 30 MW SST t, p, u, = SSF t, p, u, SSM t, p, u, 60 MW 150 30 SSTt, p, u, = 4500 TL
Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması - SAT Sistem Alış Tutaının Belilenmesi: Gün öncesi dengeleme kapsamında piyasa katılımcılaının sistemden alışlaına ilişkin olaak tahakkuk ettiilecek boç tutaı; SAT t, p = m ( SAF ) t, p, u, SAM t, p, u, n u = 1 = 1 Bi fatua dönemi için, uzlaştıma dönemi bazında, gün öncesi dengelemeye katılan he bi piyasa katılımcısının, bi teklif bölgesi için gün öncesi dengeleme kapsamında sunmuş olduğu tekliflee ilişkin geçekleşen sistem alışlaına uygulanacak sistem alış fiyatlaı aşağıdaki fomüle göe belileni. SATFt,p,u, SGÖFt,u ise SAFt,p,u, = SGÖFt,u SATFt,p,u, < SGÖFt,u ise SAFt,p,u, = SATFt,u 1 7
Katılımcı D (Toptan Satış Şiketi) Tahmini ST Tüketimi İkili Anlaşma Alış Miktaı GÖP Alış Miktaı 80 MWh 20 MWh (200 lot) 60 MWh (600 lot) 36 kv SAT t, p, u, = SAFt, p, u, SAMt, p, u, 150 60 Sebest Tüketici SATt, p, u, = 9000 TL
Katılımcı E (Peakende Satış Şiketi) 36 kv Tahmini Tüketim İkili Anlaşma Alış Miktaı 550 MWh 450 MWh (4500 lot) Sebest Tüketici Dağıtım Şti. Müşteil ei 0.4 kv Üetim Şiketi - A - GÖP Alış Miktaı 100 MWh (1000 lot) SAT t, p, u, = SAF t, p, u, SAM t, p, u, 150 100 Oto podüktö - C - SATt, p, u, = 15000TL
Gün Öncesi Piyasası Genel Göünüm Fiyat, TL/MWh Alış Satış (MWh) SAF SSF (TL/MWh) SAT SST (TL) Katılımcı A -30 150-4.500 Katılımcı B -100 150-15.000 Katılımcı C -30 150-4.500 Katılımcı D 60 150 9.000 Katılımcı E 100 150 15.000 TOPLAM 0 0
Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK
Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Katılımcıla İkili Anlaşma Alış İkili Anlaşma Satış (MWh) SAM SSM (MWh) Tahmini Tüketim (MWh) KGÜP (MWh) Katılımcı A (Yenilenebili) -20-30 - 50 Katılımcı B (Üetim)** -450-100 - 566,5* Katılımcı C ** (Otopodüktö) - -30 30 60 Katılımcı D (Toptan Satış) 20 60 80 - Katılımcı E (Peakende) 450 100 550 - Genel Toplam 0 0 660 676,5 * Katılımcı iletim kaybını %3 olaak tahmin etmişti. ** DGP ye katılabilen katılımcıla
Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Katılımcıla KGÜP (MWh) YAL YAT Geçeli Fiyat SMF Katılımcı B (HES) 166,5 80 180 Katılımcı B (Temik) 400 180 Katılımcı C (Temik) 60 60 100 Toplamda YALM>YATM ise sistem YAL yönündedi. Bu duumda Sistem Majinal Fiyatını YAL yönündeki teklifle belile.
Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Kabul edilmiş olan yük alma teklifleine ilişkin tutaın hesaplanması Yük alma fiyatlaının belilenmesi YALF; YALTF SMF ise YALF = SMF YALTF > SMF ise YALF = YALTF İlgili dengeleme biiminin ye aldığı fiyat bölgesi dengede olduğu ve/veya fiyat bölgesinde eneji fazlası olduğu duumlada, YALF = YALTF KEYALM İSKK) d, u, = YALTMd, u, (1 g u KEYALT d m n = u= 1 = 1 ( KEYALM d, u, YALFd, u, ) YGYALT d g : iletim seviyesinden bağlı üetim tesislei için 1, dağıtım seviyesinden bağlı üetim tesislei için 0 alını. 2 4
Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Kabul edilmiş olan yük alma teklifleine ilişkin tutaın hesaplanması ÖRNEK : (Toplam veilen YAL talimatı) YALM =500 MW SMF=180 TL/MWh (Yeine getiilen talimat) YALTM =300 MW YGSMF=150 TL/MWh Toplam Teslim Etmeme Maliyeti = (SMF YGSMF) x YALTM = (180 150 ) x 300 = 9.000 TL A katılımcısı için; (Veilen YAL talimatı) YALM =100 MWh YALF = SMF =180 TL/MWh İSKK = 0 (Yeine getiilen talimat) YALTM =40 MWh (Yeine getiilmeyen YAL talimatı maliyeti) YGYALT = (100-40) (500-300) x 9.000 = 2.700 TL KEYALT = (KEYALM x YALF) YGYALT =(40 x 180) 2.700 = 4.500 TL 2 5
Katılımcı B (Üetim Şiketi) KGÜP YAL 566.5 MWh 80 MWh KEYALM İSKK) d, u, = YALTMd, u, (1 u 250 MW 400 MW KEYALM d, u, = 80 0,98 78,4 MWh İkili Anlaşma Peakende Satış Şiketi - E - KEYALT d KEYALT m n = u= 1 = 1 d ( KEYALM = 14.112 TL d, u, YALFd, u, ) YGYALT 78,4 180 0 d
Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Kabul edilmiş olan yük atma teklifleine ilişkin tutaın hesaplanması Yük atma fiyatlaının belilenmesi YATF; YATTF SMF ise YATF = SMF YATTF < SMF ise YATF = YATTF İlgili dengeleme biiminin ye aldığı fiyat bölgesi dengede olduğu ve/veya fiyat bölgesinde eneji açığı olduğu duumlada, YATF = YATTF KEYATM İSKK) d, u, = YATTMd, u, (1 m n KEYATT d = ( KEYATMd, u, YATFd, u, ) + YGYATT u= 1 = 1 g u d g : iletim seviyesinden bağlı üetim tesislei için 1, dağıtım seviyesinden bağlı üetim tesislei için 0 alını.
Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması Kabul edilmiş olan yük atma teklifleine ilişkin tutaın hesaplanması ÖRNEK : (Toplam veilen YAT talimatı) YATM = 800 MW SMF=80 TL/MWh (Yeine getiilen Talimat) YATTM = 500 MW YGSMF=110 TL/MWh Toplam Teslim Etmeme Maliyeti = (YGSMF SMF) x YATTM = (110-80) x 500 = 15.000 TL A katılımcısı için; (VeilenYAT talimatı) YATM =150 MWh YALF = SMF =80 TL/MWh İSKK = 0 (Yeine getiilen talimat) YATTM =100 MWh (Yeine getiilmeyen YAT talimatı maliyeti) YGYATT = (150-100) (800-500) x 15.000 = 2.500 TL KEYATT = (KEYATM x YALF) + YGYATT =(100 x 80) + 2.500 = 10.500 TL
Katılımcı C (Otopodüktö) KGÜP 60 MWh YAT 60 MWh KEYATM d, u, = YATTMd, u, 60 30 MW KEYATM d, u, = 60 MWh 60 MW KEYATT d = m n u= 1 = 1 ( KEYATM d, u, YATFd, u, ) + YGYATT 60 100 0 KEYATT d = 6000 TL
Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK
İletim Sistemi Kaybının Hesaplanması S1 S2 S3 154 kv Üetim Şiketi - B - İkili Anlaşma Sebest Tüketici Dağıtım Şti. Müşteilei 0.4 kv 36 kv Üetim Şiketi - A - İkili Anlaşma Oto podüktö - C - Toptan Satış Şiketi - D - İkili Anlaşma - 31 -
İletim Sistemi Kayıp Katsayısı (İSKK) İSKK u n İSVM s = 1 = n s = 1 s, u n İSVM s = 1 İSÇM s, u s, u İletim sistemine bağlı sayaçlaı kullanılaak saatlik olaak iletim kayıplaı hesaplanı İSKK = (İSVM - İSÇM) / İSVM 640 627 640 İSKK =~ % 2
Eneji Dengesizliği Uzlaştıması Piyasa katılımcılaının Gün Öncesi Piyasasındaki Sistem Alış/Sistem Satışlaı, Dengeleme Güç Piyasasındaki YAL/YAT laı, İkili Anlaşma Alış/Satışlaı ve geçekleşen üetim/tüketim değeleinden ne kada saptığını gösteen mikta Eneji Dengesizlik Miktaı, bu mikta kaşılığında alacaklı/boçlu olduğu tuta da Eneji Dengesizlik Tutaıdı. Aşağıdaki fomüle göe hesaplanı: k ( UEVM f, t, b, u UEÇM f, t, b, u ) UEIAM f, t u EDM f, t, u = +, b = 1 l m l n h t 2 + + h t1 SAM t,p, u, SSM t,p, u, KEYATM f, d, u, p = 1 = 1 p = 1 = 1 d = 1 = 1 d = 1 = 1 KEYALM f, d, u, EDT f = m n [ ( EDM f, t, u ( ) max( SGÖFt, u, SMFt, u ) (1 + k) ) + ( EDM f, t, u ( + ) min( SGÖFt, u, SMFt, u ) (1 l) )] t = 1 u = 1 3 3
Katılımcı A (Üetim Şiketi) 36 kv 70 MW Geçekleşen Üetim İkili Anlaşma Satış Miktaı GÖP Satış Miktaı 55 MWh 20 MWh (200 lot) 30 MWh (300 lot) EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM 55-20 30 İkili Anlaş ma EDM = 5 MWh Sistem YAL yönünde; SGÖF = 120 SMF = 160 EDT = EDM x min(sgöf,smf) Sistem YAT yönünde; SGÖF = 120 SMF = 80 EDT = EDM x min(sgöf,smf) Toptan Satış Şiketi - D - EDT = 600 TL 5 120 EDT = 400 TL 5 80
Katılımcı B (Üetim Şiketi) Geçekleşen Üetim İkili Anlaşma Satış Miktaı GÖP Satış Miktaı DGP KEYALM 640 MWh 450 MWh (4500 lot) 100 MWh (1000 lot) 78,4 MWh EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM 627-450 100 78,4 250 MW İkili Anla şma 400 MW EDM = -1,4 MWh Sistem YAL yönünde; SGÖF = 120 SMF = 160 UEVM = İSVM * (1 İSKK) =~ 627 MWh 640 0,02 Sistem YAT yönünde; SGÖF = 120 SMF = 80 Peakende Satış Şiketi - E - EDT = EDM x max(sgöf,smf) EDT = -224 TL -1,4 160 EDT = EDM x max(sgöf,smf) EDT = -168 TL -1,4 120
Katılımcı C (Otopodüktö) Geçekleşen Üetim Baa Tüketimi GÖP Satış Miktaı DGP KEYATM 0 MWh 30 MWh 30 MWh (300 lot) 60 MWh 30 MW EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM 0 30 30 60 60 MW EDM = 0 MWh EDT = 0 TL
Katılımcı D (Toptan Satış Şiketi) Geçekleşen ST Tüketimi İkili Anlaşma Alış Miktaı GÖP Alış Miktaı 90 MWh 20 MWh (200 lot) 60 MWh (600 lot) UEÇM= ÖÇD /[(1-DKK)*(1-TKK)*(1-HKK)= 90 MWh 90 0 0 0 36 kv EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM Sebest Tüketici EDM = -10 MWh Sistem YAL yönünde; SGÖF = 120 SMF = 160 90 20 60 Sistem YAT yönünde; SGÖF = 120 SMF = 80 EDT = EDM x max(sgöf,smf) EDT = EDM x max(sgöf,smf) -10 160 EDT = -1600 TL -10 120 EDT = -1200 TL
Peakende Satış Şiketi UEÇM Hesabı S1 S2 S3 S4 S5 S6 UEÇM = Çekiş(S1) Çekiş(S2) + Veiş(S3) Çekiş(S4) Çekiş(S5) + Veiş(S6) = 562 MWh 627 90 55 30 0 0
Katılımcı E (Peakende Satış Şiketi) Geçekleşen Tüketim İkili Anlaşma Alış Miktaı GÖP Alış Miktaı 562 MWh 450 MWh (4500 lot) 100 MWh (1000 lot) EDM = UEVM UEÇM + UEİAM + SAM SSM + KEYATM - KEYALM EDM = -12 MWh 562 450 100 Sistem YAL yönünde; SGÖF = 120 SMF = 160 EDT = EDM x max(sgöf,smf) Sistem YAT yönünde; SGÖF = 120 SMF = 80 EDT = EDM x max(sgöf,smf) -12 160 EDT = -1920 TL -12 120 EDT = -1440 TL
Uzlaştıma Sonası Genel Göünüm Katılımcıla SAM _ SSM (MWh) İkili Anlaşma Alış Satış (MWh) KEYATM _ KEYALM (MWh) UEVM _ UEÇM (MWh) EDM (MWh) Katılımcı A -30-20 0 55 5 Katılımcı B -100-450 -78,4 627-1,4 Katılımcı C -30 0 60-30 0 Katılımcı D 60 20 0-90 -10 Katılımcı E 100 450 0-562 -12
Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK
Piyasa İşletim Üceti PİU PİU_GÖ = PİU * 1/3 PİU_DGP = PİU * 1/3 PİU_D = PİU * 1/3 PİUS_GÖ = PİU_GÖ * 0,25 PİUS_DGP = PİU_DGP * 0,25 PİUS_D = PİU_D * 0,25 PİUD_GÖ = PİU_GÖ * 0,75 PİUD_DGP = PİU_DGP * 0,75 PİUD_D = PİU_D * 0,75
Piyasa İşletim Üceti PIÜ _ GÖ P = PIÜS _ GÖ k + k m t= 1 u= 1 = 1 m n n t1 t1 p= 1 t= 1 u= 1 = 1 SSM SSM t, p, u, t, p, u, + + m t= 1 u= 1 = 1 k n m t2 n SAM t2 p; = 1 t= 1 u= 1 = 1 t, p, u, SAM t, p, u, PIÜD_ GÖ PIÜ _ DGP P = PIÜS _ DGP l + l d1 s1 t1 d 2 s1 t 2 KEYALM p d = 1 u= 1 = 1 d = 1 u= 1 = 1 d1 s1 t1 p= 1 d = 1 u= 1 = 1 KEYALM KEYATM, d, u, + p, d, u, p, d, u, + l d 2 s1 t 2 p= 1 d = 1 u= 1 = 1 KEYATM p, d, u, PIÜD _ DGP PIÜ _ D f = PIÜS k _ D + m n t= 1 u= 1 k m n f = 1 t= 1 u= 1 EDM EDM f, t, u f, t, u PIÜD _ D
Piyasa İşletim Üceti GÖP (GÖP Katılım Anlaşması Olanla) Katılımcıla SSM (MWh) SAM (MWh) KEYALM (MWh) KEYATM (MWh) EDM (MWh) Katılımcı A 30 0 0 0 5 Katılımcı B 100 0 78,4 0 1,4 Katılımcı C 30 0 0 60 0 Katılımcı D 0 60 0 0 10 Katılımcı E 0 100 0 0 12 TOPLAM 160 160 78,4 60 28,4 PİU = 300 TL PİU_GÖ = 300 * 1/3 = 100 TL/Gün PİUS_GÖ = 100 * 0,25 = 25 TL / Gün PİUS_GÖ A = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_GÖ B = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_GÖ C = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_GÖ D = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_GÖ E = 25 * 1/5 = 5 TL PİUD_GÖ = 100 * 0,75 = 75 TL / Gün PİUD_GÖ A = 30 / 320 * 75 = 7 TL PİUD_GÖ B = 100 / 320 * 75 = 23,5 TL 25 TL PİUD_GÖ C = 30 / 320 * 75 = 7 TL 75 TL PİUD_GÖ D = 60 / 320 * 75 = 14 TL PİUD_GÖ D = 100 / 320 * 75 = 23,5 TL
Piyasa İşletim Üceti DGP (DGP ye Katılanla) Katılımcıla SSM (MWh) SAM (MWh) KEYALM (MWh) KEYATM (MWh) EDM (MWh) Katılımcı A 30 0 0 0 5 Katılımcı B 100 0 78,4 0 1,4 Katılımcı C 30 0 0 60 0 Katılımcı D 0 60 0 0 10 Katılımcı E 0 100 0 0 12 TOPLAM 160 160 78,4 60 28,4 PİU = 300 TL PİU_DGP = 300 * 1/3 = 100 TL/Gün PİUS_DGP = 100 * 0,25 = 25 TL / Gün PİUD_DGP = 100 * 0,75 = 75 TL / Gün PİUS_DGP B = 25 * 1/2 = 12,5 TL PİUS_DGP C = 25 * 1/2 = 12,5 TL PİUD_DGP B = 78,4/138,4 * 75 = 42,5 TL 25 TL PİUD_DGP C = 60/138,4 * 75 = 32,5 TL 75 TL
Piyasa İşletim Üceti EDM (Bütün DSG le) Katılımcıla SSM (MWh) SAM (MWh) KEYALM (MWh) KEYATM (MWh) EDM (MWh) Katılımcı A 30 0 0 0 5 Katılımcı B 100 0 78,4 0 1,4 Katılımcı C 30 0 0 60 0 Katılımcı D 0 60 0 0 10 Katılımcı E 0 100 0 0 12 TOPLAM 160 160 78,4 60 28,4 PİU = 300 TL PİU_EDM = 300 * 1/3 = 100 TL/Gün PİUS_EDM = 100 * 0,25 = 25 TL / Gün PİUS_EDM A = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_EDM B = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_EDM C = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_EDM D = 25 * 1/5 = 5 TL PİUS_EDM E = 25 * 1/5 = 5 TL PİUD_EDM = 100 * 0,75 = 75 TL / Gün PİUD_EDM A = 5 / 28,4 * 75 = 13,2 TL PİUD_EDM B = 1,4/ 28,4 * 75 = 3,7 TL 25 TL PİUD_EDM C = 0/ 28,4 * 75 = 0 TL 75 TL PİUD_EDM D = 10/ 28,4 * 75 = 26,4 TL PİUD_EDM D = 12/ 28,4 * 75 = 31,7 TL
Sıfı Bakiye Düzeltme Tutaı Piyasa İşletmecisinin, toptan elektik piyasası adına yaptığı bu işlemleden kâ veya zaa etmemesi esasına göe toplam alacak ve boç aasında oluşan fak Sıfı Bakiye Düzeltme Tutaı (SBDT) olaak Piyasa Katılımcılaına Uzlaştımaya Esas Çekiş Miktalaı oanında paylaştıılmaktadı. SBDT = ( KEYATT d KEYALT d ) n f = 1 EDT f YHEB + ( SAT SST ) xk SBDK f n k b = 1 u = 1 = m k b = 1 u = 1 UEÇM UEÇM f f, b, u, b, u YHEB:Yan Hizmetle Eneji Bedeli k gün öncesi planlama döneminde 1, gün öncesi piyasasında 0 olan katsayıdı. 4 7
Sıfı Bakiye Düzeltme Tutaı Katılımcıla KEYALT KEYATT EDT* UEÇM Katılımcı A 0 0 900 0 Katılımcı B 14.112 0-252 0 Katılımcı C 0 6.000 0 30 Katılımcı D 0 0-1.800 90 Katılımcı E 0 0-2.160 562 TOPLAM 14.112 6.000-3.312 682 SBDT = KEYATT - KEYALT - EDT YHEB + (SAT-SST) 6000 14.112-3.312 0 0 SBDT = -4.800 TL SBDT A = 0 / 682 * (-4.800) = 0 TL SBDT C = 30 / 682 * (-4.800) = 211 TL SBDT B = 0 / 682 * (-4.800) = 0 TL SBDT D = 90 / 682 * (-4.800) = 634 TL SBDT E = 562 / 682 * (-4.800) = 3.955 TL * EDT hesabında kullanılan SMF-SGÖF değelei sabit 180 olaak alınmıştı.
Gündem Uzlaştıma Uzlaştıma Süeçlei Gün Öncesi Piyasası Uzlaştıması SAT ve SST Hesaplaı Dengeleme Güç Piyasası Uzlaştıması KEYALM, KEYATM, KEYALT, KEYATT Hesabı Eneji Dengesizliklei Uzlaştıması İletim Kaybı (İSKK) Hesabı EDM ve EDT Hesabı PİU ve SBDT Hesabı DSG, Blok Teklifle ve GDDK
Dengeden Soumlu Gup 36 kv PİÜD_EDM ve SBDT ye ilişkin tutalaın hesaplanması Bu öneğe göe Katılımcı A (Yenilenebili Üetim) ile Katılımcı D (Toptan Satış) Dengeden soumlu gup oluştumuş olsaydı: 70 MW EDM A = 5 MWh EDM DSG = EDM A + EDM D EDM D = -10 MWh EDM DSG 5-10 = -5 MWh İkili Anlaşma PİUD_EDM A = 5 / 28,4 * 75 = 13,2 TL PİUD_EDM D = 10/ 28,4 * 75 = 26,4 TL PİUD_EDM DSG = 5 / 18,4 * 75 = 20,4 TL Toptan Satış Şiketi - D - SBDT A = 0 / 682 * (-4.800) = 0 TL SBDT D = 90 / 682 * (-4.800) = 634 TL SBDT DSG = 90 / 682 * (-4.800) = 634 TL
Dengeden Soumlu Gup 36 kv EDT ye ilişkin tutaın hesaplanması Bu öneğe göe Katılımcı A (Yenilenebili Üetim) ile Katılımcı D (Toptan Satış) Dengeden soumlu gup oluştumuş olsaydı: 70 MW EDM A = 5 MWh EDM D = -10 MWh SGÖF = 150 SMF = 200 EDM DSG = EDM A + EDM D EDT A = EDM A x min(sgöf,smf) EDM DSG 5-10 = -5 MWh 5 150 İkili Anlaşma EDT A = 750 TL alacak EDT DSG = EDM x max(sgöf,smf) EDT D = EDM D x max(sgöf,smf) -5 200 Toptan Satış Şiketi - D - -10 200 EDT D = -2000 TL boç EDT TOPLAM = 750-2000 = -1250 TL boç EDT DSG = -1000 TL boç
Blok Tekliflein Uzlaştıması Blok Saatlei Fiyat (TL/MWh) Blok YAL Miktaı (MWh/Saat) 00.00-05.00 110 16 SST t, p SSTt = 5 ( SSF ) t, p, u, SSMt, p, u, = 1, p, = 9.440 118 16 TL Saatle 00 01 02 03 04 SGÖF (TL/MWh) OSGÖF t, 130 120 120 110 110 = b u= a SGÖF ( b a) OSGÖF = 590/ 5 = 118 TL/MWh Eğe OSGÖF > SSTF ise; SSF = OSGÖF t, u Eğe SSTF > OSGÖF ise; SSF = SSTF SSF = OSGÖF = 118 TL/MWh
Geçmişe Dönük Düzeltme Kalemi 1. Nomal Süede Yapılan İtiazla Düzeltme yapılan fatua dönemine ilişkin tüm dengesizlik uzlaştıması işlemlei yeniden yapılı. Geçmiş ayın İSKK ve SBDT değelei yeniden hesaplanı. Yapılan düzeltme bütün katılımcılaın GDDK sına yansıtılı. 2. Gecikmiş İtiazla Geçmiş ayın İSKK ve SBDT değelei yeniden hesaplanmaz. Yapılan düzeltme sadece mevcut ayın SBDT hesabına yansıtılı. Geçmişe dönük düzeltme işlemi sadece etkilenen katılımcılaı değelendiilecek şekilde yapılı. Diğe katılımcılaın GDDK sına yansıtılmaz. 5 3
Teşekküle