Yükseklik Sistemi Modernizasyonu ALMANYA Örneği Mehmet SİMAV, Erdinç SEZEN, Ali TÜRKEZER, A.İhsan KURT, Mustafa KURT Harita Genel Komutanlığı, Jeodezi Dairesi Başkanlığı, Ankara. (mehmet.simav@hgk.msb.gov.tr)
Yükseklik Sistemi Modernizasyonu: Almanya Örneği 1. Giriş 2. Almanya Yükseklik Referans Sistemi ve Modernizasyonu 3. Almanya Jeoit Modeli 4. Sonuçlar
Giriş Teknik Destek ve Bilgi Değişimi TAIEX Çalıştay (Workshop) Uzman Personel (Expert Mission) Çalışma Ziyareti (Study Visit)
Giriş Düşey Datum ve Yükseklik Sistemleri, Uzman Ziyareti, 21-22 Temmuz 2009, HGK, Ankara.
Giriş Çalışma Ziyareti, 25-26 Mayıs 2010, BKG, Leipzig. Çalışma Ziyareti, 27-28 Mayıs 2010, LGN, Hannover.
Giriş Amaç Almanya yükseklik referans sistemi ve modernizasyon projesinin öğrenilmesi, Türkiye jeodezik ağlarının INSPIRE Direktiflerinde zorunluluğu kılındığı şekilde AB jeodezik ağlarına uyumunun sağlanması
Almanya Yükseklik Referans Sistemi (DHHN92) Ağın uzunluğu : 30908 km Hat sayısı : 757 Lup sayısı : 287 Datum Point Düğüm noktası : 469 Yükseklik sistemi : Normal yükseklik Datum Amsterdams Peil) Datum Noktası : NAP (Normaal : Wallenhorst kilisesi
DHHN92 Modernizasyon Projesi PROJENİN AMACI : DHHN92 yükseklik referans sistemini yenilemek, bilimsel ve mühendislik çalışmalarına hizmet edebilecek yüksek doğruluklu bir ağ oluşturmak, DHHN yi tüm jeodezik referans sistemlerini içeren bütünleşik koordinat referans sistemine dâhil etmek, Almaya jeoit modelini geliştirmek için homojen dağılımlı ve yüksek doğruluklu GNSS/Nivelman/Mutlak Gravite ağı oluşturmak olarak belirlenmiştir
DHHN92 Modernizasyon Projesi Beş yıl (2006-2011) içerisinde tamamlanması planlanan projenin yaklaşık maliyeti 20 Milyon Avro Zaman Takvimi DHHN nin yenilenmesi için gerekçelerinin oluşturulması ve hazırlık çalışmaları (2002-2005), DHHN nin yenilenmesine yönelik karar alınması ve modernizasyon projesinin başlatılması (2005), Nivelman, GNSS, gravite gözlemleri ve nokta inşaatları için ayrıntılı teknik talimatların hazırlanması, ölçü ekiplerinin oluşturulması, nokta keşiflerinin ve inşaatlarının yapılması (2005-2006), Başlangıçta 14000 km olarak planlanan ancak daha sonra alınan kararlarla 27000 km ye çıkarılan nivelman ağında 1 inci derece hassas nivelman ölçüleri (2006-2011), Nivelman ağına dâhil edilen 250+250 GNSS noktasında 2 gün süreli 24 saatlik oturumlar şeklinde GNSS gözlemleri (2008 Yaz Mevsimi), Nivelman ağına dâhil edilen 100 noktada mutlak gravite ölçümleri (2009-2010).
DHHN92 Modernizasyon Projesi Her eyalet kendi bölgesindeki nivelman ve GNSS gözlemlerinin gerçekleştirilmesinden sorumlu olup, toplanan veriler analiz için veri merkezlerine gönderilmektedir. Nivelman ve GNSS gözlemleri için bazı eyaletler kendi personeli denetiminde hizmet alımı yapmakta bazıları ise sadece mevcut personelini kullanmaktadır. Tüm ülke için mutlak gravite ölçüleri sadece BKG tarafından gerçekleştirilmekte ve analiz edilmektedir. 2011 yılı itibariyle yaklaşık 23000 km nivelman, 250+250 noktada GNSS ve 100 noktada mutlak gravite ölçüleri tamamlanmıştır Her bir veri seti, en az iki farklı kurum tarafından farklı program ve stratejiler ile analiz edilmekte ve en uygun sonuca ulaşılmaya çalışılmaktadır.
Motorize Nivelman
Düğüm Noktası
GNSS, Gravite ve Nivelman
Basın Bültenleri
Almanya Jeoit Modeli GCG05 Jeoit Modeli : 1998 yılından bu yana iki jeoit modeli (SNG01, GCG05) geliştirmiştir. ±1-2 cm doğruluk, BKG ve Leibniz Ünv., Jeo. Enst. tarafından farklı tekniklerle hesaplanmış,
Almanya Jeoit Modeli KULLANILAN VERİLER: GFZ Potsdam tarafından geliştirilen CG01C global jeopotansiyel modeli,
Almanya Jeoit Modeli KULLANILAN VERİLER: Ülke sınırları içerisinde 25 m x 25 m çözünürlüklü DEM, Ülke sınırları dışında 50 m x 50 m çözünürlüklü Euro DEM, Deniz kıyılarında ulusal batimetre, açık denizde ise global GEBCO batimetre verisi,
Almanya Jeoit Modeli KULLANILAN VERİLER: Yaklaşık 900 GPS/Nivelman noktası Yaklaşık 600.000 noktada gravite Yersel ölçülerle kapatılamayan bölgeler için havadan gravite gözlemleri, Denizlerde KMS04 ve DNSC08 uydu altimetre gravite anomalileri ve gemi gravite gözlemleri, Sınırların 100 km dışındaki bölgeler için komşu ülkelerle karşılıklı gravite verisi değişimi.
Almanya Gravite Veritabanı Gravite verisi Almanya federal eyaletleri ölçme kurumları
Almanya Gravite Veritabanı Gravite verisi Almanya federal eyaletleri ölçme kurumları Leibniz Üniversitesi, Jeodezi Enstitüsü (IfE, Hannover)
Almanya Gravite Veritabanı Gravite verisi Almanya federal eyaletleri ölçme kurumları Leibniz Üniversitesi, Jeodezi Enstitüsü (IfE, Hannover) Almanya Jeodezik Araştırma Enstitüsü (DGFI, Münih)
Almanya Gravite Veritabanı Gravite verisi Almanya federal eyaletleri ölçme kurumları Leibniz Üniversitesi, Jeodezi Enstitüsü (IfE, Hannover) Almanya Jeodezik Araştırma Enstitüsü (DGFI, Münih) Federal Denizcilik ve Hid. Ölç. Kurumu (BSH)
Almanya Gravite Veritabanı Gravite verisi Almanya federal eyaletleri ölçme kurumları Leibniz Üniversitesi, Jeodezi Enstitüsü (IfE, Hannover) Almanya Jeodezik Araştırma Enstitüsü (DGFI, Münih) Federal Denizcilik ve Hid. Ölç. Kurumu (BSH) Petrol/gaz sanayii
Almanya Gravite Veritabanı Gravite verisi Almanya federal eyaletleri ölçme kurumları Leibniz Üniversitesi, Jeodezi Enstitüsü (IfE, Hannover) Almanya Jeodezik Araştırma Enstitüsü (DGFI, Münih) Federal Denizcilik ve Hid. Ölç. Kurumu (BSH) Petrol/gaz sanayii KMS04 / DNSC 08 Uydu Altimetre Gravite Anomalileri
Almanya Gravite Veritabanı Gravite verisi Almanya federal eyaletleri ölçme kurumları Leibniz Üniversitesi, Jeodezi Enstitüsü (IfE, Hannover) Almanya Jeodezik Araştırma Enstitüsü (DGFI, Münih) Federal Denizcilik ve Hid. Ölç. Kurumu (BSH) Petrol/gaz sanayii KMS04 / DNSC 08 Uydu Altimetre Gravite Anomalileri Komşu Ülkeler (100km)
Almanya Gravite Veritabanı Gravite verisi Almanya federal eyaletleri ölçme kurumları Leibniz Üniversitesi, Jeodezi Enstitüsü (IfE, Hannover) Almanya Jeodezik Araştırma Enstitüsü (DGFI, Münih) Federal Denizcilik ve Hid. Ölç. Kurumu (BSH) Petrol/gaz sanayii KMS04 / DNSC 08 Uydu Altimetre Gravite Anomalileri Komşu Ülkeler (100km) Yükseklik Anomalileri GNSS/Nivelman Noktaları
Almanya Gravite Veritabanı Havadan Gravite Motivasyon: Gravite veri tabanında boşluk ve seyrek yerleri geliştirmek (kıyılar, dağlık alanlar) Veri doğrulama (Veri setleri arası karşılaştırma) Kampanyalar: 1. BalGRACE Kasım 2006 KingAir B200 DNSC, BKG L&R S-38 (NGA) 2. NorthGRACE a) Haziran 2007 DNSC, BKG, GFZ KingAir B200 L&R S-99, L&R S-124 b) Şubat 2008 DNSC, BKG Cessna 402C L&R S-99 (UoB) 3. AlpinAero Eylül/Ekim 2008 BKG, GFZ, BGR QueenAir 65-88 L&R S-124 (GFZ)
Sonuçlar ~27.000 km lik nivelman ağında birinci derece hassas nivelman ~500 noktada GNSS ~100 noktada mutlak gravite Kıyılarda ve Alp Dağlarında havadan gravite ±1-2 cm doğrluklu hibrid jeoit Neden yeni bir NİVELMAN AĞI?
Teşekkür Ederim