Basım Yılı: 2014
Ekonomi yönetiminin en önemli aktörlerinden biri olan Müsteşarlığımız kamu mali varlık ve yükümlülük yönetimi, uluslararası ekonomik ilişkiler, kambiyo, sigortacılık ve özel emeklilik ve devlet destekleri alanlarında önemli görevler ifa etmektedir. Ülkemizin rekabetçi ekonomi, güçlü finansal sektör, sağlam kamu maliyesi ve uluslararası sistemde etkin rol hedeflerine ulaşmasında öncü, yurtiçinde ve yurtdışında saygın, kurumsal yönetimde örnek bir kurum olmayı kendisine vizyon olarak belirleyen Müsteşarlığımız, son on yılda yoğunluğunu artıran Türkiye ekonomisinin yapısal dönüşümü ve sağlamlaştırılması sürecinde ekonomi yönetiminin tüm aktörlerince yapılan birçok başarılı çalışmanın içinde yer almış ve sahip olduğu bilgi ve tecrübe birikimini daha üst seviyelere çıkarmıştır. Bilgi ve tecrübe birikimini sürekli kılma ve zenginleştirmenin yolunun edinilen bilgi ve tecrübenin paylaşılması olduğu inancı ile Hazine Müsteşarlığı Tecrübe Paylaşım Programını hazırlamış bulunmaktayız. Müsteşarlığımız tecrübesinin paylaşılması yoluyla kapasite ve farkındalığın artırılması, bilgi ve tecrübe paylaşımı alanında etkin ve verimli kurumsal yapıların işleyişinin sürekli geliştirilmesine yönelik olarak işbirliği imkânlarının artırılması hedeflenmektedir. Tecrübe Paylaşım Programının tüm taraflara faydalı olmasını diler, içeriğinin daha da zenginleştirilmesi amacıyla her türlü görüş ve öneriye Müsteşarlık olarak açık olduğumuzu ve önem verdiğimizi belirtmek isterim. İbrahim H. ÇANAKCI Hazine Müsteşarı
GİRİŞ Hazine Müsteşarlığı doğrudan Başbakanlığa bağlı olarak, yedi ana hizmet birimi, beş danışma ve denetim birimi, üç yardımcı birim, bir bağlı kuruluş ve bir ilgili kuruluştan oluşmakta ilgili mevzuat kapsamında aşağıdaki görevleri yerine getirmektedir: Ekonomi politikalarının tespitine yardımcı olmak, Hazine işlemleri ve kamu finansmanına ilişkin faaliyetleri yürütmek, Kamu sermayeli kuruluş ve işletmeler ile devlet iştiraklerine ilişkin pay sahipliğinin gerektirdiği faaliyetleri gerçekleştirmek, İkili ve çok taraflı dış ekonomik ilişkileri düzenlemek, Uluslararası ve bölgesel ekonomik ve mali kuruluşlarla ilişkileri yürütmek, Yabancı ülke ve kuruluşlardan borç ve hibe alınması ve verilmesine ilişkin işlemleri yapmak, Ülkenin finansman politikaları çerçevesinde sermaye akımlarına ilişkin düzenleme ve işlemleri yapmak ve kambiyo rejimine ilişkin faaliyetleri yürütmek, Sigortacılık sektörüne ilişkin izleme ve düzenleme faaliyetlerinde bulunmak, Devlet destekleri ilke ve esaslarını belirlemek üzere araştırma ve çalışmalar yapmak, devlet desteklerini izlemek ve değerlendirmektir. Ayrıca, Hazine Müsteşarlığı Finansal İstikrar Komitesi ve Ekonomi Koordinasyon Kurulunun sekretarya görevini de yerine getirmektedir.
İÇİNDEKİLER KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİ İç Borçlanma... 2 Nakit Yönetimi İşlemleri...3 Piyasa Riski ve Kredi Riski Yönetimi... 4 Operasyonel Risk Yönetimi... 5 Borç İşlemleri, İstatistik, Raporlama ve Muhasebe... 6 Kamu Finansmanı Bilgi Sistemleri... 7 DIŞ BORÇLANMA VE ULUSLARARASI EKONOMİK İLİŞKİLER Uluslararası Sermaye Piyasalarından Borçlanma, Yatırımcı İlişkileri ve Yatırımcı İlişkilerinin Geliştirilmesi... 8 Uluslararası Kuruluşlar ile İlişkilerin Yönetimi... 9 Dış Kaynaklardan Proje Finansmanı Sağlanmasına İlişkin Uygulamalar ve Türkiye Tecrübesi... 10 Kamu Özel İşbirliği Uygulamaları ve Türkiye Tecrübesi... 11 Üyelik Öncesi Avrupa Birliği Yardımlarının Etkin Kullanımı... 12 KAMBİYO REJİMİ UYGULAMALARI VE OECD LİBERALİZASYON KODLARI Kambiyo Rejimi Uygulamaları ve OECD Liberalizasyon Kodları... 13 FİNANSMANA ERİŞİM VE GİRİŞİMCİLİK Bireysel Katılım Sermayesi Sistemi... 14 SİGORTACILIK VE ÖZEL EMEKLİLİK Sigortacılık ve Özel Emeklilik Faaliyetlerinin Denetimi... 15 Doğal Afet Risklerinin Finansal Yönetiminde Türkiye Modeli... 16 Sigortacılık Sektöründe Bilgi Merkezleri: Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi Örneği... 17 Sigortacılık Sektöründe Uyuşmazlıkların Alternatif Yolla Çözümü: Sigorta Tahkim Komisyonu... 18 YAPISAL REFORMLAR Türkiye nin Gerçekleştirdiği Yapısal Reformlar ve Dönüşüm Süreci... 19 Türkiye de Sosyal Güvenlik, Sağlık ve İstihdam Piyasası Reformları Deneyimi... 20 Tarımsal Destek Sistemi Reform Süreçleri... 21 Türkiye de Elektrik ve Doğalgaz Piyasasında Reform Süreçleri... 22 Türkiye deki Kamu Sermayeli Bankaların Yeniden Yapılandırılması Süreci... 23 BİLGİ SİSTEMLERİ ve STRATEJİK YÖNETİM Hazine Bilgi Sistemleri... 24 Hazine Müsteşarlığında Stratejik Planlama Süreci... 25 TECRÜBE PAYLAŞIM PROGRAMININ UYGULAMA YÖNTEMLERI... 27
Tecrübe Paylaşım Programı
KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİ İŞLEMLERİ İç Borçlanma Borç ofislerinde borçlanma enstrümanlarının ihracı ve geliştirilmesinde rol alan borç yöneticileri ve uzmanlar. Bu programda Türkiye tecrübesi ışığında sağlam temellere dayanan borçlanma politikaları üretebilmek ve iç borçlanma piyasasını geliştirmek adına atılabilecek adımlara yer verilecektir. Bu kapsamda, finansman programının oluşturulması ve ihale takvimlerinin hazırlanması üzerine teknik bilgiler verilmesi amaçlanmaktadır. Söz konusu programla temel olarak birincil ve ikincil borçlanma piyasalarının geliştirilmesi amacıyla: Finansman programının hazırlanması İhraç teknikleri ve ihale yöntemleri İç borçlanma enstrümanlarının geliştirilmesi Geri alım, senet değişimleri vb. araçların kullanılması Piyasa Yapıcılığı Sisteminin tasarlanması gibi hususlar değerlendirilecektir. 2
KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİ İŞLEMLERİ Nakit Yönetimi İşlemleri Maliye Bakanlığı, Hazine veya borç ofislerinde görevli nakit yöneticileri; kamu varlık-yükümlülük yönetimi alanında çalışan uzmanlar. Hazine nakit yönetiminde etkinliğin artırılması ve uygulamaların modernizasyonu için yürütülebilecek faaliyetlere ilişkin bilgi paylaşımı yapılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda: Nakit ve borç yönetiminin entegrasyonu Hazine nakit programının hazırlanması ve yürütülmesi Kurumlar arası bilgi paylaşımının artırılması Tek Hazine Hesabının oluşturulması ve kamu ödeme ve tahsilât işlemlerinin modernize edilmesi Rezerv yönetimi Nakit yönetimi amaçlı kısa vadeli finansman araçları Kamu haznedarlığı hususları, Türkiye uygulamaları üzerinden kapsamlı bir şekilde ele alınacaktır. 3
KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİ İŞLEMLERİ Piyasa Riski ve Kredi Riski Yönetimi Borç ofislerinde çalışan risk yönetimi uzmanları ile borç yöneticileri. Kamu alacak, borç ve nakit portföyünün karşı karşıya bulunduğu risklerin yönetimi kapsamında söz konusu risklerin ölçümü, analizi, izlenmesi ve kontrol altına alınması ile raporlanmasına yönelik bilgi ve tecrübelerin aktarılması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede: Risk bazlı kamu varlık ve yükümlülük yönetimi analizleri Risk ve maliyet göstergeleri Piyasa riski yönetiminde analitik yöntemler Orta vadeli ölçüt stratejilerin geliştirilmesi Borcun sürdürülebilirliği ve senaryo analizleri İzleme ve raporlama araçları Kredi riskinin yönetimine ilişkin olarak geliştirilen modeller Türkiye de yerel yönetimlerin borçlanması Kamu özel sektör işbirliği projelerinde risk yönetimi KOBİ ler için Hazine destekli kefalet sistemine ilişkin hususlar, Türkiye tecrübesi esas alınarak çeşitli uygulama yöntemleri aracılığıyla paylaşılacaktır. 4
KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİ İŞLEMLERİ Operasyonel Risk Yönetimi Borç ofislerinde çalışan risk yönetimi uzmanları ile borç yöneticileri. Borç yönetimi iş süreçlerinde karşılaşılan iç ve dış kaynaklı risklerin tespit edilmesi, söz konusu risklerin ölçülmesi ve kontrol altına alınmasını sağlamak üzere Türkiye uygulaması esas alınarak atılabilecek adımlara yer verilecektir. Bu kapsamda: Borç ve alacak yönetiminde operasyonel risklerin belirlenmesi, analiz edilmesi, raporlanması, düzenli izlenmesi ve kontrol altına alınmasına yönelik yürütülen çalışmalar Acil durum iş sürekliliği planının oluşturulması İş analizi Proje yönetimine ilişkin bilgiler katılımcılarla paylaşılacaktır. 5
KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİ İŞLEMLERİ Borç İşlemleri, İstatistik, Raporlama ve Muhasebe Arka ofislerde, istatistik birimlerinde çalışan uzmanlar, muhasebe ve ödeme yetkilileri. Borç yönetiminde arka ofis uygulamalarına ilişkin tecrübelerimizin paylaşılması amaçlanmaktadır. Program kapsamında: İç ve dış borç ödeme işlemleri Hazine alacaklarından kaynaklanan tahsilât işlemleri Borç yönetimine ilişkin istatistiklerin üretilmesi İstatistiklerin uluslararası standartlara göre geliştirilmesi ve raporlanması Etkin bir muhasebe sisteminin oluşturulması Muhasebe işlemlerinin denetimi Muhasebe birimi ile Merkez Bankası ilişkileri hususları ele alınacaktır. 6
KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİ İŞLEMLERİ Kamu Finansmanı Bilgi Sistemleri Kamu borç yönetimi bilgi sistemlerinin kullanıcısı olan personeli ve söz konusu sistemlerin geliştirilmesinde görev alan bilgi işlem personeli. Borç, risk ve nakit yönetiminin bilgi-işlem altyapısının oluşturulması amaçlanmaktadır: Bu kapsamda: Hazine bünyesinde kullanılan kamu finansmanı bilgi sistemleri Bilgi sistemlerinin (iç ve dış borç, nakit yönetimi, kamu haznedarlığı, alacak yönetimi, muhasebe ve kapatılan fonlar bilgi sistemleri vb.) geliştirilmesine ilişkin süreçler hakkında bilgi ve tecrübe aktarımında bulunulacaktır. 7
DIŞ BORÇLANMA ve ULUSLARARASI EKONOMİK İLİŞKİLER Uluslararası Sermaye Piyasalarından Borçlanma, Yatırımcı İlişkileri ve Yatırımcı İlişkilerinin Geliştirilmesi Finansal yatırımcı ilişkilerinden ve tahvil ihracından sorumlu alt ve/veya orta düzey yöneticiler ve uzmanlar. Uluslararası sermaye piyasalarında yatırımcı ilişkileri ofisi faaliyetleri, kredi derecelendirme kuruluşları ile ilişkiler, tahvil ve kira sertifikası ihracı süreci, piyasa ve enstrümanların tanımı, piyasa takibi için kullanılan araçlar, borçlanma limitinin belirlenmesi, tahvil ihracına karar verilmesi ve sürece ilişkin bilgilerin paylaşılmasıdır. Program aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır: Uluslararası sermaye piyasalarında tahvil ihracı süreci ve hukuki altyapı Uluslararası sermaye piyasalarında tahvil ihraç etmek için izlenen süreç İhraç edilen tahvillerin hukuki dokümantasyon süreci ve hazırlanan dokümanların özellikleri Uluslararası sermaye piyasalarında kira sertifikası ihraç süreci, hazırlanan dokümantasyon, kullanılan modelin yapısı ve işlemlerin hukuki altyapısı Piyasa ve enstrümanların kısa tanımı, piyasa takibi için kullanılan araçlar, borçlanma limitinin belirlenmesi, tahvil ihracına karar verilmesi ve dokümantasyon süreci Dış borçlanma işlemlerini düzenleyen yerel mevzuat Yatırımcı ilişkileri ofisi faaliyetleri Uluslararası çapta yatırımcı ilişkileri ofisi kurulması ve yönetimi konusundaki Hazine Müsteşarlığı tecrübesi Yatırımcı İlişkileri Ofisi nin kuruluşu, görev ve sorumlulukları ve faaliyetlerine ilişkin bilgi ile uluslararası en iyi uygulamalar Kredi derecelendirme kuruluşları ile ilişkiler Kredi derecelendirme kuruluşları ile ilişkiler ve Türkiye tecrübesi. 8
DIŞ BORÇLANMA ve ULUSLARARASI EKONOMİK İLİŞKİLER Uluslararası Kuruluşlar ile İlişkilerin Yönetimi Gelişmekte olan ülkelerin Hazineleri ve/veya Maliye Bakanlıkları, Merkez Bankaları ve uygulayıcı kamu kuruluşları ve uluslararası kuruluşlar ile ilişkilerden sorumlu birimleri, uygulayıcı ve denetleyici kuruluşları ile başta ECO ve MENA bölgesi ülkeleri olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin özel sektör temsilcileri. Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası Grubu ile ilişkiler başta olmak üzere uluslararası mali kuruluşlar ve çok taraflı kalkınma bankaları ile yürütülen ikili ilişkilerimiz kapsamında Türkiye tecrübesinin aktarılması hedeflenmektedir. Ayrıca, Dünya Bankası tarafından finansmanı sağlanan projelerin bağımsız denetimi çerçevesinde bağımsız denetim kavramı ile ilgili farkındalık sağlanması amaçlanmaktadır. Seminer aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır: IMF ile İlişkiler IMF nin organizasyon yapısı IMF yönetişim ve kota reformu çalışmaları IMF enstrümanları IMF nin gözetim fonksiyonu IMF stand-by düzenlemeleri: Türkiye tecrübesi Dünya Bankası ile İlişkiler ve Ülke İşbirliği Stratejisi Hazırlama ve Uygulama Süreci Dünya Bankası Grubu (DBG) genel bilgiler ve faaliyetler DBG kuruluşları ile Türkiye ilişkileri Ülke İşbirliği Stratejisinin oluşturulması Proje ve program finansmanı uygulamaları ve tamamlanma süreçleri Dünya Bankasınca Finanse Edilen Projelerde Satın Alma Kuralları ve Projelerin Bağımsız Denetimi (HKK) Çok Taraflı Kalkınma Bankaları ile İlişkiler Çok taraflı kalkınma bankalarının tanıtımı Çok taraflı kalkınma bankalarına yaklaşım Üyelik süreçleri ve üyelik statüsünde değişiklik. 9
DIŞ BORÇLANMA ve ULUSLARARASI EKONOMİK İLİŞKİLER Dış Kaynaklardan Proje Finansmanı Sağlanmasına İlişkin Uygulamalar ve Türkiye Tecrübesi Dış borçlanma kapasitesini artırmayı amaçlayan gelişmekte olan ülkelerin Hazine Birimleri, Maliye Bakanlıkları, uygulayıcı kamu kuruluşları ve yerel yönetim kuruluşlarının uzman ve yöneticileri. Dış finansman kaynaklarından sağlanan proje finansmanı çerçevesinde dış borçlanma yöntemleri, garanti ve ikraz taleplerinin değerlendirilmesi ve reel sektörün finansman imkânlarının artırılmasına yönelik Türkiye tecrübesinin paylaşılması hedeflenmektedir. Programın içeriği aşağıdaki konulardan oluşmaktadır: Dış borçlanma ve müzakere yöntemleri Garanti ve ikraz taleplerinin değerlendirilmesi Reel sektörün desteklenmesi. 10
DIŞ BORÇLANMA ve ULUSLARARASI EKONOMİK İLİŞKİLER Kamu Özel İşbirliği Uygulamaları ve Türkiye Tecrübesi Kamu özel işbirliği modelleri ve uygulamaları konusunda faaliyet gösteren ve bu konularda kapasite artırmayı hedefleyen ülkelerin Hazine Birimleri, Maliye Bakanlıkları ve uygulayıcı kamu kuruluşları temsilcileri. Kamu özel işbirliği modeli ile özel sektör aracılığıyla yürütülmekte olan kamu projelerinin uygulamalarına ve Türkiye tecrübesine yönelik bilgilerin paylaşılması hedeflenmektedir. Programın içeriği aşağıdaki konulardan oluşmaktadır: Mevzuat Anlaşma müzakereleri Garanti taleplerinin değerlendirilmesi Proje deneyimleri. 11
DIŞ BORÇLANMA ve ULUSLARARASI EKONOMİK İLİŞKİLER Üyelik Öncesi Avrupa Birliği Yardımlarının Etkin Kullanımı Avrupa Birliği mali yardımları konusunda kapasite geliştirmeyi amaçlayan potansiyel üye ülkelerin ilgili kurum temsilcileri, Avrupa Birliği tarafından sağlanan projelerde görev alan personel, Avrupa Birliği fonlarının denetimiyle ilgili AB düzeyinde ve ulusal düzeyde yetkili denetim birimlerinde çalışan personel. Avrupa Birliği mali yardımları, ülkemizde uygulanmakta olan merkezi olmayan yapılanma sistemi (Decentralized Implementation System - DIS), katılım öncesi yardım aracı uygulamaları, AB fonlarının etkin kullanımı, insan kaynakları kapasitesinin geliştirilmesi, akreditasyon süreci, denetim yaklaşımı ve metodolojileri vs. gibi alanlarda edinilen tecrübenin aktarılması hedeflenmektedir. Programın içeriği aşağıdaki konulardan oluşmaktadır: AB Fonlarının Yönetimi ve Merkezi Olmayan Yapılanma Sistem Kurulumu ve Kapasite Oluşturulması Yasal, idari ve teknik kapasitenin oluşturulması İnsan kaynakları kapasitesinin oluşturulması Akreditasyon Sürecinin Etkin Yönetimi Akreditasyon eylem planlarının hazırlanması Üst ve teknik düzeylerde düzenli toplantılar Fonların Mali Yönetimi ve Etkin Kullanımı İzleme ve Yerinde Kontrol Usulsüzlük Yönetimi Yönetim ve Kontrol Sistemlerinde Değişiklik Yönetimi AB Fonlarının Kullanımında ve Denetiminde Özellikli Konular (HKK) Uygun Harcamalar Satın Alma Kuralları Görünürlük Kuralları. 12
KAMBİYO REJİMİ VE OECD LİBERALİZASYON KODLARI Kambiyo Rejimi Uygulamaları ve OECD Liberalizasyon Kodları İSEDAK üyesi ve bölge ülkelerde faaliyet gösteren sermaye hareketleri ve yatırım politikalarından sorumlu Maliye Bakanlıkları, Merkez Bankaları ve diğer kamu kuruluşlarında uzmanlar ile orta ve üst düzey yöneticiler. Bu programın amacı: Türkiye de 1930 yılından 1980 li yıllara kadar yoğun bir şekilde uygulanan kambiyo kontrolleri ile 1980 den sonra kambiyo rejiminin serbestleştirilmesi ve mevcut kambiyo mevzuatı uygulama sürecine ilişkin tecrübelerin, Döviz piyasalarında bankalara alternatif kurumlar olarak gelişen ve küçük tasarruf sahiplerinin kolay ve daha az maliyetle ulaşabildiği döviz bürolarının yetkilendirilmesi, denetimi ve diğer mali mevzuatın uygulanması sürecinde edinilen tecrübelerin ve OECD nin kuruluşundan bu yana belli bir sistematiği olan ve sermaye hareketleri ile görünmeyen işlemleri kapsayan Liberalizasyon Kodları ve Türkiye nin bu alandaki genel pozisyonu ile tecrübesinin paylaşılmasıdır. Programda genel hatları ile aşağıda belirtilen konular ele alınacaktır: Türkiye de kambiyo rejiminin serbestleştirilmesi süreci ve mevzuat çalışmaları, Mevcut kambiyo rejimi uygulamaları Kambiyo rejiminin serbestleştirilmesi ve iktisat politikaları arasındaki ilişkiler, Serbestleştirmenin ekonomi ve özellikle ödemeler dengesi üzerindeki etkileri, Döviz bürolarının lisanslaması, denetimi ve suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi mevzuatının uygulanması, OECD Kodlarına ilişkin olarak, kodların genel sistematiği, Türkiye nin ülke pozisyonu ve kriz sonrası kodlarla ilgili yapılan genel tartışmalar, Ülkelerin daha fazla doğrudan yabancı yatırım ve sermaye çekmelerini teminen, uluslararası en iyi uygulamaların ülke politikalarına uyumunu destekleyen OECD Yatırım Komitesine üyelik süreci ve bu süreçte Kodların önemi. 13
FİNANSMANA ERİŞİM VE GİRİŞİMCİLİK Bireysel Katılım Sermayesi Sistemi Melek yatırımcılığı geliştirmeye yönelik politikalar geliştiren Hazine Birimleri, Maliye Bakanlıkları ve uygulayıcı diğer kamu kurum ve kuruluşlarının uzman ve yöneticileri Bireysel Katılım Sermayesi Sisteminin (BKS) ülkemizde hayata geçirilmesinde kazanılan deneyimlerin paylaşılması hedeflenmektedir; Melek yatırımcılık ve önemi BKS öncesi Türkiye finansal ekosisteminde girişimcilik ortamının ve melek yatırımcılığın durumu BKS mevzuatının hazırlanması süreci Melek yatırımcılığı yaygınlaştırmaya yönelik olarak geliştirilen bireysel katılım sermayesi sisteminin amacı Bireysel Katılım Sermayesi Sistemi ile yatırımcılara ve girişimcilere sağlanan faydalar Bireysel Katılım Sermayesi Sisteminde yatırımcıların lisanslanması süreci Bireysel Katılım Sermayesi Sistemi ile sağlanan vergi desteği süreci Bireysel katılım Sermayesi Sisteminde Bireysel Katılım Yatırımcısı Ağlarının fonksiyonları ve önemi Bireysel Katılım Sermayesi Sistemi ile sağlanan desteklerin diğer ülke uygulamaları ile karşılaştırılması BKS nin ülkemizde uygulanmaya başlanmasından sonra kaydedilen gelişmeler, BKS nin finansal ekosisteme etkileri 14
SİGORTACILIK VE ÖZEL EMEKLİLİK Sigortacılık ve Özel Emeklilik Faaliyetlerinin Denetimi Sigortacılık ve Özel Emeklilik sektörlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili sektör temsilcileri. Bu programın amacı; ülkemizdeki sigortacılık ve özel emeklilik sektörleri ile reasürans faaliyetlerine ilişkin genel bilgilendirmenin yapılması, yürütülen denetim faaliyetleri, kamunun denetim yaklaşımı ile uluslararası standartlara uyum sürecinde yürütülen çalışmalar ve bu kapsamda edinilen tecrübelerin paylaşılmasıdır. Bu çerçevede, temel olarak aşağıda yer alan konular ele alınacaktır: Türkiye de sigortacılık ve özel emeklilik sektörleri ile reasürans faaliyetlerine ilişkin genel değerlendirme Sigortacılık ve özel emeklilik sistemlerinin denetiminde kurumsal yapı Sigortacılık ve özel emeklilik sistemlerinin denetimi Reasürans faaliyetlerine yönelik denetim yaklaşımı Uluslararası standartlara uyum ve risk odaklı denetim yaklaşımı. 15
SİGORTACILIK VE ÖZEL EMEKLİLİK Doğal Afet Risklerinin Finansal Yönetiminde Türkiye Modeli Sigortacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşları başta olmak üzere, doğal afet risklerinin finansal yönetimiyle ilgili yabancı ülke kurum ve kuruluş (özel sektör/sivil toplum kuruşları vs.) temsilcileri. Program kapsamında, büyük ölçekli doğal afetlerin finansal sonuçlarının yönetiminde sigorta mekanizmasının etkin biçimde uygulanması kapsamında Türkiye de uygulanmakta olan sistemlerin ana hatlarının tanıtılması, söz konusu mekanizmalar kapsamında bugüne kadar kazanılan tecrübelerin ilgili ülke katılımcılarına aktarılması yoluyla programa katılan adayların bu konulardaki kazanımlarının zenginleştirilmesi hedeflenecektir. Programda temel olarak aşağıda yer alan konular ele alınacaktır: Zorunlu Deprem Sigortası Uygulaması hakkında temel bilgiler Zorunlu Deprem Sigortası ve Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) Zorunlu Deprem Sigortası Sisteminden sağlanan faydalar, gelinen nokta, Türkiye tecrübesinde önem arz eden hususlar Devlet Destekli Tarım Sigortası hakkında temel bilgiler Devlet Destekli Tarım Sigortası ve Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) Devlet Destekli Tarım Sigortası Sisteminden sağlanan faydalar, gelinen nokta, Türkiye tecrübesinde önem arz eden hususlar. 16
SİGORTACILIK VE ÖZEL EMEKLİLİK Sigortacılık Sektöründe Bilgi Merkezleri: Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi Örneği Sigortacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşları başta olmak üzere, motorlu taşıt sigortalarıyla ilgili yabancı ülke kurum ve kuruluş (özel sektör/sivil toplum kuruşları vs.) temsilcileri. Türkiye de uygulanmakta olan sistemin ana hatlarının tanıtılması, söz konusu mekanizma kapsamında bugüne kadar kazanılan tecrübelerin ilgili ülke katılımcılarına aktarılması yoluyla programa katılan adayların bu konulardaki kazanımlarının zenginleştirilmesi hedeflenecektir. Bu program kapsamında temel olarak aşağıda yer alan konular ele alınacaktır: Sigortacılık Sektöründe yer alan Bilgi Merkezleri Motorlu Taşıt Sigortaları Hakkında Genel Bilgiler Motorlu Taşıt Sigortaları Uygulamasında Bilgi ve Gözetim Merkezlerinin Önemi: Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi (TRAMER) Sistem hakkında temel bilgiler Sistemden sağlanan faydalar, gelinen nokta, Türkiye tecrübesinde önem arz eden hususlar. 17
SİGORTACILIK VE ÖZEL EMEKLİLİK Sigortacılık Sektöründe Uyuşmazlıkların Alternatif Yolla Çözümü: Sigorta Tahkim Komisyonu Sigortacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşları başta olmak üzere, sigortacılık teminatı veren ilgili yabancı ülke kurum ve kuruluş (özel sektör/sivil toplum kuruşları vs.) temsilcileri ile uyuşmazlık çözümü ile ilgili kurum ve kuruluş temsilcileri. Sigortacılık sektöründe uyuşmazlıkların basit, süratli ve adil bir biçimde çözümüne ilişkin olarak Türkiye de uygulanmakta olan tahkim mekanizması hakkında bilgilendirme yapılması, söz konusu mekanizma kapsamında bugüne kadar kazanılan tecrübelerin ilgili ülke katılımcılarına aktarılması yoluyla programa katılan adayların bu konulardaki kazanımlarının zenginleştirilmesi hedeflenecektir. Bu çerçevede, temel olarak aşağıda yer alan konular ele alınacaktır: Sigorta Tahkim Komisyonu hakkında genel bilgiler Sistemden sağlanan faydalar, gelinen nokta, Türkiye tecrübesinde önem arz eden hususlar İstatistiksel bilgiler 18
YAPISAL REFORMLAR Türkiye nin Gerçekleştirdiği Yapısal Reformlar ve Dönüşüm Süreci Ekonomi yönetimi ile ilgili kurumlardan temsilciler. Türkiye'nin makroekonomik ve yapısal alanlardaki dönüşüm sürecine ilişkin bilgi ve deneyim aktarılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda aşağıdaki konular ele alınacaktır: Türkiye politika çerçevesine istikrar kazandırmak ve kurumsal yapısını güçlendirmek için neler yaptı? Türkiye nin Ekonomik Dönüşümüne İlişkin Temel Göstergeler (2003-2013) Başarılı Dönüşüm için Temel Unsurlar Güçlü Mali Çerçeve o o Mali Disiplinin Sağlanması ve Sürdürülmesi Yapısal Mali Reformlar I. Kamu Mali Yönetimi Reformu II. Kamu Borç Yönetimi Reformu III. Vergi Reformu IV. Sosyal Güvenlik Reformu Güçlü Parasal Çerçeve Güçlü Finansal Sistem Özel Sektörün Rolünün Artırılması Yatırım ve İş Ortamının İyileştirilmesi Sosyal İçermenin Geliştirilmesi o Sağlık Reformu, Eğitim Reformu, Sosyal Yardım Reformu, İşgücü Piyasası Reformu Enerji ve Ulaştırma Altyapısının Güçlendirilmesi 19
YAPISAL REFORMLAR Türkiye de Sosyal Güvenlik, Sağlık ve İstihdam Piyasası Reformları Deneyimi Sosyal güvenlik, sağlık ve istihdam alanında çalışmalar yapan kamu ve özel sektör çalışanları, akademisyenler ve öğrenciler. Katılımcıların, Türkiye'de son dönemde sosyal güvenlik, sağlık, sosyal yardım ve istihdam alanlarında geliştirilen politikalar, bu politikaların sonuçları ve birbiri arasındaki ilişkiler hakkında bilgi sahibi olmaları amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, Emeklilik Sistemi Reformu Kurumsal reform, Parametrik reform, Özel emeklilik sistemi Sağlık Reformu Yönetişimin merkezileştirilmesi, Sağlık hizmetlerinin etkinliğinin sağlanması, Genel Sağlık Sigortası, Tamamlayıcı Sağlık Sigortası, Maliyet kontrolü önlemleri Sosyal Yardım Reformu Sosyal yardım sisteminin merkezileştirilmesi, Gelir testi sistemi, Sosyal yardım veri tabanı sistemi, Sosyal yardım ve istihdam arasındaki ilişkinin sağlanması İstihdam Piyasası Reformu İşsizlik sigortası, Aktif İşgücü Piyasası Politikaları, İstihdam üzerindeki yüklerin azaltılması, Kayıt dışı ekonomi ile mücadele başlıklı konular hakkında özet bilgi verilmesi planlanmaktadır. 20
YAPISAL REFORMLAR Tarımsal Destek Sistemi Reform Süreçleri Tarım alanında faaliyet gösteren kamu ve özel sektör çalışanları ile üniversitelerde tarımla ilgili çalışmalar yapan akademisyenler ve öğrenciler. Tarımsal Destekleme sisteminin Türkiye de zaman içindeki gelişimi üzerine bilgi ve tecrübe paylaşımı amaçlanmaktadır. Bu kapsamda aşağıdaki konular ele alınacaktır: Tarımsal Destek Nedir? Tarım Neden Desteklenir? Tarımsal Desteklere İlişkin Tarihsel Gelişim Osmanlı Döneminden 2000 Yılına Kadar Geçen Dönem 2000 Yılından Günümüze Kadar Geçen Dönem Tarım Sektörünün ve Tarımsal Desteklemenin Yıllar İtibariyle Görünümü (Sayısal Veriler) OECD Tarımsal Destekler Sınıflandırması. 21
YAPISAL REFORMLAR Türkiye de Elektrik ve Doğalgaz Piyasalarında Reform Süreçleri Enerji alanında faaliyet gösteren kamu ve özel sektör çalışanları ile üniversitelerde enerji piyasaları üzerine çalışan akademisyenler ve öğrenciler. 2001 yılında 4628 sayılı Kanunun kabulünden sonra başta elektrik ve doğalgaz olmak üzere enerji sektörünün yeniden yapılandırılması ve sektörün serbestleştirilmesi yönünde Türkiye nin attığı adımlar ile 2013 yılında yürürlüğe giren 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile getirilen yenilikler hakkında bilgi ve tecrübe paylaşımı amaçlanmıştır. Bu kapsamda: Elektrik ve doğalgaz piyasalarında reform süreçleri: teorik çerçeve Dünyada elektrik ve doğalgaz piyasalarında yaşanan reform uygulamaları Türkiye de elektrik ve doğalgaz piyasalarında yaşanan reform süreçleri konularına yer verilecektir. 22
YAPISAL REFORMLAR Türkiye deki Kamu Sermayeli Bankaların Yeniden Yapılandırılması Süreci Bankacılık alanında faaliyet gösteren kamu ve özel sektör çalışanları ile üniversitelerde bankacılık ve finans sektörü üzerine çalışan akademisyenler ve öğrenciler. Finansal ve yapısal sorunlar yaşayan kamu sermayeli bankaların, modern bankacılık ilkeleri çerçevesinde ve piyasa şartlarına uygun olarak çalışmalarını sağlamak amacıyla başlatılan yeniden yapılandırma süreci kapsamında yapılan çalışma ve tecrübelerin paylaşılmasıdır. Bu çerçevede, temel olarak aşağıda yer alan konular ele alınacaktır; Türkiye deki kamu bankalarına ilişkin genel bilgi Yeniden yapılandırma sürecinin amacı Yeniden yapılandırma sürecinin uygulanması Süreç sonunda elde edilen kazanımlar. 23
BİLGİ SİSTEMLERİ ve STRATEJİK YÖNETİM Hazine Bilgi Sistemleri Tüm kamu kurumu çalışanları. Hazine Müsteşarlığı Bilgi Sistemleri ile ilgili uygulamaların anlatılması planlanmaktadır. Bu kapsamda aşağıdaki konular ele alınacaktır: Borç Yönetimi Bilgi Sistemi İç Borç ve Dış Borçlardan doğan yükümlülükleri ile Hazine alacaklarının takip edildiği ve muhasebe süreçlerinin otomatize edildiği bilişim sistemleri Talep Yönetimi Hazine Müsteşarlığı Bilişim, Matbaa, Araç gibi kullanıcı taleplerinin yönetildiği Bilişim sistemleri Kurumsal Veri İletişimi Müsteşarlığımızın dış paydaşlardan ihtiyaç duyduğu verilerin otomatik olarak toplanmasında kullanılan bilişim süreci otomasyon alt yapısı Karar Destek Sistemleri KİT'ler, Sigorta Şirketleri ve Bankalar gibi dış paydaşlardan periyodik veri toplanan ve veri ambarına atılıp raporlama sunan bilişim alt yapısı. Operasyonel Risk Yönetimi Bilgi Sistemi Borç, alacak ve nakit yönetimi süreçlerinde yaşanan operasyonel risklerin belirlenmesi, izlenmesi, ölçülmesi ve raporlanması için kullanılan bilgi sistemidir. Bilişim Teknolojileri Denetimi 24
BİLGİ SİSTEMLERİ ve STRATEJİK YÖNETİM Hazine Müsteşarlığında Stratejik Planlama Süreci Kamu ve özel sektörde çalışan ve stratejik plan hazırlık sürecine katılan personel ve yöneticiler Katılımcılara, stratejik planlama konusuna ilişkin temel bilgiler verilerek, Hazine Müsteşarlığı Stratejik Planlama sürecine ilişkin tecrübelerin aktarılması amaçlanmaktadır. Söz konusu program kapsamında temel olarak: Stratejik Planlamanın Tanımı Misyon, Vizyon, Temel İlke ve Değerler Amaç, Hedef, Strateji ve Performans Göstergesi Kavramları Hazine Müsteşarlığı Stratejik Planlama Süreci Literatür Taraması ve Yerinde İncelemeler Stratejik Planlama Yönergesinin Yayımlanması ve Eylem Planının Hazırlanması Stratejik Planlama Ekibinin Oluşturulması ve Eğitimi İletişim Kanallarının Oluşturulması Duyuru Mekanizmalarının Belirlenmesi İntranet Sitesinin Oluşturulması Periyodik Toplantıların Yapılması Mevcut Durum Analizi Yapılması ve Sonuçların Değerlendirilmesi Mevzuat ve Görev Analizi Uluslararası İyi Uygulamaların İncelenmesi İç ve Dış Paydaş Analizleri Risk Analizleri Misyon, Vizyon, Temel İlk eve Değerlerin Oluşturulması Stratejik Yönetim Öğelerinin (Amaç, Hedef ve Performans göstergeleri) Belirlenmesi Stratejik Plan Taslağının Oluşturularak Gözden Geçirilmesi Stratejik Planın Yazılması, Onaylanması ve Yayımlanması 25
26
Tecrübe Paylaşım Programı Uygulama Yöntemleri Bu katalogda yer alan programlar Hazine Müsteşarlığı ile programın yapılacağı tarafların birlikte belirleyeceği ve aşağıda yer alan yöntemlerle yürütülecektir: Seminer Kurs/ Eğitim Programları Çalıştay Hazine Müsteşarlığınca yerinde eğitim programları Eşleştirme Projesi Uygulamaları Danışmanlık Hizmet Sözleşmeleri Programların yürütülmesinde yukarıda yer alan yöntemlerin dışında tarafların programın niteliğine bağlı olarak belirleyeceği yöntemler de kullanılabilecektir. Programa ilişkin hususlar, Hazine Müsteşarlığı ile taraflar arasında karşılıklı yazışma, mutabakat zaptı, protokol, danışmanlık ve hizmet sözleşmeleri ve benzeri yöntemlerle belirlenebilecektir. 27
28