İÇİNDEKİLER Bölüm 1. Yönetici Özeti...2 Bölüm 2. Genel Değerlendirme...4 Bölüm 3. Yönetim Organları...10 Bölüm 4. 2006 Yılı Faaliyetlerimiz...12 Bölüm 5. 2007 Yılı Çalışma Programı...18 EKLER Ek 1. Vergi Muafiyetine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı 22 Ek 2. Vakıf Varlıklarının Özel Bankalarda da 24 Değerlendirilebileceğine İlişkin VGM Duyurusu Ek 3. 2005-2006 Yılları Konsolide Gelir-Gider Karşılaştırması 25 Ek 4. 2006 Yılı Konsolide Bilançosu 26 Ek 5. 2006 Yılı Konsolide Gelir-Gider Tablosu 28 Ek 6. Anavarlık Artış Tablosu 30 Ek 7. 2006 yılında Yurt dışı Kuruluşlardan Alınan Proje Bağışları 31 Ek 8. Denetçiler Kurulu Raporu 32 Ek 9. Bağımsız Denetim Kuruluşu Raporu 33 Ek 10. 2007 Yılı TÜSEV İş Planı 42 Ek 11. 2007 yılı Konsolide Gelir-Gider Bütçesi Taslağı 43 Ek 12. Bütçe Yönetmeliği 46 Ek 13. Vakıf ve Dernekleri İlgilendiren Yasal Mevzuat Tablosu 48 Ek 14. Dernek, Vakıf, Birlik, Kurum, Kuruluş, Sandık ve Benzeri 55 Teşekküllere Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Bütçelerinden Yardım Yapılmasına İlişkin Yönetmelik Ek 15. Mütevelliler Heyeti Listesi 57 Ek 16. TÜSEV Yayınları Listesi 62-1-
yönetici özeti BÖLÜM 1. Değerli Mütevellimiz, 2006, TÜSEV faaliyetlerinde önemli gelişmelerin yaşandığı bir yıl olmuştur. TÜSEV uzun zamandır beklediği vergi muafiyeti statüsüne kavuşmuş, böylece yıllardır vakıf ve sivil toplum sektörlerine yaptığı kamu yararlı katkıları bir anlamda resmen tescil edilmiştir. Bu statünün bağışçılarımız, vakfımız ve uluslararası ilişkilerimizde önemli işlevsel yararları olacağına inanmaktayız. Vakfımız 2006 yılında da uluslararası ilişkilerine önem vermiş, vakıf sektörümüzü uluslararası platformlarda en iyi şekilde temsil etmiş, uluslararası toplumun Türkiye deki üçüncü sektör kuruluşlarını tanımasını ve işbirliği imkanlarının yaratılmasını sağlamıştır. Elinizdeki raporda değinilen sayısız toplantıya katılıp ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca Avrupa Vakıfları için yılın en önemli etkinliği olan Avrupa Vakıflar Merkezi (EFC) Genel Kurul ve Konferansı nın 2008 de ülkemizde yapılması sağlanmıştır. Avrupa Birliği üyelik sürecinde bu toplantının gerek ülkemizin tanıtımı gerek sektörümüzün gücünün ortaya konulması açısından önemi yadsınamaz. Her sene bir Avrupa başkentinde çok sayıda vakfı, sektördeki son eğilimler etrafında özel sektör ve kamu sektörü temsilcileri ile buluşturan bu etkinliğe İstanbul un ve vakıflarımızın evsahipliği yapacağını sizlere duyurmaktan ve paylaşmaktan mutluluk duyuyorum. -2-
yönetici özeti 2006 da TÜSEV araştırma girişimleri arasında önemli yere sahip olan Türkiye de Hayırseverlik: Vatandaşlar, Vakıflar ve Sosyal Adalet ve Türkiye de Sivil Toplum: Bir Değişim Süreci isimli yayınlarını kamuoyu ile paylaşmış, gerek basından gerek sektörden çok olumlu tepkiler almıştır. TÜSEV böylece ülkemizde vakıfları, bireylerin bağış, yardım ve hayırseverlik temelindeki eğilimlerini ve sivil toplumu mercek altına almış, sektöre ilişkin zengin bir bilgi birikimi yaratmıştır. TÜSEV ayrıca gelecekteki faaliyetlerini yeni araştırma bulgularından hareketle şekillendirerek sektöre mümkün olan en büyük katkıları yapmayı hedeflemektedir. Vakfımızın, içeriğine önemli katkılarda bulunduğu Yeni Vakıflar Kanunu, TBMM de kabul edilmiş ancak Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından bazı maddeleri yeniden görüşülmek üzere TBMM ne iade edilmiştir. TBMM ne iade edilen dokuz madde Adalet Komisyonunda görüşülmüş ve aynen kabul edilmiştir. Komisyonda kabul edilen bu dokuz madde TBMM Genel Kurulunda görüşülecektir. Kabul edilmesi halinde Sayın Cumhurbaşkanımıza onaylanmak üzere gönderilecektir. (Bu açıklama 21 Mart 2007 tarihli durumla ilgilidir.) Tüm çalışmalarımızda ilgi ve desteklerini bizden esirgemeyen siz değerli mütevellilerimize, çalışmalarımıza verdiği yön için TÜSEV Yönetim Kurulu na ve özverili çalışmaları için TÜSEV ekibine teşekkürü borç bilirim. Saygılarımla, Prof. Dr. Üstün Ergüder TÜSEV Yönetim Kurulu ve Mütevelliler Heyeti Başkanı -3-
BÖLÜM 2. GENEL DEĞERLENDİRME Değerli Mütevellilerimiz, Sivil toplum kuruluşu gözü ile sivil toplum alanında geçen yıl yaptıklarımızı kısaca özetlemenin önemli olduğunu düşünüyorum. Sivil toplum kuruluşlarının ülkemizin gelişmesinde bir rolü var mıdır? Ülkemizde sivil toplum kuruluşları, gelişmeye ve kalkınmaya katkısı ile tüm sınırlamalara ve olumsuzluklara rağmen artık yaşamımızın bir parçası olmuştur. Siyaset kurumu ise kritik konularda sivil toplum kuruluşlarının görüşüne büyük önem vermektedir. Sebebi demokrasinin tabanında özgürlükleri savunan aşılamayacak veya yok görülemeyecek bir sivil gücün olması ile bu işbirliğinin katılımcı demokrasiyi güçlendirmesidir. Sivil toplum oluşturduğu bireysel ve kurumsal gücü ile ülkenin kalkınması için en güçlü dinamikleri bünyesinde taşımaktadır. Sivil toplumu durağandan dinamik hale geçiren en önemli etken ise bireysel düşünce zenginliği, örgütlenme özgürlüğü, hizmet üretme becerisi ve bireylerin kurumsal sivil yapılanmalara olan güvenidir. Sivil toplum kuruluşları bu haliyle hizmet paydasında aynı dili kullanan ve toplumsal yararı amaçlayan, kamu yararına öncelikle bakan kuruluşlardır. Bu nedenle mensubu ve temsilcisi olduğunuz vakıf ve dernekler, örnekleri gelişmiş batı ülkelerinde olduğu gibi ülkemizin en saygın kuruluşlarıdır. Hepimiz ne kadar övünsek yeridir. TÜSEV olarak çok yoğun geçen bir yılı geride bıraktık. Ülkemizdeki ekonomik, siyasal ve toplumsal hareketlerin toplumu derinden etkilediği bir ortamda, sektörün önemli bir temsilcisi olarak tüm sivil toplum kuruluşları gibi biz de gelişmelerden etkilendik. Buna rağmen 2006 yılı TÜSEV için başarılı geçen -4-
bir yıl olmuştur. Tüm vakıflarımızı yakından ilgilendiren kaynak sorunu, bir anlamda ülkemizde bügüne kadar örneğine pek rastlamadığımız bir şekilde sivil toplum kuruluşlarını arayış içine sokmuştur. Bu durum, vakıf ve derneklerimizin birçoğunun kaynak arayışı içine girmesine neden olmaktadır. AB projeleri siyasal boyutu ağır basan, özel olarak kurgulanmış senaryolar üzerine bina edilen projeler olması nedeniyle TÜSEV Resmi Senedinde tanımlanan amaçlarımızla çok örtüşmediğinden, bu projelere katılımımız bugüne kadar hep sorun olmuştur. 2006 yılı geneline baktığımızda özellikle AB nin proje destekleri ile ülkemizde sivil toplum kuruluşlarının en çok faaliyette bulundukları üç alanın öne çıktığını görmekteyiz. Birincisi insan hakları, ikincisi kadınlara ilişkin değişik alanlarda kendini gösteren kadın hakları üçüncüsü ise çocuklara yönelik konulardır. Halbuki sayıları doksanbin civarındaki dernek ve üçbinbeşyüz civarındaki yeni vakıfları(kamu vakıfları hariç) ile Türkiye artık kaynak sıkıntısı çekmeyen, kendi markasını yaratan bir sivil toplum sektörüne sahip olmalıdır. Bu özlem aslında gerçekleşmesi çok zor olmamakla birlikte kısa vadede öyle kolayca halledilecek bir konu gibi de görünmemektedir. Bunun çözümünün temelinde ise kapasite artırımı ve örgütlenme özgürlüğü yatmaktadır. Her üç konu tüm yıl boyu gerek projeleri gerek sokaklara hakim olan etkinlikleri ve basının gösterdiği ilgi ile yeni bir sosyal ve kültürel değişimin habercisi olmuştur. Bunlar aslında iyiye gidişin de önemli işaretleridir. Bir örnek olarak mütevellilerimizden Umut Vakfı her yıl İstanbul da ve bazı illerde düzenlediği Sessiz Ayakkabı kabıların Yürüyüşü konulu eylemini bu yıl da Taksim de gerçekleştirmiştir. 28 EYLÜL BİREYSEL SİLAHSIZLANMA GÜNÜ Birleşmiş Milletler tarafından 18/07/2001 tarihinde Newyork' da -5-
düzenlenen Ateşli Silahlar Konferansı sırasında, BM binası önünde gerçekleştirilen bireysel silahla yakınlarını kaybetmiş kişilerin protesto gösterisi örnek alınarak, her yıl 28 Eylül Bireysel Silahsızlanma gününde Sessiz Ayakkabıların Yürüyüşü etkinliği ülkemizde Umut Vakfı tarafından düzenlenmektedir. Umut Vakfı, 28 Eylül Bireysel Silahsızlanma Günü kapsamında her yıl farklı bir dalda düzenlediği ödüllü Bireysel Silahsızlanma: Yaşama Hak Tanıyın konulu yarışmanın 2006 da 12.sini ve Sessiz Ayakkabıların Yürüyüşü Etkinliği nin ise 6.sını düzenlemiştir. Amaç; mağdur yakınlarının, şiddete karşı duran ve ateşli silahlarla yaşanan olayları protesto eden, şiddete ve bireysel silahlanmaya karşı olan herkesin biraraya gelerek, toplum olarak bireysel silahlanma nedeniyle yitirdiklerimizi topluma anlatmak ve bu suretle toplumda bireysel silahsızlanma konusunda bilinç ve farkındalık oluşturmaktır. Bu nedenle, mağdur yakınları ve etkinliğe katılanlar, kan ve şiddeti temsil eden kırmızı halı üzerine ayakkabı ve beyaz gül bırakırlar. Diğer taraftan TÜSEV olarak, tüm denetimlerden başarı ile geçerek vergi muafiyeti statüsünü elde etmemiz bizim için çok önemli bir gelişmedir. Bu statünün gerek bağışçılarımız gerek vakfımızın bazı iş ve işlemleri ve özellikle de yurtdışındaki kuruluşlarla ilişkilerimizde önemli yararlarının olacağı kanısındayız. Tüm arkadaşlarımın değerli katkıları ile bir düzen içinde varılan bu sonuç hepimizi mutlu etmiştir. Son yıllarda siyasi otorite tarafından çok ender verilen bu statünün TÜSEV e tanınması önemli ve anlamlıdır. Tüm arkadaşlarıma teşekkürü bir borç bilirim. Gerek sivil toplum gerek TÜSEV için çok önemli olan iki araştırma projesini tamamlamaktan ve gerekli yayınları yaparak araştırma bulgularını basın ve kamuoyu ile paylaşmaktan büyük mutluluk duymaktayız. -6-
Bilindiği üzere bu araştırmalardan birincisi Türkiye de Hayırseverlik: Vatandaşlar, Vakıflar ve Sosyal Adalet ikincisi ise; Türkiye de Sivil Toplum: Bir Değişim Süreci. Her iki proje de daha önce başka ülkelerde başlatılmış uluslararası araştırmaların Türkiye halkasını oluşturmaktadır. Her iki proje sosyal ve toplumsal alanda yaptıkları bu tür araştırmalarla tanınan değerli akademisyen ve araştırma kuruluşlarının yoğun bir şekilde ülke genelinde sosyal katmanlarda, kamu yönetiminin bakış açısı da değerlendirilerek hazırlanmıştır. Bu nedenle basında önemli köşe yazarları ile birey-toplum-sivil toplum kuruluşları-kamu-beklentiler-gerçekler gibi çeşitlemeler şeklinde yer alan her iki araştırma, aslında sivil toplum alanının ülkemizde pek de sahiplenilen ve bilinen bir alan olmadığı gibi, gücünün ve etkisinin de çok olmadığı bir sektör olarak ortaya çıktığının da bir göstergesidir. Sonuç olarak araştırmalar bürokrasiye yenik düşmüş yorgun sivil toplum alanında daha çok şeyler yapılması gereğini ve ihtiyacını ortaya koymaktadır. Bir diğer önemli konumuz adeta siyasi bir malzeme haline gelen yeni Vakıflar Kanunu Tasarısı nın TBMM de görüşülmesidir. İzleyenlerin gördükleri üzere yeni Vakıflar Kanunu; Mülhak, Mazbut, Yeni, Esnaf ve Cemaat Vakıflarını tek bir mevzuatta toplayan bir tasarı idi. Böyle olunca ortak paydada toplanan vakıf ailesinin tüm sorunlarını iyi niyetle çözebilmek şu ana kadar pek mümkün olamamıştır. Zira Sevr, Lozan, kapitülasyonlar ve azınlıklar gibi konuların hakim konular ve parametreler olarak ortaya çıktığı tartışmalı TBMM görüşmelerinde ne yazık ki vakıf kurumuna yakışır, batı ülkelerinde, AB ve ABD de örnekleri çok yaygın olan liberal ve çağdaş bir mevzuat hiç dile getirilmemiş, hayır amacıyla gönüllülük üzerine kurulan vakıf kurumu ciddi boyutlarda eleştirilmiş, suçlanmıştır. Vakıf kuranlara karşı toplumun şükran borcu yeteri kadar dile getirilmemiş, statükonun korunması için büyük çaba sarf edilmiştir. -7-
Diğer taraftan AB üyelik sürecinde önemli bir pozisyon belgesi haline gelen yeni Vakıflar Kanunu tasarısının TBMM de ki müzakerelerinde cemaat vakıflarının ellerinden haksız yere alınmış gayrimenkullerinin kendilerine iadesi veya bedelinin tazmin edilmesinin doğuracağı ekonomik ve siyasal çöküntünün toplumsal hafızada bırakacağı izlenimden bir anlamda korkulmuş ve kanun eksik bir şekilde kabul edilmiştir. Buna rağmen kanun Vakıflara önemli kolaylıklar ve açılımlar sağlayan liberal bir metindir. Bilindiği üzere Vakıflar Kanununun dokuz maddesi Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından yeniden görüşülmek üzere TBMM ye iade edilmiş ve Adalet Komisyonunda aynen kabul edilmiştir. Bu maddeler önümüzdeki günlerde TBMM gündemine alınarak görüşülecektir. Vakıf ve dernek hayatımız ekonomik, toplumsal ve siyasal dinamikler içinde var olma mücadelesi vermektedir. Çok önemli işler yapan bu kurumların demokrasinin erdemleri çerçevesinde saygın birer kurum olarak toplumsal yaşama hizmetleri ile yansıması ve anılması en içten özlemimiz, beklentimiz ve dileğimizdir. Bu vesileyle vakıf ve derneklerimizin çok değerli başkanlarına, mütevellilerine ve yöneticilerine 2007 yılında da başarı ve esenlik dolu günler diliyor, TÜSEV e verdikleri destek için sonsuz teşekkürler ediyorum. Saygılarımla, Namık Ceylanoğlu Genel Sekreter -8-
BÖLÜM 3.. YÖNETİM ORGANLARI Mütevelliler Heyeti Başkanlık Divanı Başkan Başkan Vekilleri : Prof.Dr.Üstün Ergüder : Rahmi M.Koç ve Güler Sabancı Yönetim Kurulu Prof.Dr.Üstün Ergüder (Başkan) İnal Avcı (Başkan Yardımcısı) Timur Erk (Başkan Yardımcısı) Candan Fetvacı Derya Akalın Didem Altop Hasan Subaşı Hüseyin Topa Oral Turanoğlu Osman Çetin Evranuz Prof.Dr.Tosun Terzioğlu (Alfabetik sırada) Boğaziçi Üniversitesi Vakfı Vehbi Koç Vakfı Türk Böbrek Vakfı Aydın Doğan Vakfı Anne Çocuk Eğitim Vakfı Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı Hisar Eğitim Vakfı Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfı Türk Sanayici ve İş Adamları Derneği Elginkan Vakfı Hacı Ömer Sabancı Vakfı Denetçiler Kurulu Gün Han Başik(Başkan) Ayhan Ergin Ümit Gürses Feyziye Mektepleri Vakfı Türkiye Eğitim Vakıfları Dayanışma Konseyi Tema Vakfı Genel Sekreter Namık Ceylanoğlu -9-
Yurtdışı Kuruluşlarla İşbirliklerimiz ve üyeliğimiz TÜSEV, Belçika/Brüksel de bulunan Avrupa Vakıflar Merkezi nin(efc) Guvernörler Konseyinde Mütevelliler Heyeti ve Yönetim Kurulu Başkanımız Prof.Dr.Üstün Ergüder tarafından temsil edilmektedir. Ayrıca merkezi ABD de bulunan ICNL adlı, sivil toplum hukuku alanında uzman bir hukuk bürosu ve onun Macaristan da bulunan ECNL adlı şubesi ile yakın işbirliği içinde çalışmalar yapmaktayız. Özellikle ECNL nin Sovyetler Birliğinden ayrılan eski demir perde ülkelerinin AB ye üyelik süreçlerinde önemli yol gösterici ve destek verici katkıları olmuştur. TÜSEV olarak yaptığımız mukayeseli mevzuat çalışmalarında ECNL ile önemli işbirliği yapmaktayız. BÖLÜM 4. 2006 YILI FAALİYETLERİMİZ 2006 yılı faaliyetlerimizi ve sivil toplum alanında yaşanılan gelişmeleri kısa başlıklar halinde bilgilerinize sunmaktayız. Websitemizdeki(www.tusev.org.tr www.tusev.org.tr) bu rapora ve eklerine ayrıca ulaşmanız mümkündür. 1. Vergi Muafiyeti TÜSEV Vergi Muafiyeti statüsünü kazanmıştır. Bu statü vakfımızın tüm ulusal ve uluslararası faaliyetlerinde önemli bir destek noktasını oluşturacaktır.(ek.1) 2. Vakıf varlıklarının özel bankalarda değerlendirilmesi Vakıf varlıklarının kamu bankalarında değerlendirilmesine ilişkin olarak Vakıflar Tüzüğünde tanımlanan mecburiyet, açılan bir davanın Danıştay tarafından da onanması ile ortadan kalkmış ve vakıf varlıklarının özel bankalarda da değerlendirilmesinin yolu açılmıştır.(ek.2) -10-
3. Yeni Vakıflar Kanunu Yeni Vakıflar Kanunu Tasarısı TBMM ne en sonunda gelmiş, enine boyuna tartışılmış ve tasarı değişikliğe uğrayarak kabul edilmiştir. Ancak Sayın Cumhurbaşkanı kanunun dokuz maddesini yeniden görüşülmek üzere TBMM ne iade etmiştir. Bu dokuz madde TBMM Adalet Komisyonunda görüşülerek aynen kabul edilmiştir. Bu maddeler önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulunda görüşülecektir. Aynen kabul edilmesi halinde bilahare onaylanmak üzere yeniden Sayın Cumhurbaşkanının onayına sunulacaktır. Kanun metninde Cemaat Vakıflarına ait gayrimenkullerin iadesine ilişkin hükümler de bulunmaktadır. Ancak üçüncü şahıslara geçen malları kapsamamaktadır. Bir Cemaat Vakfının(Fener Rum Erkek Lisesi Vakfı) bu konuda AİHM de açtığı davayı kazanması ile yepyeni bir durum ortaya çıkmış. Türkiye 890.000 Euro tazminat ve 20.000 Euro masraf ödemeye mahkum edilmiştir. Yeni Vakıflar Kanunu bu hali ile Türkiye nin AB üyelik sürecinde adeta bir pozisyon belgesine dönüşmüştür. 4. EFC toplantıları Brüksel de yapılan EFC(Avrupa Vakıflar Merkezi) Uluslararası Komite toplantısına ve Genel Kurul ve Konferansına katılınmıştır. 5. WINGS toplantısı EFC nin desteklediği, Vakıf ve Bağışcı Destek Kuruluşlarının sürdürülebilirliğini esas alan toplantının birine İstanbul da TÜSEV olarak evsahipliği yapılmış, ayrıca Bangkok toplantısına katılınmıştır. 6. Sosyal Yatırım Fonu Sivil toplum kuruluşları ve vakıfları bağışçılığa teşvik etmek ve birey ve şirketlerin hayırseverlik ve bağış konularına yaklaşımlarını geliştirmek amacıyla bir model olarak ABD ve Avrupa da işleyen bu mekanizmanın Türkiye de geliştirilmesi için ABD de yerleşik Arizona Community Foundation işbirliği ile bir girişim başlatılmıştır. -11-
TÜSEV bu girişim ile 1) Türkiye de sivil toplum kuruluşları ve vakıflara bağışçılığı teşvik edecek yeni model ve mekanizmalara ihtiyaç olduğunu vurgulamayı ve 2) birey ve şirketlerin hayırseverlik ve bağışçılık olgularına yaklaşımlarını geliştirmeyi hedeflemektedir. Bu temelde dünyada 46 ülkede hızla yayılan bir model olan sosyal yatırım fonlarının (community foundations) Türkiye deki fizibilitesi irdelenmekte ve kuruluşu teşvik edilmektedir. Girişimin ilk adımı Ekim 2006 da TÜSEV ve Arizona Community Foundation ın Taşman Fonu evsahipliğinde, Charities Aid Foundation ve WINGS desteği ile gerçekleşen Sosyal Yatırım Fonları ve Türkiye konferansı ile atıldı. Konferans, sosyal yatırım fonlarının potansiyel destekçi ve faydalanıcısı 80 i aşkın paydaşı (kamu ve özel sektör temsilcileri, STK lar, akademi, bağışçı kurumların temsilcileri v.b.) biraraya getirdi. Konferans da dünyada hızla yayılan ve Türkiye de de STK lara bağışçılığı teşvik edebilecek bir model olan sosyal yatırım fonları incelendi, uluslararası uzmanlar dünyadan tecrübelerini paylaştı, ilgili paydaşlar arasında model hakkında farkındalık yaratıldı, sosyal yatırım fonu modelinin güçlü ve zayıf yanları ile Türkiye ortamında karşılaşılabilecek fırsat ve engeller göz önüne alınarak modelin fizibilitesi üzerine fikir üretildi. Konferans ertesinde Türkiye de bağışçılığı ve STK lara yerel kaynak aktarımını teşvik edecek yeni mekanizmalara ihtiyaç olduğu ve sosyal yatırım fonlarının bu anlamda büyük potansiyel gösterdiği konusunda fikir birliği sağlandı. Toplantı ertesinde bu modelin Türkiye de yazılı ve görsel materyaller ve toplantılar yoluyla tanıtılmasına, fizibilite çalışmaları yapılmasına ve girişim için yeni kaynaklar aranmasına devam edilmektedir. 7. STEP ve FORD Araştırmaları Uzun bir süredir üzerinde çalışılan bu iki araştırma projesi tamamlanmış, kitapları hazırlanmış, proje bulguları basın, sivil toplum ve kamuoyu ile paylaşılmıştır. Her iki araştırmaya ilişkin basında önemli makaleler yayınlanmıştır. Proje bulgularının yurtiçi ve yurtdışında tanıtılmasına başlanmıştır. -12-
8. SKİP Projesi Sivil Toplum Kuruluşları ile Kamu işbirliğinin geliştirilmesini ve güçlendirilmesini amaçlayan bu proje, STK ların ülke meselelerine demokratik katılımının esaslarını ve kamunun bu bağlamda yeniden yapılanmasını içermektedir. TÜSEV bu projede etkin rol oynamaktadır. 9. LEVİ S Projesi Bir tekstil devi olan LEVİ S Türkiye de yapacağı uygulamalar ve hibeler için tekstil sektörüne ilişkin bir araştırmayı TÜSEV e yaptırmıştır. Bu araştırma bulguları çerçevesinde LEVİ S bazı bölgesel sivil toplum projelerine destek vermiştir. 10. EFC Başkanının İstanbul ziyareti EFC Başkanı Gerry Salole ve organizasyon komitesi, 2008 yılı EFC Genel Kurul ve Konferansının İstanbul da yapılacak olması nedeniyle bu konuda temaslarda bulunmak üzere İstanbul a gelmiştir. TÜSEV, EFC Başkanı ve komitesini TÜSEV Yönetim Kurulu Üyesi Aydın Doğan Vakfı nın ev sahipliğinde, 5 Eylül akşamı düzenlenen bir akşam yemeği ile ağırlamıştır. Bu ziyarette 2008 konferansı için ilk adımlar atılmıştır ve EFC temsilcileri konferansın düzenlenebileceği bazı mekanları görme imkanı bulmuşlardır. Avrupa Vakıflar Merkezi nin yeni başkanı Gerry Salole, daha önce Ford Vakfı nın Güney Afrika ofisi, Bernard van Leer Vakfı (Hollanda), Save the Children (ABD), OXFAM ve UNHCR da görev yapmıştır. Ayrıca kalkınma konusunda çok sayıda yayını bulunmaktadır. 11. EVPA ve CAF toplantıları t İngiltere de yerleşik CAF ve onların desteği ile düzenlenen EVPA(European Venture Philanthropy Association) toplantısına katılınmıştır. 12. Dernekler Kanunda Değişiklik Yapılması Dernekler Kanununun uygulamada aksayan yönlerini düzeltmek amacıyla -13-
hazırlanan kanun taslağına ilişkin görüşlerimiz ilgili makamlara iletilmiştir. Kanun taslağı Bakanlar Kurulunda imzaya açılmıştır. 13. Yardım Toplama Kanunu Kanunu delerek çok farklı uygulamalar yapılması sivil toplum kuruluşlarına ve bağışçılara zarar verdiğinden Yardım Toplama Kanununda değişiklik yapılması gereği hasıl olmuştur. Kanun, kaynak sıkıntısı çeken dernek ve vakıflarımızı yakından ilgilendirmektedir. Bu nedenle ilgili makamlara görüşlerimiz iletilmektedir. 14. Denetim Dernek ve vakıflarımızın denetimindeki keyfilik ve baskıcı davranışlara bir şekil vermek üzere bu konuda çalışmalar yapmaktayız ve çalışmalarımıza devam etmekteyiz. 15. Web sitesi ve e-bulten e 2006 yılında iki kez hacklenerek devre dışı kalan web sitemiz yeniden yapılandırılmıştır. Diğer taraftan maliyet yüksekliği, dağıtım sorunları ve yayım sıklığı açısından çeşitli zorluklar yaşadığımız TÜSEV bülteni e-bültene çevrilmiş ve ilk sayısı çıkarılmıştır. 16. Dernekler Dairesi Başkanlığı Web sitesi İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı websitesinin yapılandırılması çalışmalarında TÜSEV etkin bir şekilde yer almaktadır. 17. Yönetişim Projesi İstanbul Valiliğince kamuda bir model oluşturmak üzere yürütülen yönetişim projesinde TÜSEV olarak yer almaktayız. Önümüzdeki günlerde AB nin gerekli fonu İçişleri Bakanlığı na tahsis etmesi ile proje daha da hızlı bir şekilde yürütülecektir. 18. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu Bilgi Edinme Hakkı Kanununun uygulanmasına ilişkin TESEV in bir AB projesi -14-
olarak yürüttüğü projeye illerde yapılan çalışmalara örnek uygulamalarla katılınmıştır. 19. Danışmanlık hizmetleri Çok sayıda dernek ve vakfın uygulamaya yönelik sorunlarının çözüme kavuşturulmasına ilişkin taleplerine cevap verilerek yardımcı olunmuştur. 20. Vakfın Denetlenmesi Vakfımız 2006 yılında gerek vergi muafiyeti nedeniyle yapılanlardan gerek Vakıflar Genel Müdürlüğü nün rutin denetimlerinden başarı ile geçmiştir. Ayrıca Birleşik Uzmanlar Denetim A.Ş., vakfımız hesaplarını ve faaliyetlerini denetlemiştir. 21. Makaleler Vakfımız çalışanlarının sivil topluma yönelik makaleleri sivil toplum dergisinde yayımlanmıştır. BÖLÜM 5. 2007 YILI ÇALIŞMA PROGRAMI Sosyal Yatırım Fonu Sosyal Yatırım Fonu çalışmalarına devam edilecektir. Araştırma Projeleri STEP VE FORD projelerinin tanıtımlarına devam edilecektir. EFC 2008 İstanbul Toplantısı EFC(Avrupa Vakıflar Merkezi) 2008 yılı Genel Kurul ve Konferansının İstanbul da yapılacak olması nedeniyle, hazırlıklar devam edecektir. -15-
Yeni Vakıflar Kanunu ve Yönetmelikler 2007 yılında Yeni Vakıflar Kanununun kabul edilmesi ve yürürlüğe girmesi halinde yoğun bir şekilde vakıf mevzuatının mütevellilerimize ve diğer vakıflara anlatılacağı bir dönem olacaktır. Ayrıca hazırlanacak yönetmelikler konusunda çalışma yapılacaktır. Dernekler Kanununda Değişiklik Yapan Kanun Diğer taraftan 5253 Sayılı Dernekler Kanununda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı TBMM de komisyonlara gelmiştir. Bu tasarı ile ilgili görüşlerimiz Dernekler Dairesi Başkanlığı na iletilmişti. Aynı şekilde Dernekler Kanunu ve Değişiklik Kanunu derneklerimize anlatılacaktır. Bu konuda eğitimler düzenlemek yerinde olacaktır. Rehberlik Hizmeti Vakıf ve Derneklere iş ve işlemlerine ilişkin rehberlik edilmesi. SKİP Projesi Kamu STK İşbirliği Projesinin devamı niteliğindeki çalışmalarda görev alınacaktır. Vergi Kanunu Vergi Kanunlarında vakıf ve dernekleri ilgilendiren konuların sivil toplum kuruluşlarının kamu yararlı hizmetler yapmasını teşvik edecek şekilde yeniden gözden geçirilmesi için çalışma yapılacaktır. Vergi Muafiye afiyeti ve Kamu Yararı Bugün için dernek ve vakıflara iki farklı yöntemle tanınan bu ayrıcalığın gerek kapsamının, gerek süreçlerinin ortak bir tanımda veya kanunda toplanması ve kamu yararlı alanların genişletilmesi için daha önce yapılan çalışmaya devam edilecektir. Bu çerçevede stopaj, KDV istisnası, Payroll giving konuları üzerinde çalışılacaktır. -16-
Payroll giving Türkiye deki mevcut vergi teşviklerine bağışçılar açısından bakıldığında bugün ülkemizde kamu yararı statüsüne sahip dernek ve vergi muafiyetine sahip vakıflara bağışta bulunan kişi ve kurumların, gelirlerinin sadece %5 ine kadar yaptıkları bağışları, beyan vermek suretiyle, vergiden düşebilmektedirler. Bu durumda gelirlerini beyan etmeyen (örn. bordrolu çalışanlar) kişiler bağışlarını vergiden düşememektedir. Payroll giving, bordrolu çalışanlar için bağışçılığı teşvik eden ve yurtdışında uygulamaları giderek yaygınlaşan bir uygulamadır. Bu uygulamada işveren çalışanın vergi öncesi ücretinden düzenli olarak belirli bir miktarı keserek bu miktarı onun adına bir hayır kurumuna yatırır. Eğitim Vakıf ve dernek mevzuatı ve vergi konusunda eğitim verilecektir. AB Projeleri Vakıf amaçlarına uygun AB projesi olması halinde gerekli çalışma yapılacaktır. Mali Raporlama, Muhasebe Standartları, Hesap Planı Vakıf ve derneklere yönelik mali raporlama, muhasebe standartları ve hesap planı üzerine microsoftun geliştirmekte olduğu bir çalışmaya katılarak bu konuları geliştirmek ve bu konuları Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Maliye Bakanlığı yetkilileri ile görüşmek. -17-
EKLER Ek 1. Vergi Muafiyetine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı 22 Ek 2. Vakıf Varlıklarının Özel Bankalarda da 24 Değerlendirilebileceğine İlişkin VGM Duyurusu Ek 3. 2005-2006 Yılları Konsolide Gelir-Gider Karşılaştırması 25 Ek 4. 2006 Yılı Konsolide Bilançosu 26 Ek 5. 2006 Yılı Konsolide Gelir-Gider Tablosu 28 Ek 6. Anavarlık Artış Tablosu 30 Ek 7. 2006 yılında Yurt dışı Kuruluşlardan Alınan Proje Bağışları 31 Ek 8. Denetçiler Kurulu Raporu 32 Ek 9. Bağımsız Denetim Kuruluşu Raporu 33 Ek 10. 2007 Yılı TÜSEV İş Planı 42 Ek 11. 2007 yılı Konsolide Gelir-Gider Bütçesi Taslağı 43 Ek 12. Bütçe Yönetmeliği 46 Ek 13. Vakıf ve Dernekleri İlgilendiren Yasal Mevzuat Tablosu 48 Ek 14. Dernek, Vakıf, Birlik, Kurum, Kuruluş, Sandık ve Benzeri 55 Teşekküllere Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Bütçelerinden Yardım Yapılmasına İlişkin Yönetmelik Ek 15. Mütevelliler Heyeti Listesi 57 Ek 16. TÜSEV Yayınları Listesi 62-18-
EK 1/a VAKFIMIZIM VERGİ MUAFİYETİNİ ALMASINA İLİŞKİN BAKANLAR KURULU KARARI EK 2 VAKIF PARALARININ KAMU BANKALARINDA DEĞERLENDİRİLMESİ ZORUNLULUĞUNU KALDIRAN VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAZISI -19-
EK-3 TÜRKİYE ÜÇÜNCÜ SEKTÖR VAKFI KONSOLİDE GELİR-GİDER KARŞILAŞTIRMASI 2005 (YTL.) 2006 (YTL.) FARK % GELİRLER BRÜT GELİRLER 209.329,24 218.654,24 4 FAİZ GELİRLERİ 93.439,22 112.427,63 20 PROJE GELİRLERİ 227.167,38 165.627,09-37 DİĞER GELİRLER 1.734,44 GELİRLER TOPLAMI 529.935,84 498.443,40-6 GİDERLER GENEL YÖNETİM GİDERLERİ GERÇEKLEŞME ORANI 57.574,45 %10 75.232,48 %15 30 AMACA YÖNELİK GİDERLER GERÇEKLEŞME ORANI 474.821,98 %90 395.089,63 %80-20 Amaca Yönelik Giderler 273.850,28 236.882,14-15 Amaca Yönelik Proje Giderleri 200.971,70 158.207,49-27 DİĞER GİDERLER (Kur Farkı ) 31.103,08 16.653,98-86 GİDERLER TOPLAMI 563.499,51 486.976,09-15 GELİR GİDER FARKI -33.563,67 11.467,31 AÇIKLAMA: Brüt gelirlerimiz 2006 yılında 2005 yılına nazaran %4 artmış ve bütçede öngörülen seviyeye ulaşmıştır.bu gelirlerin değerlendirilmesinden elde edilen faiz gelirleri ise 2006 yılında 2005 yılına göre %20 artmıştır.bu artışın nedeni,hazine bonusu ve tahvil getirilerinin beklentilerin üzerinde gerçekleşmesidir.bu verilere göre 2006 yılında özvarlığımızda artış olmamış 625.832,59 YTL. olarak gerçekleşmiştir. Giderlerimiz bütçede öngörülen rakamların altında gerçekleşmiştir. Giderlerimizin bütçenin altında gerçekleşmesine rağmen 2006 yılında gelir gider farkı 11.467,31 YTL. olmuştur.bu verilere göre 2007 yılında anavarlığımızı güçlendirerek daha fazla gelir elde etmemiz gerekmektedir. -20-
TÜRKİYE ÜÇÜNCÜ SEKTÖR VAKFI 01.01.2006-31.12.2006 DÖNEMİ KONSOLİDE BİLANÇO AKTİF (VARLIKLAR) PASİF (KAYNAKLAR) ÖNCEKİ DÖNEM CARİ DÖNEM ÖNCEKİ DÖNEM CARİ DÖNEM 31.12.2005 31.12.2006 31.12.2005 31.12.2006 I- DÖNEN VARLIKLAR 658.016,10 842.356,42 I-KISA VADELİ YABANCI AYNAKLAR 54.370,88 223.686,71 A- Hazır Değerler 209.475,57 326.193,35 A- Mali Borçlar 178,90 150,00 1-Kasa 2,05 10,71 1-Diğer Mali Borçlar 178,90 150,00 2-Bankalar 209.473,52 326.182,64 B- Ticari Borçlar 1.299,33 3.329,71 B- Menkul Kıymetler 440.782,15 509.531,64 1- Satıcılar 1.235,37 2.952,90 1-Kamu Kes.Tah.Sen.ve Bono 440.782,15 509.531,64 2- Diğer Ticari Borçlar 63,96 376,81 C- Ticari Alacaklar 0,00 177,00 C- Diğer Borçlar 6.674,15 1-Alıcılar 0,00 177,00 1-Personele Borçlar 6.674,15 2-Verilen Depozito ve Teminatlar 0,00 0,00 D- Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler 21.725,79 27.782,32 D- Stoklar 5.641,68 4.658,68 1-Ödenecek Vergi ve Fonlar 17.293,31 21.775,18 1-Diğer Stoklar 4.658,68 4.658,68 2-Ödenecek Sosyal Güv.Kesintileri 4.432,48 6.007,14 2-Verilen Sipariş Avansları 983,00 0,00 E- Borç ve Gider Karşılıkları 30.508,91 185.050,06 E- Gelecek Aylara Ait Gider Tahakkukları 1.494,21 1.398,03 1-Diğer Borç ve Gider Karşılıkları 30.508,91 185.050,06 1-Gelecek Aylara Ait Gider Tahakkukları 1.494,21 1.398,03 F- Gider Tahakkukları 657,95 700,47 F- Diğer Dönen Varlıklar 622,49 397,72 1-Haberleşme Gider Tahakkukları 657,95 700,47 1-Devreden Ind.Kdv. 239,06 163,46 2-Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar 210,43 0,00 II-UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 3-İş Avansları 173,00 234,26 III-ÖZKAYNAKLAR 614.365,28 625.832,59 A- Sermaye (Anavarlık) 658.410,44 658.410,44 1-Kuruluş Anavarlık 400,00 400,00 II-DURAN VARLIKLAR 10.720,06 7.162,88 2-Gelir-Gider Fazlalarının Sermayeye İlavesi 658.010,44 658.010,44 A- Maddi Duran Varlıklar 9.808,38 6.763,89 B- İkt.İşl. Sermaye Olumlu Farkları 8.929,19 8.929,19 1-Demirbaşlar 26.375,04 26.375,04 2-Birikmiş Amortismanlar (-) 16.566,66 19.611,15 C- Kar Yedekleri 3.943,39 3.943,39 B- Maddi Olmayan Duran Varlıklar 911,68 398,99 1-Olağanüstü Yedekler 3.943,39 3.943,39 1-Haklar 1.953,04 1.953,04 D- Geçmiş Yıllar Karları 2.084,72 0,00 2-Özel Maliyet 589,76 589,76 E- Geçmiş Yıl Zararları (-) 25.438,79 56.917,74 3-Birikmiş Amortismanlar (-) 1.631,12 2.143,81 F- Dönem Net Karı /Zararı -33.563,67 11.467,31 AKTİF (VARLIKLAR ) TOPLAMI 668.736,16 849.519,30 PASİF (KAYNAKLAR TOPLAMI 668.736,16 849.519,30-21- EK-4/a