DİJİTAL HARİTALAR TÜRKİYE RUSYA
Türkiye ve Rusya yüzyıllardır birbirlerine komşu iki ülke. Tarihi, coğrafi ve ekonomik anlamda ciddi bir bağları bulunuyor. Son yıllarda iki ülkenin de büyümesi dünyanın ilgisini çekiyor, yatırımcıları bu ülkeleri daha yakından takip etmeye zorluyor. Dijital endustri de Rusya ve Türkiye'ye benziyor. Dinamizmi ve potansiyeli o kadar büyük ki yatırımcılardan, trendleri takip etmeyi seven sıradan kullanıcıya kadar her tan ve ırktan tüm insanları cezbediyor. Yayıncılık, reklamcılık ve ticarette sağladığı kolaylık ve yarattığı dönüşümler, temponun çağı olan 21. yy'ın rüzgarı oldu. Gemius, uzun yıllardan beri hizmet verdiği stratejik önemdeki bu iki ülkeyi mercek altına alarak, 2013 verileriyle 2014 trendlerine ışık tutuyor. Gemius'un ölçümlerine göre Türkiye ve Rusya, internet nüfusu bakımından en büyük iki pazarı oluşturuyor: Sırasıyla, 18-69 arasında Rusya'da 66.4 milyon ve Türkiye'de 21.3 milyon çevrimiçi kullanıcı bulunuyor. Erişim oranlarının bölgenin en düşükleri arasında yer alıyor olması (Rusya'da 63% ve Türkiye'de yalnızca 42%), bu iki pazarın çok büyük bir büyüme potansiyeline sahip olduğunu gerçeğini de beraber getiriyor. Yaş Grafik 1. Orta ve Doğu Avrupa bölgelerinde internete girme oranları (18-69 arası). Çek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Slovenya Slovakya Bulgaristan Polonya Makedonya Rusya Kaynak: Belarus Moldovya Sırbistan Hırvatistan Kazakistan Romanya Ukrayna Bosna Hersek Türkiye gemiusaudiencearaştırması, farklı ülkelerde ve farklı aralıklarındaki gruplar içinde yürütülüyor. Orta ve Doğu Avrupa bölgesindeki internet kullanım oranlarının kıyaslanması için grupları uyumlu hale getirildi.
Yandex Konumunu Güçlendiriyor! Yandex, Orta ve Doğu Avrupa'da konumunu giderek güçlendiriyor. Ukrayna ve Belarus'ta en popüler siteler içerisinde yer alıyor. Rusya'da ise %84'lük erişim oranıyla Yandex en gözde internet sitesi. Şimdilerde ise Rus arama motorunun başka bir pazarı fethettiğini görüyoruz: Türkiye. Yalnızca 2013'te Türk dijital pazarında 1.9 milyon yeni kullanıcı kazanmış durumda. Pawel Mazurek, Bölge Müdürü, Gemius Rusya ve Türkiye'deki kullanıcılar sosyal ağları çok seviyorlar. Hem Türk, hem de Rus kullanıcıların benzer bir özelliği var: Sosyal ağlara olan bağlılık. Rusya'da en popüler sosyal mecra yerel bir marka olan VK.com iken Türkiye'de başı bir internet devi çekiyor: Facebook. Bununla birlikte, 2013'te Twitter Türkiye'de 11.5 milyon gerçek kişi rakamına ulaşarak oldukça önemli bir oyuncu haline geldi. Gemius araştırmaları, Türkiye'de ve Rusya'da mobil cihazlar üzerinden sayfa görüntüleme rakamının giderek büyüdüğüne işaret ediyor. Artık internetin kullanıldığı tüm mecralarda hedef kitleye ulaşmak pazarlamacılar için çok daha kolay. Mobil ve aplikasyon reklamcılığı, mobil sadakat programları ya da mobil üzerinden yapılan sosyal medya kampanyaları gibi farklı araçlara daha fazla rastlıyoruz. Tüm bu saydığımız nedenlerle mobil reklamcılığın dijitalin geleceği olduğuna inanıyoruz. İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye RTB popülerlik kazanıyor ama piyasa bundan nasıl yararlanacağını öğrenmeli. Gerçek Zamanlı Programlama (RTB), Batı piyasalarında dijital pazarlamanın en büyük alanlarından birisiyken Türkiye ve Rusya'da gerçek bir pazarlama platformundan ziyade, lafta kalan bir uygulama düzeyinde. Çözüm RTB piyasasının büyümesinde yatıyor. Yine de RTB'nin ne olduğunu anlamak ve onu verimli bir şekildekullanmayı öğrenmek için biraz daha zamana ihtiyaç var. Buna rağmen RTB'nin iyi yapılandırılmışdisplay bir satın alma yöntemi olmasını bekliyoruz. Anton Melekhov, Ülke Müdürü,Gemius Rusya DataXu, Türk ve Rus dijital pazarlarında bir kaç aydır aktif durumda. Gelişmekte olan her pazar gibi, RTB ve program pazarlarında da bilgiler değişiklik gösterebiliyor. Bazı pazarlamacılar bunun farkında değil fakat pazarda daha eski olanlar farkına varıyor. Bu açıdan onların kendilerini RTB uzmanları olarak tanımlamaları mümkün. 2 Rusya ve Türkiye, sırasıyla %26.8 ve %24.3 'lük oranlarla Avrupa'da en hızlı büyüyen pazarlar arasında. Reklama ayrılan bütce büyük ölçüde dijitale doğru kaydırılıyor. DataXu, markalara ve ajanslara programlama pazarı hakkında yardım etme amacıyla bu yeni pazarlara ilk girenlerden birisi oldu. Mobil ve özellikle akıllı telefon alımlarının artışı, ilerideki reklam harcamalarına yol gösterici olabilir. Bu anlamda Rusya'da büyük bir potansiyel görüyoruz. Mobil cihaz kullanıcılarının sayısı 3 oldukca yüksek ve bu cihazlardan internete girme oranı %184. Pazarlamacılar mobil program reklamcılığı ile müşterilerine gerçek zamanlı olarak daha kisisel ve amaca yönelik deneyimler sunabilirler. Hem arz hem talep tarafında gelişen teknolojiyi göz önüne alırsak, programlı satıs ve alım icin 2015 yılında hızlı bir atılım olmasını bekliyoruz. Mobil ve videodaki büyüme display pazarındaki büyümeyi şimdiye kadar hiçbir pazarda olmadığı ölçüde takip edecek. Jost Löhnenbach, Avrupa Satış Müdürü, DataXu 2 Kaynak: IAB Avrupa ADEX Benchmark 2013 Raporu 3 Kaynak:We are Social, European Digital Landscape 2014 3
TÜRKIYE Gemius'ın ölçüm yaptığı ülkeler arasındainternet nüfusu bakımından Türkiye Rusya'nın hemen ardından en büyük ikinci pazarı oluşturuyor. Aralık 2013 IAB Türkiye İnternet Ölçümleme Araştırması raporunda 12 üstüinternet kullanıcılarının sayısı yaklaşık olarak 28 milyon olarak raporlandı. Erişim oranı ise, %46 'ydı. Türkiye'de dijital hızla büyümeye devam ediyor. IAB Türkiye AdEx-TR 2013 raporuna göre, dijital Türkiye'de ikinci büyük mecra konumuna ulaştı. Her sene reklam sektörü genel ortalamasının üstünde gelişen dijital reklam yatırımları, 2013 yılında %24 oranında büyüdü. Büyümeyi tetikleyen pek çok unsur var. Teknoloji ucuzluyor ve yaygınlaşıyor, internet gençlerin vakit geçirdiği bir ortam olmaktan çıkıyor, daha ileri taki kullanıcıların sayısı artıyor ve böylece %46 olan penetrasyon oranı her geçen gün yükseliyor. Türkiye'de gidilecek çok yol olduğu kesin. IAB Türkiye İnternet Ölçümleme Araştırması'nın demografik verileri bu yolun henüz başlarında olduğumuzu ortaya koyuyor. Örneğin, Türkiye'de 12 üstü erkek nüfusunun yarısından fazlası interneti kullanırken bu oran kadınlarda sadece %40 seviyesinde. Kadınların bu mecraya daha fazla ilgi duymasını sağlamak önümüzdeki dönemde sektörün büyümesine önemli derecede katkıda bulunacak. Aynı şekilde, internet kullanım oranının %30'un altında olduğu kırsal bölgeler ile ilkokul mezunu veya daha düşük eğitim seviyeli kitle, mecranın gelişimi adına büyük bir potansiyel barındırıyor. İnternet altyapısının gelişmesi, her geçen gün artan akıllı telefon ve tablet kullanımı ve internet erişiminin kolaylaşması önümüzdeki dönemlerde dijital reklam yatırımlarını arttıracak unsurlar olarak gözüküyor. Dr. Mahmut Kurşun, IAB Türkiye, Başkan Yardımcısı Online kadınlar İnternete bağlanan kadınlar dijital dünya için büyük bir hedef kitle konumunda. Kadınlarla yapılan marka iletişiminde başarılı olabilmek için bu kitleyi iyi çözümlemek gerekiyor. Türkiye'de ayan 12 üstü 12,5 milyon kadın internete bağlanıyor ve bir ayda ortalama 32 saatlerini online geçiriyorlar. Kadın internet kullanıcılarının yaklaşık %80' i 35 altı bireylerden oluşuyor; yarısından fazlası aile için yapılan alışverişlerde karar verici role sahip, yarısından fazlası lise ve üzeri eğitimli; beşte biri ise çocuk sahibi. Kadınların ilgi duyduğu site kategorilerine bakıldığında genel online nüfusa paralel olarak ilk 3 sırayı arama motorları (%95), sosyal ağlar (%92) ve video siteleri (%77) alıyor. Online kadınların yarısı e-ticaret sitelerini ziyaret ediyor. Bu durum alışverişlerin büyük oranda dijital ortama taşındığına kanıt oluşturuyor. Bu sebeple kadınlara dijital ortamda ulaşmak büyük önem taşıyor. Kadınlara ulaşmak içinse özellikle sosyal medya ve video siteleri doğru kaynaklar. Ayrıca arama motoru reklamcılığı da kullanılması gereken yöntemler arasında. Rima Erdemir, IAB Türkiye, YK Üyesi, Pazarlama Yürütme Kurulu Başkanı Gençlere Ulaşabilmek için Doğru Adres: İnternet Türkiye'de 12-34 arası toplam nüfusun %70'e yakını internete bağlanıyor. Özellikle 18-24 arası gençlerde bu oran %76'ya yükseliyor. Hal böyle olunca da genç hedef kitleye ulaşmanın yolu dijital mecradan geçiyor. İnternetle birlikte ayan bu genç nüfus alışverişlerde karar verici hale geldikçe reklamverenler ve medya şirketleri yatırım eksenlerini dijitale doğru döndürüyorlar. Bu değişimin uzun bir süre daha hızını kaybetmeden devam etmesi bekleniyor. İnternette gençlere ulaşabilmek ve doğru mesajı verebilmek için onların bu dünyada neler yaptıklarını ve nasıl zaman geçirdiklerini iyi incelemek gerekiyor. Genel olarak bakıldığında çevrimiçi oldukları sürenin önemli bir bölümünü sosyal medya kanallarında geçiriyorlar. Ya bir şeyler arıyorlar ya da video izliyorlar. 12 34 arası bireylerin yoğunlukla tercih ettiği site kategorileri arasında en yüksek erişimi arama motorları (%96), sosyal ağlar (%93) ve video siteleri (%76) alıyor. Bu grubundaki bir internet kullanıcısı sosyal ağlarda ayda ortalama 10 saatten fazla, arama motorlarında 7 saatten fazla zaman geçirirken, video sitelerine 3 saatini ayırıyor. Tuncay Yavuz, IAB Türkiye, Teknik Yürütme Kurulu Üyesi 4
TÜRKIYE Türkiye'nin Potansiyeli Büyük. Türkiye'de online pazarın oldukça büyük bir potansiyeli var. İnternet kullanım oranları düşük görünse de online nüfusun yoğunluğu göz önüne alındığında gelecek yıllarda kullanıcı sayısında ciddi bir artış beklemek mümkün. Üstelik, nüfusun online aktivitelere katılım süreleri de oldukça fazla (Ortalama bir Türk kullanıcı ayda yaklaşık 41 saatini internette geçiriyor ve 1800 sayfa görüntülüyor.). Yüksek düzeydeki bu internet düşkünlüğü reklamcıları cezbediyor. Her geçen gün dijital pazarlamaya daha fazla pay ayrıldığını görüyoruz. Yine de gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında, Türk internet ekonomisinin hala kat etmesi gereken yol var. 2013 yılında dijital medyaya yapılan yatırımlar en az bir önceki yıl kadar dikkat çekiciydi. 2014 yılında ise daha da büyük başarılar bekliyoruz. Arama motoru, rich medya reklamcılığı, mobil alanlara ve e-ticarete yapılan yatırımların artacağı bir yıl görmeyi bekliyoruz. İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye Grafik 2. Türkiye'de internete girme oranları Yaş Kaynak: IAB Türkiye İnternet Ölçümleme Araştırması ( aralığı: 12+), III.2012-III.2013 Dijital pazarlamaya talep arttı fakat pazarın internetten nasıl yararlanacağını öğrenmesi hala bir gereklilik Dijital pazarlamaya talep artmış durumda. Şirketler dijital pazarlamaya daha fazla yatırım yapma konusunda istekliler. Ancak pek çok şirketin yatırıma nereden başlayacağına ya da online platformlarda markalarını nasıl kontrol edeceklerine dair eğitimleri yetersiz. Dijital ajansların çoğalması ve gelişmesi bu teraziyi dengeliyor. Ben şirketlere, dijital stratejilerini belirlemeleri konusunda yardımcı olmak için, eğitim ve danışmanlık hizmetleri veriyorum. Böylece, hem marka, hem de ajans taraflarıyla birlikte çalışıp, direkt olarak pazar içindeki büyük bir ihtiyaca cevap veriyorum. Bu durum aynı zamanda, değişen market dinamiklerini yakından gözlemleyebilmemi de sağlıyor. Mustafa İçil, Eski Google MEA Bölge Direktörü 5
TÜRKIYE Arama motoru reklamcılığı: En çok tercih edilen reklamcılık metodu. Arama motoru reklamcılığı hâlâ en çok tercih edilen reklamcılık yöntemi. SEM içinde mobil mecrapayı küresel trendlere koşut olarak artıyor, ancak şu anda göreceli olaraksınırlı olduğu söylenilebilir. Bunun bir nedeni, birçok internet sitesinin henüz iyi bir mobil deneyim sağlayamıyor oluşu. Diğer bir neden ise, sosyal medya platformlarında reklamların ve promosyoniletilerinin artışı. Mustafa İçil, Eski Google MEA Bölge Direktörü 2014 - RTB'nin yılı. 2014 yılının, Türkiye'de RTB'nin yılı olması bekleniyor. RTB, Batı pazarlarında oldukça popüler -emarketer RTB Digital Display Raporu'na göre reklam harcamaları ABD'de 2012'de 1.38 milyar EURO düzeyindeydi, 2017'de 6.17 milyar EURO'ya çıkması bekleniyor. Ülkemizde de bu alana ilgi giderek artıyor. RTB direkt olarak, display ve mobil reklamların satışını etkiliyor. RTB'nin yardımıyla gelecek yıl daha verimli satışların yılı olacak. İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye KULLANICILARIN ONLINE AKTİVİTELERE KATILIM ORANLARI Rusya ile karşılaştırıldığında, Türk internet kullanıcılarının online olarak geçirdiklerisüre daha kısa: Türkiye'de kullanıcı başına ayda 40 saat 54 dakika düşerken, Rusya'da 43 saat 36 dakika düşüyor. Öte yandan, Türk kullanıcılar daha fazla sayfa görüntülüyor. Türkiye'de kullanıcı başına görüntülenen sayfa sayısı 1791 iken, Rusya için bu rakam 1592 olarak datalara yansıyor. Mobil cihazlar ve tabletler piyasanın yükselen yıldızları. Türkiye yıllardır bir televizyon ülkesi. Reklam bütçesinin büyük çoğunluğunun televizyona yatırdığını görüyoruz. Yazılı basının reklam bütçelerinden aldığı pay büyük. Öte yandan reklamcılık trendlerine bakıldığında, dijital alanların hemen hepsinde ama özellikle videoda bir yükseliş görülüyor. Mobil cihazlar ve tabletler de yıldızı parlayanlar arasında. Gemius verilerine göre, Türkiye'deki mobil trafik 2011 ve 2013'ün Aralık ayları arasındaki süreçte %1'den %9'ayükselmiş. Gemius'ın multi platform yaklaşımıyla toplanan veriler tüm cihazlar için kitlelere ait rakamları ve davranış biçimlerini ortaya koyuyor. Bu sayede mobil reklamcılık 2014'te bir patlama ayabilir. Vesna Zakarić, Uluslararası Satış ve Pazarlama Direktörü, Gemius 6
TÜRKIYE Grafik 3. Kullanıcı katılımı Kuallnıcı başına ortalama vakit harcama Kullanıcı başına ortalama sayfa görüntüleme sayısı XII.2013 XII.2012 Yaş Kaynak: IAB Türkiye İnternet Kullanıcıları Ölçüm Çalışması ( aralığı: 12+), XII.2012, XII.2013, masaüstü kullanıcıları İnternet kullanımını yönlendiren öğeler : Kaliteli içerik, sosyal platformlar ve bilgi alışverişi. Kullanıcıların internetle ilişkilerini yönlendiren bir çok etken var. Bir numarada içerik yer alıyor. Türkiye piyasası da yerel içerikli kaynaklar, markaların yapacağıyatırımlar ve uzmanlaşmış bir içerik arayışı açısından yükselişe geçmiş durumda. İkinci etken ise iletişimi, paylaşımı ve yaratıcılığı seven bir jenerasyon ile birlikte gelen gelişmeler. Sosyal platformların kullanımındaki artış dabu eğilimi destekler nitelikte. Üçüncü olarak bilgi alışverişi geliyor. Spesifik içeriklerden genel haberlere kadar, internetteki tüm sosyal linkler giderek daha güvenilir bilgi kaynakları olarak görülüyorlar. Mustafa İçil, Eski Google MEA Bölge Direktörü TÜRK İNTERNET KULLANICILARI KİMLER? Türk internet dünyasında, Rusya ile karşıtlık sergiler biçimde, erkek nüfus daha fazla (%55) ve kadınlar azınlıkta (%45). Ayrıca erkeklerin internette daha aktif olduğu da görülüyor : Ortalama bir Türk erkek kullanıcı bir ayda, bir kadın kullanıcıya kıyasla 4 saat 48 dakika daha fazla online oluyor ve kadın kullanıcıların görüntülediğinden 418 adet daha fazla sayfa görüntülüyor. 7
TÜRKIYE Tüm Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında Türkiye en genç internet nüfusuna sahip. Sadece Rusya'ya kıyasla değil, tüm Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında da Türkiye en genç internet popülasyonunun sahibi. Gençler (35 ın altındakiler) Türkiye'de online nüfusun %71'ini oluşturuyor. 25 ile 34 arası kullanıcılar iseen aktif olanlar. Bu grup içinden ortalama bir kullanıcı ayda 49 saat 48 dakika online oluyor ve 1189 adet sayfa görüntülüyor. En küçük grup ise lı kullanıcılara ait (55+). Buradan yola çıkarak, hedef kitlesi gençler olan şirketlerin dijital stratejiler belirlemesi şartdeninebilir. Çünkü internetbu kitlenin en aktif olduğu alan. Vesna Zakarić, Uluslararası Satış ve Pazarlama Direktörü, Gemius Grafik 4. Türk internet kullanıcılarının sosyo-demografik profilleri cinsiyet kadın Oyun oynuyor, sporla ilgileniyor Süs, moda, güzellikle ilgili okumalar Online alışveriş yapıyor, video izliyor Bilgi hizmetlerini ziyaret ediyor Sorulmadı İlkokul ya da ilkokul terk Eğlence arıyor (TV, müzik) erkek Sporla ilgileniyor, araba bakıyor Kırsal Bölge erkek Ortaokul kadın Kent Bölgesi Lise Bilgi hizmetlerini ziyaret ediyor, modaya ilgi duyuyor Üniversite ve üstü Ekonomi, finans ve hukukla ilgileniyor eğitim kadın Yaşam tarzı içeriği araştırıyor anılan yer Yaş Kaynak: IAB Türkiye İnternet Kullanıcıları Ölçüm Çalışması ( aralığı: 12+), XII.2013 8
TÜRKIYE TÜRK PİYASASINDA EN POPÜLER İNTERNET İÇERİKLERİ Google ve Facebook Türk pazarının liderleri, Yandex ise konumunu güçlendiriyor. Türk internet kullanıcıları arasında en popüler internet siteleri Google ve Facebook. Bir arama motoru olan Google.com %91'lik erişim oranı ile tartışmasız lider. Facebook ise %78'lik oranla ikinci sırada. Aynı zamanda online videolara ciddi bir ilgi olduğunu da gözlemliyoruz: Türk kullanıcıların %69'u Youtube'u ziyaret ediyor, yerel video sitesi İzlesene.com ise Youtube'a ciddi bir rakip. Rusya kökenli bir portal olan Yandex, 2013 yılında 1.9 milyon kullanıcıyı bünyesine katarak, Türkiye'de konumunu güçlendirme yolunda. Türkiye'de dijital dünyanın merkezi: Sosyal medya. Genç internet kullanıcı sayısının çok fazla olduğu Türkiye'de sosyal medya, dijital dünyanın merkezinde yer alıyor. GemiusAudiencearaştırmalarının sonuçlarına göre, Facebook ve Youtube ilk sırada yer alıyor. Türkiye'de ortalama bir internet kullanıcısı ayda 12 saat 48 dakikasını Facebook'ta geçiriyor. Öte yandantwitter önemli bir rakip haline gelmiş durumda. 2013 yılı verilerine göre, 36.5 milyon Türk internet kullanıcısının 11.5 milyonu Twitter kullanıyor. Türkiye'nin birçok gelişmiş dijital ülkeye kıyasla daha aktiftwitter kullanıcılarına sahip olduğunu söyleyebiliriz. New York Üniversitesi tarafından yürütülen araştırmalara göre toplumsal gelişmeler ile ilgili konularda Türkiye'deki Twitter kullanımının yoğunluğu ciddi bir artış gösteriyor. İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye E-ticaretin Yükselişi. Türkiye'de e-ticaret oldukça dinamik. Geçen birkaç yılda bu alana hem yurtdışından, hem de Türkiye'den önemli yatırımlar yapıldığını gözlemledik. Amerikan devi Amazon.com Aralık 2011'de, bir e-çiçek sipariş sitesi olan Çiçek Sepeti'nin hisselerinin büyük bir kısmını satın alarak Türkiye piyasasına girdi. 2013'te ise 1.1 milyon yeni kullanıcı kazandı. Yine de talepler, arz karşısında yetersiz kalmakta. Yatırımcılar, hâlâ büyük bir potensiyel olduğuna inanıyor ve katılımın artmasıyla beraber aşama kaydedileceğini umut ediyor. Mateusz Gordon, Uluslararası E-ticaret Segment Müdürü, Gemius 9
RUSYA İnternet kullanıcı sayısı açısından değerlendirildiğinde Rusya'nın yalnızca Rusça konuşulan ülkeler arasında değil, tüm Orta ve Doğu Avrupa'nın en büyük pazarı olduğu görülüyor. Gemius Audience Aralık 2013 verilerine gore 18 ından büyük 67 milyon internet kullanıcısı bulunuyor. Grafik 5. Rusya'da internete girme oranları Yaş Kaynak: FOM ( aralığı: 18+), III.2012-XII.2013 Öte yandan Rusya'daki reklamcılar için televizyon hâlâ en popüler araç, internet ise en hızlı gelişen kanal. Medyadaki bölünmeyle birlikte internet, televizyonun ardından ikinci sıraya yerleşti. ACVI'den Sergey Veselov'un araştırmasını baz alarak medya pazarı büyüklüğüne baktığımızda %10 civarında büyüme ile 7.6 milyon Euro'ya ulaşıldığı görülüyor. Ilginç bir biçimde, bu rakamın 2008 yılındaki değerlerle hemen hemen aynı olduğuna şaşırıyoruz. Bu da bizlere geçtiğimiz yıllarda karşı karşıya kaldığımız ekonomik krizin etkisinin yavaşladığını gösteriyor. Dijital, 2012'ye kıyasla 2013'te %27 büyüme ile en hızlı büyüyen alan oldu. Medyanın bileşenlerinin birbirinden ayrılmasına bağlı olarak bugün Rusya'da internet televizyonun ardından ikinci en popüler mecra. Adindex.ru'nun Kommersant için yaptığı araştırmaya göre en yüksek bütçeli top 20 reklam veren arasında otomotiv, telekom, hızlı tüketim malları, e-ticaret (moda), ev ve finans endüstrisi şirketleri yer alıyor. Anton Melekhov, Ülke Müdürü, Gemius Rusya 10
RUSYA KULLANICILARIN ONLINE AKTIVITELERE KATILIMI Rusya'da çevrimiçi nüfusun istikrarlı artışı sürerken kullanıcıların ağlara katılımlarında kademeli bir düşüş andığı gözlemleniyor. 2012'ye kıyasla 2013'te ortalama Rus internet kullanıcısı online platformlarda 39 dakika daha az zaman geçirmiş. Geçirilen süredeki azalma, açılan sayfa oranına da yansımış. Ruslar 2013 yılında 94 adet daha az sayfa görüntüledi. Bunun sebebi ise Rusya'daki mobil telefon kullanımında anan artış olarak açıklanabilir. Grafik 6. Kullanıcı katılımları Kullanıcı başına ortalama harcanan vakit 43:36 Kullanıcı başına ortalama sayfa görüntüleme XII.2013 44:15 1592 1686 XII.2012 Yaş Kaynak: gemiusaudience ( aralığı: 18+), XII.2012, XII.2013, masaüstü kullanıcıları Mobil cihazlara rağbet artıyor Rusya'daki internet kullanıcılarının sosyal ağlara bağlanmasında gözlenen düşüşü açıklarken, mobil cihazlar üzerinden gerçekleşen internet kullanımını gözönünde bulundurmak önemli. Rusya'daki kullanıcılar mobil cihazlar aracılığıyla yaptıkları internet gezintilerine giderek daha fazla zaman ayırıyorlar. Bu durum, masaüstü bilgisayarların kullanım oranını etkiliyor. Rus internet kullanıcıları günlerinin 1 saat 26 dakikasını mobil cihazlarından, 4 saat 45 dakikasını ise masaüstü bilgisayarlardan internete bağlanarak geçiriyor. Pawel Mazurek, Bölge Müdürü, Gemius Grafik 7. Rusya'da Mobil Trafik 8% 7% 7% 6% 5% 4% Kaynak: gemiusranking, I.2011 - I.2014 2013.11 2013.09 2013.07 2013.05 2013.03 2013.01 2012.11 2012.09 2012.07 2012.05 2012.03 2012.01 2011.11 2011.09 2011.07 0% 2011.05 1% 2% 2011.03 2% 2011.01 3%
RUSYA Gelecek, mobil reklamcılıkta Norveçli bir araştırmasının firmasının hazırladığı Q2 2013 Mobil Reklamcılığın Konumu raporuna göre 2013'ün ikinci çeyreğinde Rusya, Opera Mediaworks platformu üzerinde mobil reklamcılık talebi ve görüntülenme oranı bakımından en dinamik altıncı pazardı. J'Son and Partners isimli danışmanlık şirketinin verilerine göre ise mobil pazarın 2015'te 2013'e oranla %200'den fazla büyüyerek 302.7 milyon euro'ya ulaşması bekleniyor. Mobil reklamcılık, uygulama reklamcılığı, mobil sadakat programları ya da mobil sosyal medya pazarlama gibi mobil pazarlama biçimleri Rusya'da reklamcılar arasında giderek popülerlik kazanıyor. Toms Panders, Uluslararası Yayıncılar Segment Müdürü, Gemius RUS İNTERNET KULLANICILARI KİMLER? Reklamcıların ihtiyacı, kampanyaların verimi hakkında detaylı veri Rus reklamcılarının davranışlarında dikkate değer bir değişim gözlemleniyor. Kampanyaların verimliliğini ölçümleme konusunda artık daha istekliler. Dijital kampanyalara harcadıkları her kuruş için detaylı sonuç raporları edinerek, performansını kontrol ediyorlar. Konu ile ilgili ilginç vaka çalışmaların çoğalması ve araştırma servislerine gösterilen talep artışıyı da bu çıkarımı destekliyor. Gelecekte,daha kapsamlı ölçüm yöntemlerinin popülerleşeceğine kesin gözüyle bakabiliriz. Geleneksel ölçümünün temelinde yer alan erişim ve sıklık, kampanya kapsamında erişilen kullanıcı hakkında veri sağlayamadığı için artık yeterli bulunmuyor. Reklamcıların performanslarını analiz etmek ve gelecek hamleler için sonuç çıkartabilmek için kullanıcıların sosyo-demografik profillerini ölçümlemeye duyulan ihtiyaç giderek artıyor.
RUSYA Grafik 8. Rusya'daki internet kullancılarının sosyo-demografik profilleri cinsiyet Yabancı dil öğreniyor ve eğitim hizmetlerini ziyaret ediyor Oyun oynuyor, Bilişim ve sporla ilgileniyor Yemek pişirmeyle ilgileniyor, ebeveynlik içeriklerini araştırıyor kadın Online alışveriş yapıyor, özellikle kozmetik erkek Oyun oynuyor, finans ve elektronik hakkında okuyor Bilgi hizmetlerini ziyaret ediyor Ortaöğretim terk Merkez Federal Bölge Güney Federal Bölge Ortaöğretim Meslekî Sibirya Federal Bölgesi Yü k ter sekö k Meslekî ğre nim Volga Federal Bölgesi Moskova Yükseköğrenim Online alışveriş yapıyor, eğlence arıyor erkek Kuzeybatı Federal Bölgesi Ural Federal Bölgesi Uzak Doğu Federal Bölgesi eğitim Yaş Kaynak: gemiusaudience ( aralığı: 18+), XII.2013 Facebook'ta vakit geçiriyor ve online alışveriş yapıyor Yerel forumları ve bilgi hizmetlerini ziyaret ediyor, vk.com'da vakit geçiriyor anılan yer
RUSYA Piyasanın hâlâ, RTB'den nasıl yararlanacağını öğrenmeye ihtiyacı var. Her bir internet kullanıcısına gerçek zamanlı erişebilmek için kapsamlı veri toplamayı olanaklı hale getiren RTB, Rusya'da giderek popülerlik kazanıyor. Pazara yeni oyuncular giriyor, hatta ajanslar da kendi RTB bölümlerini inşa etmekte bir hayli aktifler. Ama, buradaki teknolojiler hâlâ "kapalı kutu" ve genellikle sadece Google AdExchange platformu ile ajansların kendi arayüzlerini birleştirmek için kullanılıyorlar. Bu nedenle henüz RTB'nin gerçek anlamda kullanımından bahsedemiyoruz. Piyasanın hala RTB'nin ne olduğunu ve etkili kullanımının nasıl olacağını iyice anlamak için zamana ihtiyacı var. Yine de P&G ve Unilever gibi, pazarın büyük oyuncuları yalnızca display için değil aynı zamanda daha geniş bir alanda video ve mobil reklam için de odaklarını RTB'ye yöneltmiş durumdalar. Anton Melekhov, Ülke Müdürü, Gemius Rusya RUSYA'DA EN POPÜLER İNTERNET SİTELERİ 2012'ye kıyasla RuNet'teki en popüler 5 sitenin sıralamasında bir değişiklik yok. Yerel portallar zirvenin tartışmasız sahipleri: %84 ile Yandex ve %82 ile Mail.ru. Yandex, kullanıcı bağlılığı bakımından da lider konumda. Ortalama bir kullanıcı 8 saat 10 dakikasını bu portalda geçiriyor ve 206 sayfa görüntülüyor. Rus internet kullanıcılarının %93'ünün en az bir sosyal medya hesabı var. We Are Social tarafından hazırlanan The European Digital Landscape 2014 Raporu, internet kullanıcılarının %93'ünün herhangi bir sosyal ağ sitesinde en az bir hesaba sahip olduklarını ortaya koydu (Vkontakte'te %74, Facebook'ta %66 ve Odnoklassniki'de %65). Pawel Mazurek, Bölge Müdürü, Gemius
RUSYA Tablo 1. Rusya'da ilk 10 sıradaki internet siteleri Gerçek kullanıcıların Sayfa görüntüleme sayısı (milyon) sayısı(milyar) Kullanıcı Kullanıcı başına sayfa başına ortalama görüntüleme zaman Erişim Yaş Kaynak: gemiusaudience ( aralığı: 18+), XII.2013 RUSYA'DA EN HIZLI BÜYÜYEN İNTERNET SİTELERİ - GERÇEK KULLANICI KATILIMI İLE Sberbank.ru 2012'ye kıyasla 2013'te 4.8 milyon yeni kullanıcı kazandı 2012 ile karşılaştırıldığında 2013 yılında en büyük gelişimi kaydeden on internet sitesinden yedisi kullanıcı sayısı sıralamasına gore bakıldığında ilk 10 içerisinde yer almıyor. Bu siteler sırasıyla: sberbank.ru, ebay.com, rambler.ru, rg.ru, instagram.com, zoomby.ru, tiu.ru. Sberbank.ru 4.8 milyon yeni kullanıcı kazanarak bu durumun tek istisnası olmayı başarıyor. Sberbank, Rusya'nın en eski ve büyük bankası ve internet uygulamaları alanında da oldukça aktif. AdIndex'in Top 500 Reklamveren listesine göre şirketin dijital reklam bütçesi geçen yıl 5.28 milyon euro olarak açıklandı. Ruslar, e-ticarete oldukça meraklılar. Rusya'da, dünyadaki trende benzer olarak e-ticaret'in her geçen gün daha popüler hale geldiğini görüyoruz. 2013 yılında, Amerkan devi Ebay.com 4.6 milyon yeni kullanıcı kazandı. Ama tek büyüyen e-ticaret sitesi Ebay değil. Orta ve Doğu Avrupa'daki en büyük e-ticaret yatırımcılarından birisi olan Allegro'ya ait TİU.com'un yükselişinin de dikkat çekici olduğunu söylemeden geçmek olmaz. Mateusz Gordon, Uluslararası E-ticaret Segment Müdürü, Gemius
RUSYA Tablo 2.. Gerçek Kullanıcı Kazanımına Dayanan Rusya'nın En Büyük 10 İnternet Sitesi Gerçek Kullanıcı büyümesi, XII 2012, XII 2013 (milyon) Yaş Kaynak: gemiusaudience ( aralığı: 18+), XII.2012, XII.2013 Video sitelerin kullanıcı sayısı artıyor. Türkiye ve Rusya yüzyıllardır birbirlerine komşu iki ülke. Tarihi, coğrafi ve ekonomik anlamda ciddi bir bağları bulunuyor. Son yıllarda iki ülkenin de büyümesi dünyanın ilgisini çekiyor, yatırımcıları bu ülkeleri daha yakından takip etmeye zorluyor. Dijital endustri de Rusya ve Türkiye'ye benziyor. Dinamizmi ve potansiyeli o kadar büyük ki yatırımcılardan, trendleri takip etmeyi seven sıradan kullanıcıya kadar her tan ve ırktan tüm insanları cezbediyor. Yayıncılık, reklamcılık ve ticarette sağladığı kolaylık ve yarattığı dönüşümler, temponun çağı olan 21. yy'ın rüzgarı oldu. Toms Panders, Uluslararası Yayıncılar Segment Müdürü, Gemius Video sitelerin kullanıcı sayısı artıyor. Medya reklamcılığı pazarının en hızlı gelişen alanı video.bizce bu büyümeyi sağlayan şey, videonun legal olarak bütün platformlardan izlenebiliyor olması ve videoyu destekleyen ürünlerdeki gelişim.kitle açısından video, internetteki ikinci en popüler aktivite (video sitelerinde online geçirilen zaman baz alındığında); sosyal ağlarda da hemen ikinci sırada geliyor. Dmitry Pashutin, Araştırma Direktörü, IVI.ru
METODOLOJİK NOT Piyasanın durumuna bu genel bakış raporu, Gemius tarafından yürütülen ve 30'dan fazla ülke baz alınırak yapılan uluslararası internet araştırmaları ölçümlemesi (gemiusaudience) verilerine dayanıyor. İnternet kullanıcılarının demografik profillerini ve internetten nasıl yararlandıklarını göstermek amaçlandı. Bu araştırma, ICC/ESOMAR uluslararası ticaret yasaları dahilinde ve Gemius'ın tescillihibrid metodolojisiile yürütüldü. gemiusranking'in Gemius internet siteleri trafik ölçümüne dayalı seçilmiş 22 internet sitesinin temsil ettiği diğer bir veri kaynağı da Belarus, Bosna&Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Makedonya, Moldova, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, Türkiye, Ukrayna, ve ilaveten MENA bölgesinde yürütülmüştür. Bu çalışma tarayıcı sıralamaları, arama motorları, işletim sistemleri, mobil cihazlar ve internet araştırmaları sırasında kullandıkları araçların teknik parametreleri bağlamındaki çevrimiçi popülasyon tercihlerini içeriyor. YAZARLAR Natalia Plominska, Patryk Waledziak GEMİUS UZMANLARI Anton Melekhov, Ülke Müdürü, Gemius Rusya İdil Kesten, Ülke Müdürü, Gemius Türkiye Mateusz Gordon, Uluslararası E-ticaret Segment Müdürü, Gemius Pawel Mazurek, Bölge Müdürü, Gemius Toms Panders, Uluslararası Yayıncılar Segment Müdürü, Gemius Vesna Zakarić, Uluslararası Satış ve Pazarlama Direktörü, Gemius PAZAR UZMANLARI Dr. Mahmut Kurşun, IAB Türkiye, Başkan Yardımcısı Rima Erdemir, IAB Türkiye, YK Üyesi, Pazarlama Yürütme Kurulu Başkanı Tuncay Yavuz, IAB Türkiye, Teknik Yürütme Kurulu Üyesi Dmitry Pashutin, Araştırma Direktörü, IVI.ru Mustafa İçil, eski Google MEA Bölge Direktörü
İNTERNET DÜNYASI HAKKINDA DAHA FAZLA BİLGİ SAHİBİ OLMAK İSTER MİSİNİZ? BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN! Gemius HQ ul. Postepu 18B 02-676 Varşova Polonya sales-hq@gemius.com Tel: +48 22 378 30 59 Gemius Rusya st. Druzhinnikovskaya, 15 123242, Moskova Rusya contact@gemius.ru Tel: +7 (495) 626-2-72 Gemius Türkiye Büyükdere Cad. Maya Akar Center 100-102 C Blok No:4 34394, Esentepe-Şişli, İstanbul Türkiye contact@gemius.com.tr Tel: +90 (212) 318 91 42/43