BAR LİMANI SERBEST BÖLGESİ HAKKINDA RAPOR

T.C. PODGORİCA BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ BAR LİMANI SERBEST BÖLGESİ HAKKINDA RAPOR HAZİRAN 2007 BERLİN Ocak 2015 Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 1

Bar Limanı Serbest Bölgesi 1. Serbest Bölgede üretim amaçlı faaliyet gösteren firmaların gelir ve kurumlar vergisi oranı nedir? Gelir vergisi %9 dur. 2. Serbest Bölgede çalışan personelin vergi ve ssk oranlarını nedir? Muafiyet varmıdır? Karadağ da, hem Serbest Bölgede hem de Serbest Bölge dışında faaliyet gösteren firmalar için personelin vergi ve ssk oranları aynıdır. Muafiyetler, hem Serbest Bölgede hem de Serbest Bölge dışındaki işsiz ve belirli kategorideki kişilere uygulanmaktadır. 3. Serbest Bölgede Hazır işyeri kiralayan kiracı-kullanıcı firmalar için faaliyet ruhsatı kaç yıllığına düzenlenmektedir? Serbest Bölgede işyeri kiralayan firmanın çalışma ruhsatının süresi Serbest Bölgenin işletici firması olan Bar Limanı AD ile yapmış olduğu Anlaşmaya bağlıdır. 4. Serbest Bölgede Kendi işyerini inşa eden yatırımcı-kullanıcı firmalar için faaliyet ruhsatı kaç yıllığına düzenlenmektedir? Serbest Bölgede işyeri kiralayan belirli firmanın çalışma ruhsatının süresi Serbest Bölgenin işletici firması olan Bar Limanı AD ile yapmış olduğu Anlaşmaya bağlıdır. 5. Serbest Bölge faaliyetlerinden elde edilen kazanç ve gelirler, hiç bir izne tabi olmaksızın yurt dışına serbestçe transfer edilebilmekte midir? Tüm mali transferler, Karadağ Mevzuatına göre banka üzerinden yapılmaktadır. Nakit para transfer edilmek istendiğinde, Gümrük İdaresine başvurulmadan 10,000.00 Avro ya kadar nakit para transfer edilebilmektedir. Eğer 10,000.00 Avro dan fazla nakit para transfer edilebilecekse, Gümrük İdaresine başvurulup belge alınmaktadır. 6. Serbest Bölgeden Karadağ a, Karadağ dan Serbest Bölgeye veya Serbest Bölgeden yurtdışına a, yurtdışından dan Serbest Bölgeye ticaret şekilleri nelerdir ve PDV uygulaması nasıldır? Serbest Bölgeden piyasaya sürülmek üzere Karadağ a gönderilen mallar gümrük, gümrük vergileri, KDV ve olası ithalat sınırlamalarına tabidir. Eğer ithal mallarında Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 2

yabancı komponent bulunuyorsa ithalat sınırlamaları mevcuttur, eğer ithal mallarında yerel komponent bulunuyorsa ve toplam malın en az %50 sini oluşturuyorsa, ithalat sınırlamaları söz konusu değildir. Malların işlenmesi, test edilmesi, araştırılması, tamir edilmesi ya da pazarlama tanıtımı amaçlı kullanılan mallar, geçici olarak Serbest Bölgeden Karadağ ın diğer bölgelerine söz konusu mallar çıkarılabilmekte ya da Serbest Bölgeye getirilebilmektedir. Serbest Bölgeye getirilen malların çeşidi ve malların Serbest Bölgede kullanım amaçlarına bakmaksızın yanı sıra Bölgedeki tesis, altyapı ve ekipmanların bakımı için getirilen mallar gümrük vergileri ve KDV ye tabi değildir. 7. Gümrük Vergisi Prosedürleri nasıldır? a) Serbest bölgeye getirilen Karadağ veya AB menşeli ya da buralarda serbest dolaşımda bulunan malların, serbest dolaşımda bulunma statüsü değişmediğinden, Karadağ a veya AB üyesi ülkelere girişinde gümrük vergisi ödenir mi? b) Ayrıca üçüncü ülke menşeli malların serbest bölgeye girişinde ve bu malların Karadağ a veya AB üyesi ülkeler dışındaki üçüncü ülkelere gönderilmesi halinde de gümrük vergisi ödenir mi? c) Serbest bölgeden Karadağ a veya AB üyesi ülkelere gönderilen serbest dolaşım durumunda olmayan üçüncü ülke menşeli mallar için Gümrük Vergisi ödenir mi? Piyasaya sürülmek üzere Serbest Bölgeden Karadağ a gönderilen mallara mevcut olan gümrük ve dış ticaret düzenlemeleri uygulanmaktadır. Eğer malların transit statüsü var ise, ithalat vergilerinden muafiyet söz konusudur. 8. AB ve Gümrük Birliği Kriterlerinin Gerektirdiği Serbest Dolaşım Belgelerinin Temini İmkânı? a) Serbest bölgeden, Karadağ-AB Gümrük Birliği nin parçası sayıldığından, Bölgeden Karadağ a veya AB menşeli ürünler ile Karadağ da serbest dolaşım durumunda bulunan ürünlerin A.TR Belgesi düzenlenerek AB ye gönderilmesi mümkün müdür? b) Üçüncü ülke menşeli ürünler için A.TR Belgesi nasıl düzenlenir? Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 3

Bar Limanı AD nin Gümrük İdaresi ile ek bilgiler için görüşmesi gerekmektedir. 9. Serbest Bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan yerli ve yabancı bütün firmalar eşit olarak yararlanabilir mi? Serbest Bölgede sağlanan teşvik ve avantajlardan aynı koşullarda hem yerli hem de yabancı firmalar yararlanabilmektedir. 10. Mallar Serbest Bölgede süre sınırlaması olmaksızın kalabilir mi? Serbest Bölgede bulunan mallar sınırsız olarak kalabilmektedir. 11. Pazar İhtiyaçlarına ve Şartlarına Göre Serbestçe Belirlenecek Ticari Faaliyet İmkânı nelerdir? Serbest Bölgede; çevreye, insan sağlığına zarar verecek ve Devlet güvenliğini tehlikeye sokacak faaliyetler hariç, tüm ticari faaliyetler sürdürülebilmektedir. 12. Serbest Bölgeden Karadağ a yönelik mal satışına ve serbest bölge ile diğer ülkeler arasında yapılacak ticarete kısıtlama varmı dır?. Normalde herhangi bir engel söz konusu değildir. Serbest Bölge Kullanıcıları tarafından belirli mallar için (sigara, alkol...) Devlet organlarından gerekli izinler ve belgeler alınmalıdır (Eğer Serbest Bölge Kullanıcısının faaliyeti söz konusu ürünlere bağlı ise) 13. Başvuru için Bürokrat prosedürleri nasıldır? Serbest Bölge Kullanıcısı statüsüne sahip olmak için (Eğer Anlaşmaya göre Serbest Bölgede faaliyet 1 yıldan az sürdürülmek isteniyorsa) aşağıdaki koşullar yerine getirilmelidir: Bar Limanında gerçekleştirilmesi düşünülen projenin Bar Limanı yetkilileri tarafından analiz edilmesi; Sunulan Plan ile Mekansal Planlama Belgeleri ile uyumsuzluk ise, Liman Alanı için Mekansal Planlama Belgelerinde değişiklik yapılmasına yönelik fizibilite çalışmasının yapılması; Eğer fizibilite çalışmasının sonucu olumlu çıkar ise, Mekansal Planlama Belgelerinde değişiklik yapılması için prosedürün başlatılması; Belirtilen önkoşullar yerine getirildiğinde, Bar Limanı AD Genel Yönetimi tarafından ihale prosedürünün başlatılması önerisi; Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 4

Bar Limanı AD Yönetim Kurulu tarafından ihale prosedürünün başlatılması onayı (ve Anlaşmanın süresine bağlı olarak; Anlaşmanın süresi 31/12/2019 tarihinden sonra devam edecekse, söz konusu onay Karadağ Hükümeti Yetkilisi tarafından da alınmalıdır); Bar Limanı AD yetkili birimi tarafından İhale belgelerinin hazırlanması; Bar Limanı AD Yönetim Kurulu tarafından ihale belgelerinin onayı (ve Anlaşmanın süresine bağlı olarak; Anlaşmanın süresi 31/12/2019 tarihinden sonra devam edecekse, söz konusu onay Karadağ Hükümeti Yetkilisi tarafından da alınmalıdır); Tekliflerin sunulması için Kamu çağrısının yayınlanması; En uygun teklif verenin seçilmesi (Karar Bar Limanı AD Yönetim Kurulu tarafından onaylanmalıdır ve Anlaşmanın süresi 31/12/2019 tarihinden sonra devam edecekse, söz konusu onay Karadağ Hükümeti Yetkilisi tarafından da alınmalıdır); Anlaşmanın yapılmasıdır. Bar Limanı Serbest Bölgesinin faaliyete başladığından beri uyguladığı standart prosedürüne göre, Kullanıcılar Bar Limanı AD şirketine (Serbest Bölge Operatörüne) 10,000.00 Avroluk (+ KDV) Lisans ücretini ödemektedir. Lisans ücreti ve onun ödeme şekli Bar Limanı AD şirketinin Serbest Bölge İşleticinin Kullanıcı ile yaptığı Anlaşmayla tanımlanmaktadır. Lisans ücreti bir defa ödenip süresi sınırsızdır. Uygulamada Lisans ücretinin ödeme şekilleri aşağıdaki gibidir: Serbest Bölgede faaliyetin sürdürülmesi ile ilgili Anlaşma imzalandıktan toplam tutarın ödenmesi; Serbest Bölgede faaliyet sürdürülmesinin birinci yılı boyunca Lisans ücretinin aylık taksitlerle ödenmesi (toplam 12 taksit); Lisans ücretinin yıllık taksitlerle ödenmesi 2,000.00 Avroluk beş yıllık taksidi (+ KDV). Serbest Bölgede faaliyetin başlatılabilmesi için Lisans ücretinin ödenmesi önkoşul değildir. Serbest Bölge Kullanıcılarına 150 Avroluk önceki onay sunma olasılığı mevcuttur. Söz konusu onayla Kullanıcı birkaç aylık deneme süresinde faaliyet göstermektedir (deneme süresi Gümrük İdaresinin vermiş olduğu Karara bağlıdır). Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 5

Deneme süresi bittikten sonra, Serbet Bölgede faaliyet sürdürülmesine yönelik Anlaşma imzalanmaktadır. 14. Serbest Bölgede faaliyet sürdürülmesinin stratejik bir öncelliği var mıdır? Serbest Bölge Kanunu düzenlemelerine göre, Kullanıcılara sunulan ana öncelikler aşağıdaki gibidir: 1. Serbest Bölgede; çevreye, insan sağlığına zarar verecek ve Devlet güvenliğini tehlikeye sokacak faaliyetler hariç,tüm ticari faaliyetler sürdürülebilmektedir. 2. Yabancı yatırımcılara yatırım olanağı, inşa edilmiş tesislerin mülkiyet ediniminin yanı sıra tesislerde faaliyetlerin organizasyonları sağlanmıştır. 3. Serbest Bölgede uzun vadeli olarak ve sabit koşullar altında araziler ve tesislerin kullanılması sağlanmıştır. 4. Serbest Bölgeye getirilen malların çeşidi ve malların Serbest Bölgede kullanım amaçlarına bakılmaksızın, Bölgedeki tesis, altyapı ve ekipmanların bakımı için getirilen mallar gümrük vergileri ve KDV ye tabi değildir. 5. Serbest Bölgeye getirilen mallar sınırsız olarak Bölgede kalabilmekte, sahipleri de üçüncü kişilerle söz konusu malları satabilmektedir. 6. Malların işlenmesi, test edilmesi, araştırılması, tamir edilmesi ya da pazarlama tanıtımı amaçlı kullanılan mallar, geçici olarak Serbest Bölgeden Karadağ ın diğer bölgelerine söz konusu mallar çıkarılabilmekte ya da Serbest Bölgeye getirilebilmektedir. 7. Serbest Bölgeden Karadağ ın diğer bölgelerine piyasaya sürülmesi için gönderilen mallar gümrük, gümrük vergileri ve KDV ye tabidir. 8. Serbest Bölge Kullanıcısı (yabancı kişi) karşılıklılık ilkesine rağmen Bölgede bulunan tesisin mülkiyet edinme hakkına sahiptir. 9. Serbest Bölgede yatırımın yapılması ve gelirin transfer edilmesi serbestliği mevcuttur. Serbest Bölge Kullanıcıları kiralamış oldukları arsada tesis / iş alanı inşa ettiklerinde, Bar Belediyesi tarafından arazi tazminatı sağlanmaktadır. 15. Serbest Bölge altyapısının gelişmişlik düzeyi nasıldır? Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 6

Karadağ Hükümeti Kararı na göre Mart 2000 tarihinden bu yana, Gat V ve Gat III in bir kısmı hariç, Bar Limanı AD nin tüm alanı ve kapasiteleri Serbest Bölge rejiminde bulunmaktadır. Bar Limanı AD nin Serbest Bölge Operatörü Yetkileri Konteyner Terminalı ve Genel Kargo AD alanı için de mevcuttur. Her iki şirketin Serbest Bölge rejimindeki alanı 130 ha dan fazladır. Ancak, Kullanıcıların isteklerine ve gerekli önkoşullara bağlı olarak, söz konusu alan Bar alanına doğru uzatılabilmektedir. 16. Serbest Bölgede, ihracata yönelik üretim yapan firmalara uygun fiyat ve kalitede ham maddeler sağlanabilmekte midir...? Daha önce söylendiği gibi, Serbest Bölgeye getirilen malların çeşidi ve malların Serbest Bölgede kullanım amaçlarına bakılmaksızın Bölgedeki tesis, altyapı ve ekipmanların bakımı için getirilen mallar gümrük vergileri ve KDV ye tabi değildir. 17. Diğer muafiyetler, teşvikler yanı sıra kira fiyatları nelerdir? Serbest Bölgede faaliyetlerin sürdürülmesi için Standart (başlangıç) kira fiyatları aşağıdaki gibidir: Arsa fiyatı: 0.5 Avro/m2/aylık; Açık stok sahaları fiyatı: 1 Avro/m2/aylık; Kapalı stok sahaları fiyatı yük depolaması için: 2 Avro/m2/aylık Kapalı stok sahaları fiyatı üretim faaliyetleri için: 4 Avro/m2/aylık; İş alanı: 10 Avro/m2/aylık. 18. Faaliyet gösteren firma sayısı ve sektörleri nelerdir? Toplam 32 anlaşma yapılmıştır. (18 Karadağlı firma ve 14 yabancı firma ile imzalanmış olan Anlaşmalar). 24 Anlaşma yeniden yükleme, depolama ve mal alış ve satış işlemlerine yöneliktir. 6 Anlaşma gemilerin (ve serbest gümrük mağazaların) mal tedariği işlemlerine yöneliktir. 1 Anlaşma motor yağı tesisin inşa edilmesi için kiralanan arsaya yöneliktir. 1 Anlaşma suni gübre üretimine yöneliktir. Bu Rapor T.C. Podgorica Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği Tarafından Hazırlanmıştır Sayfa: 7