Değişiklik Paketi: 5 10 Kasım 2014 Tarihinde Bakanlar Kuruluna Sunulan, 12 Kasım 2014 tarihindeki Bakanlar Kurulu Toplantısında İlk Görüşmesi Yapılan ve 11 Aralık 2014 Tarihinde Planlama Makamına Geri Gönderilen Ülkesel Fizik Plan Tasarısında Değişiklik Önerileri Değişiklik Konu Başlığı: Yerleşimler ve Tasarım Önlemleri Tasarı Ülkesel Fizik Plan Raporu nda, Bölüm IV Mekânsal Strateji, Bölüm V. Sektör Politikaları ve Bölüm VI Bölge Strateji ve Politikaları kapsamında yer alan Yerleşimler ve Tasarım önlemleri ile ilgili strateji ve politikalara yönelik aşağıda belirtilen 12 Değişiklik düzenlemesi yapılmıştır. 1. Bölüm IV Mekansal Strateji Değişiklik 1 3.Yerleşimler ana başlığı altındaki, 3.1 Ana Mekansal Konular alt başlığı altında sayfa 22 de yer alan (a) Mevcut 3.2.2 paragrafı çıkacak, yerine ekteki yeni 3.2.2 paragrafı ve girecektir (b) Mevcut 3.2.6 paragrafı çıkacak, yerine ekteki yeni 3.2.6 paragrafı ve girecektir. Değişiklik 2 3.Yerleşimler ana strateji konu başlığı altındaki, 3.3 Yerleşimler Mekansal Politikaları başlığı altında 3.3.2 Ana Gelişme Merkezi Olan ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimler stratejisi kapsamında olan, (a) Sayfa 29 ve sayfa 30 yer alan mevcut Politika MS 01 : Ana Hizmet Merkezleri Lefkoşa Gazimağusa ve Girne politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni Politika MS 01 : Ana Hizmet Merkezleri Lefkoşa Gazimağusa ve Girne politika paketi girecektir. (b) Sayfa 31-33 arasında yer alan mevcut, Politika MS 02: Büyüme Kenti politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni Politika MS 02: Büyüme Kenti politika paketi girecektir. (c) Sayfa 33-35 arasında yer alan mevcut, Politika MS 03: Geliştirilecek İlçe Merkezleri politika paketleri çıkacak yerine ekteki yeni Politika MS 03 Geliştirilecek İlçe Merkezleri politika paketi girecektir. (d) Sayfa 35-38 arasında yer alan mevcut Politika MS 04: Kırsal Gelişme Bölgeleri Ana Kırsal Hizmet Merkezleri - Geçiş Kasabaları politika paketleri çıkacak yerine ekteki yeni Politika MS 04 : Kırsal Gelişme Bölgeleri Ana Kırsal Hizmet Merkezleri - Geçiş Kasabaları politika paketi girecektir. (e) Sayfa 38-40 arasında yer alan mevcut Politika MS 05:Topluma (Yerel Halka) Dayalı Alternatif Turizm Merkezi politika paketleri çıkacak yerine ekteki yeni Politika MS 05 Topluma (Yerel Halka) Dayalı Alternatif Turizm Merkezi politika paketi girecektir. (f) Sayfa 42-43 arasındaki mevcut POLİTİKA MS 07: Sakin Şehirler (Cittaslow) paketi çıkacak, yerine ekteki yeni POLİTİKA MS 07: Sakin Şehirler (Cittaslow) politika paketi girecektir. (g) Sayfa 44-45 arasında yer alan mevcut Politika MS 08: Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketleri çıkacak yerine ekteki yeni Politika MS 08 Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketi girecektir. Değişiklik 3 3.Yerleşimler ana strateji konu başlığı altındaki, 3.3 Yerleşimler Mekansal Politikaları başlığı altında sayfa 45 de yer alan, değiştirilmiş şekli ile Politika MS 08 Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketinden hemen sonra, (a) Mevcut Ana Gelişme Merkezleri ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimler Dışındaki Yerleşimler başlığının mevcut numarası 3.3.3.2 çıkacak yerine yeni numaralandırma 3.3.3 girecektir. (b) Numarası 3.3.3 olarak değiştirilen Ana Gelişme Merkezleri ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimler Dışındaki Yerleşimler başlığından hemen sonra yeni 3.3.3.1 Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler paragraf başlığı eklenecektir. (c) Numarası 3.3.3 olarak değiştirilen Ana Gelişme Merkezleri ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimler Dışındaki Yerleşimler başlığı altına yeni eklenecek ekteki 3.3.3.1 Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler paragraf başlığının hemen altında yer alan mevcut Politika MS 09 Herhangi Yeni Rolü 1
Olmayan Diğer Yerleşimler politika paketi çıkacak, yerine ekteki yeni Politika MS 09 Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler politika paketi girecektir. (d) Değiştirilmiş şekli ile Politika MS 09 Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler politika paketinden hemen sonraki mevcut Yerleşmeler dışındaki Kırsal Alanlar paragraf başlığının mevcut numarası 3.3.2.3 çıkacak, yerinde yeni 3.3.3.2 paragraf numarası girecektir. Değişiklik 4 3.Yerleşimler ana başlığı altındaki, 3.3 Yerleşimler Mekansal Politikaları ana başlığı altında, (a) Sayfa 46 da yer alan mevcut 3.3.3 Sürdürülebilir Yerleşimler Politikaları başlığının numaralandırması 3.3.4 olarak değiştirilecektir. (b) Sayfa 47 de yer alan 3.3.4 Yerleşimlerin Koruma, Canlandırma ve Dönüşüm Alanları başlığının numaralandırması 3.3.5 olarak değiştirilecek ve altındaki mevcut Politika MS 14: Koruma, Canlandırma ve Dönüşüm politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni Politika MS MS 14: Koruma, Canlandırma ve Dönüşüm girecektir. (c) Sayfa 48 de yer alan 3.3.5 Kontrollü Gelişme Alanları başlığının numaralandırması 3.3.6 olarak, altındaki 3.3.5.1 Yerleşimlerin Merkezi Alanları (MIA ve Diğer Merkezler) paragrafının numaralandırması 3.3.6.1 olarak değiştirilecektır. (d) Numaralandırılmış değiştirilmiş şekli ile 3.3.6.1 Yerleşimlerin Merkezi Alanları (MIA ve Diğer Merkezler) paragrafının altındaki mevcut Politika MS 15: Merkez Alanları ( MIA ve Diğer Merkezler) politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni Politika MS 15: Merkez Alanları ( MIA ve Diğer Merkezler) girecektir. Değişiklik 5 4. Kırsal Kalkınma ana başlığı altındaki, 4.3 Ana Mekansal Stratejik Politikalar alt başlığı altındaki sayfa 59 da yer alan mevcut 4.3.3. parafgrafından sonra ekteki yeni 4.3.4. paragrafı konulacaktır. Değişiklik 6 9.Koruma Alanları ana başlığı altındaki, 9.3 Ana Mekansal Stratejik Politikalar ana başlığı altında 9.3.5 Tarihi ve Kültürel Miras Alanları Mekansal Politikalar alt başlığı altında syf 139 da yer alan mevcut POLİTİKA MS 50: Tarihi ve Kültür Mirası Alanlarının Korunması politika paketi çıkacak, yerine ekteki yeni POLİTİKA MS 50: Tarihi ve Kültür Mirası Alanlarının Korunması girecektir. 2. Bölüm V Sektör Politikaları Değişiklik 7 2. Ekonomik Gelişme ana başlığı altındaki, 2.3 Emlak Geliştirme - İnşaat sektör ana başlığı altında sayfa 51 ile sayfa 57 arasında yer alan 2.3.3 Sektörel Politikalar tablosunda, ÜFP MEK 4 : Sürdürülebilir Bir Mekânsal Gelişmeyi Sağlamak Amacı İle tablo başlığı altında sayfa 57 de bulunan, mevcut GMEN 16 numaralı politika, buna bağlı mevcut İlişkili Hedef ve Politikalar,bağlantılı mevcut Ölçülebilir Hedefler ile Sorumlu Uygulayıcı Kurum tablo başlıkları altındakiler çıkacak, yerine ekteki yeni GMEN 16 numaralı politika buna bağlı yeni İlişkili Politikalar, yeni Ölçülebilir Hedefler ile Sorumlu Ana Uygulayıcı ve Uygulamayı Deskteyici Paydaş Kurumlar girecektir. 3. Bölüm VI Bölge Strateji ve Politikaları Değişiklik 8 5. Kentsel Gelişme Politikaları ana başlığı altında yer alan 5.1 Gazimağusa-İskele Kentsel Gelişme Bölgesi ana başlığı altında, 5.1.3 Bölge ile İlgili Mekansal Stratejiler ve Sektör Politikaları alt başlığı altında, (a) 5.1.3.2 Yerleşim Birimleri İle İlgili Politikalar kısmında sayfa 19 da yer alan mevcut e paragrafı çıkacak yerine ekteki yeni e paragrafı girecektir. (b) 5.1.3.5 Koruma Alanları kısmında syf. 27 de yer alan mevcut Politika GMS ISKL 25: Koruma Alanları Tarihi ve Kültürel Miras Alanları politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni Politika GMS ISKL 25 : Koruma Alanları Tarihi ve Kültürel Miras Alanları politika paketi girecektir. 2
Değişiklik 9 5. Kentsel Gelişme Politikaları ana başlığı altında bulunan 5.2 Lefkoşa-Girne Kentsel Gelişme Koridor Bölgesi bölge başlığı altında, (a) 5.2.4 Bölgenin Stratejik Rolü, Vizyonu ve Hedefleri kısım başlığı altındaki 5.2.4.2 Bölgenin Hedefleri alt başlığı altında sayfa 48 de yer alan mevcut (6). maddesi nin, (a) paragrafı çıkacak yerine ekteki yeni (a) paragrafı girecektir. (b) 5.2.5 Bölge ile İlgili Mekânsal ve Sektörel Politikalar alt başlığı altındaki, Sayfa 50 de, 5.2.5.1 Bölgenin Kritik Konuları ile İlgili Politikalar altında yer alan mevcut Politika LŞA GRN 01: Lefkoşa ve Girne'nin Büyümesinin Kontrol Altına Alınması politika paketi çıkacak yerine ekteki Politika LŞA GRN01:Lefkoşa- Girne Bölgesinin Büyümesinin diğer Bölgelerin Büyümesi ile Dengelenmesi ve Taşıma Kapasitesine Uygun Gelişmesi Sağlanması yeni politika paketi girecektir. (c) 5.2.5 Bölge ile İlgili Mekânsal ve Sektörel Politikalar alt başlığı altındaki Sayfa 66 da 5.2.5.2 Yerleşim Birimleri İle İlgili Politikalar altında yer alan mevcut Politika LŞA GRN 22: Lefkoşa ve Girne - Ana Kentsel Hizmet Merkezleri politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni Politika LŞA GRN 22: Lefkoşa ve Girne - Ana Kentsel Hizmet Merkezleri politika paketi girecektir. Değişiklik 10 6. Kırsal Gelişme Bölgeleri Politikaları ana başlığı altında bulunan, 6.1 Güzelyurt Akdeniz Kırsal Gelişme Bölgesi bölge başlığı altında, (a) 6.1.3 Bölge ile İlgili Mekansal ve Sektörel Politikalar kısım başlığı altındaki, 6.1.3.2 Yerleşim Birimleri İle İlgili Politikalar altında sayfa 101 de g paragrafının altında yer alan mevcut Politika GZY-AK 11: Lefke, Akdeniz, Tepebaşı, Sadrazamköy, Koruçam, Yeşilırmak ve Bağlıköy - Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni Politika GZY-AK 11: Lefke, Akdeniz, Tepebaşı, Sadrazamköy, Koruçam, Yeşilırmak ve Bağlıköy-Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketi girecektir. (b) 6.1.3 Bölge ile İlgili Mekansal ve Sektörel Politikalar kısım başlığı altındaki, 6.1.3.2 Yerleşim Birimleri İle İlgili Politikalar altında, değiştirilmiş şekli ile Politika GZY-AK 11: Lefke, Akdeniz, Tepebaşı, Sadrazamköy, Koruçam, Yeşilırmak ve Bağlıköy-Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketinden hemen sonra, Sayfa 102 de yer alan mevcut h. Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler paragrafı çıkacak yerine ekteki yeni h. Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler paragrafı girecektir. (c) 6.1.3 Bölge ile İlgili Mekansal ve Sektörel Politikalar kısım başlığı altındaki, 6.1.3.7 Bölge için Ekonomik Gelişme ve Yatırım Fırsatları alt başlığı altında, Sayfa 114 de yer alan mevcut GZY-AK 28: Emlak Geliştirme- İnşaat politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni GZY-AK 28: Emlak Geliştirme- İnşaat politika paketi girecektir. Değişiklik 11 6. Kırsal Gelişme Bölgeleri Politikaları ana başlığı altında, 6.2 Karpaz Tatlısu Kırsal Gelişme Bölgesi bölge başlığı altındaki, 6.2.3 Bölge ile İlgili Mekansal ve Sektörel Politikalar başlığı altında 6.2.3.6 Koruma Alanları alt başlığı altında (a) Sayfa 141 de yer alan mevcut KRPZ-TTLS 18: Dipkarpaz, Büyükkonuk, Kaleburnu, Kaplıca Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni KRPZ-TTLS 18: Dipkarpaz, Büyükkonuk, Kaleburnu, Kaplıca Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketi girecektir. (b) Sayfa 147 de yer alan mevcut KRPZ-TTLS 25: Koruma Alanları Tarihi ve Kültürel Miras Alanları politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni KRPZ-TTLS 25: Koruma Alanları Tarihi ve Kültürel Miras Alanları politika paketi girecektir. Değişiklik 12 6. Kırsal Gelişme Bölgeleri Politikaları ana başlığı altında, 6.3 Mesarya Kırsal Gelişme Bölgesi alt başlığı altındaki, 6.3.3 Bölge ile İlgili Mekansal ve Sektörel Politikalar başlığı altında 6.3.3.2 Yerleşim Birimleri İle İlgili Politikalar alt başlığı altında syf. 164 de yer alan mevcut MSRY 08: Köy Merkezleri politika paketi çıkacak yerine ekteki yeni MSRY 09: Köy Merkezleri politika paketi girecektir. 3
Ekler. Yerleşimler ve Tasarım Önlemleri Değişiklikleri EK 1. Bölüm IV. Mekansal Strateji Altındaki Yerleşimler ve Tasarım Önlemleri Değişiklikler 1. Değişiklik 1 2. Değişiklik 2 3. Değişiklik 3 (c) 4. Değişiklik 4(b) ve (d ) 5. Değişiklik 5 EK 2. Bölüm V Sektör Politikaları Altındaki Yerleşimler ve Tasarım Önlemleri Değişiklikler 6. Değişiklik 6 EK 3. Bölüm VI Bölge Strateji ve Politikaları Altındaki Yerleşimler ve Tasarım Önlemleri Değişiklikler 7. Değişiklik 7 8. Değişiklik 8 9. Değişiklik 9 10. Değişiklik 10 11. Değişiklik 11 12. Değişiklik 12 4
EK 1: Bölüm Bölüm IV. Mekansal Strateji Altındaki Yerleşimler ve Tasarım Önlemleri Strateji ve Politikaları Değişiklikleri Değişiklik 1 : 3.Yerleşimler ana başlığı altındaki, 3.1 Ana Mekansal Konular alt başlığı altında syf 22 de yer alan (a) Mevcut 3.2.2. paragrafı çıkacak, yerine aşağıdaki yeni 3.2.2 paragrafı girecektir. 3.2.2 Yeni büyüme merkezleri oluşturmak: Ekonomik ve nüfus açıdan baskın ve hızlı büyüyen Lefkoşa ve Girne nin ekonomik faaliyetler ve nüfus büyümesinin dengelenmesini sağlayacak, gelecekteki yatırımların ve istihdam alanlarının yönlendirileceği yeni büyüme odakları ve çekim merkezleri oluşturmak; (b) Mevcut 3.2.6 paragrafı çıkacak, yerine aşağıdaki yeni 3.2.6 paragrafı girecektir. 3.2.6. Sürdürülebilir Gelişme Desenleri ve Dokuları oluşturmak: Gelişmelerin, toplumsal olanakların, hizmetlerin, iş olanaklarının ve altyapının bulunduğu konumlarda odaklanması, kentleşme maliyetini artıran, doğal çevreyi tahrip eden, dağınık, parçacı, yaygın ve yollar boyu gelişme desenlerini toparlamak bütünleştirmek ve yürünebilir yerleşimler oluşturmak; Değişiklik 2 3.Yerleşimler ana başlığı altındaki, 3.3 Yerleşimler Mekansal Politikaları alt başlığı altında 3.3.2 Ana Gelişme Merkezi Olan ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimler stratejisi kapsamında olan, (a) Sayfa 29 ve sayfa 30 yer alan mevcut Politika MS 01: Ana Hizmet Merkezleri Lefkoşa Gazimağusa ve Girne politika paketi çıkacak yerine aşağıdaki yeni Politika MS 01: Ana Hizmet Merkezleri Lefkoşa Gazimağusa ve Girne politika paketi girecektir. POLİTİKA MS 01: Ana Kentsel Hizmet Merkezleri Lefkoşa, Gazimağusa ve Girne Amacı Büyük Kentlerin Kriterleri ve Özellikleri Ülkesel ve bölgesel düzeyde Ana Kentsel Hizmet Merkezi olarak ülkeye ve bölgelerine hizmet veren, ülkenin büyük kentsel yerleşimleridir. Lefkoşa, bu kapsamda olan 1. Kademedeki, Girne ve Gazimağusa ise 2. kademedeki yerleşimlerdir. Amaç: Gazimağusa İskele bölgesinde, yeni gelişme fırsatları sunularak, ekonomik faaliyetler, nüfus ve hizmetler bakımından büyümesi; Lefkoşa ve Girne nin taşıma kapasitesinin kaldırabileceği düzeyde gelişmesi desteklenerek, diğer Ana Gelişme Merkezi olan ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimlerin gelişmesini ve rekabet edebilirliğini engellemeyecek şekilde, Lefkoşa ve Girne ile Gazimağusa arasında, nüfus artış hızının, nüfusun, ekonomik gelişmelerin ve hizmetlerin dağılımının dengelenmesi; Lefkoşa, Girne ve Gazimağusanın Ana Kentsel Hizmet Merkezleri olarak rollerini sürdürmelerinin sağlanmasıdır; Ülkesel ve hizmet verdikleri bölgeler düzeyinde ticaret, sağlık, eğitim ve iş olanaklarının yer aldığı, ana sosyal hizmetler ve istihdam merkezleridir. Piyasanın yatırım / özellikle emlak geliştirme alanında öncelikle tercih ettiği yerleşimlerdir. Yerleşmeler Lefkoşa, Gazimağusa ve Girne : Başkent Lefkoşa: Lefkoşa Gönyeli, Hamitköy, Haspolat, Alayköy ve Kanlıköy yerleşimlerin oluşturduğu bir yerleşimler kümesinden oluşmaktadır. İşlevsel olarak bir bütünü oluşturan birleşik tek bir kent olarak kabul edilebilir. Ülkenin gelişmiş hizmetlere, ulaşım altyapısına sahip, en büyük kentsel yerleşimn olma özelliklerine bağlı olarak, bir çekim merkezleri olması nedeniyle ulaşım, altyapı ve hizmetler üzerinde yoğun talep vardır. Girne: Karşıyaka, Lapta, Alsancak ve Çatalköy yerleşimlerinden oluşan, kentsel niteliklere sahip bir yerleşim birimleri kümesi haline gelmiştir. Alanın merkezindeki, Girne Belediye Sınırları içinde kalan, Girne, Ozanköy, Beylerbeyi, Karakum, Doğanköy, Zeytinlik, Karaoğlanğlu ve Karaman yerleşimleri kümesinden oluşan birleşik kentsel alan olarak kabul edilebilir. Piyasanın yatırımlar için tercih ettiği, Turizm Başkenti olarak kabul edilen, gelişmelerin hızlı ve yaygın olduğu ve ülke içinde baskın role sahip bir yerleşimdir. Ülkenin ekonomik gelişmesinde yatırımlar ve istihdamdaki önemli payı ve bu özelliklerine bağlı olarak iç göç ve nüfus hareketi için çekim merkezi olması nedeniyle, ulaşım, altyapı ve hizmetler üzerinde oluşan yoğun talebin taşıma kapasitesini zorlamaktadır. Gazimağusa: Gazimağusa ve Tuzla yerleşimini içine alan kentsel alanı kapsamaktadır. Kent sınırlarının ötesine taşmıştır. İskele ilçesini de içine alan geniş bir etki ve hizmet alanı vardır. 5
Ana Strateji Hedef ve Politikalar (1) Piyasanın, özellikle emlak geliştirme amaçlı yatırımlar için tercih ettiği ve gelecekteki stratejik amaçlı gelişmeler için belirlenmiş yerleşimlerden, Gazimağusa- İskele bölgesinin ekonomik faaliyetler ve nüfus bakımından büyümesi, desteklenecek, Lefkoşa ve Girne nin taşıma kapasitesinin kaldırabileceği düzeyde gelişmesi ve yükünün hafifletilmesi sağlanacaktır. Ana Mekansal Stratejisi çerçevesinde, özgün konumu ve karakterine zarar vermeden, yerleşimlerin ülkesel düzeyde Ana Kentsel Hizmet Merkezler olarak rollerini sürdürmelerini sağlayacak gelişmeler desteklenecektir. (2) Lefkoşa-Girne Bölgesinin gelişmesinin, diğer Bölgelerin gelişmesi ile dengelenebilmesi, yığılmaların yükünün azaltılabilmesi, bölgenin taşıma kapasitesinin kaldırabileceği düzeyde ve diğer Ana Gelişme Merkezi olan ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimlerin gelişmesini ve rekabet edebilirlğini engellemeyecek şekilde devam edebilmesi için (a) Bölgeye yönelik talebin ülkenin diğer bölgelerinde, yeni çekim alanları olarak belirlenmiş diğer Ana Gelişme Merkezleri ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimlerine yönelmesi desteklenecek ve teşvik edilecektir. (Bknz. Bölüm IV, Mekânsal Strateji, Politika MS 02, Politika MS 03, Politika MS 04, Politika MS 05 ve Politika MS 06) (b) (c) (d) Konut veya diğer amaçlar için yapılaşmış alanların arasında kalan boş alanların doldurulması teşvik edilecektir. Turizm, hizmetler ve ticaret sektörlerinin diğer bölgelerde ve Ana Gelişme Merkezi olan ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimlerde gelişebilmesi için bu bölgelerin Girne ve Lefkoşa ile rekabet edebilirliğinin artıracak, daha avantajlı olmaları sağlayacak ekonomik, mali ve arazi kullanım, ulaşım, altyapı, yapılaşma politikalarını kapsayan mekansal planlama ve diğer destekleneyici nitelikteki alanlarda özel teşvik edici düzenlemeler geliştirilecektir. Bölgenin kendi ihtiyacı dışında olan sağlık eğitim alanındaki hizmetler okullar klinikler hastanelerin ülkenin diğer bölgelerinde, yeni çekim alanları olarak belirlenmiş diğer Ana Gelişme Merkezleri ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimlerine yönelmesi desteklenecek ve teşvik edilecektir. (Bknz. Bölüm IV, Mekânsal Strateji, Politika MS 02, Politika MS 03, Politika MS 04, Politika MS 05 ve Politika MS 06) (3) Gazimağusa nın ana hizmet merkezi ve büyüme kenti rollerini yerine getirebilmesi için gelişmesi desteklenecek ve teşvik edilecektir. (4) Her 3 Büyük Kentsel Yerleşmenin teknik altyapı ve sosyal altyapısı iyileştirilecek ve geliştirilecektir. Bunun için, (a) (b) (c) (d) (e) (f) Toplumsal hizmetler kullanım alanları, kamusal yeşil alanlar ve benzeri rekreasyon alanları arttırılacaktır. Bunun için, kent içindeki, yapılaşmış alanlar arasında kalan yüksek değerdeki tarımsal arazilerin, içinde bina gerektirmeyen, futbol ve benzeri diğer türden spor, kamp alanı ve benzeri kullanımlar için ayrılacak, özellikle nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu alanlarda ise açık alan ihtiyacını karşılamaya yönelik kamulaştırmalar yapılacaktır. (Bknz. Bölüm V, Sektör Politikaları, Sosyal Altyapı, Rekreasyon ve Açık Alanlar) Eksik olan bölgelerde okullar arttırılacak, kalabalık okullarda sınıf ve toplam öğrenci sayısı standart seviyelere getirilecektir. (Bknz. Bölüm V, Sektör Politikaları, Eğitim) Lefkoşa daki hastane geliştirilecek ve üst akademik düzeye çıkarılacak Gazimağusa Hastanesi tam donanımlı hastane haline getirilecektir. (Bknz. Bölüm V, Sektör Politikaları, Sağlık) Mevcut teknik altyapı iyileştirilecek ve geliştirilecektir. Konut ve ekonomik gelişme sektörlerine yönelik gelişmelerin gerekli altyapının olduğu yerlerde veya eş zamanlı olarak gerçekleşmesini sağlamak için gelişmelerin onaylanması altyapının sağlanması koşuluna bağlanacaktır. Kıyıları rehabilite edilerek, halkın erişimi arttırılmasını sağlayacak düzenlemeler destelenerek teşvik edilecektir. (5) Her 3 Büyük Kentsel Yerleşimde erişilebilirliğinin artırılması, merkezlerin ve destekleyici faaliyetlerin geliştirilmesi sağlanacaktır. Bunun için, (a) Merkezi kentsel alanlarda trafik sıkışıklığı azaltılacaktır. 6
Özellikleri, Gerekli / Önerilen Arazi Kullanım - Faaliyetleri: Uygulama (b) (c) (d) (e) (f) Merkezi ticaret alanı korunacak, dış bölgelerdeki alt merkezlerin gelişmesi sağlanacaktır. Tarihi ve kültürel miras envanter ve tipoloji çalışmaları yapılacak ve bölgedeki yapılaşma karakteri belgelenerek koruma stratejileri uluslararası standartlar ile belirlenmiş envanter çalışmalarına dayanan yöntemler belirlenecektir Kamu yönetimi veya turizm gibi ana destekleyici faaliyetler geliştirilecek veya yeni roller belirlenecektir. Toplu taşımacılık ve yaya ulaşımı geliştirilecektir. Kentsel çevre ve mekân kalitesi geliştirilecek ve iyileştirilecektir. Kamu yönetimi binaları, alış- veriş merkezleri, ihtisaslaşmış meslek büroları, çeşitli ihtisaslaşmış alanlarda doktorlar, finans kuruluşlarının, bankaların merkezleri, kuyumcular, büyük hastaneler, büyük spor kompleksleri, futbol tesisleri, üniversiteler, tiyatro, sinema, kültür ve sanat merkezleri, kütüphaneler, büyük otobüs terminali, oteller vb. Uygulama katılımcı bir yaklaşımla ve sektörlerle işbirliği içinde gerçekleştirilecektir. (Bknz. Bölüm VII, Uygulama, İzleme ve Gözden Geçirme, Politika UYG 01) (b) Sayfa 31-33 arasında yer alan mevcut, Politika MS 02: Büyüme Kenti politika paketi çıkacak yerine aşağıdaki yeni Politika MS 02: Büyüme Kenti politika paketi girecektir. POLİTİKA MS 02: Büyüme Kenti (leri) Amacı Ülke düzeyinde, ekonomik faaliyetlerin, yatırım fırsatlarının ve hizmetlerin yoğunlaştığı Girne Lefkoşa Bölgesi odağına dayalı, dengesiz büyümeyi, yoğun gelişmelerin ve sektörel yığılmaları dengelemek, yığılmaların yükünü azaltmak, ekonomik faaliyetlerin, yatırım fırsatlarının ve nüfusun bölgeler ve yerleşimler arasında dengeli dağılımını sağlamak; bunun için, gelecekteki yeni iş ve istihdam olanakları, nüfusun yeni konut, iş alanı talebi için yeni ekonomik çekim merkezi(leri) / büyüme odağı(ları) belirlemek; Büyüme Kenti Seçim Kriterleri ve Özellikleri Yerleşimler ve Özellikleri Yerleşimin Özellikleri (1) ÜFP nin kıyı üzerindeki gelişim baskısını rahatlatma ve iç bölgelere doğru büyümeyi canlandırma politikasına uygun olarak, kıyı dışında iç bölgelere doğru büyüme olanağına sahip olması; (2) Gelişime için belirlenmiş alanı, planda korunması öngörülen verimli tarım toprakları üzerinde olmaması; (3) Ülkesel ve bölgesi düzeyde önemli bağlantı yollarına erişimi olması, ancak yollarboyu lineer gelişmeye yol açmayacak, uygun maliyetli altyapı ve çevre dostu kompakt /toplu gelişmenin sağlanmasını kolaylaştırıcı bir konumda olması; (4) İstihdam olanaklarının mevcut olduğu ve genel hastaneleri, ortaöğretim okulları ve üniversiteler, eğlence dinlence olanakları, süpermarketler ve dayanıklı tüketim malları satan dükkânlar gibi daha geniş alana hizmet veren önemli hizmet olanaklarının bulunduğu yerlerde ya da bu niteliklere sahip büyük bir merkezin yakınında bulunması; (5) Hali hazırda gelişmiş altyapıya sahip bir yerleşim olması; ÜFP, öngörülen nüfus artışı sonucu yeni nüfusa/yeni konut talebine yer temin etmek ve doğudaki gelişimi dengelemek için, yukarıda belirtilen kriterlere uygun ağırlıklı büyüme Gazimağusa ve yakın çevresi olmak üzere, Gazimağusa ve iskele yerleşimleri Büyüme Kenti olarak önermektedir. Gazimağusa, İskele, (1) Gazimağusa: Ülkenin üçüncü büyük kentsel yerleşmesidir. Lefkoşa ve Girneden sonra en yüksek sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi ve nüfusu, üniversite kampusleri, liman, kapalı Maraş Bölgesi, zengin tarihi ve kültürel mirası, eğitim ve sağlık altyapısı, ulaşım bağlantıları ve turizm, sanayi ve üniversiteye bağlı yeni teknolojik gelişme alanlarında yüksek potansiyeli ile yeni ana çekim merkezi, ekonomik faaliyetler ve nüfus bakımından yeni büyüme odağı olma potansiyeli en yüksek kentsel yerleşimdir. (2) İskele: En küçük ve en az nüfuslu ilçe merkezidir. Piyasanın emlak geliştirme ve turizm için tercih ettiği bir bölgedir. Kırsal nitelikli faaliyetlerin yanı sıra kentsel faaliyetler bir arada 7
Ana Strateji ve Politikalar bulunmaktadır. Bu bakımdan potansiyeli vardır. Altyapısı, hizmetleri gelişmiş değildir. Verimli tarım alanları vardır. Kıyı Bölgesi gelişme baskı altındadır. Büyüme Odağı olma potansiyeli yüksek Gazimağusa ile yakınlığı, etkileşim altında olması, ve Geliştirilecek İlçe Merkezi olması nedeni ile Gazimağusa ile birlikte ekonomik faaliyetler, hizmetler ve nüfus bakımından büyümeden pay alma potansiyeli yüksek olan Kentsel nitelikte bir yerleşimdir. Büyümesi desteklenecek: Büyüme kentlerinin; öngörülen ÜFP süreci içerisinde (1.Aşama 5 yıl içinde, 2.Aşama 6-10 yıl içinde), nüfus artışı doğrultusunda, halka açık alanlar, okul, sağlık, temel alışveriş, ticaret ve benzeri hizmetlerin gelişmesi için olanak sağlayacak yeterli miktarda ve uygun konumda araziye sahip olması sağlanacaktır. İlk 10 yılsonunda Gazimağusa nın büyümesi, iş istihdam olanakları, nüfus artışı, Girne ile dengelenecektir. Bunun için, (1) 2021 yılına kadar olan ilk 6 yıllık dönemde başlanarak, Gazimağusa-İskele bölgesinde, kıyı alanları dışında kalan, özellikle batıda Mesarya yönündeki kıyıdan uzak bölgelerde iş ve istihdam alanları yaratılması teşvik edilecek ve desteklenecektir. Buna bağlı olarak yeni nüfus yerleşimleri için, konut ve gerekli hizmet alanlarının oluşmasını sağlayacak yatırımlar desteklenecek ve teşvik edilecektir. Plan dönemi sonuna kadar Gazimağusa nın nüfus artışı, ekonomik faaliyetler, iş ve istihdam olanakları, hizmetler bakımından büyümesi Lefkoşa ve Girne ile dengelenecek, böylece Lefkoşa, Girne ve Gazimağusa arasında dengeli gelişme sağlanmış olacaktır. (2) Kentin, toparlanmış bütünleşmiş kompakt bir gelişmeyi sağlayacak şekilde, yaşam kalitesi ile ilgili gereklililer, nüfusları, nüfus yoğunluğu, gelişme için gerekli alan ihtiyacı ve benzeri ekonomik gelişme göz önüne alınarak, ve Ülkesel Fizik Planda öngörülen büyüme hedeflerine, büyüme hızlarına, nüfuslarına ve taşıma kapasitelerine uygun olarak gelişmesini sağlayacak şekilde planlanacaktır. (bknz Bölüm IV Mekansal Strateji, Yerleşimler, Ana Mekansal Stratejik Politikalar,POLİTİKA MS10 Yerleşimlerin Makroformu/ Üstbiçimleri; Koruma Alanları /Ana Mekansal Stratejik Politikalar, POLİTİKA MS 46: Verimli Tarım Topraklarının Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı ) (3) Yerleşimlerin genişleyerek verimli tarım alanları içerisinde büyümesinin önlenmesi amacıyla, büyüme hedeflerine, büyüme hızlarına, nüfuslarına ve taşıma kapasitelerine uygun olarak gelişme alanları belirlenecektir. Gelişme ve büyüme alanları belirlenirken; (a) (b) Tarım toprakları, AKK 1 ya göre tarıma en elverişsiz olan, tarım dışı arazilere öncelik verilecek ve bu ihtiyaçlar VIII. Sınıftan IV. sınıf tarım topraklarının bulunduğu alanlara doğru bir öncelik sırası gözetilerek gelişme alanına dahil edilecektir. (bknz Bölüm IV Mekansal Strateji, Koruma Alanları /Ana Mekansal Stratejik Politikalar, POLİTİKA MS 46: Verimli Tarım Topraklarının Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı ; Bölüm V, Sektör Politikaları, Ekonomik Gelişme/ Tarım,TAR 16 ve CEV 13) Yapılaşmış alanlar içerisinde kalan ve henüz yapılaşmamış ve tarımsal norm büyüklüğünde olan verimli tarım topraklarının, kentsel yaşam kalitesini artırmak ve gelecekte herhangi bir kriz durumunda gıda ihtiyacını karşılayabilme gereklilikler göz önüne tutularak, yerleşimlerin gelişme alanlarına dahil edilebilmesi ve rekreasyonel amaçlı kullanılması desteklenecek ve teşvik edilecektir. (bknz Bölüm IV Mekansal Strateji, Koruma Alanları /Ana Mekansal Stratejik Politikalar, POLİTİKA MS 46: Verimli Tarım Topraklarının Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı ) (4) Kentsel gelişme, uygun maliyetli altyapı planlamasına olanak sağlayacak şekilde kümelendirilecektir. (5) Gerekli teknik altyapı ve hizmetlerle birlikte koordineli bir şekilde aşamalı olarak gelişmeye açılmak üzere yeni konut gelişme alanı ayırılacaktır. (6) Su, kanalizasyon, elektrik ile haberleşme ve benzeri temel teknik altyapının, geliişmeye uygun konum ve alanlarda ve uygun maliyetli şekilde gerçekleşmesi, geliştirilmesi sağlanacaktır. (7) Kirlilik yaratmayacak sanayi, ticaret türleri ve benzeri iş ve istihdam için uygun konumda yeterli miktarda alanlar ayrılacaktır. (8) Yeni gelişme alanlarındaki, yatırımlarda, gerekli teknik altyapı, eğitim, sağlık, sosyal hizmetler, eğlence dinlence, rekreasyon ve benzeri türden nüfusun ihtiyacını karşılayacak 1 Arazi Kullanım Kabiliyeti 8
Özellikleri, Gerekli / Önerilen Arazi Kullanım - Faaliyetler temel olanaklar için yeterli alanların ayrılması teşvik edilecektir. (1) Yeni konut ve istihdam alanları su, kanalizasyon, elektrik ve haberleşme teknik altyapısı, düşük ve orta gelirli kesimler için bedeli ödenebilir konut, eğitim, sağlık, eğlence dinlence alanları ve günlük gereksinimlere yönelik perakende ticaret amaçlı hizmetlerini içerecek şekilde gelişmesi desteklenecek ve teşvik edilecektir.. (2) Kamusal açık alanlar için bölge ayrılacak, yatırımlarda bu açık alanların, erişim yollarının ve gerekli toplumsal hizmet alanlarının sağlama zorunluluğu getirilecektir. Ana Arazi Kullanım Gereklilikleri: (1) Yeni nüfus için uygun konumlarda yeterli miktarlarda yeni konut alanları;. (2) Ülkesel Fizik Planda Bölge için öngörülen ekonomik gelişme sektörleri alanlarında uygun konumda ve miktarda gelişme / yatırım alanları : (3) Eğitim, sağlık, toplum merkezleri ve benzeri sosyal altyapılar, erişim yolları, yürünebiir bir kent için gerekli yaya ulaşım ağları, çevre düzenlemesi yapılmış kamuya açık alanları, eğlence dinlence olanakları, temel gıda alışverişi ve benzeri temel ortak ihtiyaçlara yönelik arazi kullanımları için uygun konumda yeterli miktarda gelişme Uygulama (1) Gazimağusa İskele Bölgesinde ekonomik faaliyetleri ve nüfus bakımından büyümeyi sağlayacak politikalar ile bunları tamamlayacak ve destekleyecek mekansal gelişme politikaları, Lefkoşa-Girne Bölgesi nin yükünün hafifletilmesini, diğer Ana Gelişme Merkezi olan ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimlerin gelişmesini ve rekabet edebilirlğini engellemeyecek şekilde ve taşıma kapasitesinin kaldırabileceği düzeyde gelişmesini sağlanacak politikalar ile eş zamanlı olarak yürürlüğe konulacaktır. (2) Kapalı Maraşın Gazimağusa kenti yakın çevresi ve Bölgenin tümünü ile bütünleşme senaryolarına bağlı alternatif ekonomik büyüme ve mekansal gelişme stratejileri geliştirilecektir. (3) Gelecekteki gelişmelerde yatırımcıların, sosyal tesisler, çevre düzenlemesi ile eğlence dinlence için halka açık alanların oluşmasına destek vermesini sağlayıcı teşvik modelleri geliştirilecektir. (4) Büyüme Bölgesi Ğazimağusa İskele Bölgesi ve bölgedeki ama büyüme kenti Gazimağusa ve ekonomik faaliyetler, hizmetler ve nüfus bakımından büyümeden pay alma potansiyeli yüksek olan Geliştirilecek İlçe Merkezi İskele ve yakın çevresi için Belediyeler, Üniversiteler ve ilgili sektörel kurumlarla işbirliği ile İmar Planı(ları) hazırlanacaktır. Planın(ların) etkili olarak uygulanması için işbirliği,koordinasyonu sağlayan ve müzakereci süreçleri içeren, STK lar tarafından desteklenen modeller geliştirilecektir. (5) (a) Elektrik, telekom, su, atık su ve katı atık ve benzeri altyapının yapılması için hizmet sağlayıcıları ile işbirliği yapılacaktır. (b) (c) (d) Mümkün olan yerlerde toplu taşıma bağlantılarının kurulması için yerel otobüs hizmetleri ile görüşmeler yapılacaktır. Nüfus büyüklüğüne bağlı olarak ihtiyaç duyulacak olan ilköğretim okulu ile sağlık merkezleri yapımı için planlamalar yapılacak ve bütçe ayıracaktır. Sosyal tesisler ile çevre düzenlemesi amacı ile arazi sağlamanın ekonomik anlamda daha uygun olması için yatırımcıların daha büyük arazi parsellerini toplaması teşvik edilecektir. Uygulama katılımcı bir yaklaşımla, Belediyeler, sektörler, üniversiteler ve sivik toplum örgütleri ile işbirliği içinde gerçekleştirilecektir. (Bknz. Bölüm VII, Uygulama, İzleme ve Gözden Geçirme, Politika UYG 01) 9
(c) Sayfa 33-35 arasında yer alan mevcut, Politika MS 03: Geliştirilecek İlçe Merkezleri politika paketleri çıkacak yerine aşağıdaki yeni Politika MS 03 Geliştirilecek İlçe Merkezleri politika paketi girecektir. POLİTİKA MS 03: Geliştirilecek İlçe Merkezleri Amacı Geliştirilecek İlçe Merkezi özellikleri Yerleşimler Yetersiz işlev, hizmet ve ekonomik yapıya sahip ilçe merkezi olan Güzelyurt un ve İskele nin yönetsel alanı içerisindeki yerleşimlerin ortak ihtiyacı olan hizmeti karşılayabilmeleri ve rollerini sürdürebilmeleri için işlevlerinin geliştirilmesinin sağlanması. Güzelyurt ve İskele Güzelyurt ve İskele ilçeleri 1998 yılında yapılan düzenlemeyle oluşturulmuştur. Merkezi yönetimin yerinden yönetim hizmet birimlerinin yer aldığı, yönetsel sınırları içinde hizmet sunan yerleşimlerdir. Güzelyurt, İskele Güzelyurt: Lefkoşa, Gazimağusa ve Girne den sonra KKTC nin dördüncü büyük ilçe merkezidir. KKTC nin en önemli akiferi bu yerleşim birimindedir. Kent akiferin üzerinde gelişmiştir. Ülkenin en verimli tarım topraklarının yoğun olarak bulunduğu bölgedir. El değmemiş kıyıları vardır ve kıyının bir bölümü ÖÇKB dir. Planlama açısından gelecek belirsizliği nedeniyle piyasanın yatırımlar için tercih ettiği bir yerleşim değildir. Narenciye alanları ve tarıma dayalı ekonomisi ile bir agro-kenttir. Akiferin tuzlanmasına bağlı olarak toprağın da tuzlanması sonucu narenciye üretiminde gerileme olmuştur. Ancak gerek ekonomik gerekse peyzaj değeri ile kent agro-kent özelliğini korumaktadır. İskele: En küçük ve en az nüfuslu ilçe merkezidir. Kumsalları olan kıyıları vardır. Piyasanın emlak geliştirme ve turizm için tercih ettiği bir bölgedir. Kırsal nitelikli faaliyetlerin yanı sıra kentsel ve kırsal faaliyetler bir arada bulunmaktadır. Altyapısı, hizmetleri gelişmiş değildir. İlçe merkezi olarak gerekli hizmetleri verecek yeterlilikte değildir. Verimli tarım alanları vardır. Kıyı Bölgesi gelişme baskı altındadır. İskele, Gazimağusa ile birlikte işlevsel olarak bir kentsel koridor olarak gelişmektedir. Ana Büyüme Kenti olarak öngörülen ve Gazimağusa ile yakınlığı, etkileşim altında olması nedeni ile Gazimağusa ile birlikte ekonomik faaliyetler, hizmetler ve nüfus bakımından büyümeden pay alma potansiyeli yüksek olan kentsel nitelikte bir yerleşimdir. Stratejik Hedef ve (1) 3 üncü kademedeki yerleşimlerin nüfus eşiğine ulaşmasını sağlamak için istihdam yaratan Politikalar ve mukayeseli üstünlüklerine uygun olan ekonomik gelişme sektörlerinin gelişmesi desteklenecektir. İlçe merkezi olarak rollerinin gereklerini yerine getirebilmesi ve etki alanı/pazar alanı olan ilçenin tümüne gerekli hizmetleri verebilecek yeterliliğe ulaşması sağlanacaktır. Su kaynaklarının, verimli tarım topraklarının ve kıyılarının korunması ve bu hassas alanların özgün karakterlerine zarar vermeyecek şekilde büyümeleri ve gelişmeleri desteklenecektir. (2) Güzelyurt: Sahip olduğu ülkenin en önemli akiferi, en verimli toprakları, peyzajı ve özgün karakteri korunarak, agro-kent olarak sınırlı ve kontrollü gelişmesi teşvik edilecek, desteklenecektir. Bu strateji doğrultusunda, özgün bitki örtüsü korunacak; KKTC Su Temin Projesi ile Türkiye'den gelecek olan suya bağlı olarak tarım sektöründe meydana gelecek gelişmeler uygun olarak tarımsal gelişme potansiyelinin kullanalabilmesi ve geliştilebilmesi için Sulu Tarıma Uygunluk Sınıflaması ve Arazi Kullanım Kabiliyeti sınıflamasına göre en verimli tarım toprakları ve tarımsal araziler, korunacak ve sadece tarımsal üretim amacı ile kullanılmasını sağlanacak; tarımsal arazilerin bütünlüğünü koruyan, tarımsal arazileri bölmeyen küçültmeyen, parçalamayan, konut grupları veya yapılaşmış bölgelerde aradaki boşlukların hassas doğal ve özgün karakterine ve kültürel değerlerine uygun olarak doldurulmasına yönelik yeni gelişmeler desteklenecek ve teşvik edilecektir.(bölüm IV Mekansal Strateji / Koruma Alanları /Tarım Toprakları, POLİTİKA MS 46; ve Bölüm V, Sektör Politikaları, Ekonomik Gelişme/ Tarım,TAR 16 ve CEV 13) (3) İskele: Sahip olduğu verimli tarım toprakları, kıyıları korunarak büyümesi ve gelişmesi teşvik edilecek, desteklenecektir. Bu strateji doğrultusunda, verimli tarımsal nitelikli arazilerin bütünlüğünü koruyan, konut grupları veya yapılaşmış bölgelerde aradaki boşlukların hassas, doğal, özgün karakterine ve kültürel değerlerine uygun olarak doldurulmasına yönelik yeni gelişmeler desteklenecek ve teşvik edilecektir. Altyapısı olmayan mevcut konut alanlarının geliştirilmesi, rehabilite edilmesi ve eksik altyapıların tamamlanması sağlanacaktır. (4) Ekonomik yapılarının, etkinliklerinin geliştirilmesi için; (a) Turizm gibi ana destekleyici faaliyetler geliştirilecek veya yeni roller belirlenecektir. 10
(b) Yöresel ihtiyaçlara yönelik daha çok perakende ticaretin ve işyerlerinin geliştirilmesi ve çeşitlendirilmesi desteklenecektir. (c) Atölye tipi endüstri ve küçük sanayi sitesi oluşturulacaktır. Mevcutlar geliştirilecektir. (5) Kamu Yönetimi Hizmetleri yaygınlaştırılacaktır. (6) Sosyal ve Kültürel Etkinliklerinin geliştirilmesi için; (a) Tarihi ve kültürel değere sahip alanları korunarak geliştirilecek ve çekim alanları haline getirilecektir. (b) Yöresel festivaller, ve benzeri bölge ürünlerini tanıtıcı, bölgeye çekimi sağlayıcı, bölgenin tarihi kültürel ve doğal değerleri tanıtıcı, hizmet verdiği alandaki üreticileri destekleyeci tüketici ile buluşmasını sağlayıcı nitelikteki etkinlikler teşvik edilecektir. (7) Ülke ve Bölge düzeyinde ulaşım bağlantısını sağlayan otobüs terminalleri geliştirilecektir. (8) Teknik Altyapının iyileştirilmesi için; (a) Kanalizasyon, yol ve benzeri teknik altyapı geliştirilecektir. Güzelyurt ta akifer üzerinde yer alan tüm yerleşimler kanalizasyon sistemine bağlanacaktır. (b) İnternet erişiminin iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılması desteklenecek ve teşvik edilecektir. (9) Sosyal altyapının, hizmet alanının ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde geliştirilmesi için; (a) (b) (c) (d) (e) (f) Tüm Güzelyurt Akdeniz Bölgesine, kalitesi yüksek tam teşeküllü üçüncü basamak sağlık hizmeti veren hastane altyapı oluşturulacaktır. (Bknz.Bölüm V, Sektör Politikaları, Sosyal Altyapı/Sağlık, SAĞ 10 ) İskele de, Bafra Turizm Alanı dâhil tüm bölgeye hizmet verecek ikinci basamak sağlık hizmeti merkezi açılacaktır. Eğitim hizmetleri olanakları iyileştirilecektir. Sağlık hizmetleri olanaklarının iyileştirilmesi sağlık evi gibi kamusal hizmet birimlerinin geliştirilmesi desteklenecektir. Sosyal yardım hizmetleri olanakları geliştirilecektir. Eğlence dinlence, rekreasyon ve benzeri türden nüfusun ihtiyacını karşılayacak temel olanakların geliştirilmesi teşvik edilecektir. (10) Yeni gelişmelerin ölçeğe karaktere ve dokuya uyumlu olması için; (a) (b) (c) Yeni gelişmelerde kentsel ölçeğe, karaktere ve dokuya uyumlu projeleri teşvik edilecek ve desteklenecektir. Binalarda enerji tasarrufu yapılması teşvik edilecek ve desteklenecektir. Tarihi ve kültürel miras envanter ve tipoloji çalışmaları yapılacak ve bölgedeki yapılaşma karakteri belgelenerek koruma stratejileri uluslararası standartlar ile belirlenmiş envanter çalışmalarına dayanan yöntemler belirlenecektir. Gerekli / Önerilen Arazi Kullanım - Faaliyetler (1) Alış- veriş alanları, büyük ve çeşitliliği olan ticaret ve ofisler, hiper marketler, (2) Yöresel ve tarımsal ürünlere dayalı haftalık pazarlar, (3) Banka şubeleri, (4) Turizm konaklama tesisleri (5) Atölye tipi sanayi ve küçük sanayi siteleri (6) Sinema, tiyatro ve benzeri kültürel merkezler, (7) Lise ve dengi okul, meslek yüksekokulu, kreş gibi eğitim kurumları, (8) Birinci ve ikinci basamak sağlık hizmeti veren merkezler (9) Yaşlı bakım evi, gençlik merkezi gibi toplumsal merkezler, (10) Yöresel festivaller ve benzeri gibi etkinlikler yapılması teşvik edilecektir. (11) Kamu yönetimi hizmet birimleri, (12) Otobüs terminali, Uygulama Uygulama katılımcı bir yaklaşımla ve sektörlerle işbirliği içinde gerçekleştirilecektir. (Bknz. Bölüm VII, Uygulama, İzleme ve Gözden Geçirme, Politika UYG 01) 11
(d) Sayfa 35-38 arasında yer alan mevcut Politika MS 04: Kırsal Gelişme Bölgeleri Ana Kırsal Hizmet Merkezleri - Geçiş Kasabaları politika paketleri çıkacak yerine aşağıdaki yeni Politika MS 04: Kırsal Gelişme Bölgeleri Ana Kırsal Hizmet Merkezleri - Geçiş Kasabaları politika paketi girecektir. POLİTİKA MS 04: Kırsal Gelişme Bölgeleri Ana Kırsal Hizmet Merkezleri - Geçiş Kasabaları Amacı Yerleşim kademelenmesinde 4. Kademe Kırsal Gelişme Bölgesi Ana Hizmet Merkezi ve bulunduğu Kırsal Gelişme Bölgesi ne, hizmet verecek olan Geçiş Kasabası olarak, barındıracağı hizmetler ile etki/hizmet/pazar alanına gerekli ve yeterli hizmetleri verebilecek ve bulunduğu bölgenin Yerel Kalkınma Stratejisi heflerine uygun olarak, yerel düzeyde kalkınmayı çekici hale getirilmesini ve yerel girişimliğinin gelişmesini destekleyebilecek, yatırımcılar, turistler ve orada yaşayanların hizmet alabileceği tek duraklık bir odak noktası rolünü üstlenebilecek düzeyde gelişmesini sağlamaktır. Geçiş Kasabası Seçim Kriterleri ve özellikleri Yerleşimler Stratejik Hedef ve Politikalar (1) YKS bölgesinde iyi bir yol erişimine sahip olacaktır. (2) Hızlı internet bağlantısı mevcut veya planlanmış olacaktır. (3) En yakın büyük kentin otobüs güzergâhı üzerinde bulunacaktır. (4) Ekonomik faaliyet alanlarına (ör. çiftliklere yakınlık) veya potansiyel turizm çekimi olan bir yerleşime yakın olacaktır. (5) Halkla toplantı yapmaya uygun olanakları, tarımsal ürün satılan dükkânları veya yerel halkın düzenli olarak buluştuğu ortak buluşma olanaklarına sahip bir yerleşim olacaktır. (6) KOBİ Geliştirme/Destek Birimi nin açılabilmesi için gerekli arazi veya boş uygun binalara sahip olacaktır. (7) Merkezi araç park alanı olabilecek alanları olacaktır. (8) Yerel yetkililerinin bu yeni role olumlu tepki göstermesi ve toplumun Kırsal Kalkınma Planı nın açıklanmış olan hedef ve politikalarına aktif olarak katkıda bulunacaklarına dair fikirlerinin olması, yerel STK larındaki kişilerle irtibatın olması bir avantaj olacaktır. Hale hazırda mevcut merkezi yönetim kademelenmesinde Bucak Merkezi veya Belediye Merkezi olan ve Bölgesine hizmet veren, altyapısı mevcut yukarıda sayılan kriterlerin çoğunluğuna sahip yerleşimler belirlenmiştir.. (1) Batı- Kuzey batı (Güzelyurt- Akdeniz) Kırsal Gelişme Bölgesi için: Lefke- Gemikonağı, Çamlıbel (2) Mesarya Kırsal Gelişme Bölgesi için:, Geçitkale, Akdoğan (3) Karpaz Tatlısu Kırsal Gelişme Bölgesi için: Yenierenköy Kırsal Gelişme Bölgesi Ana Hizmet Merkezi ve bulunduğu Kırsal Gelişme Bölgesi ne, hizmet verecek olan Geçiş Kasabası olarak, etki/hizmet/pazar alanına gerekli ve yeterli hizmetleri sunabilmesi ve tek duraklık bir odak noktası rolünü üstlenebilmesini sağlamak için ; (1) Eğitim, sağlık, spor, sosyal tesisler ve ticari hizmetler ve benzeri hizmetlerin ve ilgili Yerel Kalkınma Stratejini nın hedeflerine uygun olarak, yerel düzeyde kalkınmayı çekici hale getirmesini ve yerel girişimliğinin gelişmesini sağlayacak, merkezileştirilmiş halka açık bilgilendirme, beceri geliştirme, ulaşım odakları, özellikli hizmet olanakları, küçük işletmelere teknik danışmanlık, eğitim, pazarlama ve tanıtım hizmetlerinin gelişmesi desteklenecek ve teşvik edilecektir. (2) 4 üncü kademedeki Kırsal Gelişme Bölgesi Ana Hizmet Merkezi nin nüfus eşiğine ulaşmasını sağlamayacak, istihdam yaratan ve mukayeseli üstünlüklerine uygun olarak, Yerel Gelişme Strateji ne uygun ekonomik gelişme sektörlerinin, (a) (b) gelişmesi desteklenecek ve teşvik edilecek, gelişmesi için uygun konumlarda, yeterli miktarda ve büyüklükte alan ayrılacaktır. (3) Ticaret, ofisler, otobüs istasyonu, toplantı mekânları, KOBİ ler için ortak temel hizmetleri sağlayacak Ortak Destek Merkezleri için uygun konumda, yeterli miktarda ve büyüklükte alan ayrılacaktır. (4) Her Kırsal Gelişme Bölgesi ile ilgili Yerel Gelişme Stratejisi ne uygun farklı hizmet birimleri, tarımsal ürünler ve malzemelerine dayalı dükkânlar veya yerel halkın düzenli olarak buluştuğu pazar yerleri oluşturulacaktır. (5) Nüfuslarının ihtiyacına yönelik teknik ve sosyal altyapı hizmetleri tamamlanacaktır. 12
Gerekli / Önerilen Arazi Kullanımı- Faaliyetler: (6) Bölge içi ve en yakın ana kente olan ulaşım bağlantıları geliştirilecektir. (7) Hızlı internet bağlantısı sağlayacak altyapı geliştirilecek ve güçlendirilecektir. (8) Bilgilendirme ve eğitim gibi amaçlarla kullanılabilecek toplantı mekanlarının gelişmesi sağlanacaktır. (9) Sınırlı düzeyde genişleme ve büyümesine, tarihi, kültürel ve geleneksel özelliklere sahip alanlarının korunmasına, rehabilite edilmesine, canlandırılmasına, konut grupları veya yapılaşmış bölgelerde aradaki boşlukların hassas doğal ve özgün karakterine ve kültürel değerlerine uygun olarak doldurulmasına yönelik yeni gelişmeler desteklenecek ve teşvik edilecektir. (1) Bu Kırsal Gelişme Bölgeleri nin ana ekonomik faaliyetleri tarım ve topluma dayalı eko-agro turizm olacaktır. Ekonomik olarak uygulanabilir ve çevresel anlamda sürdürülebilir küçük ölçekli tarımsal işlemeler ve harnup pekmezi, marmelat ve reçeller, hellim, peynir imalatı, zeytinyağı, şarap imalatı ve benzeri bölgenin üretim desenine uygun tarıma dayalı sanayi /küçük sanayi faaliyetleri desteklenecek ve teşvik edilecektir. (2) Kırsal turizm; çiftlik turizmini (pansiyon), eko-turizmi, yürüyüş tatilleri ve kuş gözlemciliği ile miras araştırma ve analizi gibi özel ilgi turizmi desteklenecek ve teşvik edilecektir. (3) KOBİ ler için ortak temel hizmetleri sağlayacak ortak destek merkezleri, açılacak ticaret, ofisler, otobüs istasyonu, toplantı mekânları için arazi kullanım bölgeleri belirlenecektir. (4) Yerel çiftçiler, hayvancılık, taksi hizmetleri, halk otobüsü hizmetleri, esnaf, misafirhaneler, restoranlar, dülgerler, sanatçılar ve sahne sanatları, gıda imalatçıları ile el sanatları üreticileri, dokumacılar, seminer veren kişiler, tarımsal danışmanlar ve benzeri potansiyel ve mevcut küçük işletmeler desteklenecektir. (5) Geçiş kasabalarında verilecek hizmetler Yerel Gelişme Strateji lerinin hedefleri ile uyumlu olacaktır. Bu hedefler KKP ların halkın katılımı esnasında tanımlandığı şekilde uygun olduğu hallerde aşağıdakileri de kapsayacak ve sadece bunlarla sınırlı olmayacaktır. (a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) (h) (i) (j) (k) (l) (m) KOBİ birimi geliştirme bölgeleri ile araç park alanları Planda korunması öngörülen tarım toprakları üzerinde olmayacaktır. (Bknz. Bölüm IV, Mekansal Strateji, Politika MS 46) Planda korunması öngörülen tarım toprakları dışındaki konumlarda makul miktarda büyüme için arazi ayrılacaktır. (Bknz. Bölüm IV, Mekansal Strateji, Politika MS 46) Tarım ve turizm ürünleri satışı yapan dükkânlar için arazi ve/veya tesisler ayrılacaktır. KOBİ İş Geliştirme Birimleri (ortak internet, telefon santrali, sekreterlik hizmetleri, faks, toplantı odaları, sergi alanları vb.) kurulacaktır. Muhasebe, ürün ve kültürel etkinliklerin pazarlanması, yabancı dil, bilgisayar ve internet kullanımı, el sanatları tasarımlarının uyarlanması, el sanatları ticareti üzerine eğitim sunmak amacı ile çeşitli Devlet Daire leri, uzman STK lar tarafından KOBİ Geliştirme Teknik Destek Büroları oluşturulacaktır. Çiftlik pansiyonları ile kültürel etkinliklere rezervasyon yapma, yerel el sanatları, vahşi yaşam, yürüyüş güzergâhları vb. hakkında bilgi verme ve internet sitesi üzerinden rezervasyon hizmeti sunan turist bilgi merkezleri oluşturulacaktır. Su İşleri Dairesi ile birlikte tarım ve hayvancılık bilgi verme hizmeti sunan Tarım Dairesi teknik destek bürosu açılacaktır. Tarımsal kimyasallar, ekipmanlar ve balıkçılık ekipmanları satış mağazaları açılması desteklenecek teşvik edilecektir. El sanatları satış mağazaları açılması desteklenecek teşvik edilecektir. İnternet kafeler açılması desteklenecek teşvik edilecektir. Toplantı, sergi, sosyal etkinlikler gibi faaliyetler için salonlar yapılması sağlanacak ve desteklenecektir. Şehir kültür merkezi, doktor, kafeler, restoranlar, otobüs istasyonu, ortaokul, lise ve dükkânlar teşvik edilecektir. Otobüs terminali yapılacak ve yerel taksi hizmetleri desteklenecek teşvik edilecektir. 13
Uygulama (1) Düzenli aralıklarla, yarı zamanlı olarak halka tavsiye/eğitim verecek kalifiye personelin sağlanması için ilgili Devlet Daire leri ile anlaşmalar yapılması gerekli olacaktır. (2) Yeri kullanmak için KKP projesine bağlı olmak (genişleme). (3) Çevre ve yapılacak olan KOBİ geliştirme için STK lar ile bağlantı ve işbirliği yapılacaktır. (4) Kente geniş bant bağlantısı sağlamak ve desteklemek için Telekom şirketi. (5) Toplu taşımacılığın geliştirilmesi için otobüs şirketleri ve belediyeler ile müzakereler yapılarak ortak komiteler oluşturulacak. Halkı bilgilendirici materyaller hazırlanacak ve internet bağlantısı sağlanacak. Her bir Geçiş Kasabası için detaylı arazi kullanım kararları; ÜFP çerçevesi ile Her Kırsal Gelişme Bölgesi ile ilgili Yerel Kalkınma Stratejileri hedefleri doğrultusunda imar planları ile belirlenecektir. Uygulama katılımcı bir yaklaşımla ve sektörlerle işbirliği içinde gerçekleştirilecektir. (Bknz. Bölüm VII, Uygulama, İzleme ve Gözden Geçirme, Politika UYG 01) (e) Sayfa 38-40 arasında yer alan mevcut Politika MS 05:Topluma (Yerel Halka) Dayalı Alternatif Turizm Merkezi politika paketleri çıkacak yerine aşağıdaki yeni Politika MS 05 Topluma (Yerel Halka) Dayalı Alternatif Turizm Merkezi politika paketi girecektir. POLİTİKA MS 05: Topluma (Yerel Halka) Dayalı Alternatif Turizm Merkezi Amacı (1) Girne Bölgesine yönelik Turizm Gelişim Planında öngörülen bölge yatak sayısı limitlerini aşama eğiliminde olan turizmin gelişim talebinin yarattığı yükün azaltılması için, Girne Bölgesine yakın ve çekici olan bir konumda, geleneksel kitle turizmi modelinden farklı, Topluma (Yerel Halka) Dayalı Eko- Agro Turizm Gelişimi 2 modeli merkezi olacak alternatif yeni bir turizm çekim merkezi geliştirmek; Yeni Turizm Merkezi Seçim Kriterleri Yerleşimler Stratejik Hedef ve Politikaları (2) Yerleşim kademelenmesinde 5. kademe Alt Ölçek Yerel Hizmet Merkezi olarak, etki/hizmet/pazar alanına eğitim, sağlık, spor, sosyal tesisler, ticari hizmetler ve benzeri hizmetleri sunabilmesini sağlamak; (1) Girne nin üzerindeki baskıyı azaltabileceği yakınlıkta bir mesafede olması, (2) Kıyıda veya turistlerin gelip kalması için çekici olabilecek, ortamın oluşturulabilmesi için temel olabilecek, balıkçı barınağı, kıyı, bir tarihi ve kültürel miras alanı, doğal çevre veya benzeri bir özelliğin bulunduğu konumunda veya yakınında olması, (3) Yerleşimin ve/veya yerleşimin büyüme alanının planda korunması öngörülen verimli tarım toprakları üzerinde olmaması ve/veya bu alanlar üzerinde baskı oluşturmaması. (Bknz. Bölüm IV, Mekansal Strateji, Politika MS 46 ve Bölüm V, Sektör Politikaları, Ekonomik Gelişme, Tarım) (4) Bağlantı yolunun olması: Bağlantı yolunun olması veya mevcut bağlantı yolunun önemli güzergâha bağlanabilmesi, ancak doğrudan önemli bir güzergâh üzerinde olmaması, (5) Su, atık su, elektrik hizmetinin verilmesi, ekonomik açıdan uygulanabilir olması, Tatlısu Yerleşim kademelenmesinde 5. kademe Alt Ölçek Yerel Hizmet Merkezi olarak, etki/hizmet/pazar alanına eğitim, sağlık, spor, sosyal tesisler, ticari hizmetler ve benzeri hizmetleri sunabilecek ve Girne deki turizm üzerindeki gelişim baskısını azaltacak ve topluma dayalı turizm gelişim modelinin uygulanacağı yeni bir Turizm Merkezi olarak gelişmesini sağlamak için; (1) Topluma dayalı eko-turizm potansiyeli desteklenecek, geliştirilecek, hassas alanlar korunacak, rolüne uygun olarak hassas alanlarına, özgün konumu ve karakterine zarar vermeden, yüksek nitelikli özgün yeni turizm merkezi bölgesi olarak gelişmesi desteklenecektir. Bu amaçla özel destek ve teşvik modelleri geliştirilecektir. (2) Gelişme alanlarının parça parça kümelenmemesi ve yollar ve kıyı boyunca lineer bir yapı oluşturmaması için, gelişmelerin belirlenecek kesin gelişme sınırları içinde yer alması sağlanacaktır. (3) Farklı hizmet birimlerinin bulunduğu, düşük düzeyde genişleme ve büyümesine, hassas 2 Topluma Dayalı Turizm Modeli: Temelinde yerel toplumun, özellikle kırsal bölgelerdeki yerleşik toplumun katılımını ve sosyo ekonomik yararını amaçlayan, ekonomik gelir sağlayan, ziyaretçilere doğal çevreyi, kültürel mirası ve yerel geleneksel kültürü turizm ürünü olarak sunma ve kullanma fırsatı veren bir turizm şeklidir. 14
Gerekli / Önerilen Arazi Kullanım Faaliyetler Uygulama doğal ve özgün karakterine uygun ve bunlara zarar vermeyecek, Topluma Dayalı Turizm modeline uygun yüksek nitelikli yeni gelişmeler ve faaliyetler desteklenecek ve teşvik edilecektir. (4) Tarihi ve kültürel miras alanları ile ve geleneksel doku özelliliğine sahip alanlar ve binalar, uluslararası koruma ilkelerine 3 uygun olarak korunacak, yeni gelişmeler, yerleşimin geleneksel dokusuna, dokuyu oluşturan tarihi kültürel ve yerel geleneksel özelliklere sahip binaların mimari tipolojine ve karakterine uygun ve uyumlu olması sağlayacak, uluslarası kabul görmüş koruma kriterlrine uygun gelişme stratejileri ve tasarım düzenlemeler geliştirilecektir. (5) Yeni gelişmelerin, bölge genel karakterine, silüetine, ölçeğine, dokusuna ve yoğunluğuna uygun ve uyumlu olarak gerçekleşmesini sağlayacak, arazı kullanım, peyzaj, yapılaşmaya yönelik düzenlemeler yapılacaktır. (6) Yerleşimlerin, çevre ve mekan kalitesini arttırmak için kentsel tasarım ilkeleri çerçevesinde çevre düzenlemesi yapılacaktır (7) Özel Çevre Koruma alanlarının, manzara alanlarının korunabilmesi için, uluslarası kabul görüş koruma ilkelerine uygun koruma önlemleri geliştirilecektir. (8) Su, atık su, elektrik, Telekom, internet, katı atık ve benzeri teknik altyapı geliştirilecektir. (9) Sürekli yaşayanların, ziyaretçilerin turistlerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik, eğitim, sağlık, spor, sosyal tesisler ve benzeri sosyal altyapı ve ticari hizmetler geliştirilecektir. (1 0) Toplu taşımacılık ve yaya ve motorsuz ulaşım biçimleri desteknerek, teşvik edilecek, bunun için güvenli yaya dolaşım alanları oluşturulacak, yaya yolları, toplu taşıma ve bisiklet yolları altyapısı geliştirilecektir. (1) Yerel halk tarafından işletilecek orta ve küçük oteller, pansiyonlar ve benzeri turizm konaklama tesisleri, (2) Sadece bölgedeki yerel oteller, restoran ve dükkânlarda çalışanların ihtiyacını karşılayacak miktarda ve farklı türde ve çeşitlilikte konutlar, (3) Restoran, kafe ve benzeri eğlence dinlence yerleri, (4) Küçük çaplı alışverişe yönelik dükkânlar, (5) Açık alanlar ve rekreasyon alanları, (6) Sağlık merkezi, polis birimi, postane ve benzeri gibi temel kamu hizmeti birimleri, (7) Otopark alanları, (8) Banka şubesi, (9) Açık ve kapalı spor alanları. Alternatif Turizm Kenti olarak belirlenen yerleşimin sürdürülebilir bir biçimde yukarıda belirtilen hedef ve politikalara uygun olarak gelişmesini sağlamak için; (1) Yeni Turizm Kenti politikaları ile Girne Bölgesi nin yükünün hafifletilmesini, diğer Ana Gelişme Merkezi olan ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimlerin gelişmesini ve rekabet edebilirlğini engellemeyecek şekilde ve taşıma kapasitesinin kaldırabileceği düzeyde gelişmesini sağlanacak politikalar ile eş zamanlı ve birbirini tamamlayıcı olarak yürürlüğe girmesi durumunda desteklenecektir. (2) Otel ve misafirhaneler ölçek, karakter, yerel silüet ve doku ile uyumlu olarak düzenlenecektir. (3) Çevre düzenlemesi, açık alan ve alışveriş ile restoran tesisleri için bölgelerin ayrılmasını da içerecek ölçeğe, karaktere ve dokuya uyumlu düzenlemenin seçilmesi için bir tasarım yarışması açılacaktır. (4) İlgili Belediye bünyesinde, Şehir Planlama Dairesi, Turizm Planlama Dairesi, Şehir Plancıları Odası, Mimarlar Odası, işadamları ve ilgili belediyelerden oluşan bir Proje Destek Bürosu açılacak ve bölgenin sağlıklı gelişmesi için gerekli destekleyici çalışmalar birlikte yapılacaktır. (5) Piyasaya, yatırımcılara gelecekteki yatırım planlaması için yönlendirici bilgi ve veri sağlamak amacı ile, Turizm Planlama Dairesi ve Şehir Planlama Dairesi işbirliği ile 3 Geleneksel Mimari için uluslarası kabul görmüş koruma ilkelerine örnek : ICOMOS 1999 Meksika Sözleşmesinde geleneksel mimari (vernacular architecture) için saptanmış koruma prensipleri 15
Girne de konaklayan çeşitli ülkelerden turistlerin tercihlerini belirlemek için bir piyasa araştırması gerçekleştirilecektir.. (6) Şehir Planlama Dairesi ve Turizm Dairesi işbirliği ile aşağıda belirtilen düzenlemeleri içeren bir Yerel Turizm Gelişme Planı hazırlanacaktır. (a) (b) (d) (f) (g) (h) Yerel halk tarafından işletilecek, orta ve küçük ölçekli konaklama tesislerinin. bölge karakterine, ölçeğine uyumlu olarak yapılmasını sağlamak amacı ile Şehir Planlama Dairesi ve Turizm Planlama Dairesi işbirliği ile yeni gelişim için uluslararası standartlar ile belirlenmiş envanter çalışmalarına dayanan yöntemlere uygun olarak, halka açık şekilde değerlendirilecek tasarım yarışmaları düzenlenecektir. Enerji ve su tasarrufu, katı atık ve atık su ile ilgili düzenlemeleri, uygun konumda yeterli miktarda arazi ayrılacaktır. Ticaret, eğlence, dinlence ve benzeri türden faaliyetlerin gelişmesi hedeflendiği için bölgede ikincil konut gelişmesi, apart-otel türünde kişilerin kendi yemeklerini kendilerinin yapacağı konaklama tesisleri desteklenmeyecek, teşvik edilmeyecektir. Belirlenen bölge içerisinde bulunan büyük arazi parçalarını birleştirme hakkında yatırımcılar veya yatırımcılar konsorsiyumları ile işbirliği yapılacaktır. Böylece arazi, halka açık alanlar ile yatırımcı için ekonomik anlamda uygulanabilir olması ve gerekli hizmetlerin sunulması sağlanacaktır. Yerel düzeyde gerekli ana kamu yolu bağlantıları hariç her türlü su, atık su, elektrik, Telekom, internet, katı atık ve benzeri altyapı sağlayıcıları ile önceden anlaşmalar yapılacaktır. Bölge için gerekli ana kamu ve yerel düzeydeki kamu yolu bağlantıları kamu tarafından önceden geliştirilecektir. Uygulama katılımcı bir yaklaşımla ve sektörlerle işbirliği içinde gerçekleştirilecektir. (Bknz. Bölüm VII, Uygulama, İzleme ve Gözden Geçirme, Politika UYG 01) (f) Sayfa 42-43 arasındaki mevcut POLİTİKA MS 07: Sakin Şehirler (Cittaslow) paketi çıkacak, yerine ekteki yeni POLİTİKA MS 07: Sakin Şehirler (Cittaslow) politika paketi girecektir. POLİTİKA MS 07: Sakin Şehirler (Cittaslow) Amacı Seçim Kriterleri ve özellikleri Yerleşimler Stratejik Hedef ve Politikalar Küreselleşmenin yarattığı homojen mekânlardan biri olmak istemeyen, yerel kimliğini ve özelliklerini koruyarak dünya sahnesinde yer almak isteyen kasabaların ve kentlerin katıldığı bir birliktir. 4 2013 yılında güncellenerek 70 e çıkarılan Cittaslow kriterleri 7 başlık altında toplanmaktadır. Bunlar çevresel politikalar, altyapı politikaları, kentsel kalite için teknoloji ve tesisler, yerel üretimi korumak, misafirperverlik, farkındalık ve slow food faaliyetlerine ve projelerine destektir. Bu kriterlerin en az %50 sine uyulması koşulu ile Cittaslow ünvanı verilmektedir Yeniboğaziçi, Lefke, Mehmetçik ve ÜFP Mekânsal Stratejileri, Kırsal Gelişme Bölgeleri Politikaları, Yerel Kalkınma Stratejileri ve CİTTASLOW kriterleri çerçevesinde uygun olan yerleşimler Sürdürülebilir yerel kalkınma modeli olan Cittaslow ünvanını kazanan yerleşimlerde bu modeli taban alacak Çevre Master Planı hazırlanacaktır. Buna göre uygulanacak politikalar; Başlıca Ekonomik Gelişme Politikaları (1) Yerel üretim desteklenecek ve teşvik edilecektir. (2) Organik veya yerel nitelikli ürünlerin kullanımı teşvik edilecektir. (3) Ticari malların dağıtımı ve doğal ürünler için ticari merkezler oluşturulması için plan hazırlanacaktır. (4) Yerleşimin geleneklerini ve değerlerini yaşatılması ve tanıtımı desteklenecektir. (5) Slow food faaliyetleri ve projeleri desteklenecektir. Başlıca Altyapı Politikaları (6) Güvenli ulaşım ve trafik için planlar yapılması (7) Okullar ve kamu binalarına bağlanan bisiklet yolları 4 http://www.afd.fr/webdav/shared/portails/pays/turquie/evenements/mustafa_tunc_soyer%20tr.pdf 16
Uygulama (8) Özel taşıtlar yerine uygun alternatif taşıma ve trafiğin toplu taşım araçları, yaya ve bisiklet yolları ile bütünleştirilmesi için planlar yapılması (9) Kamusal ve kamuyla ilgisi olan alanların engelliler için erişilebilir olması, mimari engellerin kaldırılması ve teknolojilere erişimin sağlanmasını garanti altına almak üzere altyapıların teşvik edilmesi (10) Tıbbi yardım merkezi mevcudiyeti (11) Vasıflı yeşil alanların ve hizmet altyapılarının (yeşil alanların birbiriyle bağlantıları, oyun sahaları, vb.) mevcudiyeti (12) Bozulmakta olan kentsel alanların ve şehrin yeniden kullanılmasına yönelik projelerin iyileştirilmesi. Başlıca Çevre Politikaları (13) Tarihi merkezlerin ıslahı ve iyileştirilmesi için planlar ve/veya kültürel ve tarihi değerler üzerine çalışmalar yapılması (14) Hava, su ve toprağın kalitesinin, yasa tarafından belirtilen parametrelerde olduğunun belgelenmesi (15) Kentsel çöp ve özel atıkların ayrıştırılarak toplanmasının teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik projeler. (16) Endüstriyel ve evsel kompostlamanın teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılması. (17) Kentsel ya da toplu kanalizasyon için, atık su arıtma tesisinin bulunması (18) RSU ve biyokütlelerden ısı üretilmesi ve özellikle alternatif enerji kaynaklarının (yenilenebilir enerji, yeşil hidrojen, mini hidroelektrik santral) kullanılması yoluyla enerji tasarrufu yapılmasına yönelik belediyenin planı (19) Reklam Ticari tabelalar ve trafik işaretlerinin düzenlenmesine dair belediyenin planı Başlıca Kentsel Kalite için Teknolojiler ve Tesisler Politikaları (20) Şehri, fiber optik kablolar ve kablosuz sistemler için teçhiz etmek (21) Kamu ve özel alanların çevreyle uyumlu bitkilerle, tercihen bahçe peyzajı kriterlerine uygun yerel bitkilerle, bitkilendirilmesi için teşvik edilmesi ve programlar oluşturulması (22) Özellikle gürültülü alanlarda gürültünün kontrol edilmesi için plan (23) Kentte kullanılan renklerle ilgili plan hazırlamak Mimarlar odası, Yeniboğaziçi Belediyesi ve Doğu Akdeniz Üniversitesi nin iki yıl devam eden çalışmaları sonucu, 2013 yılında Yeniboğaziçi belediyesi Kıbrıs ın ilk ve tek "cittaslow" ünvanı alan yerleşim yeri oldu. Uygulama katılımcı bir yaklaşımla ve sektörlerle işbirliği içinde gerçekleştirilecektir. (Bknz. Bölüm VII, Uygulama, İzleme ve Gözden Geçirme, Politika UYG 01) (g) Sayfa 44-45 arasında yer alan mevcut Politika MS 08: Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketleri çıkacak yerine aşağıdaki yeni Politika MS 08 Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketi girecektir. POLİTİKA MS 08 : Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri Amacı Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri Seçim Kriterleri ve özellikleri Yerel ve uluslararası öneme sahip tarihi ve kültürel mirasa, doğal değerlere, özgün kültürel ve geleneksel yaşam özelliklerine sahip yerleşimler, ülkenin en önemli mukayeseli avantajlarından olan bu özellikleri ile topluma dayalı turizmi için yüksek potansiyele sahiptirler. Bu özelliklerin korunmasını, iyileştirilmesini ve hassas kullanımları ile sahip oldukları ekonomik potansiyel değerlendirilerek ve bu özelliklere dayalı cazibe merkezleri olarak gelişmelerini sağlamak; (1) Yerel, geleneksel mimari özeliklerine sahip binaları, yapıları, sokakları, yerel peyzaj özellikleri olması ve bunların özgün bir doku bütünlüğü oluşturmaları, (2) Geçim dönemlerden günümüze kadar gelmiş ve yapıldıkları dönemin sosyal, kültürel, teknik, mimari, sanatsal ve geleneksel özellikleri yansıtan tek ve/veya toplu haldeki binalara, yapılara sahip olması, (3) Sivil mimarlık örneği evler ile benzeri yapıları ve bunların bir araya gelmesiyle oluşan özellikli eski mahalleleri olması, 17
Öneri Yerleşimler Stratejik Hedef ve Politikalar Gerekli / Önerilen Arazi Kullanımı - Faaliyetler Uygulama (4) Yerel özgün bitki örtüsü, peyzaj alanları ve doğal değerlere sahip olması, (5) Geleneksel yaşam biçimlerinin, yerel ürün ve üretim örneklerine sahip olması, (6) Yöreye özgü tarımsal üretime ve ürüne veya potansiyeline sahip olması, Girne Bölgesi: Alsancak, Lapta, Çatalköy, Ozanköy, Beylerbeyi, Karaman, Gazimağusa İskele Bölgesi: Yeniboğaziçi, Karpaz Tatlısu Bölgesi: Dipkarpaz, Büyükkonuk, Kaleburnu, Kaplıca, Batı- Kuzey batı (Güzelyurt Akdeniz) Bölgesi: Lefke- Gemikonağı, Yeşilırmak, Bağlıköy, Akdeniz, Tepebaşı, Sadrazamköy, Koruçam, Mesarya Bölgesi: Alaniçi, Türkmenköy, Kalavaç, Akıncılar, Yerleşim kademesi içindeki tarihi ve kültürel mirası, geleneksel ve özgün yapısını ve doğal çekiciliğinin potansiyelini ekonomik olarak değerlendirerek ve bu özelliklere dayalı cazibe merkezleri olarak gelişmelerini sağlamak için; (1) Topluma dayalı turizm modeline uygun gelişme ve faaliyetler geliştirilecektir. (2) Yerleşimin, tarihi, kültürel ve geleneksel özelliklere sahip alanları ve binaları uluslararası koruma ilkelerine 5 uygun olarak korunması, rehabilite edilmeleri, canlandırılmaları, özgün tarihi kültürel ve geleneksel karakterine zarar vermeden gelişmelerini desteklenecek ve teşvik edilecektir. uluslarası kabul görmüş koruma kriterlrine uygun stratejiler ve tasarım düzenlemeler geliştirilecektir. (3) Yeni gelişmelerin, bölgenin ve yerleşimin özgün tarihi kültürel ve geleneksel dokusuna, silüetine, ölçeğine, yoğunluğuna, dokuyu oluşturan tarihi kültürel ve yerel geleneksel özelliklere sahip binaların mimari tipoloji ve karakterine uygun ve uyumlu olarak gerçekleşmesini sağlayacak düzenlemeler yapılacaktır. (4) Özgün konumu ve karakterine zarar vermeden yapılaşmış alanlar arasındaki boşlukların hassas doğal ve özgün karakterine ve kültürel değerlerine uygun olarak doldurulması teşvik edilecek ve desteklenecektir. (5) Tarihi, kültürel ve geleneksel özelliklere sahip binaların korunması restore edilmesi, pansiyon, turistik konut ve benzeri küçük konaklama tesislerine dönüştürülmesi desteklenecek ve teşvik edilecektir. (6) Büyük kentlere, İlçe Merkezlerine, Geçiş Kasabalarına, Turizm Merkezlerine, önemli iş, istihdam ve hizmet alanlarına, turizm açısından ziyareciler için önemli çekim alanlarına, limanlar ve havaalanlarına, bağlantı sağlayan toplu taşıma hizmetleri geliştirilecektir. (7) Toplu taşımacılık ve yaya ve motorsuz ulaşım biçimleri desteknerek, teşvik edilecek, bunun için güvenli yaya dolaşım alanları oluşturulacak, yaya yolları, toplu taşıma ve bisiklet yolları altyapısı geliştirilecektir. (8) Sosyal ve teknik altyapıları iyileştirilecektir. (9) Tarihi, kültürel ve geleneksel merkezleri tanıtıcı ve bu merkezlere özgü yöresel festival, panayır gibi etkinlikler yapılması teşvik edilecektir. (1) Yerel halk tarafından işletilecek, mevcut dokuyla,ölçeğe ve karaktere uyumlu küçük oteller, pansiyonlar, (2) Mevcut dokuyla,ölçeğe ve karaktere uyumlu restoran, kafe ve küçük çaplı temel alışverişe yönelik dükkânlar, (3) Sağlık evi, polis birimi, postane ve benzeri gibi temel kamu hizmeti birimleri Uygulama katılımcı bir yaklaşımla ve sektörlerle işbirliği içinde gerçekleştirilecektir. (Bknz. Bölüm VII, Uygulama, İzleme ve Gözden Geçirme, Politika UYG 01) 5 Geleneksel Mimari için uluslarası kabul görmüş koruma ilkelerine örnek : ICOMOS 1999 Meksika Sözleşmesinde geleneksel mimari (vernacular architecture) için saptanmış koruma prensipleri 18
Değişiklik 3 : 3.Yerleşimler ana strateji konu başlığı altındaki, 3.3 Yerleşimler Mekansal Politikaları başlığı altında sayfa 45 de yer alan, değiştirilmiş şekli ile Politika MS 08 Tarihi, Kültürel ve Geleneksel Yaşam Merkezleri politika paketinden hemen sonra, (a) Numarası 3.3.3 olarak değiştirilen Ana Gelişme Merkezleri ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimler Dışındaki Yerleşimler başlığı altına yeni eklenecek aşağıdaki 3.3.3.1 Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler paragraf başlığının hemen altında yer alan mevcut Politika MS 09 Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler politika paketi çıkacak, yerine aşağıdaki yeni Politika MS 09 Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler politika paketi girecektir. 3.3.3 Ana Gelişme Merkezleri ve Yeni Roller Belirlenmiş Yerleşimler Dışındaki Yerleşimler 3.3.3.1 Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler POLİTİKA MS 09: Herhangi Yeni Rolü Olmayan Diğer Yerleşimler Herhangi bir yeni rolü olmayan diğer yerleşimleri kapsamaktadır. Yerleşimler Stratejik Hedef ve Politikalar Herhangi bir yeni rolü olmayan, üst kademelerdeki belediye merkezi yerleşimlerine bağlı olan tüm diğer orta ve küçük köy yerleşimleridir. (1) Özgün karakterleri ile uyumlu ve dengeli gelişmeleri desteklenecektir. (2) Gelecekteki kırsal konut gelişmeleri, yerleşimler hiyerarşisini güçlendirecek, destekleyecek yeni fırsatlara imkân verecek şekilde planlanacaktır. (3) Gelecekteki kırsal konut gelişmelerinin, mevcut yerleşim alanları yerleşim kademelenmesi uyarınca yeterli ve verimli hizmet sunumunu sağlayacak ve aidiyet duygusunu hissettirecek şekilde kimlikli yaşam alanları olarak gruplanacaktır. Birbirinden kopuk, dağınık, parça parça serpiştirilmiş konut gelişmelerine izin verilmeyecektir. (4) Alternatif ve aktif ulaşımın geliştirilmesi, özellikle yürünebilir kent mekanları oluşturulması, toplum genelinde sağlık harcamalarının ve ulaşıma harcanan enerji maliyetinin önemli ölçüde azalmasını sağlar. Yürümenin yoğun olarak kentsel ulaşımın parçası olduğu kentlerin ekonomik olarak daha aktif kentler olduğu da saptanmıştır. Yürünebilir kent formları 3 ana kriter ile şekillenir: Yaya geçirgenliği (permeability), toplu ulaşıma ve servislere erişim ve stratejik planlama. Çok amaçlı kullanıma açık yollar yayaların geçirgenliğini (yaya önceliğini) ön planda tutarak planlanmalıdır (Community Wal kability). (5) Posta, kahvehane, bakkal, (6) Köy odası, (7) Köy Merkezleri (a) (b) Tarihi, kültürel ve geleneksel özellikleri olan köy merkezleri korunacaktır. Ölçeğe karaktere ve dokuya uyumlu olması saglanacaktır. (c) Uluslararası kriterlere uygun mimari koruma stratejilerinin uygulanması sağlanacaktır. (d) Altyapıları tamamlanacak ve iyileştirilecektir. (8) Köylerin Yeni Gelişme Alanları (a) Köy yerleşimlerinin gelişme sınırları içerisinde aralardaki boşluklar doldurulacaktır. (b) Altyapıları tamamlanacaktır. 19
Değişiklik 4: 3.Yerleşimler ana başlığı altındaki, 3.3 Yerleşimler Mekansal Politikaları ana başlığı altında, (a) Sayfa 47 de yer alan 3.3.4 Yerleşimlerin Koruma, Canlandırma ve Dönüşüm Alanları başlığının numaralandırması 3.3.5 olarak değiştirilecek ve altındaki mevcut Politika MS 14: Koruma, Canlandırma ve Dönüşüm politika paketi çıkacak yerine aşağıdaki yeni Politika MS MS 14: Koruma, Canlandırma ve Dönüşüm girecektir. POLİTİKA MS 14: Koruma, Canlandırma ve Dönüşüm (1) Kentsel Dönüşüm: Yerleşimlerin, merkezi alanlarında bulunan, tarihi ve kültürel değere sahip, sosyal, kültürel, ekonomik ve fiziki eskime ve çöküntü yaşanan, çekiciliği kaybetmiş, alanların ekonomik ve sosyal canlandırılması, rehabilitasyonu, çevre ve mekân kalitesinin iyileştirilmesi için, kültür turizmi, eğitim ve eğlence sektörlerine dayalı kentsel dönüşüm planları hazırlanacaktır. (2) Yasal Çerçeve ve Uygulama Araçları: Kentsel Dönüşümün gerçekleştirilmesi için yasal düzenlemeler, örgütlenme, katılım, izleme, denetim mekanizmaları ve uygulama araçları geliştirilecektir. (3) Bütçe: Kentsel dönüşüm plan ve projelerine mali kaynak garanti edilerek başlanması ve sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve yaşayanların katılımının denetim yetkisiyle sağlanması, kamu-özel sektör işbirliklerine de yer veren anlayışın kurgulanmasına göre dönüşüm sonrası koşullarının etkin katılımcı süreçlerle izlenerek denetlenmesini sağlayacak özel sektör ve kamu işbirliğine dayalı yatırım ortaklıkları oluşturulacaktır. (4) Uluslararası Kriterlere Uygun Koruma :Yerleşimlerin koruma, canlandırma ve geliştirme yapılacak alanlarında ölçeğe, karaktere ve dokuya uyumlu olmasını sağlamak için uluslararası kriterlere uygun mimari koruma stratejilerinin uygulanması sağlanacaktır. (b) Sayfa 48 de yer alan numaralandırılması değiştirilmiş şekli ile 3.3.6.1 Yerleşimlerin Merkezi Alanları (MIA ve Diğer Merkezler) paragrafının altındaki mevcut Politika MS 15: Merkez Alanları ( MIA ve Diğer Merkezler) politika paketi çıkacak yerine aşağıdaki yeni Politika MS 15: Merkez Alanları ( MIA ve Diğer Merkezler) girecektir. 3.3.6 Kontrollü Gelişme Alanları 3.3.5.1 Yerleşimlerin Merkezi Alanları (MIA ve Diğer Merkezler) POLİTİKA MS 15: Merkez Alanları ( MIA ve Diğer Merkezler ) (1) Kentlerdeki merkezlerin yaşam ve mekân kalitesini yükselten düzenlemelerin yapılması ve uygulamaların denetlenmesi sağlanacaktır. (2) Merkezi ticaret alanının korunması veya yerleşim merkezi alanındaki trafik sıkışıklığının hafifletilmesi, yollar boyu liner ticaret / alışveriş bölgelerinin oluşmasının önlenmesi için, dış bölgelerdeki alt merkezlerin gelişmesi desteklenecektir (3) Alt merkezler, kent bütünü ve diğer merkezlerle ilişkisi dikkate alınarak, yerleşmenin büyüklüğü, nüfusu, rolü, alt merkezin hizmet/pazar alanının büyüklüğü ve nüfusu ile orantılı büyüklükte ve konumda belirlenecektir. (4) Alt merkezlerin oluşması yaşaması ve gelişmesi, kenti içi hizmet/pazar alanına hizmet verebilecek yeterlilikte olabilmesi için alt ölçekteki planlarda teşvik edici düzenlemeler getirilecektir. (5) Merkezi iş alanları, alt merkezler ve tarihi merkezlerin korunması, geliştirilmesi ve canlandırılmasına yönelik;,tarihi ve kültürel miras envanter ve tipoloji çalışmaları yapılacak ve bölgedeki yapılaşma karakteri belgelenerek koruma stratejileri uluslararası standartlar ile belirlenmiş envanter çalışmalarına dayanan yöntemler belirlenecektir (6) Toplu taşımacılık sistemleri ve güzergâhları, bisiklet yolları, yaya bölgeleri, araç park alanları ve benzeri trafik ve dolaşım ile ilgili düzenlemeleri kapsayacak Ulaşım Planları hazırlanacaktır. Bu planlar kapsamında, yaya bölgeleri, bisiklet yolları ayrılması, tek yol uygulamaları toplu taşımacılık sistemleri desteklenecek ve teşvik edilecektir. Değişiklik 5: 4. Kırsal Kalkınma ana başlığı altındaki, 4.3 Ana Mekansal Stratejik Politikalar alt başlığı altındaki sayfa 59 da yer alan mevcut 4.3.3. parafgrafından sonra aşağıdaki yeni 4.3.4. paragrafı konulacaktır. 4.3.4. Sakin şehir (Cittaslow) ünvanı alabilmek için aday olan Lefke ve Mehmetçik yerleşimlerinin yanısıra, ÜFP strateji ve politikaları ile CİTTASLOW kriterlerine uygun olan yerleşimlerin Sakin Şehir (Cittaslow) olabilmesi desteklenecek ve teşvik edilecektir. (Bknz. Bölüm IV Mekânsal Stratejiler, Politika MS 07) 20