Türkiye D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
Bu kitapç k, d fl ticaret ve gümrük ifllemlerini gerçeklefltiren firmalara yard mc olmak amac yla PricewaterhouseCoopers, Türkiye taraf ndan haz rlanm flt r. Kitapç n haz rlanmas ndaki amaç Türkiye de d fl ticaret ve gümrük uygulamalar aç s ndan sa lanabilecek vergi avantajlar konusunda bilgi vermektir. Kitapç k Eylül 2004 itibar yla mevcut bulunan d fl ticaret-gümrük mevzuat n ve vergi mevzuat n ve uygulamalar n göstermektedir. Bu kitapç k aç klay c bir rehber olmas amac yla haz rlanm flt r. Okuyucular n karar vermeden önce profesyonel kiflilerden görüfl almalar gerekmektedir. Ayr nt l bilgi için, lütfen PricewaterhouseCoopers Türkiye ofisi ile irtibata geçiniz. (Ek bölümünde irtibat ile ilgili ayr nt lar bulabilirsiniz.) 2004 PricewaterhouseCoopers
Ç NDEK LER 1. G R fi 4 2. GENELB LG 5 2.1 Kimler hracatç olabilir? 5 2.2 Kimler thalatç olabilir? 5 2.3 thal An nda Tahsil edilen Vergi ve Fonlar 5 2.4 Cezalar 6 2.5 Muafiyetler 7 2.6 Dolafl m Sertifikalar ve Serbest Ticaret Antlaflmalar (STA) 9 3. GÜMRÜK DARES NDEN B LG TALEB 11 3.1 Ba lay c Tarife Bilgisi (BTB) 11 3.2 Ba lay c Menfle Bilgisi 11 4. TÜRK GÜMRÜK TAR FES 12 5. EfiYANIN MENfiE 13 6. GÜMRÜK KIYMET 14 6.1 Royalty ve Lisans 16 7. BEYAN 17 8. F KR VE SINA MÜLK YET HAKLARI 18 9. SERBEST DOLAfiIM REJ M ( THALAT) 19 10. GÜMRÜK PLANLAMAARAÇLARI (EKONOM K ETK L GÜMRÜK REJ MLER ) 20 10.1 Antrepo Rejimi 20 10.2 Dahilde flleme Rejimi 21 10.3 Gümrük Kontrolü Alt nda flleme Rejimi 21 10.4 Geçici thalat 22 10.5 Hariçte flleme Rejimi 23 11. HRACA T REJ M 25 12. SERBEST BÖLGELER 27
1. G R fi 1980 lerden sonraki h zl ekonomik de iflim ile Türkiye nin D fl Ticaret hacmi büyük ölçüde artm flt r. Türkiye, Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ve Dünya Gümrük Örgütü (WCO) üyesi bir ülke statüsündedir. Türkiye 1996 y l bafl nda uygulamaya koydu u, Avrupa Birli i (AB) ile yapm fl oldu u Gümrük Birli i (GB) Antlaflmas çerçevesinde d fl ticaret ve özellikle gümrük mevzuat n Avrupa Toplulu una benzer bir flekilde yenilemifltir. AB ile imzalanan GB antlaflmas uyar nca, tar m ve ifllenmifl tar m ürünlerindeki tar m paylar hariç olmak üzere, AB ülkeleri ile Türkiye aras nda yap lan ticaret, eflyalar n serbest dolafl mda oldu unu kan tlayan geçerli bir A.TR dolafl m sertifikas ile yap lmas durumunda ithal eflyas Gümrük Vergilerinden muaft r. Türkiye ticaretini AB ile uyumlu hale getirebilmek için AB nin ticaret orta bir çok ülkeyle Serbest Ticaret Antlaflmalar (STA) imzalam flt r. AB ile mevzuat uyumu çal flmalar çerçevesinde Türkiye güncel olmayan gümrük kanununu yenilemifl ve yeni ç kar lan 4458 say l Gümrük Kanunu AB gümrük koduna büyük ölçüde uyumludur. 4926 say l Kaçakç l kla Mücadele Kanunu ise genel olarak kaçakç l k olaylar yla ilgilidir. 4458 say l yeni Gümrük Kanunu, Türk Gümrük Bölgesini Türkiye Cumhuriyeti topraklar olarak tan mlam flt r. Türkiye kara sular, iç sular ve hava sahas gümrük bölgesine dahildir. Bu Kanunda geçen Türkiye Gümrük Bölgesi ve Gümrük Bölgesi kavramlar Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesini ifade eder. Yeni gümrük kanunu AB de uzun süredir uygulanan ekonomik etkili gümrük rejimlerini Türk mevzuat na kazand rm flt r. D fl Ticaret Müsteflarl ithalat ve ihracat ifllemlerini düzenlemekten, Gümrük Müsteflarl ise gümrük uygulamalar ndan sorumludur. Türkiye de 18 adet gümrük ve muhafaza baflmüdürlü ü ve ba l bir çok gümrük müdürlü ü bulunmaktad r. Ancak bunlar n tamam ndan bütün gümrük ifllemlerini gerçeklefltirmek mümkün de ildir. Bu nedenle özellikle petrokimya, tekstil, g da ve otomotiv ürünlerinin ithal ve ihrac nda bu hususa dikkat etmek yerinde olacakt r. 4 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
2. GENEL B LG 2.1 Kimler hracatç olabilir? hracat Yönetmeli i'nde ihraç edece i mala göre ilgili ihracatç birli ine üye olan, gerçek usulde vergiye tabi (tek vergi numaras sahibi) gerçek ve tüzel kifli tacirler, Esnaf ve Sanatkar Odalar na kay tl olup üretim faaliyetiyle ifltigal eden esnaf ve sanatkarlar ile joint-venture ve konsorsiyumlar n ihracatç olarak ifade edilece i belirtilmifltir. 2.2 Kimler thalatç olabilir? thalat Yönetmeli inde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde ve istisnalar haricinde, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyar nca vergi numaras verilen her gerçek ve tüzel kifli ile tüzel kiflilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tan nan kifli ortakl klar ithalat ifllemlerini yürütebilir. 2.3 thal An nda Tahsil edilen Vergi ve Fonlar Gümrük Vergileri, Katma De er Vergisi (KDV) ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) (baz eflyalar hariç olmak üzere) ve di er ithalat vergileri ithalat an nda tahsil edilir. Özel durumlardan dolay tahsil edilmeyen vergiler ise teminata ba lan r. Eflyan n vergi oran geçerli olan Gümrük Tarife Pozisyonu uyar nca yürürlükte bulunan thalat Rejim Karar nda belirlenen orand r. Gümrük Vergileri eflyan n cinsine ve menfle ülkesine ba l olarak de iflir. Damping ve anti-damping vergileri de ithalat an nda tahsil edilir. Ayn zamanda vadeli ithalatlarda (mal mukabili, vadeli akreditif ve kabul kredili) %3 oran nda Kaynak Kullan m n Destekleme Fonu (KKDF) tahsil edilmektedir. Bu oran flu an %3 olmakla beraber zaman içerisinde de iflimlere u rayabilmektedir. E er mükellef normal saatler d fl nda ihracat veya ithalat ifllemlerini yapt rmak isterse gümrük idaresine fazla mesai ücreti ödeme durumundad r. 4458 say l gümrük kanunu uyar nca ithalatta gümrük yükümlülü ü; a) thalat vergilerine tabi eflyan n serbest dolafl ma girmesi, b) thalat vergilerine tabi eflyan n ithalat vergilerinden k smi muafiyet suretiyle geçici ithali halinde, do ar. www.vergiportali.com 5
Gümrük yükümlülü ü, gümrük beyannamesinin tescil tarihinde bafllar. Serbest Dolafl ma giriflte gümrük sorumlusu, beyan sahibidir. Dolayl temsil durumunda, hesab na gümrük beyan nda bulunulan kifli de yükümlüdür. Gümrük daresi geçici ithalat ve dahilde iflleme rejimi gibi gümrük verilerinin ithalat an nda ödenmedi i durumlarda gümrük idaresi ithal an nda ödenmesi gereken vergileri teminat alt na al r. Teminat çeflitleri: - Nakit - Hazine Bonosu - Banka Teminat Mektubu - Döviz olabilir. AB ülkeleri ile yap lan ticarette belirli ürünler d fl nda Gümrük Vergisi bulunmamaktad r. Ancak bu uygulamadan faydalanabilmek için eflyalar n geçerli bir A.TR dolafl m sertifikas yla birlikte ithal veya ihraç edilmesi gerekmektedir. Serbest Ticaret Antlaflmas bulunan ülkelerle yap lan ticarette ise ilgili antlaflmaya uygun olarak düzenlenecek EUR.1 sertifikas bulunmas durumunda tercihli ticaretten faydalan labilir. Türkiye baz ürünler haricinde (özellikle tar m ürünleri haricinde) üçüncü ülkelere AB nin Ortak Gümrük Tarifesini (OGT) uygulamaktad r. KDV oranlar ise iç piyasada uygulananlarla ayn olup, yüzde 1, 8 ve 18 oranlar nda ithal eflyas n n cinsine göre belirlenmektedir. 2.4 Cezalar Gümrükte cezalar, cezan n uygulanmas n gerektiren duruma göre farkl l k göstermektedir. E er eflyaya uygulanan tarife, k ymet ve a rl k (miktar) gibi durumlarda beyanla muayene aras nda %5 i aflan bir fark tespit edilirse gümrük vergileri ve bunlar n 3 kat kadar da ceza tahsil edilir. Ancak bu cezadan üçte bir oran nda indirim yapt r lmas baz koflullarla mümkündür. 6 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
2.5 Muafiyetler Gümrük Kanunu uyar nca baz durumlarda gümrük vergisinden muafiyet söz konusudur. 1. Cumhurbaflkan n n zat ve ikametgah için gelen eflya, 2. Mütekabiliyet esas na göre ithal edilen diplomatik eflya, 3. a) Milli Savunma Bakanl, Jandarma Genel Komutanl ve Sahil Güvenlik Komutanl ihtiyaçlar için gümrük beyannamesi bu kurulufllar ad na düzenlenmifl olmak kayd yla, yurt d fl ndan tedarik olunan her türlü harp silah, araç, gereç, teçhizat, makine, cihaz ve sistemleri ile bunlar n yap m, bak m ve onar mlar nda kullan lacak yedek parçalar, akaryak t ve ya lar, hammadde, malzeme ve harp ganimetleri, b) Milli Savunma Bakanl, Jandarma Genel Komutanl ve Sahil Güvenlik Komutanl ihtiyac için bedelsiz olarak d fl kaynaklardan al nan her türlü yard m malzemesi, c) Emniyet Genel Müdürlü ü ile Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlü ü taraf ndan emniyet ve gümrük muhafaza hizmetleri ihtiyac için d fl memleketlerden mubayaa ve ithal olunacak (a) bendinde yaz l araç, gereç ve silahlar ile bunlar n teferruat, 4. De eri 100 EURO yu geçmeyen eflya, 5. Gerçek kifliler taraf ndan ithal edilen kullan lm fl flahsi eflyadan; a) Kanuni ikametgahlar n Türkiye Gümrük Bölgesine nakleden gerçek kiflilere ait al nd tarihte üç yafl ndan büyük olmayan kullan lm fl motorlu veya motorsuz özel kara nakil vas talar, b) Kanuni ikametgahlar n Türkiye Gümrük Bölgesine nakleden gerçek kiflilere ait her türlü kullan lm fl ev eflyas, c) kametgah Türkiye de olan bir Türk ile evlenerek veya evlenmek üzere Türkiye ye gelen kiflilere ait çeyiz eflyas, d) Miras yoluyla intikal eden kiflisel eflya, e) Türkiye ye ö renim görmek amac yla gelen ö rencilere iliflkin e itimle ilgili malzemeler ve e itimle ilgili di er ev eflyalar, f) Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak ç kan gerçek kiflilerin geri getirdi i kullan lm fl ev eflyas, 6. Gerçek kiflilerce ithal edilen di er eflyadan; a) De eri 300 EURO yu geçmemek üzere gerçek bir kifliden di erine gönderilen veya yolcular taraf ndan ithal edilen hediyelik eflya, www.vergiportali.com 7
b) fieref niflanlar veya ödülleri, c) Uluslararas iliflkiler çerçevesinde al nan hediyeler, 7. Kamu kurum ve kurulufllar ile kamu yarar na çal flan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan nan vak flar taraf ndan ticari gaye güdülmemek ve kurulufl amaçlar do rultusunda kullan lmak üzere ithal edilen eflyadan; a) E itim, bilim ve kültürel amaçl eflya ile bilimsel alet ve cihazlar, b) T bbi teflhis, tedavi ve araflt rma yap lmas na mahsus alet ve cihazlar, c) Bilimsel araflt rma amac na yönelik hayvanlar ile biyolojik veya kimyasal maddeler, d) nsan kaynakl tedavi edici maddeler ile kan gruplama ve doku tipi ay rma belirteçleri, e) laç özelli i olan ürünlerin kalite kontrolü amac na yönelik maddeler, 8. Bir ticari faaliyetin yürütülmesi ile ba lant l ithalat; a) flyeri nakli suretiyle ithal edilen sermaye mallar ve di er malzemeler, b) Türkiye Gümrük Bölgesinde faaliyette bulunan çiftçilerin, komflu ülkedeki mülklerinden elde ettikleri ürünler, c) Komflu ülkelerdeki çiftçiler taraf ndan Türkiye Gümrük Bölgesindeki mülklerinde kullan lmak üzere getirilen, toprak ve ekinlerin ifllenmesi amac na yönelik tohum, gübre ve di er ürünler, d) Ticari mahiyet arz etmeyen numuneler, i- Önemli de eri olmayan numunelik eflya ve modeller, ii- Bas l reklamc l k dokümanlar ve reklamc l k amac na yönelik malzemeler, iii- Bir ticari fuarda veya benzeri bir faaliyette kullan lan veya tüketilen ürünler, e) nceleme, analiz veya test amaçl olarak ithal edilen eflya, 9. Ulaflt rmac l kta kullan lan eflya; a) Tafl ma s ras nda eflyan n istifi ve korunmas için yard mc maddeler, b) Canl hayvanlar n nakli s ras nda kullan lan kuru ot, yem ve yiyecek maddeleri ile ilaçlar, c) Ulafl m araçlar ile özel konteynerlerde mevcut bulunan akaryak t ve madeni ya lar, d) Deniz ve hava ulafl m araçlar na ait donat m ve iflletme malzemesi, 10. Bilgi materyali ithalat ; a) Yay n haklar veya endüstriyel ve ticari patent haklar n koruyan örgütlere gönderilen eflya, b) Turistik reklamc l k malzemeleri, c) Ticari de eri olmayan çeflitli belge ve eflya, 8 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
11. Cenaze ve cenaze ile ilgili eflyan n ithali; a) Savafl kurbanlar an tlar ile mezarl klar n yap m, bak m ve süslenmesi amac na yönelik eflya, b) Tabutlar, cenaze kül kaplar ve süsleme niteli i olan cenaze levaz mat, 12. Di er eflya; a) Malûl ve sakatlar n kullan m na mahsus eflya, b) Do al afetlerden zarar görenlere gönderilen eflya, c) Türkiye de düzenlenen uluslararas spor müsabakalar nda kullan lmak üzere getirilen eczac l k ürünleri, Yukar da belirtilen durumlar n ço unda KDV muafiyeti de söz konusudur. Ayn zamanda e er eflyalar transit halindeyse veya gümrük antreposunda veya geçici depolama yerinde ise yine gümrük vergisi ve KDV muafiyeti söz konusudur. 2.6 Dolafl m Sertifikalar ve Serbest Ticaret Antlaflmalar (STA) ki farkl dolafl m sertifikas mevcuttur: Bunlardan ilki Avrupa Toplulu u ile Türkiye aras nda kullan lmakta olan A.TR dolafl m sertifikas d r. Bu sertifikan n ana ifllevi eflyan n AB veya Türkiye de serbest dolafl mda oldu unu kan tlamakt r. Di er dolafl m sertifikas ise EUR.1 menfle ve dolafl m sertifikas d r. Bu sertifika Türkiye nin STA bulunan ülkelerle yapt ticarette kullan lmaktad r. Tercihli tarifelerden yararlanabilmek için eflya dolafl m sertifikalar ile birlikte hareket etmelidir. Afla da AB ülkelerinin listesi ve Türkiye nin STA imzalad ve imzalama aflamas nda oldu u ülkelerin listesi mevcuttur. Avrupa Birli i Ülkeleri: 1- ngiltere 2- Almanya 3- Fransa 4- talya 5- Hollanda 6- Danimarka 7- spanya 8- Portekiz 9- Yunanistan 10- Avusturya 11- Belçika 12- sveç 13- Finlandiya 14- rlanda 15- Luksemburg 16- Çek Cumhuriyeti 17- Estonya 18- Macaristan www.vergiportali.com 19- Letonya 20- Litvanya 21- Malta 22- Polonya 23- Slovakya 24- Slovenya 25- K br s - Rum Cumhuriyeti 9
Türkiye bugüne kadar 15 Serbest Ticaret Antlaflmas imzalad ve 5 tane Antlaflma da müzakere sürecinde, 2 tanesi de haz rl k aflamas ndad r. STA imzalanan ülkeler: 1- EFTA Ülkeleri zlanda Lichenstein Norveç sviçre 2- srail 3- Romanya 4- Bulgaristan 5- Makedonya 6- H rvatistan 7- Bosna ve Hersek 8- Fas Müzakere süreci: 1- Tunus 2- M s r 3- Filistin 4- Fareo Adalar Haz rl k Süreci: 1- Malta 2- Ürdün 10 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
3. GÜMRÜK DARES NDEN B LG TALEB 4458 say l Gümrük Kanununun 8 inci maddesi uyar nca mükellefler fiilen tasarlanan bir ithalat veya ihracat ifllemeleri için gümrük idaresinden bilgi talebinde bulunabilirler. Gümrük idaresinden talep edilen ana 2 bilgi türü afla dad r: 3.1 Ba lay c Tarife Bilgisi (BTB) Ba lay c Tarife Bilgisi Gümrük Müsteflarl, Gümrükler Genel Müdürlü ü taraf ndan verilmektedir. BTB, Türkiye gibi, de iflik gümrük idarelerinde farkl uygulamalar n süre gelebilece i bir ülke için çok faydal bir planlama arac d r. Bu kapsamda ithalatç, ithal an nda yaflayaca güçlükleri, gerekli belge ve izinleri, ödeyece i vergi ve KDVoranlar n çok önceden ö renerek gerekli tedbirleri alabilir. BTB sahibi mükellef, her ithalat iflleminde yeniden Gümrük Tarife statistik Pozisyonu belirlemekten kurtulmufl olur ve farkl zamanlarda yap lan ithalat ifllemlerinde gümrük idaresine ithal eflyas n ayn Gümrük Tarife statistik Pozisyonundan beyan edebilir ve yap labilecek hatalar da minimuma indirilmifl olur. BTB alabilmek için Gümrükler Baflmüdürlükleri vas tas yla müracaat edilir ve BTB Gümrükler Genel Müdürlü ü taraf ndan verilir. AB ülkelerinde verilen BTB ler henüz Türkiye de geçerli olmamas na karfl n, genel olarak tevsik edici belge olmaktad r. BTB 6 y l boyunca geçerlidir. 3.2 Ba lay c Menfle Bilgisi Ba lay c Menfle Bilgisi 4458 say l Gümrük Kanunu ile Türk mevzuat na girmifl, ancak AB ülkelerinde uzun süredir uygulanan bir mekanizmad r. Özellikle Türkiye nin imzalad Serbest Ticaret Antlaflmalar n n say s artt kça Ba lay c Menfle Bilgisi daha da önem kazanmaktad r. Ba lay c Menfle Bilgisi henüz Gümrükler Genel Müdürlü ünce verilmemekte olup uygulamas k sa sürede bafllayacakt r. Ba lay c Menfle Bilgisi 3 y l boyunca geçerlidir. www.vergiportali.com 11
4. TÜRK GÜMRÜK TAR FES Gümrük Vergileri, gümrük yükümlülü ünün do du u tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplan r. thalat rejimi ile D fl Ticarette Standardizasyon önlemleri tespit edilen Gümrük Tarife statistik Pozisyonuna göre uygulan r. Tarife cetveli, Harmonize Sistem s n fland r lma sistemi esas al narak haz rlanm flt r. Tarife cetveli 12 haneli rakamlardan oluflmaktad r. Bunlardan ilk 8 hane tamamen AB ülkelerinde uygulanan sistem olup di er rakamlar rejim tespiti ve istatistiki bilgi toplama amac yla olarak Türkiye taraf ndan eklenmifltir. S n fland rma aç s ndan AB ülkeleri ile Türkiye aras nda herhangi bir farkl l k bulunmamaktad r. AB ülkelerinde do ru olarak s n fland r lan eflya, Türkiye de de ayn flekilde s n fland r lmal d r. Uygulanan vergiler ve d fl ticaret önlemleri, gümrü e beyan edilen Gümrük Tarife statistik Pozisyonuna göre uyguland ndan, beyan esnas nda dikkatli davran lmal d r. Gümrük daresi eflyay kimyevi tahlile tabi tutabilir. Gümrük Yönetmeli inin 28 Numaral ekinde yer alan eflya ithal an nda kimyevi tahlile tabidir. Gümrük daresi gümrük laboratuarlar n n yeterli olmamas durumunda eflyay baflka bir kurum veya üniversite laboratuar na analiz için gönderebilir. Bu durumda tahlil masraflar ithalatç firma taraf ndan ödenir. 12 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
5. EfiYANIN MENfiE Gümrük Kanununun 17 ila 22 nci maddelerinde tercihli ve tercihsiz menfle tan mlanm flt r. Gümrük Kanununun ilgili maddelerinde eflyan n nas l menfle kazanaca tan mlanm flt r. Eflyan n tercihli menfleden faydalanabilmesi ise daha kompleks bir prosedürdür. Menfle flahadetnamelerinde afla da yaz l bilgilerin bulunmas zorunludur. a) Eflyay gönderenin ad, soyad ve adresi, b) Türkiye deki al c s n n ad, soyad ve adresi, c) Kaplar n marka, numara ve say lar, d) Eflyan n cinsi, nev i, daral ve saf a rl klar ile k ymeti ve yollama flekli, e) fiahadetnameyi veren makam n tasdik flerhi, (tarih, imza ile mührü veya kaflesi) f) Menfle flahadetnamesi eflyan n o memlekette gördü ü de ifliklik ve ifllemlerden ötürü o memleket menfleli addedilerek verilmifl ise bu husustaki etrafl aç klamalar. hracatç menfle flahadetnamesini ithal tarihinden itibaren alt ay içinde bildirebilir. www.vergiportali.com 13
6. GÜMRÜK KIYMET Eflyan n k ymeti Gümrük idaresi aç s ndan en önemli hususlardan bir tanesidir. Gümrük vergileri ve KDV için temel teflkil eden gümrük k ymetinin nas l hesaplanaca 4458 say l Kanunda aç klanm flt r. Gümrük K ymeti nin tespit edilme metodlar GATT (Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaflmas ) n 7. maddesinde belirlenen metotlarla paralellik göstermektedir. Bu metodlar: Sat fl bedeli yöntemi Ayn eflya sat fl bedeli yöntemi Benzer eflya sat fl bedeli yöntemi ndirgeme yöntemi Hesaplanm fl k ymet yöntemi Son yönetim Gümrük K ymeti 4458 say l Gümrük Kanununun 24. ve 25. maddelerine göre belirlenir. Bunlara göre; ithal eflyas n n gümrük k ymeti, eflyan n sat fl bedelidir. Gümrük Kanununun 27 nci maddesi uyar nca ise afla daki unsurlar Gümrük K ymetine dahil edilir: a) Afla daki unsurlar n eflyan n fiilen ödenen veya ödenecek fiyat na dahil edilmemifl, ancak al c taraf ndan üstlenilen bölümü; i) Sat n alma komisyonlar d fl ndaki komisyonlar ve tellâliye, ii) Gümrük ifllemleri s ras nda söz konusu eflya ile tek eflya muamelesi gören kaplar n maliyeti, iii) flçilik ve malzeme giderleri dahil ambalaj bedeli; b) thal eflyas n n üretiminde ve ihraç amac yla sat fl nda kullan lmak üzere, al c taraf ndan do rudan veya dolayl olarak, bedelsiz veya düflük bedelle sa lanan, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata dahil edilmemifl olan afla da say lan mal ve hizmetlerin k ymetinden verilecek uygun miktardaki pay; i) thal eflyas na kat lan malzeme, aksam, parça ve benzerleri, ii) thal eflyas n n üretimi s ras nda kullan lan araç, gereç, kal p ve benzeri aletler, iii) thal eflyas n n üretimi s ras nda tüketilen maddeler, iv) thal eflyas n n üretimi için gereken ve ithal ülkesi d fl nda gerçeklefltirilen mühendislik, gelifltirme, sanat ve çizim çal flmalar, plan ve taslak haz rlama hizmetleri; c) K ymeti belirlenecek eflyan n sat fl koflulu gere i, al c n n do rudan veya dolayl olarak ödemesi gereken, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata dahil edilmemifl olan royalty ve lisans ücretleri; 14 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
d) thal eflyas n n tekrar sat fl veya di er herhangi bir flekilde elden ç kart lmas ya da kullan m sonucu do an hâs lan n, do rudan veya dolayl olarak sat c ya intikal eden k sm ; e) thal eflyas için Türkiye deki girifl liman veya yerine kadar yap lan nakliye ve sigorta giderleri. Bu bölümde geçen sat n alma komisyonlar ifadesinden; ithalatç n n temsilcisine k ymeti belirlenecek eflyan n sat n al nmas nda yurtd fl nda verdi i temsil hizmeti karfl l nda ödedi i ücret anlafl l r. thal eflyas n n gümrük k ymetinin belirlenmesi s ras nda; a) Türkiye de ço alt lmas hakk için yap lan ödemeler, b) Türkiye ye ihraç amac yla sat fl nda bir sat fl koflulu olmamas kayd yla, da t m veya tekrar sat fl haklar için al c n n yapt ödemeler, yukar daki (c) bendi kapsam nda de erlendirilmez ve fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilmez. thal eflyas n n fiilen ödenen veya ödenecek fiyat ndan ay rdedilebilmeleri kofluluyla afla daki giderler gümrük k ymetine dahil edilmez: a) Eflyan n, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi ile Türkiye nin anlaflmalarla dahil oldu u gümrük birli i gümrük bölgelerine girifl yerine var fl ndan sonra yap lan nakliye ve sigorta giderleri, b) S nai tesis, makina veya teçhizat gibi, ithal eflyas için yap lan infla, kurma, montaj, bak m veya teknik yard ma iliflkin giderler, c) thal eflyas n n sat fl yla ilgili olarak bir finansman anlaflmas uyar nca al c taraf ndan üstlenilen faiz giderleri; d) thal eflyas n n Türkiye de ço alt lmas hakk için yap lan ödemeler; e) Sat n alma komisyonlar ; f) Eflyan n ithali veya sat fl nedeniyle Türkiye de ödenecek ithalat vergileri. (c) bendinde belirtilen hallerde, finansman n sat c veya bir baflka kifli taraf ndan sa lanm fl olmas na bak lmaz. Ancak, finansman anlaflmas n n yaz l olarak yap lm fl olmas ve gerekti inde al c n n; www.vergiportali.com 15
- Eflyan n, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat olarak beyan edilen fiyattan sat ld n, - Söz konusu faiz oran n n, finansman n sa land ülkede o tarihte bu tür bir ifllem için geçerli olan faiz oran seviyesini aflmad n, kan tlamas flartt r. 6.1 Royalty ve Lisans Royalty ve Lisans ücretleri gümrük k ymetinin belirlenmesinde en karmafl k olan hususlardan biridir. Gümrük Kanununun 27 nci maddesinin 5 inci f kras hükmü sakl kalmak kayd yla, ithal eflyas n n gümrük k ymeti sat fl bedeli yöntemine göre belirlenirken, royalty veya lisans ücreti ödemeleri fiilen ödenen veya ödenecek fiyata afla daki koflullarla ilave edilir. 1) Ödeme k ymeti belirlenecek eflya ile ilgili olmal d r. 2) Ödeme bu eflyan n sat fl koflulu olarak yap lmal d r. Bir markan n kullan lmas na iliflkin bir royalty veya lisans hakk, ithal edilen eflya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyata sadece afla daki durumlarda ilave edilir. 1) Royalty veya lisans ücreti, ayn durumda yeniden sat lan veya ithal edildikten sonra sadece küçük de iflikliklerden geçen eflyaya iliflkin ise, 2) Eflya, ithalattan önce veya sonra yap flt r lan ve royalty veya lisans ücretinin ödendi i marka alt nda pazarlan yorsa, 3) Al c, bu tür eflyay sat c ile iliflkisi olmayan di er sat c lardan temin etme özgürlü üne sahip de ilse. Bir royalty veya lisans ücretinin miktar ithal edilen eflyan n fiyat na ba l olarak belirleniyor ise, aksi yönde bir kan t bulunmad sürece, bu royalty veya lisans ücretinin ödenmesinin k ymeti belirlenecek eflya ile ilgili oldu u varsay l r. Ancak, bir royalty veya lisans ücretinin miktar ithal edilen eflyan n fiyat na bak lmaks z n belirleniyor ise, bu royalty veya lisans ücreti ödemesinin de k ymeti belirlenecek eflya ile ilgili oldu u kabul edilebilir. 16 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
7. BEYAN Gümrük beyan ; a) Yaz l olarak, b) Sözlü olarak, c) Bilgisayar veri iflleme tekni i yoluyla, d) Eflya sahibinin bu eflyay bir gümrük rejimine tabi tutma iste ini ifade etti i herhangi bir tasarruf yoluyla, yap labilir. Beyanlar gümrük beyannamesi (Tek dari Belge) ile yap l r. Orjinal fatura ve k ymet bildirim formu beyanla beraber konulmal d r. Bununla birlikte, koflullar göze al narak, afla da belirtilen baz dokumanlar da istenebilir: ödeme flekli sigorta belgeleri navlun belgeleri dolafl m belgesi menfle belirli devlet kurumlar ndan özel izinler Orijinal faturada bulunmas gerekenler, 1. faturan n haz rland zaman ve mekan 2. gönderinin ismi ve adresi 3. al c n n ismi ve adresi 4. ödeme flekli 5. teslim flekli ve miktar (CIF, FOB...) 6. ürün cinsi ve miktar www.vergiportali.com 17
8. F KR VE SINA MÜLK YET HAKLARI Fikri ve s nai mülkiyet haklar n n korunmas mevzuat na göre, marka, co rafi iflaret, endüstriyel tasar m haklar ile Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsam na giren haklarla ilgili olarak, hak sahibinin yetkilerine tecavüz eder mahiyetteki eflyan n gümrük ifllemleri; hak sahibinin veya temsilcisinin talebi üzerine veya söz konusu eflyan n sahte markal ya da telif hakk na tabi taklit mal tarifine uydu una iliflkin aç k deliller olmas halinde, re sen gümrük idareleri taraf ndan durdurulur. Durdurma karar ithalatç ya veya hak sahibine veya temsilcisine bildirilir. 18 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
9. SERBEST DOLAfiIM ( THALAT) Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eflyan n serbest dolafl ma girifli; ticaret politikas önlemlerinin uygulanmas, eflyan n ithali için öngörülen di er ifllemlerin tamamlanmas ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ile mümkündür. Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eflyaya uygulanacak gümrük vergileri ve ithalat rejimi eflyan n s n fland r ld Gümrük Tarife statistik Pozisyonuna göre de iflmektedir. Özellikle eflyan n tercihli tarifeden yaralanma hususu da buna ba l oldu undan Gümrük Tarife statistik Pozisyonunun do ru belirlenmesi çok önemlidir. Türkiye ye ithal an nda gümrük idaresi eflyan n yap s na ba l olarak ek izinler arar. Bu izinler ana olarak afla daki kurumlardan al n r: - çiflleri Bakanl - Savunma Bakanl - Atom Enerjisi Kurumu - Telekomünikasyon Kurumu - Sanayi ve Ticaret Bakanl - Ulaflt rma Bakanl - Çevre Bakanl - Sa l k Bakanl - Tar m Bakanl - Türk Standartlar Enstitüsü - D fl Ticaret Müsteflarl thalat rejiminin 7 nci Maddesi uyar nca kullan lm fl veya eski eflyan n ülkeye ithali izne tabidir. D fl Ticaret Müsteflarl her sene eski, kullan lm fl veya yenilefltirilmifl olarak 10 yafl na kadar (10 yafl dahil) ithal edilebilecek ürünlerin listesini yay nlamaktad r. D fl Ticaret Müsteflarl nca belirlenen listede bulunmayan veya 10 yafl ndan büyük kullan lm fl eflyan n ithali için D fl Ticaret Müsteflarl n n yaz l izni gerekmektedir. Bu türde bir izin sadece üretim makinalar na verilmektedir ve ticari faaliyetler için al namamaktad r. Ancak 10 yafl ndan küçük listede bulunan eflyan n ithali için izne gerek duyulmamaktad r. Türkiye ozon tabakas n koruyan ve kimyasal silahlar yasaklayan sözleflmeler baflta olmak üzere bir çok ithal/ihraç kontrolüne iliflkin uluslararas sözleflmeye taraft r. Bu nedenle baz eflyalar için bu yönden de izin al nmas gerekebilir. Nesli tükenmekte olan hayvan ve bitki türlerinin de CITES belgesi kapsam nda ithali gereklidir. www.vergiportali.com 19
10.GÜMRÜK PLANLAMAARAÇLARI (EKONOM K ETK L GÜMRÜK REJ MLER ) 4458 say l gümrük kanunu ile Avrupa Toplulu unda uzun süredir uygulanan ekonomik etkili gümrük rejimleri Türk mevzuat na da girdi. Bu gümrük rejimlerinden baz lar de iflik isimler alt nda daha önce Türkiye de de uygulanmaktayd. Ekonomik etkili gümrük rejimleri sürekli olarak ithalat ve ihracat yapan firmalar aç s ndan maliyet düflürücü bir faktör olarak de erlendirilebilir. 10.1 Antrepo Rejimi Gümrük Antreposu; gümrük gözetimi alt nda bulunan eflyan n veya izin verildi i durumlarda ihraç eflyas n n konulabildi i genel veya özel antrepolard r. Gümrük antrepo rejimi; a) thalat vergilerine ve ticaret politikas önlemlerine tabi tutulmam fl ve serbest dolafl ma girmemifl eflyan n, b) Gümrük antreposuna al nmas halinde ihracata iliflkin önlemlerden yararlanabilecek ihraç eflyas n n, bir gümrük antreposuna konulmas na iliflkin hükümleri içeren ekonomik etkili bir gümrük rejimidir. Gümrük antrepolar genel ve özel antrepo olabilirler: Genel Antrepo: Herkesin eflyas n koyabildi i Özel Antrepo: Sadece Antrepo iflleticisine ait eflyalar n konulabildi i depolama yerleridir. Eflyan n Gümrük Antreposunda kalmas yla ilgili bir süre k s tlamas mevcut de ildir. 4458 say l Gümrük Kanunu ile gümrük antrepolar A,B,C,D,E ve F tipi olarak 6 s n fa ayr lm flt r. a) A Tipi Antrepo; iflleticisinin, stok kay tlar n tuttu u ve antrepoya konulan eflyada her hangi bir noksanl k olmas halinde gümrük vergilerini ödemekten sorumlu oldu u genel antrepo tipidir. 20 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
b) B Tipi Antrepo; antrepoya konulan eflyadan, kullan c n n sorumlu oldu u, antrepo beyannamesini kullan c n n verdi i genel antrepo tipidir. Antrepo iflleticisinin sorumlulu u s n rl d r. Antrepo iflletici sadece antrepoyu kiralar. Antrepo stok kay tlar tutulmad ndan, beyanname ve belgeler gümrük kontrolüne esas teflkil eder. c) C Tipi Antrepo; iflleticisi ve kullan c s ayn kifli olan ve antrepoya al nan eflyadan bu kiflinin sorumlu oldu u özel antrepo tipidir. d) D Tipi Antrepo; iflleticisi ve kullan c n n ayn kifli oldu u özel antrepo tipidir. e) E Tipi Antrepo; iflleticisi ve kullan c s n n ayn kifli oldu u, izin hak sahibinin depolama yerinin antrepo addedildi i veya depolama yeri olmazsa dahi eflyaya antrepo rejimi hükümlerinin uyguland özel antrepo tipidir. f) F Tipi Antrepo, gümrük idarelerince iflletilen genel antrepo tipidir. Antrepo rejimi uygulamalar nda yap lan de ifliklikler ile; antrepolar n yap sal çözümlerde kullan lmas mümkün hale gelmifltir. 10.2 Dahilde flleme Rejimi Dahilde flleme Rejimi, D fl Ticaret Müsteflarl nca yay mlanan Dahilde flleme Rejim Karar, Tebli i ve Genelgelerle düzenlenmektedir. Dahilde flleme Rejiminin amac Türk ihracatç s n n dünya piyasalar ndan rekabetçi fiyatlarla hammadde bulabilmesi ve böylece ihracat n teflvik edilmesidir. Bu rejim kapsam nda ithal edilen üretimde kullan lacak hammadde ve yar mamul ihraç edilmek kofluluyla ithal vergilerinden muaf olarak serbest dolafl ma sokulabilir. Gümrük daresi Dahilde flleme Belgesi kapsam nda yap lan ifllemlerde gümrük vergileri ve KDV yi teminata alarak ifllem yapar. D fl Ticaret Müsteflarl belirli kriterleri sa layan flirketler için teminat miktar n %10 a kadar indirebilir. 10.3 Gümrük Kontrolü Alt nda flleme Gümrük Kontrolü at nda iflleme Rejimi 4458 say l Gümrük Kanunu ile mevzuata girmifltir. Bugüne kadar tebli i ç km fl olmas na ra men bir uygulamas çok nadirdir. Gümrük kontrolü alt nda iflleme rejimi, serbest dolafl ma girmemifl eflyan n Türkiye Gümrük Bölgesinde, ithalat vergilerine veya ticaret politikas önlemlerine tabi tutulmaks z n, niteli ini veya durumunu de ifltiren ifllemlere tabi tutulmalar ve bu ifllemlerden elde edilen ürünlerin gümrük vergileri üzerinden serbest dolafl ma girmelerine iliflkin hükümlerin uyguland rejimdir. Elde edilen bu tür ürünler, ifllenmifl www.vergiportali.com 21
ürün olarak adland r l r. Bu rejim daha çok üretimde kullan lacak hammaddenin gümrük oran, son üründen yüksek oldu u durumlarda avantaj sa lamaktad r. Ancak sadece s n rl say da eflya bu rejimden faydalanabilmektedir. 10.4 Geçici thalat Rejimi Geçici ithalat rejimi, serbest dolafl ma girmemifl eflyan n ithalat vergilerinden tamamen ya da k smen muaf olarak ve ticaret politikas önlemlerine tabi tutulmaks z n, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullan lmas ve bu kullan m s ras ndaki ola an y pranma d fl nda, herhangi bir de iflikli e u ramaks z n yeniden ihrac na olanak sa layan hükümlerin uyguland rejimdir. Geçici ithalat izni, eflyay kullanan veya kulland ran kiflinin talebi üzerine gümrük idarelerince verilir. thal eflyas ile ilgili ayniyet tespitinin mümkün olmad hallerde, geçici ithalat rejiminin kullan lmas na izin verilmez. Eflyan n geçici ithalat rejimi alt nda kalma süresi azami yirmidört ay olarak belirlenir. Bununla birlikte, gümrük idareleri ilgili kiflinin de kabul etmesiyle daha k sa süreler saptayabilir. K smi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eflyadan her ay için al nacak ithalat vergileri, geçici ithalat rejimine iliflkin beyannamenin tescil tarihinde, söz konusu eflyan n serbest dolafl ma girmifl olmas halinde al nacak vergiler tutar n n %3 ü olarak tespit edilir. Söz konusu vergiler eflyan n bu rejimden yararland her ay için al n r ve bir aydan daha az süreler tam ay olarak de erlendirilir. Gümrük idaresi geçici ithal an nda al nmayan gümrük vergileri ve KDV yi teminata ba layarak ifllem yapar. Geçici ithalat izni eflyay kullanan veya kulland ran kiflinin talebi üzerine yetkili gümrük idarelerince verilir. Geçici ithalat durumunda, Geçici thalat zin Formu doldurulup afla daki evraklarla birlikte sunulmal d r; 1. proforma fatura ve çevirisi (2 örnek) 2. gerekli durumlarda ürünün tan m 3. gönderen ve al c aras ndaki andlaflma ve çevirisi 22 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
Afla da belirtilen eflyalar Geçici thalat Rejimiyle getirilemez: - Ülkeye girifline izin verilmeyen eflyalar - Tüketilebilir ürünler. - Ekonomiye zarar veren ürünler - 10 yafl ndan büyük gereçler - Su sporlar nda kullan lan gereçler - Ofis araçlar - Tafl tlar (özel durum d fl ndakiler hariç) - Ev eflyalar - Tekstil Ürünleri - Deniz ve hava araçlar Yabanc leasing firmalar, bir Türk firmas ile aras nda finansal kiralama sözleflmesi oldu u durumlarda geçici ithalat rejiminden yararlanabilirler. 10.5 Hariçte flleme Rejimi Hariçte iflleme rejimi, serbest dolafl mdaki eflyan n hariçte iflleme faaliyetlerine tabi tutulmak üzere Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak ihrac ve bu faaliyetler sonucunda elde edilen ürünlerin ithal vergilerinden tam veya k smi muafiyet suretiyle yeniden serbest dolafl ma girifline iliflkin hükümlerin uyguland rejimdir. Hariçte iflleme rejimi; a) hrac, ödenmifl ithalat vergilerinin geri verilmesine veya teminata ba lanm fl ithalat vergilerinin kald r lmas na yol açan, b) hrac ndan önce, nihai kullan mlar nedeniyle tam muafiyet suretiyle serbest dolafl ma giren ve bu muafiyetin tan nmas için gerekli koflullar tafl maya devam eden, c) hrac, ihracat vergi iadesini gerektiren veya ihrac nedeniyle tar m politikas çerçevesinde vergi iadesi d fl nda bir mali avantaj sa lanan, Serbest dolafl mdaki eflyaya uygulanmaz. Hariçte iflleme izni, talep üzerine, iflleme faaliyetini yapt racak kifliye verilebilir. Hariçte iflleme izni; a) Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleflik kiflilere, b) fllem görmüfl ürünlerin geçici ihracat eflyas n n ifllenmesi sonucu elde edildi inin www.vergiportali.com 23
tespiti mümkün olan hallerde, c) Talep edilen iznin; Türkiye deki üreticilerin temel ekonomik ç karlar na ciddi bir zarar verecek durumda olmad hallerde, verilir. 24 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
11. HRACA T hracat rejimi, serbest dolafl mda bulunan eflyan n ihraç amac yla Türkiye Gümrük Bölgesi d fl na ç k fl na iliflkin hükümlerin uyguland rejimdir. hracat, ticaret politikas önlemleri ve gerekti i takdirde ihracat vergileri de dahil olmak üzere ç k fl ifllemlerine iliflkin hükümlerin uygulanmas yla gerçeklefltirilir. hraç eflyas, buna iliflkin gümrük beyannamesinin tescili s ras nda bulundu u durum ve niteli ini gümrük denetiminden ç kt s rada da aynen muhafaza etmesi ve bu haliyle Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi kofluluyla fiilen ihraç edilmifl say l r. Bu durumda, ihraç eflyas üzerindeki gümrük denetimi sona erer. Türkiye nin ihracat politikalar n ve uygulamalar n D fl Ticaret Müsteflarl ( hracat Genel Müdürlü ü) belirlemektedir. hracatç lara baflta Eximbank Kredileri olmak üzere dahilde iflleme rejimi kullan m gibi kolayl klar getirilmifltir. De iflik ihracat türleri vard r. Bunlar: 1- Özellik Arz Etmeyen hracat 2- Kayda Ba l hracat 3- Kredili hracat 4- Konsinye hracat 5- thal Edilmifl mallar n hrac 6- Serbest Bölgelere Yap lan hracat 7- Ba l Muamele Yoluyla Yap lacak hracat 8- Transit Kiralama Yoluyla Yap lacak thalat 9- Transit Ticaret 10- Bedelsiz hracat Kanun, yönetmelik ve uluslararas anlaflmalarca yasaklanan eflyalar d fl nda bütün eflyalar ihracat rejim yönetmeli ince ihraç edilebilir. Ancak, Dünya Ticaret Örgütü kurallar nca kamu güvenli i, ahlak, sa l ; çevre temizli i; artistik, tarihsel ve arkeolojik de erlerin korunmas amac yla ihraç ürünlerine s n rlamalar getirilebilir. Gümrük Kanununca ihracat, serbest dolafl mda bulunan eflyan n Türkiye Gümrük Bölgesi d fl na ç kar lmas olarak tan mlan r. Bu sebepten serbest bölgelere yap lan ticaret ihracat olarak say l r. www.vergiportali.com 25
hraç edilen ürün geçici depolama yerinde bir ay kalabilir. Baz ürünlerin ihrac Türk markalar n n itibar n n korunmas veya uluslararas anlaflmalara konu olabilir. hracat art r c baz teflvikler bulunmaktad r. 26 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
12.SERBEST BÖLGELER Genel olarak serbest bölgeler; ülkenin siyasi s n rlar içinde olmakla beraber gümrük bölgesi d fl nda say lan, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara iliflkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmad veya k smen uyguland, s nai ve ticari faaliyetler için daha genifl teflviklerin tan nd ve fiziki olarak ülkenin di er k s mlar ndan ayr lan yerler olarak tan mlanabilir. Serbest Bölgelerin Kurulmas ve flletilmesindeki Temel Amaçlar - Türkiye de ihracat için yat r m ve üretimi art rmak, - Yabanc sermaye ve teknoloji giriflini h zland rmak, - Ekonominin girdi ihtiyac n ucuz ve düzenli bir flekilde temin etmek, - D fl finansman ve ticaret imkanlar ndan daha fazla yararlanmak. Serbest Bölgelerin fllevi Serbest bölgeler; - Ülkeye yabanc sermaye ve teknolojilerin getirilmesine imkan sa layacak uygun zemin yarat lmas, - Sanayicinin ihtiyaç duydu u baz hammadde ve ara mallar n kolayl kla, istenilen miktarda ve zaman kayb olmadan temin edilebilmesi, - Sa lanan teflvik ve avantajlarla düflük maliyetli mal üretimi ve ihrac, - Türkiye d fl ndan gelen mallar n transit olarak di er ülkelere sat lmas, - Yeni istihdam olanaklar n n yarat lmas, - Türk ihraç ürünlerinin ihracat n kolaylaflt rmak ve h zland rmak bak m ndan bir basamak olmas ifllevlerini görmektedir. Serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurufllara tan nan vergisel avantajlar: 1. Üretici Firmalara Sa lanan Vergi Muafiyetleri 2. KDV Muafiyeti 3. Gümrük Vergisi Muafiyeti www.vergiportali.com 27
Ülkemizde Bulunan Serbest Bölgeler Halen ticari faaliyette bulunan serbest bölgeler ve faaliyete geçifl y llar : - Mersin (1987) - Antalya (1987) - Ege (1990) - stanbul Atatürk Havaliman (1990) - Trabzon (1992) - stanbul Deri ve Endüstri (1995) - Do u Anadolu (1995) - Mardin (1995) - MKB Uluslararas Menkul K ymetler (1997) - zmir Menemen Deri (1998) - Rize (1998) - Samsun (1998) - stanbul Trakya (1998) - Kayseri (1998) - Avrupa (1999) - Gaziantep (1999) - Adana-Yumurtal k (1999) - Denizli (2000) - Bursa (2001) - Kocaeli (2001) - Tübitak-Marmara Araflt rma Merkezi Teknoloji (2002) III- Bakanlar Kurulu Karar ile yer ve s n rlar ilan edilen serbest bölgeler: - stanbul K y Bankac l, - Zonguldak-Filyos, - pekyolu Vadisi, Özel Hesap (Serbest Bölge Pay ) Serbest Bölgelerin tesis, geliflim ve sürdürülmesi amac yla, Serbest Bölgelerde faaliyette bulunan flirketlerin afla da belirtilen ifllemleri üzerinden belli miktarlar, özel hesaba aktar l r. Bölgelere Türkiye'den getirilen mallar ile yat r m ve tesis safhas nda kullan lan mallar, bak m ve onar m maksad yla bölgelere getirilen araç, gereç ve ekipmanlar hariç, yurtd fl ndan bölgeye getirilen mallar n ve bölgeden Türkiye ye ç kar lan mallar n CIF de erleri üzerinden peflin olmak üzere, binde 5 oran nda olan ücretler özel hesaba yat r l r. 28 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
Serbest Bölgelerde Sa lanan Teflvikleri serbest bölge yat r mlar nda, yabanc sermaye kat l m oran nda s n rlama bulunmamaktad r. Dünyadaki di er serbest bölgelerin aksine, yurtiçi pazara dayanan sat fllar serbesttir. Türk Serbest Bölgeleri ve Türkiye aras ndaki ticaret D fl Ticaret Rejimine ba l d r. Bölgede kullan lan para birimlerinin yabanc para birimlerine tahvili mümkün olup, ifllemler Türkiye Merkez Bankas taraf ndan yap lmaktad r. Serbest Bölgelerin altyap s dünya standartlar ndad r. Müracaat ve operasyonlardaki bürokrasi en az duruma indirgenerek, bu prosedürler için sadece bir acente yetkilendirilmifltir. Türkiye nin co rafi konumu, Serbest Bölgelere önemli avantajlar kazand rmaktad r. Serbest Bölgeler, Türkiye nin önemli limanlar ndan olan Akdeniz, Ege ve Karadeniz sahillerine komflu olup, uluslararas havaalanlar ve otoyollardan faydalanma imkan bulunmaktad r. Ürünün fiyat, standard veya kalitesine iliflkin hiçbir s n rlama yoktur. lgili Serbest Bölgenin faaliyete geçmesinden itibaren 10 sene zarf nda, grev ve lokavt uygulanmamaktad r. Bununla birlikte, toplu sözleflme ba lan mda herhangi bir uyuflmazl k Yüksek Tahkim Kurulunca çözümlenmektedir. 06.02.2004 tarihli 25365 say l Resmi Gazetede yay mlanan 5084 say l kanun ile, serbest bölgeler konusunda özellikle vergisel avantajlar aç s ndan de ifliklik yap lm flt r. Serbest Bölgeler Kitapç m zdan, serbest bölgeler ile ilgili di er konular d a faydalanabilirsiniz. www.vergiportali.com 29
PricewaterhouseCoopers Türkiye Ofisi ve Kontaklar Süleyman Seba Cad. No: 48, BJK Plaza, B Blok K.9 34357 Akaretler, Befliktafl- stanbul Telefon : (212) 326 60 60 Faks : (212) 326 60 50 Büyükdere Cad. No: 111, Kat 3-5 34394 Gayrettepe, stanbul Telefon : (212) 355 58 58 Faks : (212) 355 58 50 Paris Cad. No:12/4 06540 Kavakl dere, Ankara Telefon : (312) 410 45 45 Faks : (312) 410 45 50 Hürriyet Bulvar No:4/1 Kat 6/605, Kavala Plaza 35210 Alsancak, zmir Telefon : (232) 497 70 70 Faks : (232) 497 70 50 Kontak simler : Erdo an Öcal, Vergi Orta Tel : (212) 326 60 60 / 6404 Faks : (212) 326 64 05 E-mail : erdogan.ocal@tr.pwc.com : Cenk Ulu, Müdür Tel : (212) 326 60 60 / 6424 Faks : (212) 326 64 25 E-mail : cenk.ulu@tr.pwc.com : Baflar Görür, Müdür Yard mc s Tel : (212) 326 60 60 / 6416 Faks : (212) 326 64 17 E-mail : basar.gorur@tr.pwc.com 30 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu
NOTLAR www.vergiportali.com 31
NOTLAR 32 D fl Ticaret ve Gümrük K lavuzu