TEKNİK EĞİTİMDEN SINAİ MÜLKİYETE: AVRUPA PATENT VEKİLİ
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR? Avrupa Patent Sözleşmesi tek bir başvuru yapmak suretiyle, tek bir araştırma ve incelemeden geçerek birçok Avrupa ülkesinde patent alınmasını sağlayan bir sistemdir.
EPO Web Sayfasından
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR? Turkiye Kasım 200 de Avrupa Patent Sistemine katıldı ama 2000 li yıllarda katılan diğer ülkeler, örneğin Macaristan gibi bu sisteme sonradan dahil olmadı. Türkiye aslında en başından beri zaten bu projenin içindeydi ve sistemin kurucusu olan 21 ülkenin arasındaydı
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR? Türkiye 1967 yılından beri Sözleşme ile ilgili tüm hazırlık toplantılarına ve Avrupa Patent Sözleşmesi ile ilgili 5 Ekim 1973 tarihli Münih Diplomatik Konferansına katıldı ancak imza atmadı. Sözleşmeyi imzalamayarak bu sisteme katılmama kararı, dönem olarak da Türkiye nin çok istikrarlı olmadığı, dışarıya gümrük duvarları çektiği ve Ortak Pazara, yani şimdiki adıyla Avrupa Birliğine girmekte ağırdan aldığı, daha içe dönük ve korumacı döneme denk gelmektedir. Nedenleri ne olursa olsun, sonuçta Türkiye, gelişmiş bir sınai mülkiyet sistemine kavuşmakta çeyrek yüzyıl kadar gecikmişti.
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR? Sözleşme 16 ülkenin imzalamasıyla hayata geçti ancak ilk Avrupa Patent Başvurusu 1 Haziran 1978 yılında yapıldı ve bu tarihten itibaren de sürekli artan bir çizelge izledi. Şimdiye kadar yayınlanan başvuru sayısı 2 milyon 300 binin üzerindedir. Başvuru sahiplerinin %25 ABD, %18 JP olmak üzere %45 i Avrupa dışından geliyor. En çok başvuru yapan Avrupa ülkesi %14 ile Almanya
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR? Ayrıca bu başvuruların araştırılması ve incelenmesi o kadar iyi ki, başvuru sahibi hukuki açıdan çok sağlam patente kavuşuyor. 2010 verilerine göre tescil edilen patentlere yapılan itirazlar %5 in altında kalıyor (%4,7) üstelik bu itirazların bir kısmı da reddediliyor. İtiraz sonucu iptal edilen patent sayısı halen %1,5 altında.
AVRUPA PATENT SÖZLEŞMESİ NEDİR? Ayrıca bu başvuruların araştırılması ve incelenmesi o kadar iyi ki, başvuru sahibi hukuki açıdan çok sağlam patente kavuşuyor. 2010 verilerine göre tescil edilen patentlere yapılan itirazlar %5 in altında kalıyor (%4,7) üstelik bu itirazların bir kısmı da reddediliyor. İtiraz sonucu iptal edilen patent sayısı halen %1,5 altında. Şu anda Avrupa Patent Sözleşmesine taraf 38 ülke var. Ayrıca Tunus ve Faz ile de bir geçerlilik anlaşması imzalandı, yani bu ülkeler ileride sözleşmeye taraf olmayacaklar ama tescil edilen bir Avrupa patenti arzu edildiği takdirde bu ülkelerde de geçerli olabilecek.
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR? Yukarıda ayrıntılarını gördüğümüz ve yılda yüz binlerle ifade edilen bu patent başvurularının hazırlanması ve takibi Avrupa Patent Ofisi nezdinde yetkili olan Avrupa Patent Vekilleri tarafından yapılıyor. Çeşitli nedenlerden dolayı sicilden adı silinen kişilerin Avrupa Patent Vekili sıfatını kullanma hakları kalmıyor. 2010 yılı sonunda sicile kayıtlı Avrupa Patent Vekili sayısı 10.000 in üzerinde.
Vekil Sayısı IP Management @ Universities Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011 AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR? 6000 5000 4000 3000 2000 37483629 3466 2167 2473 2735 5003 4543 3862 3481 3705 3991 4081 4027 3959 3365 2980 3789 5339 3527 5156 4200 4567 5198 4673 4890 A134 A163 1000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 EPO Web Sayfasından
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR? Avrupa Patent başvurularının yarısı Avrupa ülkelerinin dışındaki ABD veya Japonya gibi ülkelerden dosyalanıyor ve Vekillerin çoğu (%60) daha çok buluş yapılan Almanya,İngiltere ve Fransa da çalışıyor.
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR? 2010 Ülkelere göre vekil sayısı 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 3393 Toplam vekil sayısı 1939 914 11 121 437 436 174 72 187 28 170 156 26 96 60 23 17 30 17 21 3 58 7 437 358 44 67 0 315 31 38 44 104 AL AT BE BG CH DE DK EE ES FI FR GB GR HU IE IS IT LI LT LU LV MC MK MT NL PL PT RO RS SE SI SK SM TR EPO Web Sayfasından
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR? Tüm vekillerin bir çeşit Avrupa çapında meslek odası olan European Patent Institute (epi) siciline kayıtlı olmaları zorunlu. epi siciline kayıtlı Avrupa Patent Vekilleri 3 yılda bir seçime gidiyorlar ve ülkede kayıtlı vekil sayısına göre Konseye 2 ila 6 temsilci seçiyorlar, bunlardan biri ise ülkesini ayrıca yönetim kurulunda temsil ediyor.
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR? Türkiye Avrupa Patent Sistemine dahil olduktan sonraki bir yıl içinde Türk Patent Vekillerinden 411 kişi, müktesep hak kapsamında Avrupa Patent Vekili olmak için başvurdu ama yıllık aidatlarını ödemedikleri için çoğunun vekilliği düştü. 75 milyonluk ülkemizde 2011 yılı itibariyle Avrupa Patent Vekili siciline kayıtlı 103 Türk var ama gerçek anlamda faal olanların sayısı bundan çok daha az.
Vekil Sayısı IP Management @ Universities Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011 AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR? 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 00 0 0 1 0 1 406 356 187 142 130 115 106 106 106 104 1 1 1998 1 1999 1 2000 1 2001 1 2002 1 2003 1 2004 2005 1 1 Yıl 2006 2007 2008 2009 2010 2011 A134 A163 103
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR? Bu da normal sayılabilir zira 2009 yılı verilerine göre Avrupa Patent Ofisine yapılan başvuru sayısı 134542 iken Türkiye sadece 191 başvuru yapmıştır. Avrupa Patent Ofisine yapılan toplam başvuruların %0,14 ünü (on binde 14) yapmak için çok fazla Avrupa Patent Vekiline tabii ki gerek yoktur ancak buluş sayısı arttıkça bu buluşları başvuruya dönüştürebilecek daha fazla patent vekiline de gerek duyulacaktır.
AVRUPA PATENT VEKİLİ KİMDİR? Sonuçta Avrupa Patent vekillerinin yaklaşık yarısından fazlası gerekli sınavlardan geçerek bu unvanı almış olsa da sisteme yeni katılan ülkelerden gelen ve müktesep hak olarak bu unvanı almış olan birçok kişi var. Meslek jargonunda bu kişilere Grandfather/ Grandmother deniyor. Ancak Türkiye için bu artık mümkün değil ve ufukta yeni katılacak ülke görünmediği için Avrupa Patent Vekili olmak için tek yol gerekli eğitimi almak, çalışmak ve sınavdan geçmek olacaktır.
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? Avrupa Patent Vekili olmak için yılda bir kez yapılan ve European Qualification Examination (EQE) denilen zorlu bir sınavdan geçmek gerekiyor ama bu sınava katılım şartları da zor. Avrupa Patent Vekili olmak isteyen bir kişinin öncelikle biyoloji, farmakoloji, kimya, elektronik, makine, fizik gibi mühendislik veya fen bilimleri eğitimi almış olması gerekiyor. Ayrıca bitirme tezi yazılmadan mezun olunan üniversiteler için Master derecesi de isteniyor. Bu size fazla gelebilir ama örneğin Almanya daki patent vekillerinin büyük çoğunluğu Doktora sahibi.
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? Bu eğitimin üzerine İngiltere de Queen Mary College, İsviçre de ETH veya Fransa Strazburg daki Robert Schuman üniversitesinde 2 yıllık eğitim alanlar da az değil. Eskiden sınava girecek kişinin İngilizce, Fransızca ve Almanca yani Avrupa Patent Ofisinin üç dilini birden bilmesi de bekleniyordu ancak son yıllarda sistemin bu kadar genişlemesiyle birlikte bu şart biraz yumuşatıldı ve dillerden yalnızca birini çok iyi derecede diğerini ise okuduğunu anlama derecesinde bilmek yeterli hale geldi.
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? Bu bahsettiğim altyapıya sahip bir kişinin bir Avrupa Patent Vekilinin yanında fiilen en az 3 yıl çalışması ve tecrübe kazanması gerekiyor zira Patent vekili olabilmek için teknik bilginin üzerine ayrıca hukuk bilgisinin de gelmesi gerekiyor. Mühendislik veya fen bilimleri eğitimi almış olması Bitirme tezi yazılmadan mezun olunan üniversiteler için Master derecesi Eskiden :İngilizce, Fransızca ve Almanca
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? Bir vekilin yanında tam gün olarak çalışmaya başlayan kişi tercihen hemen Avrupa Patent hukukunun temel eğitimine başlamalıdır. Birçok ülkede bu eğitimleri veren üniversiteler, enstitüler, meslek birlikleri gibi çeşitli kurumlar vardır. Bunlardan en yaygın olanı ise epi ile birlikte CEIPI çerçevesinde akşamları verilen iki yıllık temel eğitimdir. Strazburg daki Robert Schuman üniversitesine bağlı olan CEIPI nin açılımı Uluslararası Sınai Mülkiyet Eğitim Merkezi dir. Şu anda Avrupa daki 36 şehirde 600 kişi bu eğitimi almaktadır.
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? Bu eğitimin İstanbul da verilmesini sağladık. 2008-2010 yıllarında ders verecek kişileri ayda bir gün getirterek 2 yıllık eğitimi tamamladık ancak 2010-2011 öğrenim dönemi için yeterli sayıda başvuru olmadığı için maalesef durdurmak zorunda kaldık. Bu eğitimin önümüzdeki yıllarda açılıp açılmayacağı ise tabii ki katılımcı sayısına bağlı
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? Temel eğitimi biten kişi EQE sınavına hazırlanmaya başlar. Dört ayrı bölümden oluşan bu sınav genelde zor olduğu için katılımcılar iki yılda vermeyi tercih ederler. EQE sınavını geçme oranı %30
EQE IP Management @ Universities Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011 NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? 2500 2000 1500 1000 1092 1104 1145 1262 1451 1541 1821 2073 2148 2311 Adaylar Başarılılar 1845 1741 2171 500 0 234 320 267 294 429 367 424 513 510 407 673 473 631 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? Sınavlardan birincisi 3,5 saat sürer ve adayın bir Avrupa patent başvurusunun en önemli kısmı olan istemlerini ve giriş kısmını yazıp yazamadığını test eder. Teknik ağırlıklı bir buluşu anlamak ve istem yazmak Patent vekilliğinin temelini oluşturur. Bu sınavda sorular kimya- elektrik/mekanik olarak ayrılır. Daha fazla alan seçeneği yoktur ve örneğin biyoloji mezunu bir kişi kimya sorularını seçerken fizik mezunu diğeri elektrik/ mekanik sorularını seçmek zorundadır. İkinci sınav 4 saat sürer ve bir patent başvurusu ile ilgili olarak incelemeyi yapan kişiden gelen çok olumsuz bir raporu adayın nasıl cevap verdiğini durumunu ölçer. Bu sınavda da sorular kimya - elektrik/mekanik olarak ayrılır.
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? 6 saat süren üçüncü sınavda bir Avrupa patentine itiraz hazırlamanız istenir. Burada itiraz edeceğiniz patent size örneğin İngilizce verilir ama tekniğin bilinen durumuna ait olan ve itiraz etmek için kullanacağınız belgeler İngilizce, Fransızca ve Almanca olabilir. Bu sınavda itiraz için doğru belgeyi/ belgeleri seçip seçemediğinize ve hangi argümanları kullandığınıza bakılır. Toplam 7 saat süren son sınav ise ikiye ayrılır, birinci bölümde çeşitli hukuki sorular sorulur. İkinci bölüm ise müvekkilinizden bir mektup şeklindedir ve çok karmaşık bir hukuki sorunu anlatarak bu durumu çözmeniz istenir. Defter kitap açık olarak yapılan bu sınavlarda Avrupa Patent Sözleşmesinin hüküm ve yönetmelik maddelerine ve o konuda alınmış önemli içtihat kararlarına atıfta bulunmanız beklenir.
NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? Bu sınavlardan başarıyla çıkmak zor olduğu için sınava giren kişi sayısında artışlar meydana gelmiştir. Bunun sonucunda hazır olmayan kişilerin tüm sınavlara girmesini engellemek ve dolayısıyla boşuna okunacak kâğıt sayısını azaltmak üzere önümüzdeki yıldan itibaren bir ön-eleme sınavı yapılacak ve ancak bu ön-eleme sınavını geçen kişiler yukarıda bahsedilen sınavlara girebilecektir. Türkiye ye gelince, halen Avrupa Patent Vekili siciline kayıtlı 103 kişiden sadece biri bu sınavdan geçmiştir. 2000 yılında sisteme dahil olan Türkiye den bu sınava katılan kişi sayısı iki elin parmaklarını geçmeyecek kadar azdır.
EQE IP Management @ Universities Istanbul, Nisan 14 to 15, 2011 NASIL AVRUPA PATENT VEKİLİ OLUNUR? 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 9 Adaylar Başarılılar 3 3 2 2 1 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 0 0 0 0 0 0
AVRUPA PATENT VEKİLİ Hem teknik hem hukuk hem de lisan bilgisi gerektiren bu meslek her ne kadar Türkiye de pek bilinmese de yapanların asla sıkılmadığı için emekliye ayrılmak bile istemediği çok yönlü muhteşem bir iştir. Avrupa da 80-90 yaşına gelmiş ama pırıl pırıl zekasıyla hala faal olan vekillerin sayısı hiç de azımsanacak gibi değildir. Patent vekili hem tanımı itibariyle buluşların yeni olması nedeniyle sürekli değişiklik arz eden tekniğin en yeni durumunu takip ederek teknik bilgisini günceller, hem de örneğin çeşitli yayınlar ve uluslararası konferanslar aracılığıyla önemli ülkelerdeki patent hukukunu takip ederek bu alandaki bilgisini günceller.
AVRUPA PATENT VEKİLİ Tekniği hukuk ile harmanlayarak çeşitli bulmacalara çözüm getirir ve satranç oyunu gibi davaları kazanmaya çalışır. İsterse bunların üzerine bir de ekonomik boyut ekleyerek şirketlerin patent yönetimini yapabilir. Dünyadaki tüm ülkelerle bağlantılı bir işi olduğu için de her yerde kendini güvende hisseder zira iş bağlantıları zamanla tanışlığa, arkadaşlığa hatta dostluğa dönüşecektir. Son bir bilgi olarak da bu mesleğe yurtdışında çok talep vardır ve EQE sınavını geçerek bilgisini kanıtlamış bir kişi için Avrupa da iş bulmak hiç de zor olmayacaktır.
EPO Web Sayfasından
Teşekkür ederim