SAYFA NO 1/6 1.AMAÇ VE KAPSAM: Hastane ortamında, endemik hastane enfeksiyonlarının yayılmasını önlemek. Hastanede bulunan tüm birimleri ve çalışan herkesi kapsar. 2.GÖREV VE SORUMLULUK: Çevre temizliği uygulamalarından temizlik şirketi, laboratuar çalışanları ve tüm bölümlerde sorumlu hemşireler sorumludur. Talimatların hazırlanmasından, denetimlerden idare ve sorumludur. 3.N DETAYI: 3.1.Genel Kurallar Eğer mümkünse tüm bölümlerde temiz ve kirli malzemeler ayrı odalarda muhafaza edilmelidir. Tüy bırakmayan temizlik bezleri tercih edilmelidir. Bez ve kova renkleri kullanım alanına göre belirlenmelidir. Kirli bezle temizliğe devam edilmemeli, sık sık bez değiştirilmelidir. Kirlenen bezler sıcak su ve deterjanla yıkanıp kurutulduktan sonra kullanılmalıdır. Kat arabasında gerekli tüm temizlik malzemelerinin bulunup bulunmadığı kontrol edilmelidir (kuru temizlik mopları ve sıvı deterjan, ovma amaçlı temizlik maddesi, yeterli miktarda temiz sarı, kırmızı ve mavi temizlik bezleri, çekçek, faraş, kova, eldiven vb.). Eksik malzeme varsa temizliğe başlamadan önce tamamlanmalıdır. Temizlik her zaman temiz alandan kirli alana doğru yapılmalıdır. Temizlik malzemeleri ve temizlik arabası hasta odalarının yakınında bırakılmamalıdır. Temizlik ve dezenfeksiyon işlemi sabah saatlerinde bir kez yapılır, her kirlenme olduğunda ve her hasta değişiminde tekrarlanır. Yüksek riskli alanlar için kullanılan tüm temizlik bezleri (paspas, mop, toz bezi, vb.) alana/odaya özel olmalıdır. Tüm temizlik bezleri (paspas, mop, toz bezi, vb.) kirlendikçe değiştirilmeli, kirli bezle temizlik işlemine devam edilmemelidir. Kirlenen temizlik bezleri bekletilmeden çamaşır makinesinde sıcak su (>60 C) ile yıkanarak kurutulmalıdır. Sıvı sabun kaplarının üstüne ekleme yapılmamalıdır. Boşalan sabunluk yıkanıp kurutulduktan sonra tekrar doldurulmalıdır. Temizlikte kullanılan kova ve bezlerin renkleri Bölüm Kova Rengi Bez Rengi Tuvalet hariç bütün ıslak alanlar Sarı Sarı Bütün kuru alanlar (kapı, pencere, mobilya, ayna, vb.) Mavi Mavi Tuvaletler ve laboratuar alanları Kırmızı Kırmızı Hastane Temizliğinde Eldiven Kullanımı Alan Eldiven Türü Renk Temizlik Plastik Kırmızı Evsel Nitelikli Atık Toplama Plastik Sarı veya mavi Tıbbi Atık Toplama Kumaş üzerine kauçuk kaplı Turuncu
SAYFA NO 2/6 Toz alma dışında her tür temizlik işlemi sırasında uygun eldiven giyilmeli, işlem bitiminde eldiven çıkarılıp el hijyeni sağlanmalıdır. Ellerinde yara, çizik, vb. bulunan temizlik personeli toz alma işlemi sırasında steril olmayan temiz eldiven giymelidir. Eldivenli ellerle kapı kolu, telefon, masa, vb. yüzeylere temas edilmemelidir. Tuvalet temizliği için kullanılan eldivenler diğer alanların temizliğinde kesinlikle kullanılmamalıdır. Mop Seçimi ve Kullanımı Kuru süpürme ve bakım amaçlı moplama esnasında mop önünde kontrol edilemeyecek kadar fazla kir/materyal birikimi var ise çekçek ve faraş ile alınmalıdır. Mop, temiz alanda S şeklinde, kirli alanda düz hat üzerinde hareket ettirilerek temizlik yapılmalıdır. Mop ile temizlik yapılarak ilerlenirken temizlenmemiş alan bırakılmamalıdır. Kirli mop ile temizlik yapılmamalı, kirlenen moplar sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanıp kurutularak saklanmalıdır. Gün sonunda tüm moplar mutlaka sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanıp kurutularak saklanmalıdır. Saçaklı mop kullanımında zemin ıslak bırakılmamalı, kurulama işlemi yapılmalı ve kirlenme, kayma ve düşmeleri önlemek için uyarı levhaları konulmalıdır. Mop Tipi Mavi mop Beyaz mop Saçaklı mop Kullanım Amacı Kuru süpürme Nemli silme ve bakım Islak silme Çift Kovalı-Presli Paspas Arabası Kullanımı Paspas ilk kez kullanılıyor ise sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanarak havlarından arındırılmalıdır. Paspaslama için kullanılacak su ılık olmalıdır. Temiz su için mavi kova, kirli su için kırmızı kova kullanılmalıdır. Mavi kovaya uygun konsantrasyonda (üretici firma önerisine uygun ) sıvı deterjan konulmalıdır., kırmızı kovaya ise bunun yarısı kadar sıvı deterjan konulmalıdır. Paspas S seklinde hareket ettirilmeli, zeminden mümkün olduğunca uzaklaştırılmadan temizlik yapılmalıdır. Kirli paspasla temizlik yapılmamalı, kirlenen paspas önce kırmızı kovada kirinden arındırılmalı, sonra mavi kovada yıkanmalı, sıkma presi kırmızı kova üzerine çevrilerek sıkma işlemi yapılmalıdır. Bu işlemi takiben paspas sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanıp kurutulduktan sonra tekrar kullanıma sokulmalıdır. Gün içinde kullanılan tüm paspaslar, gün sonunda sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanıp kurutulduktan sonra tekrar kullanıma sokulmalıdır. Islak paspasla silinen alanlar kuru mop ile hemen kurulanmalı, paspaslama işlemi sırasında kirlenme, kayma ve düşmeleri önlemek için uyarı levhaları konulmalıdır.
SAYFA NO 3/6 3.2.Hastane Temizliğinde Risk Sınıflaması ve Farklı Alanların Temizliği Risk Durumuna göre Hastane Alanları Risk Düzeyi Hastane Bölümü Uygun Temizlik Yüksek riskli alanlar Orta riskli alanlar Düşük riskli alanlar Ameliyathane, yoğun bakım üniteleri, hemodiyaliz, enfeksiyon kontrol komitesi tarafından belirlenen özel alanlar (nötropenik hasta odaları, izolasyon odaları, otopsi salonu allojeneik/otolog kemik iliği nakli yapılan hastaların odaları, solid organ nakli yapılan hastaların odaları,, vb.) Temizlik + dezenfeksiyon 1 Laboratuvarlar, hasta odaları (banyo ve tuvaletler dahil ), mutfak Temizlik 2 Hemşire, doktor odaları (banyo ve tuvaletler dahil), ofisler, kafeterya, koridorlar ve depolar Temizlik 2 EPA onaylı bir dezenfektan kullanılmalıdır. Yüzeylerin vücut sıvı ve salgıları ile bulaşı durumunda temizliğe ek olarak dezenfeksiyon yapılmalıdır. 3.2.1.Hemşire ve doktor odalarının temizliği; Öncelikle odadaki çöpler uygun şekilde toplanmalıdır. Temizlik temiz alandan kirli alana doğru yapılmalıdır. Cam, kapı, kapı kolu her gün silinmelidir. Temizlikte su ve sabun yeterlidir, herhangi bir dezenfektan kullanmaya gerek yoktur. 3.2.2.Hasta odalarının temizliği; Odadaki (banyo/tuvalet dahil) çöp kovalarının içinde bulunan çöp poşetleri oda dışına çıkarılarak ağzı bağlandıktan sonra servise ait büyük çöp bidonuna taşınmalıdır. Çöp kovası kirlenmiş ise yıkanarak temizlenmeli ve kurulanmalıdır. Oda temizliği toz kalkmayacak şekilde yapılmalıdır. Temizlik her zaman temiz alandan kirli alana doğru yapılmalıdır. Oda zemini çekçek ve faraş ile kaba kirlerden arındırılmalı, kesinlikle fırça veya süpürge kullanılmamalıdır. Odadaki tüm yüzeylerin (pencere önleri, radyatörler, yemek masası, etajer, vb.) tozu alınmalıdır. Oda zemini temiz alandan başlayarak yatak altları dahil olacak şekilde kapıya doğru paspaslanmalı ve hemen kuru mop ile kurulanmalıdır. Kan ve vücut sıvıları ile kirlenme olmadığı sürece temizlik su ve sıvı deterjanla yapılmalıdır. Kapı kolları sıvı deterjanla yıkanmış bez ile silinmeli ve kurulanmalıdır. Banyo ve tuvaletlerin temizliği en sona bırakılır. Eksitus veya taburcu olan ya da başka bir servise devrolan hastanın ardından günlük temizlik işleminin tüm basamakları uygulanmadan yeni hasta kabul edilmez. Su ve deterjanla temizlik yapılan alanlarda her üç odada bir temizlik solüsyonu değiştirilmelidir. Yoğun kirlenme meydana gelmişse daha sık solüsyon değişimi yapılmalıdır. Kan ve vücut sıvılarının dökülmesi veya sıçraması durumunda emici bir kağıt havlu ile kaba kir ve organik materyal uzaklaştırılır ve sonrasında %10 luk çamaşır suyu (veya 1000 ppm klor solüsyonu) dökülmelidir.
SAYFA NO 4/6 3.2.3.Tuvalet banyo temizliği; Lavabo aynası mavi bez kullanılarak cam temizleme maddesi ile silinmeli ve kurulanmalıdır. Banyo temizliğinde önce fayanslar, ardından musluk (duş ve lavabo muslukları), duş teknesi ve duşa kabin sıvı deterjan veya ovma maddesi ile silinmelidir. Lavabo ve kenarları su ve sıvı deterjan veya ovma maddesi ile temizlenir. Klozet temizliği için önce sifon çekilmeli, klozet içerisi 1/10 çamaşır suyu veya ovma maddesi ile fırçalanmalı, klozet çevresi ayrı bir temizlik bezi ile 1/10 çamaşır suyu veya ovma maddesi kullanılarak silinmelidir. Silme işlemi bitince durulama yapılmalı ve ıslak alanlar kurulanmalıdır. Tüm zemin oda temizliğinde kullanılandan farklı bir paspas ile kapıya doğru silinir ve kurulanır. Tuvalet temizliğinde kullanılan bezler (mop, paspas dahil) gün sonunda sıcak su ve deterjanla çamaşır makinesinde yıkanmadan ve kurutulmadan tekrar kullanılmamalıdır. 3.2.4.Zemin koridor temizliği Oda/Ofis temizliği tamamlandıktan sonra çekçek ve faraş ile koridorda bulunan kaba kirler uzaklaştırılır, Tüm eşyaların (sekreter masası, oturma grubu, duvar bandı, tablolar, vb.) tozu alınır, Su ve sıvı deterjan ile zemin paspaslanır ve kurulanır. Koridor temizliğinde hasta odası ve ofislerde kullanılandan farklı bir paspas ve kuru mop kullanılmalıdır. Hastane Ortamında Bulunan Diğer Yüzeylerin Periyodik Temizliği Malzeme/Yüzey Temizleme Sıklığı Temizlik şekli Sedye, tekerlekli sandalye, acil arabası, çamaşır arabası, serum askıları Günde en az bir kez ve kirlendikçe Su ve deterjanla silinmeli Mobilyalar Günde bir kez Toz alma Ayda bir kez Su ve deterjanla silinmeli Camlar Haftada bir kez Cam temizleme maddesi ile silme ve kurulama Perdeler Ayda bir kez Kuru vakum Kirlendikçe Yıkama Tavanlar Yılda 2 kez ve gerekli Kuru vakum görüldükçe Duvarlar Gerekli görüldükçe Yılda bir kez Su ve uygun deterjanla silinmeli Radyatörler Günde bir kez Toz alma Haftada bir kez Fırçalama Ahşap bölgeler Günde bir kez Toz alma Zemin Kirlendikçe Su ve uygun deterjanla silinmeli Halı Kirlendikçe Su ve uygun deterjanla silinmeli Tavan lambaları Ayda bir kez Nemli bezle silme
SAYFA NO 5/6 3.2.5.Yoğun bakımlarda çevre temizliği; Yoğun bakım ünitesinde kullanılan tüm araçlar temiz ve kuru olmalıdır. Yatay yüzeylerin günlük tozu deterjan veya EPA kayıtlı hastane dezenfektanıyla ıslatılmış bezle alınır. Aletler sıvı dezenfektanların içinde bekletilmesinden kaçınılmalıdır.(ör; glutaraldehid içinde aletler 20 dakikadan fazla bekletilmemelidir.) Hastalar için kullanılan leğen, küvet ve sürgüler yıkanıp 1/100 oranında sodyum hipoklorid (çamaşır suyu) ile dezenfekte edilmeli, durulanmalı sonra kuruması sağlanmalı ve bu şekilde depolanmalıdır. Tıraş bıçağı, fırçaları ve diğer malzemeleri enfeksiyon kaynağı olabileceğinden her hastaya özel olmalı, başka hastada kullanılmalıdır. Hastalar arası perdeler kirlendikçe veya izole hastada kullanılmış ise hasta ayrıldıktan sonra veya ayda bir kez yıkanmalıdır. Temiz araç ve gereçlerin depolandığı ayrı bir bölme olmalıdır. Bu bölümün temiz olmasına dikkat edilmelidir. Döşeme ve duvarlar yıkanabilir özellikte olmalıdır. Yıkama işleminin, gözle görünür kirlenme olmadığında, 12-24 ayda bir yapılması yeterlidir. Islak temizlik yapılan yüzeyler mutlaka kurulanmalıdır. Temizlik günde iki kez yapılamalı, eğer görünür kirlenme varsa temizlik tekrarlanmalıdır. Sürekli kullanılan aletler (monitör, tansiyon ölçme aleti gibi) duvara monte edilmelidir. Yoğun Bakımlarda hasta yataklarının kenarları, etejeri, monitör ve pendantları her sabah temizlenmelidir. Ayrıca kirlendikçe ve hasta çıkışından sonra temizlenmelidir temizlikte EPA onaylı dezenfektan kullanılmalıdır.( örneğin Klor tablet 1000 ppm ) Ünite girişine yerleştirilen bantların infeksiyon sıklığı üzerine bir etkisi gösterilememiştir. Bu nedenle kullanılmaları önerilmemektedir. 3.2.6. Laboratuarların Temizliği Özel alanlar ve özel durumlar dışında döşeme, duvar, tuvalet ve yerlerin kimyasal dezenfeksiyonu gereksiz olup su ve deterjanlar yeterli olmaktadır. Laboratuarlarda özel dezenfeksiyon gerektiren alan ve gereçler; güvenlik kabinleri, bankolar, pipetörler, mikroskop ve diğer özel gereçlerdir. Özel alan ve gereçlerin dezenfeksiyonlarında dezenfektanlar kullanılmalıdır. Bitkiler, çiçekler ve vazolar Hastane ortamında çiçek ve vazo bulundurulması uygun değildir. Oyun alanları ve oyuncaklar Oyun alanları haftalık dezenfekte edilmelidir. Kemik iliği transplantasyonu yapılan hastalara sadece dezenfekte edilen oyuncaklarla oynanmasına izin verilmelidir. Temizlik Odada toz kontrolünün sağlanması önemlidir. Günde en az bir kez temizlenmelidir. Tüm yüzeyler, pencere kenarları, çerçeveler, EPA onaylı bir dezenfektan ile nemlendirilerek günlük silinmelidir. Tabanlar da dezenfektanla nemlendirmiş moblar ile günlük temizlenmelidir. Hasta odasında zemin temizliği oda kapısı kapatılarak makine ile yapılmalıdır. Makinelerde HEPA filtresi olmalıdır. Yüzeyler pürüzsüz, kolay yıkanabilir ve fırçalanabilir olmalıdır.
SAYFA NO 6/6 Su sızıntıları hemen kurulanmalı ve arızalar 72 saat içinde onarılmalıdır. 3.3.HAŞERE İLE MÜCADELE: 3.3.1. Hastanemizde haşere ile mücadele amacıyla öncelikle olumsuz çevre şartlarının ortadan kaldırılması sağlanır. Bu amaçla her gün yerleştirilen kapaklı çöp bidonları kullanılarak çöplerin etrafa yayılması ve haşerenin teması engellenir. 3.3.2. 3 ayda bir veya üreme görüldüğünde hastanenin çevresi haşere ilaçları ile düzenli olarak ilaçlanarak haşerelerin dışarıdan içeri girişi engellenir. 3.3.3. Hastane içerisi ve depoların duvarları ve kuytu köşeler 2 ayda bir ilaç makinası ile ilaçlanarak haşereler yok edilir. Temizlik şirketi gerekli temizlik ve ilaçlamaları yaparak kontrolleri yapar. Kontroller sonucunda herhangi bir uygunsuzluk tespit edilirse gerekli müdahaleler yapılır. 3.3.4. Temizlik şirketi tarafından temizlenen yerlerin kontrolleri hastane temizlik firması şefi tarafından takip edilir ve Haşere İle Mücadele Ve Temizlik Takip Formuna kayıt yapılarak haftalık dönemlerde temizlik hizmetleri ile ilgili muayene komisyonuna iletilir. 3.3.5. Hastanenin genelinin temizlik kontrolleri ayda bir kez hastane temizlik muayene komisyon ve enfeksiyon kontrol komitesi üyelerince yapılır. Yapılan kontrollerin sonuçları Hijyen Denetim Raporu na kaydedilerek kontrol sağlanır. Karşılaşılan uygunsuzluk, hata veya risk durumunda Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler Prosedürüne göre işlem yapılır. 4.REFERANS DOKÜMANLAR: 4.1.Hastane infeksiyonları dergisi 2007 4.2.Sing N, stout JE,Yu VL. Prevention of legionnaires disease in transplantrecipients: Recommendations for a standardized approach.transplant infect Dis 2004;6;58-62 4.3.Guideline for environmental infection control in health-care facilities. (CDC), Atlanta, GA 30333, 2003