KIBRIS'TA TÜRK VARLIĞI VE VAROLUġ MÜCADELESĠ



Benzer belgeler
TÜRKİYE AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİ KRONOLOJİSİ

} Prof. Dr. Hakkı Keskin

Bu tarihte İngiliz idaresi altında Kıbrısta ilk defa

AB ĠLE MÜZAKERE SÜRECĠNDE AB MÜKTESEBATINA UYUMUN VE BU BAĞLAMDA ÇEVĠRĠNĠN ÖNEMĠ. Nilgün ARISAN ERALP TEPAV AB ENSTİTÜSÜ DİREKTÖRÜ

DEMOKRATİKLEŞME VE TOPLUMSAL DAYANIŞMA AÇILIMI

AVRUPA BİRLİĞİ İLE KATILIM MÜZAKERELERİ

Yrd. Doç. Dr. Münevver Cebeci Marmara Üniversitesi, Avrupa Birliği Enstitüsü

ÖZGEÇMİŞ (YÖK FORMATINDA)

HĠTĠT ÜNĠVERSĠTESĠ AKADEMĠK YILI ÖĞRENCĠLER ĠÇĠN ERASMUS STAJ HAREKETLĠLĠĞĠ DUYURUSU

11 Eylül: AET Bakanlar Konseyi, Ankara ve Atina nın Ortaklık başvurularını kabul etti.

87 NO LU SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ VE SENDİKALAŞMA HAKKININ KORUNMASI SÖZLEŞMESİ

Kıbrıs Antlaşmaları, Planları ve önemli BM, AB kararları-1

İ Ç İ N D E K İ L E R

Geleceğe Yönelik Araştırmalar

Toplantı No: 1 Tarih: SEKTÖR UYGULAMALARI EĞĠTĠMĠ TAKĠP KOMĠSYON KARARI

HER YAKAYA BİR ROZET HER ARACA BİR ÇIKARTMA

T.C. Sağlıklı Kentler Birliği Faaliyet Raporu

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ YETKİLİ MAKAMLARI ARASINDAKİ YETKİLİ MAKAM DÜZENLEMESİ

T.C ADALET BAKANLIĞI Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü

ERASMUS+ ÖĞRENCĠ HAREKETLĠLĠĞĠ

ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç ve kapsam

Doğu Akdeniz de Enerji Savaşları

İKV DEĞERLENDİRME NOTU

Institute of Social Science

AKADEMİK İZOLASYONUN BOYUTU

Doç. Dr. MUSTAFA KĠBAROĞLU

BELEDĠYE BĠRLĠKLERĠNDE EĞĠTĠM ÇALIġMALARI

Esas Birim :Teknik Hizmetler Kurulu BaĢkanlığı Tarih: Genelge No:25 Özeti : YAS Hak.Kanunda DeğiĢlik Hk

O

BASINDA KONDA seçimler

AB Müzakerelerinde K br s Sorunu Ara De erlendirmesi ve Gelecekteki Geliflmeler

Ayşegül DEDE / Etüd Araştırma Servisi / Uzman 2009 YILI TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ GENEL DEĞERLENDİRME

NOKIA 500 ve NOKIA ASHA 303 (KURUMSAL) CĠHAZ KAMPANYASI TAAHHÜTNAMESĠ

Cumhurbaşkanı Konuşması

T.C. BĠNGÖL ÜNĠVERSĠTESĠ REKTÖRLÜĞÜ Strateji GeliĢtirme Dairesi BaĢkanlığı. ÇALIġANLARIN MEMNUNĠYETĠNĠ ÖLÇÜM ANKET FORMU (KAPSAM ĠÇĠ ÇALIġANLAR ĠÇĠN)

Sayı: / Aralık 2014 Konu: Aile Hekimliği Nöbet ŞUBE / TEMSİLCİLİKLERE

İLK KIBRIS TÜRK PUL SERİSİ

DR. FAZIL KÜÇÜK VE KIBRIS. Rukiye MADEN

İKV DEĞERLENDİRME NOTU

16 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Karşısında Mahalli İdareler Seçimlerinin Durumu

KIBRIS TA BĠRLEġMĠġ MĠLLETLERĠN MUTABAKAT PLANI. Anayasa Hukukçusu

TÜRK SPOR TEġKĠLATINI MEYDANA GETĠREN KURUM VE KURULUġLAR (5) DOÇ.DR.HAKAN SUNAY A.Ü.SBF

ANAYASA HUKUKU (İKTİSAT VE MALİYE BÖLÜMLERİ) GÜZ DÖNEMİ ARASINAV 17 KASIM 2014 SAAT 09:00

Embargoed! Bilgi Paketi

NIN BANKA BONOSU VE/VEYA ISKONTOLU TAHVĠLLERĠ VE/VEYA TAHVĠLLERĠNĠN HALKA ARZINA

YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ (ADYÜ) 2016 YILI PROSES PLANLAMASI

Arş. Gör. İbrahim Orkun ATALAY Ali Rıza TÖNGÜR

KAMU İHALE YASASI. (20/2016 Sayılı Yasa) Madde 86 Altında Yapılan Tüzük

TÜRKİYE NİN AVRUPA BİRLİĞİ İLE İLİŞKİLERİ

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM AVRUPA KÖMÜR VE ÇELİK TOPLULUĞU, AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU VE AVRUPA ATOM ENERJİSİ TOPLULUĞU

T.C. KARTAL BELEDİYE BAŞKANLIĞI İSTANBUL

A R A Þ. G Ö R. B A H A D I R B U M Ý N Ö Z A R S L A N

Havuz Teorisi: Yunanistan 1 ay önde; Denge arayışı; Havuzun boş olduğunu bilseniz dahi, Yunanistan atlıyorsa siz de atlayınız

TOPRAK MAHSULLERĠ OFĠSĠ TEKĠRDAĞ ġube MÜDÜRLÜĞÜNDEN TA ġ I M A Y A P T I R I L A C A K T I R

T.C. SĠLĠVRĠ BELEDĠYE BAġKANLIĞI ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜĞÜ. GÖREV VE ÇALIġMA YÖNETMELĠĞĠ. Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Temel Ġlkeler

TCMB O/N Faiz Oranları (% ) 70.0% 60.0% 50.0% 40.0% 30.0% 20.0% 10.0% 0.0%

ĐKV DEĞERLENDĐRME NOTU

SAMSUN BELEDĠYELER BĠRLĠĞĠ ÇALIġMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELĠK. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar

KIBRIS IN YUNANİSTAN TARAFINDAN İŞGALİ Ata ATUN

Çepeçevre Karadeniz Devam Eden Sorunlar, Muhtemel Ortakl klar - Güney Kafkasya ve Gürcistan aç s ndan

3647 SAYILI ve 2008 (3647/2008) TARİHLİ YUNANİSTAN VAKIFLAR YASASI VE UYGULAMALARI

Bu rapor, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu uyarınca yürütülen düzenlilik denetimi sonucu hazırlanmıştır.

Kafkasya ve Türkiye Zor Arazide Komfluluk Siyaseti

Devlet Bakanı ve Başmüzakereci Sayın Egemen Bağış ve Avrupa Birliği Genel Sekreterliği. Haftalık Türkiye - AB Gündemi 43. Hafta (25-31 Ekim 2010)

ULUSAL VEYA ETNİK, DİNSEL VEYA DİLSEL AZINLIKLARA MENSUP OLAN KİŞİLERİN HAKLARINA DAİR BİLDİRİ

Küresel Kriz Sonrası Dünya Ekonomisinin Geleceği

ÖZEL NESIBE AYDIN OKULLARI ĠNDĠRĠM, BURS VE ÜCRETSĠZ OKUYACAK ÖĞRENCĠLER YÖNETMELĠĞĠ Madde 1. Genel Hükümler 1.1 Amaç Bu Yönetmeliğin amacı; Özel

Türk Dünyasında KKTC nin Yeri

TÜRKĠYE BANKALAR BĠRLĠĞĠ RĠSK MERKEZĠ

TÜRK DIŞ POLİTİKASINDA GÜÇ KULLANMA SEÇENEĞİ ( )

REKABET KURULU (İHALE İTİRAZ MAKAMI) KARAR FORMU

ANAYASA DEĞĠġĠKLĠKLERĠ HAKKINDA GÖRÜġ VE ÖNERĠLERĠMĠZ

HAZİRAN AYINDA ÖNE ÇIKAN GELİŞMELER. AB Liderleri Jean-Claude Juncker in AB Komisyonu Başkanı Olması İçin Uzlaştı

T.C. SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü GENELGE NO: 2007/02....VALİLİĞİNE (Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü)

(Resmi Gazete ile yayımı: Sayı: 25626)

Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında bir ortaklık yaratan Anlaşma BAŞLANGIÇ

ÖZGEÇMİŞ Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası nın Kurduğu Hükümet Rejimi (1998)

DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE PERSONEL BELGELENDĠRMESĠ

Sözkonusu Maddede; yurtdışındaki kıymetlerin beyanına imkan sağlanmış, yurtiçindeki varlıklarla ilgili bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

ANKET-ARAġTIRMA- UYGULAMA ĠZĠN KOMĠSYONU

MEDYATĠK OLAYLARIN ACĠL SERVĠSLERDE BIRAKTIĞI ĠZLER. Dr. Onur Ġncealtın Göztepe Eğitim AraĢtırma Hastanesi Acil Tıp Klinik Ġdari Sorumlusu

S.N SINAVIN ADI SINAVIN TARİHİEĞİTİM BİTİŞ TARİHİ Temel Eğitim ve 38. Yenileme 31 Ocak Eğitimi 2016 sınavı 18 Aralık 2016

KIBRIS: YENİDEN BİRLEŞME Mİ BÖLÜNME Mİ? Avrupa Raporu N Eylül 2009

AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI

29 EKİM CUMHURİYET BAYRAMI KUTLU OLSUN. Yazar Editör Pazartesi, 28 Ekim :34

DenizBank Yatırım Hizmetleri Grubu Özel Bankacılık Araştırma İngiltere, Haziran 2017 Seçim Sunumu

Cumhuriyet Halk Partisi

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ PAKETİ Ne getiriyor, Ne götürüyor? Onur Bakır Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Uzmanı

ÖRNEK DİLEKÇE (0) (.) NOLU SANDIK KURULU BAġKANLIĞINA. : (T.C.Kimlik No)Adı, Soyadı (..) numaralı Sandık Kurulu... müģahidi

T.C. SAKARYA SERDĠVAN BELEDĠYE MECLĠSĠ

BATI AKDENĠZ KALKINMA AJANSI

2012 YILI SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ FAALĠYET RAPORU

MARDĠN ÇĠMENTO SANAYĠĠ VE TĠCARET A.ġ. Sermaye Piyasası Kurulu Seri II, No:17.1 Sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği nin

KARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ Strateji GeliĢtirme Daire BaĢkanlığı

İÇİNDEKİLER. Türkiye Kalkınma Bankası Yayını TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. NİSAN HAZİRAN 2015 Sayı: 76. e-dergi OLARAK YAYINLANMAKTADIR.

YÖNETMELİK. a) Alt görev: 27/9/1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanunda belirtilen hiyerarģik kademeler çerçevesinde daha alt hiyerarģi içindeki görevleri,

Cumhurbaşkanı Konuşması

NEDEN. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem

COĞRAFYA EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI I. SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN PROFĠLLERĠ ĠLE AKADEMĠK BAġARILARININ KARġILAġTIRILMASI

Transkript:

KIBRIS'TA TÜRK VARLIĞI VE VAROLUġ MÜCADELESĠ Ata Atun I. Uluslararası Kıbrıs Sempozyumu Kıbrıs Türk Kültür Derneği 12-23 Kasım 2008, Ankara KIBRIS'TA TÜRK VARLIĞI VE VAROLUġ MÜCADELESĠ 2003-2008 yılları arasında Tassos Papadopoulos'un sürdürdüğü "uzun vadeli çözüm" politikası aslında Makarios'un 1963-1967 yılları arasında uyguladığı politikadır 1. Makarios Akritas planının uygulanamayacağını ve silah zoru 2 ile adanın tümü üzerinde egemenlik kuramayacağını anlayınca taktik değiģtirmiģ ve 1968 yılında "arzulanan değil mümkün olan çözüm"e yönelerek "uzun vadeli çözüm" siyasetini uygulamaya koymuģtu. DüĢüncesi Ģu temele dayanıyordu : "Artık hükümet bizim tekelimizdedir. Türk bakanlar yok. Kıbrıslı Türkler, Kıbrıs Cumhuriyetinin sadece %5'inde yaşıyorlar. Kıbrıs Cumhuriyeti biziz. Böyle devam edersek ve Kıbrıs sorununu bitirmezsek -başkalarının bize dayatmaya çalıştığı 'kötü çözümleri' engellemek şartıyla hayallerimizi gerçekleştirebiliriz. Ya Yunanistan'la Enosis yapacağız ya da Kıbrıslı Türklerin azınlık olacağı bir Kıbrıs Rum devletine sahip olacağız. Türkiye bir gün uçurumun kenarında bulunacak, biz de onu aşağı iteceğiz" diyordu. Adada tanınmıģ tek devleti yaģatmak ve sürdürmek doktrini bu Ģekilde baģladı 3. Papadopoulos'un izlediği politikayla Makarios'un 1974 öncesi izlediği politika arasında benzerlikler var. Ġkisinde de "kötü çözümlerden kaçınalım ve yeni fırsatların oluşmasını bekleyelim" mantığı söz konusu. Papadopulos un politik yaģamının kaderini belirleyen 24 Nisan 2004 Referandumunun üzerinden daha 4 yıl bile geçmeden, Hayır oylarının bedeli Papadopulos a çok ağır ödetildi. EOKA ve AKRITAS yapılanması içinde kod adı Defkalion 4 olan yılların aģırı sağcı politikacısı Papadopulos, son seçimlerde 24 Nisan 2004 Annan Planı referandumunun bedelini 5 ödeyerek seçimi kaybetti ama politikadan çekilmemek için de var gücü ile direniyor. 1.ci turun hemen sonrasında gerek 2'nci tura kalan Dimitris Hristofyas'ı aday çıkaran AKEL, gerekse de 1'inci turu en önde tamamlayan Ioannis Kasulidis'i aday gösteren DISY, parti bazında destek alabilmek için Papadopulos'un DIKO'su ile sıkı bir pazarlığa girdiler 6. AKEL Papadopulos a, Gambari sürecine sadık kalmayı, Annan Planı benzeri planları reddetmeyi, adada AB garantisi ve BM parametreleri içinde iki toplumlu, iki bölgeli Federal bir yapılanma için mücadele vereceğini ve Yunanistan ile uyum ve iģbirliğini arttıracağına taahhüt eden yazılı bir metin verdi ve 24 Nisan 2004 Annan referandumunda, sadece 2 gece evvel Hayır a dönüģtürdüğü % 38'lik oylarının da diyetini isteyerek DIKO nun desteği ile seçimi kazandı. Hristofyas ın ilkeleri 7 içinde, Kıbrıs sorununun özünün iģgal ve istila olduğunun anlaģılması için uluslararası toplumun, Rum tarafının tezleri konusunda bilgilendirilmesi, Kıbrıs sorununun çözüm ilkelerinde, yani Annan benzeri bir plan gelirse mevcut koģullardan herhangi bir indirim yapmamak, 1 A.C. GAZĠOĞLU, Kıbrıs ta Soykırım Yılı 1964 ve Enosisin Ayak Sesleri. S.49-95 2 C. BAġAR, Kıbrıs Gerçeğinin Bilinmeyen Yönleri, S.54 3 M. SARICA ve diğerleri, Kıbrıs Sorunu, S.161, 162 4 Makarios DruĢiotis, Röportaj, Yeni Düzen 29 Mayıs 2005 5 K.G. Över, Tassos Papadopulos Kıbrıs ta Rumlar Vadisi, 2007, S.76 6 Filelefthoros, 18 ġubat 2008 7 Filelefthoros, 19 ġubat 2008

Kıbrıs Cumhuriyeti nin bağımsızlığını ve askersizleģtirilmesini sağlamak, yabancı garantörlerin yani Türkiye nin tek taraflı müdahalede bulunma hakkının ortadan kaldırılması için çalıģmak, Rum göçmenlerin kuzeydeki mallarına geri dönüģ hakkının garanti altına alınmasını sağlamak, kolonizasyona son vermek yani Türkiye den gelen soydaģlarımızın geri gönderilmesi ve üniter Rum devletini faaliyete geçirebilmek için ekonominin ve kurumların yeniden birleģtirilmesi taahhütleri var. Yeni CumhurbaĢkanı Dimitris Hristofyas ın Kıbrıs sorununun çözümü yolunda yeni kapılar açabileceği, yeni stratejiler belirleyebileceği hâkim birçok kiģinin aklında. Gerçekte Kıbrıs sorunu ile ilgili tüm ipler onun elinde mi? Tarihini bilmeyen geleceğini belirleyemez sözünden yola çıkarak, seçimi kazananın seçim meydanlarında neleri söylediğine, neleri vaat ettiğine ve hangi sözleri verdiğine bakarak, sonra da perdelerin arkasında kendisine siyasi destek verenlere neleri vaat ettiğine bakarak bundan sonraki uygulamalarını ve Kıbrıs sorununa yaklaģımını analiz etmek gerekiyor. Zaten söylediklerinin ve vaat ettiklerinin aksini yapması artık olası bile değil. Hem kendisinin hem de temsil ettiği partinin sonu demek olur böylesi bir uygulama. Hristofyas ın uygulayacağı dıģ politikanın aslında Papadopulos un son 5 yıldır ve 1960 yılından beri uyguladığı politikadan pek bir farkı olmayacak. Aksi takdirde AKEL hem Kiliseyi karģısına alacak hem de vatan hainliği ile suçlanacak 8. 1985 yılında, dönemin AKEL Genel sekreteri Ezekias Papayuannu, arkasına politbüroyu alıp Red cephesine karģı çıkıp Glafkos Kliridis ile dayanıģma içine girince AKEL in oyları %30 lara düģmüģ siyasetteki sırası da 3.cülüğe inmiģti. Hristofyas kesinlikle böylesi bir hatayı bir kez daha tekrarlamayacak. Rumlar Yunanistan ile yaptıkları ortak çalıģmadan sonra Kıbrıs konusunda, Ya adanın hepsi, ya da Türkiye nin zayıf bir anını yakalayan kadar KKTC yi izolasyonlara boğmak ve Rum tarafının uluslar arası tanınmışlığa devam kararını aldılar. TALAT ve HRISTOFYAS ANLAġABĠLECEK MĠ? CumhurbaĢkanı Talat, BM genel Sekreterinin adada çözüm havası koklarsa inisiyatif alabileceğini ve Kıbrıs Sorununun da kalıcı bir sonuca ulaģabileceği inancında. Kısaca ya çözüm olur, ya da bölünmenin kalıcılaşması iyice sağlamlaşır fikrine sahip. Kendisini çözüm isteyen ve birleģmeden yana bir kiģi olarak görüyor ve öyle tanımlıyor. CumhurbaĢkanı Talat programda, Kıbrıs Türk tarafının Kıbrıs sorununun çözümüne iliģkin politikasının belli olduğunu, çözüme temel olarak Annan Planının kabul edildiğini, bütünlüklü müzakerelere baģlamaya hazır olduğunu ve Kıbrıs Türk ü üzerindeki izolasyonların da ancak bütünlüklü bir çözümün ardından tamamen kaldırılması gerektiğini söyleyerek temel prensiplerini ortaya koydu. Bu düģüncesi aslında Türkiye hükümetine bir gönderme taģıyor. Türkiye ye, sakın izolasyonlar kaldırılmadan limanlarını, Kıbrıs Rum bayraklı gemi ve uçaklara açma demek istiyor. CumhurbaĢkanı Talat, tam teģekküllü müzakerelerle sorunun kısa bir zaman dilimi içinde veya en geç 2009 un ortalarına kadar çözümünü istiyor. Belli ki tüm iyi niyetine ve barıģçıl düģünce ve çabalarına karģın bu iģin incir ipi gibi uzatılması, kendisini çok rahatsız ediyor. 8 Temmuz BM kökenli Gambari sürecine karģı değil ve bu sürecinin Annan Planı nın alternatifi olmadığını da vurguluyor. Buna karģın çiçeği burnunda Rum CumhurbaĢkanı Hristofyas ın, CB Talat gibi iyi niyetli ve iģ bitirici düģüncede değil. Belki bu günlerde öyle ama kısa bir zaman sonra değiģeceği kesin. Hristofyas ın 9 Güney Kıbrıs ta ve Yunanistan da yayınlanan gazetelere verdiği beyanlar, sözcüsü Stefanu nun, DıĢ ĠĢleri Bakanı Markos Kiprianu nun ve AKEL Basın sözcüsü Andras Kiprianu nun yaptığı açıklamalar Rumların akıllarındakilerini ve çözüm yolunda düģündüklerini açıkça ortaya koymaktadır. Halktan, taksimi engellemek için yetki aldık, işgale ve kolonizasyona son vermek için Kıb- 8 A. ÇAY, Kıbrıs ta Kanlı Noel 1963, S.91 9 Politis Gazetesi, 29 ġubat 2008

rıs halkıyla birlikte yürüyeceğiz demesi, 20 Temmuz 1974 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin, 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası, Garantiler AntlaĢması madde 4 uyarınca, uluslar arası hukuka ve antlaģmalara uygun olarak, Rumlar tarafından bozulan ve yok edilen 1960 statüsünü tekrar geri getirmek için adaya ayak bastığını kasten unutmuģ olduğunu gösteriyor. 1966 da AKEL Genel kurulunda alınmıģ Enosis kararı 10 ile 1967 yılında Rum Meclisinde kabul edilmiģ Enosis kararlarını kaldırmaktan hiç bahsetmeyen, düzeni biz bozduk, 1960 anayasasını biz ihlale ettik ve 1 Ocak 1964 yılında da 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası nın geçersiz olduğunu biz ilan ettik diyemeyen Hristofyas, son derece piģkin bir Ģekilde iģgalden bahsetmektedir. Kendi yönetimleri altında olan Güney Kıbrıs ta 1963 yılından beri Kolonizasyon yaptıklarını göz ardı eden, Ģu anda yaklaģık 230,000 tane Rum Yerleşiği bulunan Hristofyas, utanmadan Türkiye den gelen kardeģlerimizin geri gitmesi konusunda ısrarlı olurken, sayıları neredeyse 70 bini bulan Gürcistan dan gelmiģ sözde Pontus lu Rum yerleģiklerin ve sayıları 100 bini geçmiģ Yunanistan dan gelen yerleģiklerin geri gitmesinden hiç bahsetmemekte. Dimitris Hristofyas, dünkü açıklamasında Kıbrıs sorununun çözümü çabalarında temel dayanağının Yunanistan olduğunu ve hedefinin de Kıbrıs Rum tarafının Yunanistan ile halen çok sıkı olan iliģkilerini daha da güçlendirmek olduğunu dile getirerek, son sözü kimlerle söyleyebileceğini açıkça ortaya koyuyor. DIKO ve EDEK in vesayeti altında olduğunu söylemeyen, Yunanistansız adım atmayacağını da kendisi dile getiren Hristofyas, kısa bir zaman içinde Papadopulos gibi CumhurbaĢkanı Talat ı muhatap kabul etmemek havalarına gireceğinin iģaretlerini de veriyor bu sözleri ile. HRISTOFYAS IN BARIġ OYUNU Daha müzakereler baģlamadan, Hristofyas elindeki tüm siyasi gücü ve tanınmıģ devlet olma avantajını görüģmelerden zaferle çıkmak için seferber etmeye baģladı. Tek bir Hedefi var. Kıbrıs Türk halkını, 4 Mart 1964 tarihinde BM Konseyi kararı ile meģruluk kazanmıģ Kıbrıs Rum Cumhuriyeti adlı Üniter Rum Devleti içine azınlık olarak çekmek ve adanın tümüne sahip olmak 11. Bu amaç doğrultusunda Yunan Hükümeti ile birlikte ve eģzamanlı olarak çaba sarfediyorlar. Yunanistan DıĢ ĠĢleri Bakanı Bayan Theodora Bakoyanni nin tam da beklentisi çok yüksek olan Kıbrıs Türk ve Rum liderleri toplantısından bir gün evvel, Ankara ve Londra ya mesaj göndermesi ve Kıbrıs ın Garantör devletlere gereksinimi yoktur. En güvenli ve büyük garantör Avrupa Birliğidir demesi bu çalıģmanın bir ürünü. Hristofyas ve Bakoyanni politik oyunu kuralına göre oynuyorlar. Ġstedikleri Türkiye yi tamamen devre dıģı bırakmak ve Kıbrıs adası ile ilgili tüm haklarını elinden almak. Türkiye nin Lozan antlaģmasının 16.cı maddesinden kökenlenen Kıbrıs adası üzerindeki söz sahipliliği ile 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası Ek I. Garantiler AntlaĢması 12 Madde 4 e göre elinde tuttuğu müdahale hakkını yok etmek, Garantör devlet statüsünden de çıkarıp atmak. GÜVENLĠK VE GARANTĠLER Hristofyas, Türkiye nin garantörlüğünü ve Kıbrıslı Türklerin güvenliğini tartıģmaya açmak için elden geleni yapıyor ve AB yi de bu konuda devreye sokmaya çalıģıyor. Hedefi hemen ve derhal AB yi devreye sokmak ve birtakım ayak oyunları ile Türkiye nin 1923 Lozan antlaģması Madde 16 13, 1959 Zürih ve Londra AntlaĢmaları 14 ve 1960 Kıbrıs Anayasası 15 ile 10 A. ATUN, Kıbrıs Siyasetine Akademik BakıĢi Ağustos 2007, S.85 11 A. ÇAY, Kıbrıs ta Kanlı Noel 1963, S.68 12 A. ATUN, Kıbrıs AntlaĢmaları, Planları ve Önemli BM, AB Kararları (1571-1983) Cilt 1, sayfa 156 13 S.L. Meray, Lozan BarıĢ Konferansı, 1942 Çeviri, S.57 14 Secretary of State for the Colonies, (BirleĢik Krallık Hükümeti) Temmuz 1960, S.86, 88 15 Secretary of State for the Colonies, (BirleĢik Krallık Hükümeti) Temmuz 1960, S.91

elde ettiği ada üzerindeki garantörlük hakkını ortadan kaldırmak veya en azından sulandırmak. Kıbrıslı Türklerin güvenliğini de AB Ģemsiyesi altına sokmak. Hristofyas ısrarla Türkiye nin Garantörlüğünü, adaya müdahale hakkını ve Kıbrıs Türk BarıĢ Kuvvetlerinin adadaki varlığını istemiyor 16. Bundan sonra Rumların her türlü oyun bozanlığına, görüşmelerin kesilmesine Türkler neden oldu suçlamalarına, Rum basınında Talat ve Türkiye aleyhine yazılara ve faaliyette olan tüm Rum kuruluģlarının AB ve BM ye bu konuda yazacakları protesto mektuplarına hazır olmak gerekmektedir. Rumlar, Türkleri suçlamak için böylesi güzel fırsatları her zaman büyük bir ustalıkla yaratmıģ ve kullanmıģlardır. Rum ve Yunan politik stratejistlerinin saptadıkları uygulama, Talat-Hristofyas arasındaki müzakerelerin Türkiye-AB Müzakereler Ġlerleme Raporunun açıklanacağı Kasım 2009 a kadar sürdürmek 17 ve Kasım 2009 da açıklanacak -2009 yılı Ġlerleme Raporu ve Strateji Belgesi- evvelsinde Türkiye-AB müzakerelerinin sürdürülebilmesi için taviz koparmak amacı ile Türkiye ye baskı yapmak. Bu amaçla da sürekli olarak 1960 Kıbrıs Anayasası, Ek I Garanti AntlaĢmasının bütünüyle kaldırılması veya sadece Garantör devletlere münferiden müdahale etmek yetkisi veren Madde 4 ün iptal edilmesi konusunu canlı tutarak Kasım 2009 a kadar taģımak. Zaten bu öngörüyü sağlıklı bir Ģekilde analiz edebilmek için Hristofyas ı tanımak ve Avrupa Birliğinin 2009 takvimine bakmak yeterlidir. 2009 yılındaki ilk önemli geliģmenin, 26 ġubat 2001 tarihinde imzalanan Nice AntlaĢması na göre 27 üye ülkede ilk kez 785 sandalye için Avrupa Parlamentosu seçimleri 18 yapılacak olmasıdır. Burada önemli olan iki konu vardır. 1.cisi eğer Haziran 2009 dan evvel Kıbrıs ta bir anlaģma olursa Avrupa Parlamentosunda BirleĢik Federal Kıbrıs Cumhuriyeti ni 4 Rum ve 2 Türk AP milletvekili temsil edecektir. Eğer bu tarihe kadar bir anlaģma olmazsa, Kıbrıs a ait 6 iskemlenin tümünü de 2014 yılına kadar Rumlar iģgal edecektir. Aynı oran ve temsiliyet, Avrupa Komisyonları için de geçerlidir. 2.cisi Avrupa Parlamentosundaki BaĢkanlık seçimlerinin her 2.5 yılda bir yapıldığı ve 2009 Haziran seçimlerinden sonra BaĢkanlık seçimlerinin yapılacağıdır. 3.cüsü ve en önemlisi de Kasım 2009 da, Türkiye-AB müzakerelerinin kaderini belirleyecek olan en sonuncu Ġlerleme Raporu ve Strateji Belgesi nin açıklanacak olmasıdır. Bu raporun En sonuncu olması da ayrı bir mana ve önem taģımaktadır. AB Konseyi Aralık 2006 da, Türkiye nin, Ortaklık AnlaĢması na Ek Protokol hükümlerini tümüyle ve ayrım gözetmeden uygulamak yönündeki yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeni ile Türkiye nin yükümlülüklerini yerine getirdiği Komisyon tarafından sabit olana değin Türkiye nin Kıbrıs Cumhuriyeti ne yönelik kısıtlamalarını ilgilendiren sekiz fasılda müzakerelerin açılmamasını ve herhangi bir faslın geçici olarak kapatılmamasını kararlaģtırmıģtır 19. Buna ilaveten Konsey, 21 Eylül 2005 tarihli Deklarasyon kapsamındaki konuları izlemeyi kararlaģtırmıģ ve bu çerçevede Komisyon dan özellikle 2007, 2008 ve 2009 yılları olmak üzere yıllık raporlarında bu konuya yer vermesini talep ederek, bir de zaman limiti koymuģtur. 8 baģlıktaki müzakerelerin açılması için Türkiye nin liman ve havaalanlarını Rum gemi ve uçaklarına açması beklenmektedir ( Üyelik Yükümlülüklerini Üstlenebilme Yeteneği başlıklı 4 üncü 16 Haravgi Gazetesi, 6 Eylül 2008 17 Kıbrıs Rum Cumhuriyeti CumhurbaĢkanlığı açıklaması, 5 Eylül 2008 18 Bakınızı Avrupa Birliği internet sitesi (http://europa.eu) 19 AB Genel ĠĢler ve DıĢ ĠliĢkiler Konseyi nin 11 Aralık 2006 tarihli, Türkiye ye iliģkin almıģ olduğu karar. Bakınız (http://europa.eu)

bölüm). Ek Protokol ün tam olarak uygulanması ile de müzakere baģlıklarının tamamının kapatılması arasında bir koģulluluk iliģkisi kurulmuģtur 20. Bu husus, raporda liman ve havaalanlarının açılmasının daha öncelikli bir beklenti olarak belirlendiğine iģaret etmektedir. Konseyin bu kararında açık ve net olan, Komisyonun Kasım 2009 tarihinde açıklayacağı Kasım 2008-Ekim 2009 dönemini kapsayan Türkiye-AB Müzakereleri Ġlerleme Raporunu nun son rapor olduğudur. Hristofyas ın Eylül baģında Ġsveç e gitmesinin nedeni de budur 21. Ġsveç, Temmuz-Aralık 2009 döneminde AB Dönem BaĢkanlığı yapacak ve bu dönem içinde Türkiye-AB müzakerelerinin kaderini yeniden belirleyecek olan Türkiye nin Ankara Protokolü konusundaki tavrı yeniden gözden geçirilecek ve Kasım ayında da Türkiye-AB Müzakereleri Ġlerleme Raporu açıklanacak. Rapor olumlu ise müzakereler devam edecek, olumsuz ise müzakereler kopacak veya müzakerelerin devam edebilmesi için Rumları memnun edecek ve koydukları Ģerhleri kaldırtacak bir ara yol bulunacak. Türkiye nin Garantörlük haklarından vazgeçmesi ve Türkiye ye adada düzen bozulursa münferiden müdahale hakkı veren 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası, Ek I, Garanti AntlaĢması Madde 4 ün kaldırılması, Rumları memnun edecek bir ara çözüm olarak masaya konabilir. BU GÖRÜġMELER SON FIRSAT MI? Uluslararası ĠliĢkiler Profesörü Panayotis Ġfestos, 26 Nisan 08 tarihinde Simerini gazetesinde yayınlanan İki Bölgeliliğe Hayır baģlıklı yazısında İki bölgeli çözüme uyum sağlamamız için bizi eğitecekleri söyleniyor. Ancak mümkün olan bazı şeyler ve mümkün olmayan bazı şeyler var. Örneğin Kıbrıs halkı etnik köken veya ırk doğrultusunda ikiye ayrılamaz (aynı sebepten dolayı başka hiçbir halk da) ve devlet etnik ırk açısından oybirliği ile alınan kararlar doğrultusunda yönetilemez. Bu, en kötü düşmanımıza bile temenni etmediğimiz bir sadomazoşizmdir. diyerek hem çözümden ne kadar uzak olduğunu hem de yaģanan fırsatın hiç farkında olmadığını ortaya koyuyor. DIKO nun yayın organı olan Fileleftheros gazetesi, 28 Nisan 08 tarihinde Partenojenez intihardır baģlıklı yorumunda ki bu yazı gazetenin baģ editörü tarafından kaleme alınmıģtır, Ankara ve Talat kırmızı çizgileri çektiler ve bu çizgilerin arkasında siper alıyorlar. Gerek yapılan açıklamalardan, gerekse Türk yetkililerin yaptıkları temaslardan, onlara göre başlangıç ve bitiş noktalarının partenojenez olduğu anlaşılmaktadır. Yani yeni düzeni yaratacak olan iki kurucu devlete dayalı bir çözüm Gerçekte Kıbrıs Cumhuriyeti nin dağılmasını isteyen Lord D. Hannay in fikri bilinmektedir. Bu mantığın kabul edilmesi intihar olacaktır. diyerek hala daha Papadopulos un Üniter Rum Devleti fikrinde ısrarlı olduklarını okuyucularına duyurmaktadır. Bir baģka önemli neden de 18 Nisan 2010 tarihinde yapılacak olan KKTC CumhurbaĢkanlığı seçimlerine 22 sadece 17 ay kalmıģ olmasıdır. Seçim propagandasının 6 ay öncesinden baģlayacağı ve bu dönem içinde de bütün görüģmelerin ve önemli kararların buzdolabına konacağı nedeni ile geriye sadece 11 ayın kaldığı gerçeğidir. Yani bir sene gibi bir zaman dilimi. CTP hükümetinin KKTC yi içine düģürdüğü ekonomik sıkıntı ve zorlaģan hayat koģulları, Talat ın bir kez daha seçilme Ģansını olumsuz etkileyecektir. Dokuz adayın yarıģtığı 2005 CumhurbaĢkanlığı seçimlerinde daha ilk turda oyların yüzde 55,6'sını alarak seçilen Talat ın 2010 seçimlerinde 1.ci turda seçilme Ģansı, bugünkü perspektife göre çok az. Son neden ise KKTC Milletvekilliği seçimlerinin, 2006 Eylülünden beridir KKTC Meclisinde ve siyasi hayatında yaģanan sıkıntılar nedeniyle olası bir erken seçim kararıyla daha evvel yapılma- 20 Ek Protokol, GiriĢ bölümü, madde 1.3. AB ve Türkiye Arasındaki ĠliĢkiler. Bakınız (http://europa.eu) 21 Simerini Gazetesi, 4 Eylül 2008 22 KKTC Seçim ve Halk Oylaması Yasası 5/76

ması durumunda, normal parlamenter takvime göre 21 ġubat 2010 tarihinde yapılacağıdır. CTP hükümetinin 2005-2010 dönemi içinde gösterdiği mali ve politik baģarısızlığın, seçimin sonuçlarını olumsuz etkileyeceği ve CTP nin de bu seçimlerden en büyük parti olarak çıkmayacağı, daha bu günden herkesin diline doladığı bir gerçektir. Oy kaybına uğramıģ CTP nin adayı olarak seçime girecek olan Talat ın, 2010 Milletvekilliği seçimlerinden iki ay sonra gerçekleģecek olan CumhurbaĢkanlığı seçimlerinde, CTP oylarındaki düģüģ nedeni ile küçümsenemeyecek bir oy kaybına uğrayacağı da matematiksel ve siyasi bir gerçektir. Talat seçimleri kaybederse, yerine CumhurbaĢkanı seçilecek olan kiģi de kesinlikle baģka bir partiden, Kıbrıs konusuna farklı pencereden bakan bir partiden olacaktır. 2008 ġubat ı sonrası ele geçen fırsat gerçekten Son fırsat mı?. Evet son fırsat. Son Kullanım Tarihi de 18 Ekim 2009. Yani bu günden itibaren tamı tamına 11 ay sonra bitecek. Prof. Dr. Ata ATUN Yakın Doğu Üniversitesi ve SAMTAY VAKFI