MESLEK Belli bir eğitimle kazanılan, sistemli bilgi ve becerilere dayanan insanlara yararı olacak mal üretmek, hizmet vermek ve karşılığında para kazanmak için yapılan, kuralları belirlenmiş iş olarak ifade edilebilir. Kaynak: Meslek Etiği kitabı, Menşure Kolçak
Meslek tanımı için gerekenler Bir uğraşın meslek olarak kabul görmesi için gerekli şartların bazıları şunlardır. Diploma Eğitim Ruhsat Uygulama standartları Mesleki değerler ve etik kurallar Bir meslek örgütünün varlığı
MESLEK ETİĞİ İş hayatındaki davranışları yönlendiren, rehberlik eden etik prensiplerin toplamına meslek etiği denmektedir. Meslek etiği ideal olarak, bir meslek sahibi kişinin diğer meslek sahibi kişilerden uymasını beklediği, ahlaki olan özel davranış ilkeleridir.
Meslek İlkelerinin Amaçları Hataların yapılmasını önlemek ve mesleğin insanlara daha iyi hizmet vermesi için, mesleğe bir kılavuz hazırlamaktır. İlkeler bir mesleğin uygulanmasında topluma, müşteriye, mesleğe, meslektaşa doğaya ve çevreye karşı ahlaki adil ve doğru davranış modelleridir. İlkeler o meslek için meslektaşlar arasındaki doğruları, görevleri ve zorunlulukları belgeler. Bir etik davranış sözleşmesidir. İlkeler meslek sahiplerinin rollerinin ve sorumluluklarını belirler. Kaynak: Canan Özgen (Mesleki Etik İlkeleri Uygulamalı Etik Araştırma Merkezi Başkanı), ODTÜ, 2004
Çevirmenlik Meslek Etiğinin Temel İlkeleri Çevirmenler mesleklerinin güvenirliliğini, onurunu ve saygınlığını aşağıdaki temel ilkeler doğrultusunda geliştirir ve yüceltirler:
Temel İlkeler I. Bilgi ve becerilerini insanın, insanlığın refahı ve çevrenin gelişimi için kullanmak. II. Dürüst ve tarafsız olmak ve halka, işverenine ve istemcilerine doğrulukla hizmet vermek. III. Çevirmenlik mesleğinin gelişimi ve prestiji için çaba sarf etmek. IV. Kendi alanlarındaki mesleki ve teknik örgütleri desteklemek.
I Çevirmenlerin kararları ve uygulamaları halk sağlığını, güvenliğini ve toplumsal refahı etkiler. Güvenlik, sağlık ve refah Halk sağlığı, güvenliği veya toplumsal refahın tehlikeye girebileceği herhangi bir çeviri kararından işveren ve/veya istemci mutlaka haberdar edilmeli ve olası sonuçlar hakkında bilgilendirilmelidir. Bir başka kişi veya şirket bu esaslara aykırı davranıyorsa mutlaka ilgili yetkililere haber verilmelidir.
II Dürüst ve tarafsız olmak ve halka, işverenine ve istemcilerine doğrulukla hizmet vermek A. Yeterlik Çevirmenler aldıkları eğitim ve deneyimleriyle yeterli oldukları alanlarda çalışmalıdır. Başka alanlarda iş alabilirler ancak aldıkları işin kendi yeterliklerine uygun kısımlarını kendileri, diğer uzmanlık gerektiren kısımlarını ise başka yetkin insanlar yapmalıdır.
Örnek Sıradan yaklaşım: Diplomam var. Tüm çeviri işlerini yaparım. Özenli yaklaşım: Yeterli deneyime sahip olduğum işleri yaparım. Sorumlu yaklaşım: Yetkinliğimin belgelendiği ve deneyimimin yeterli olduğu işleri yaparım.
B. Çıkar Çatışması/Çakışması Noterlerde 1. derece akrabaların çevirilerinin yapılamaması
C. Hediye, Rüşvet, Haraç Haksız çıkar sağlamak için yapılan ödemenin adı RÜŞVET tir. Hak ettiğiniz bir şeyi elde edebilmek yaptığınız ödemenin adı HARAÇ tır. Rüşvet ne alan ne veren açısından etiktir.. Haraç alan açısından etik değildir. Hediye konusu çok karmaşık. Bir hediyenin büyüklüğünü nasıl belirleyebiliriz? Takvim, ajanda, tükenmez kalem, kupa, kravat, eşarp, bir kasa viski, Puket Adasında bir hafta tatil, Uludağ da bir hafta sonu... Bunun bir sınırı var mı? Bazı meslek kuruluşları parasal değer açısından sınır koymuşlardır. Ör: 100 YTL. Mesleki kararlarınıza etki ediyorsa, aldığınız hediye RÜŞVETTİR.
III Çevirmenlik mesleğinin gelişimi ve prestiji için çaba sarf etmek A. Mesleki Gelişim Hem kendimizin hem de bizimle çalışan diğer çevirmenlerin mesleki ve etik gelişmelerine destek olmalıyız. Genel olarak teknolojik, sosyal kültürel, vb gelişmeler ve olası iş ve pozisyon değişiklikleri göz önünde bulundurulursa kendimizi mesleki açıdan geliştirmekten başka çaremiz yok. YAŞAM BOYU EĞİTİM
B. Objektif ve güvenilir olmak Sabunlama kabul edilemez... (Sonuçların istenen doğrulukta olduğunu göstermek için, yapılan hataları yok ederek, temizleme işlemi, uyduruk çeviri)
Çevirmenler, tüm çalışmalarında, beyanatlarda veya şahitliklerde tamamen objektif ve gerçekçi olmalıdır. Ayrıca çeviriler, beyanatlar veya şahitlikler konusunda gerekli ve uygun bilgiye sahip olmaları gerekir. Çevirmenler, herhangi bir mahkeme veya komisyonda uzmanlık veya çevirmenlik yapıyorlarsa görüşlerini; yeterli, doğru, tam konu bilgisine sahibi olduklarına inandıkları zaman bildirmelidirler.
IV Kendi alanlarındaki mesleki ve teknik örgütleri desteklemek. Çevirmenler mesleki gelişimleri için, meslek ve teknik birliklerini desteklemelidirler. Çevirmenler, çevirmenliğin dışındaki iş birliklerini, üyeliklerini etik olmayan etkinliklerde paravan olarak kullanmamalıdır.
PLUS* (PYES ) Policies (Politika): İşverenin plan, politika yöntem ve ilkelerine uygun mu? Mesleki etik kurallarına uygun mu? Legal (Yasal): Yasa ve yönetmeliklere uygun mu? Universal (Evrensellik): Mesleğin evrensel ilke ve değerlerine uygun mu? Self (Sen): Kendimizin doğruluk, iyilik ve adalet kavramlarımıza uygun mu? Kaynak: Mustafa Tokyay