TOTAL DİZ PROTEZİ UYGULANAN HASTALAR İÇİN EGZERSİZ VE HAREKET KİTAPCIĞI
İçindekiler Sürekli Pasif Hareket makinesı Ameliyat Sonrası Egzersizler Fizyoterapi Egzersiz Programı Hareket İçin Öğrenilecekler Kendi Kendine Bakım 2
SÜREKLİ PASİF HAREKET MAKİNASI ( CONTINUE PASSIVE MOTION (CPM) ) Bu makine dizin yumuşak bir şekilde değişmeyen bir hızla kıvrılıp, düzelmesini ve yavaş yavaş hareket etmesini sağlar. Ameliyattan sonra dizinizin hareket miktarını artırmak için, bacağınızın katılığını azaltmak ve bacağınızı güçlendirmek amacı ile bükme dereceleri ilerleyici olarak arttırılarak kullanılmaktadır. Doktorunuz ameliyat yaranız için tehlikeli olmadığını düşündüğü zaman CPM uygulanmaya başlanacaktır. Doktorunuz ve fizyoterapistiniz dizinizi ne kadar kıvırmanız gerektiğine ve ne kadar süre CPM kullanacağınıza ihtiyacınız doğrultusunda karar verecektir (Günde iki kez olmak üzere yaklaşık 45 dk- 1 saat). 3
AMELİYAT SONRASI EGZERSİZLER Derin nefes ve öksürük egzersizleri; Solunum egzersizlerinin etkili olması için mümkün olduğu kadar oturmaya çalışın. Burnunuzdan nefes alıp, içinizde 2 sn tuttuktan sonra dudaklarınızı büzerek nefes verin. Bunu 5 kez tekrarlayın ve sonra güçlü bir şekilde öksürün. Uyandığınız zaman her saat bunu yapmalısınız. Bu egzersizler ciğerlerinizin temizlenmesine yardımcı olacaktır. Bilek egzersizleri; 1.Bileklerinizi pedal gibi aşağı yukarı hareket ettirin. Bu egzersizleri her saat 5 saniyede çekip, 5 saniyede itecek şekilde 20 kez tekrarlayın. 2.Bileklerinizi daire şeklinde çevirin. Sonrada yön değiştirerek çevirin. Her saat 20 kez yapın. 4
FİZYOTERAPİ EGZERSİZ PROGRAMI Fizyotepistiniz bu egzersizleri ne sıklıkla ve ne zaman yapmanız gerektiği konusunda sizi bilgilendirecektir. Total Diz Protezi sonrasında egzersiz uygulaması çok önemlidir. Dizinizin iyi bir şekilde çalışması için bir günde en az üç kez yapmanız gerekir. Egzersizlere başlamadan önce ağrı kesici almanız hareketleri daha rahat yapmanıza yardımcı olacaktır. Egzersiz yaparken nefesinizi tutmamanız gerektiğini unutmayınız. Lütfen bu egzersizleri dikkatlice okuyun ve herhangi bir sorununuz olduğunda fizyoterapistinize sorun ki taburcu olmadan önce öğrenebilesiniz. Bu egzersiz programını kontrol edip uygulayın. Fizyoterapistiniz yada doktorunuz bu egzersiz programına birşeyler ekleyip değiştirebilirler. Egzersiz 1 Bacağınızı uzun oturarak veya yatarak dümdüz bir şekilde uzatın. Parmak ucunda bacağınızı düz bir şekilde kaslarınızı sıkarak hafifce yukarıya doğru kaldırın ve daha sonra dizinizi yatağa doğru ittirin. Tutun ve yavaşça 5 e kadar sayın ve sonra yavaşlayın.rahatlayın ve 20-30 kez tekrarlayın. 5
6
Egzersiz 2 Yatakta oturun ve üst bacağınızın altına rülo yapılmış bir havlu yerleştirin. Diziniz dümdüz olana kadar topuğunuzu yukarıya kaldırın tutun ve yavaşça 5 e kadar sayın. Rahatlayın ve 10 kez tekrarlayın. Egzersiz 3 Sırtüstü yatın ve iyi olan dizinizi kıvırın. Ameliyat olan dizinizi uzatın bu bacağınızın üst kaslarını sıkın. Yavaş yavaş bacağınızı yerden 10 15 cm kadar (yaklaşık 1-2 karış ) kaldırın, dizinizi düz tutun. Yavaşça indirin ( 10 sn içinde kaldırıp indirin). 10 kez tekrarlayın. Egzersiz 4 Ameliyatlı bacağınızın topuğunu kendinize doğru kaydırın ve mümkün olduğu kadar dizinizi kıvırın. Yavaş yavaş 5 e kadar sayarak orada tutmaya çalışın. Sonra biraz daha fazla kıvırın. Rahatlayın ve 10 kez tekrarlayın. 7
Sandalya Egzersizleri; Egzersiz 1 Sandalyeye oturun ve kalçanızı iyice destekleyin ve ameliyatlı dizinizi mümkün olduğu kadar uzatın. 5 saniye tutun ve rahatlayın. Egzersiz 2 Ameliyatlı bacağınız sandalyenin kenarına gelecek şekilde oturun, dizinizi mümkün olduğu kadar kıvırarak sandalyenin altında arkaya doğru ilerletmeye çalışın. Dizinizin kıvrılabilmesi için kalçanızı ileriye doğru ittirin. Ayaklarınızı kesinlikle zemine yerleştirin ve zeminden ayırmayın. Egzersiz 3 Dizinizi dışarıya doğru gergin bir şekilde uzatın, dizinizi sıkın ve mümkün olduğu kadar düz bir şekilde uzatmaya çalışın. 8
HAREKET İÇİN ÖĞRENİLECEKLER Yan Dönme; Hemşireniz yada terapistiniz size tehlikesiz bir şekilde nasıl yan döneceğinizi gösterecektir. Yan tarafa döndüğünüz zaman konforunuz için iki bacağınızın arasına bir yastık koyabilirsiniz. Eğer bacağınızdaki şişliği azaltmaya ihtiyacınız varsa altına yastık koyununuz. Bu yastık bileğinizin dizinizden yüksekte durmasını sağlayacaktır. Yataktan Çıkma; Ameliyattan sonraki ilk gün, hemşireniz ve terapitiniz size doğru bir şekilde yatağın dışına çıkmayı gösterecektir. - Yatağın kenarına kayın, - Dirseğiniz ve ellerinizle kendinizi arkaya doğru kaydırın, - İyi olan bacağınızla başlatın, - Yatağın kenarından yavaşça bacağınızı indirin. Ayağa Kalkma; Ayağa kalktığınız zaman aşağıdaki maddeleri iki ay boyunca uygulayın yada doktorunuz size ayakta durabileceğinizi söyleyene kadar dikkat ediniz.- Ayaklarınız düz olarak yere gelene kadar yatağın yada sandelyenin kenarına hareket edin, - Vücudunuzun ağırlığını verebilmek için iyi olan bacağınızı kıvırın, - İleriye doğru eğilin, - Ellerinizle sandalyenin kolluklarından destek alarak sandalyenin yüzeyine doğru kalkın, Ağırlığınızı iyi olan bacağınıza verin, 9
ayakta durana kadar koltuk değneği yada walker i tutmayın, - Dengenizi sağladıktan sonra, yürütücü aracınızı tutun. ***Yapmayınız!!!; Kalkacağınız zaman wolker i çekmeyin. Devrilebilirsiniz. Koltuk Değneği yada Walker Kullanma; - Yürüken dümdüz durun ve ileriye doğru bakın, - İlk önce koltuk değneği yada walker ile ileriye doğru hareket edin. Sonra sağlam bacağınızla ilerleyin, - Ameliyatlı bacağınızla adım atacağınız zaman ağırlığınızı walker yada koltuk değneğine verin. Koltuk değneği kullanacağınız zaman ağırlığınızı taşımayı öğretildiği gibi yapın. Oturma; Oturacağınız zaman; - Öncelikle oturacağınız yere hareket edin. Dizinizin arka kısmı ile sandelyenın kenarını hissedin, - Ameliyatlı bacağınızı ileriye doğru kaydırın, - Bir elinizle sandalye için arkaya doğru uzanın ve yavaşca oturun. 10
Ağırlık Taşıma; Doktorunuz sizden yeni dizinize ağırlığınızı vermenizi isteyecektir. Üç farklı miktar vardır. Genellikle doktorunuz ağırlığınızın tamamını taşımanızı isteyecektir. _Hafifçe dokunarak taşımak; Dengenizi sağlamanız için ameliyatlı bacağınızla zemine yeteri kadar dokunun. Hiç ağırlık vermeyin. _Kısmi ağırlık taşıma; Ameliyatlı bacağınıza belli bir miktar ağırlık verin. Fizyoterapistiniz ne kadar ağırlık vermeniz gerektiği konusunda size yardımcı olacaktır. _Tüm ağırlığınızı taşıma; Tüm ağırlığınızı verebilirsiniz yada dururken veya yürürken tolere edebildiğiniz kadar ağırlığınızı taşıyabilirsiniz. < Trabzanla Merdiven Çıkmak; - Bir elinizle trabzanı, diğer eliniz ile koltuk değneğini yada bastonu tutun, - İlk önce sağlam bacağınızla merdiveni çıkın, - Ameliyatlı bacağınız ve koltuk değneğinizle takip edin. Trabzanlarla Merdivenlerden Aşağı İnme; - Bir elinizle trabzanı diğer elinizle koltuk değneğini yada bastonu tutun, - Bastan yada koltuk değneğini bir basamak aşağı koyun, - Ameliyatlı bacağınızla aşağı inin, - Daha sonra iyi bacağınızı indirin. Trabzansız Merdivenlerden Çıkma; - Herbir kolunuzun altında koltuk değneği ile merdivenler dönün. Adım atabilmek için merdivenlere yakın bir şekilde durun, - Ağırlığınızı koltuk değneğine verin, - Sağlam bacağınız ile merdivenlere adım atın, - Sağlam bacağınızı düz bir şekilde tutun, ameliyat olan bacağınızla birlikte koltuk değneğini yukarıya çıkarın. 11
Trabzansız Merdivenden Aşağı İnme; - Her kolunuzun altında koltuk değneği ile merdivenlere yakın şekilde durun, - Aşağıdaki basamağın tam orta kısmına gelecek şekilde koltuk değneklerini indirin, hemen ardından ameliyatlı bacağınızı getirin, - Ağırlığınızı koltuk değneğine verin ve ameliyat olmayan bacağınızı getirin. ****Koltuk değneğini kullanma basamakları; Sağlam ile ÇIK, Ameliyatlı ile İN Çıkarken; Öncelikle iyi bacak yukarda, ikinci olarak ameliyatlı bacak, koltuk değneği en son İnerken; Öncelik koltuk değneği, sonra ameliyatlı bacak, en son iyi bacak. 12
Arabaya Binme; _ Kapısı açık olan arabaya arkanızı dönerek yaklaşabildiğiniz kadar yaklaşın, _ Pencereyi açın, _ Bir elinizle pencereden destek alın, _ Yavaşca oturun, _ Kendinizi gidebildiğiniz kadar arkaya kaydırın. Bacağınızı aşağıya sallayın, uygun bir pozisyon alabilmek için dizinizi kıvırın, _ Arabada iken bacağınızı sık sık hareket ettirmeyi unutmayın. Öncelikle uzun araba yolculuklarından kaçının, hiç olmazsa sık sık ara verin. 13
KENDİ KENDİNE BAKIM Elbise; - Uygun bir sandalyeye oturun. Bu giyinmelerde kolaylık sağlar, - Hafif ayakkabılar ve bol elbiseler giyin, - Ameliyatlı bacağınızı devamlı önce giyin. Banyo; Walker kullanın ve yüksek bir sandalyeye oturun. Oturmanız ve kalkmanıza yardımcı olacak, tutunabileceğiniz bir çubuk ( bariyer ) ihtiyacınız olabilir. Duşunuzu yada banyonuzu terapistinizin rehberliğinde ve önerdiği şekilde yapmalısınız. Çok dikkatli olmak zorundasınız. Duş yada küvetin dışına çıktığınız zaman tehlikelerden korumak ve desteklemek için tutunacak bir bariyer kullanmalısınız. Tuvalet; Tuvalete tehlikesiz bir şekilde girip çıkabilmeniz için bariyer kullanmalısınız. Yüksek bir tuvalet sandalyesi kullanmaya ihtiyacınız olabilir. 14
Fizyoterapistinizin adı: Daha fazla bilgi verilmesini istediğiniz konular nelerdir? 15
EK 2 TOTAL DİZ PROTEZİ UYGULANAN HASTA VE AİLE ÜYELERİ İÇİN REHBER BİLGİLER 16
İçindekiler Total Diz Protezi Nedir? Kliniğimizde Yatış İşlemleri Hastanede Kalma Ameliyat Öncesi Ameliyat Günü Ameliyat Sonrası Ağrı Kontrolü Problemlere Bakış Ameliyattan Sonraki İlk Üç Ay İçin Uymanız Gereken Basit Kurallar Diz Protezi Ameliyatı ile İlgili Sıklıkla Sorulan Sorular 17
TOTAL DİZ PROTEZİ NEDİR? Diz ekleminin içinde ve dışında dizi destekleyen bağ ( ligament ), ödevi gören güçlü şeritler vardır. Dizin altındaki ve üstündeki kemikler birbiri ile uyum içindedir. Bu kemiklerin diz eklemini oluşturan kısımları kıkırdakla kaplıdır. Bu kıkırdak koruyucu bir elbiseye benzetilebilir. Diz kapağı ise kalçadaki kasları üst bacaktaki kaslarla birleştirir. Sağlıklı bir dizin düzgün ve ağrısız çalışmasında; Kemiklerin üzerini kaplayan düzgün kıkırdak, Diz ekleminin içindeki kaygan sıvı, Dizi destekleyen ve hareketini sağlayan kaslar, dokular, tendonlar önemlidir. Dizde ağrıya ve hareket zorluğuna neden olan olaylar ise; Dizdeki koruyucu tabakanın pürüzlü hale gelmesi ve aşınması, Dizdeki kaygan sıvının azalmaya başlaması, Kasların zayıflaması, katılaşması ve serleşmeye başlamasıdır. Yeni diz ekleminde ( protezde ) yer alan bölümler ise; Üst bacak kemiğinin diz eklemine uygun olan parça, Alt bacak kemiğinin diz eklemine uygun olan parça, Diz kapağının iç yüzeyine uygun olan küçük parçadır. 18
Dizdeki hastalıklar ve travma dizin ağrımasına, şişmesine ve katılaşmasına neden olabilir. Bu da yürümek, sandalyeden inmek, oturup kalkma gibi basit işlemleri zorlaştırır. Bir diz protezi büyük ölçüde aktivitelerinizi yeniden yapabilmenize yardımcı olacaktır. KLİNİĞİMİZDE YATIŞ İŞLEMLERİ Kliniğimize yatış işlemleri için başvurduğunuzda daha önceden hekiminiz tarafından başka bir bilgi verilmediyse; Sabah saat 8.00-8.30 arasında ve laboratuvar tetkikleri için aç olarak burada bulunmanız gerekmektedir. Yanınızda hekiminiz tarafından verilen yatış kağıdı ile, varsa emekli karnesi, S.S.K sevk belgesi gibi resmi evraklarınızı getirmeyi lütfen unutmayınız. Öncelikle Danışma ve Bilgi İşlem memuruna başvurarak ilk yatış belgesini, İdari Bölümdeki sekreterlikten de hasta dosyasını ve çıkışta iade edilmek üzere size verilen zarfı alınız. Evraklarınızla birlikte servisimize geldiğinizde, girişteki hemşirelerimiz sizi karşılayacaktır, size odanızı ve yatağınızı göstereceklerdir. Daha sonrada tedavinizle ilgilenecek hemşirenizle tanışacaksınız. HASTANEDE KALIŞ Hastanede kaldığınız sürece, sizin için hazırlanan rehberde hangi günlerde ne yapacağınız ve kimlerle yapacağınız bildirilmektedir. 19
Düzenli olarak kullanmakta olduğunuz ilaçlar varsa bunları hekim ve hemşirelerinize gösteriniz. Herhangi bir ilaca karşı allerjiniz varsa yada önceden önemli bir rahatsızlık geçirdiyseniz önlem alınması için, lütfen hekim ve hemşirenize bildiriniz. Sağlık sorunlarınızı öncelikle kendi hekim ve grup hemşirenize danışmanızı rica ediyoruz. Çünkü diğer hekim ve hemşireler geçirdiğiniz ameliyat konusunda yeterince bilgi sahibi olmayabilir. Acil durumlarda, gece ve hafta sonu nöbetlerinde tüm hekim ve hemşireler sizi yönlendirecektir.. Tedaviniz süresince hastane dışından aldığınız her türlü malzeme, ilaç, kan, v.b. faturalarınızı saklamanızı önemle hatırlatıyoruz. AMELİYAT ÖNCESİ Enfeksiyon gelişmesini önlemek amacıyla, ameliyat olacak bacağınız, genital bölge de dahil olmak üzere çiziksiz olarak tıraşlanmalı ve sabunlu su ile yıkanmalıdır. Bu işlem, ameliyat öncesinde kliniğimizdeki hemşireler tarafından yapılmaktadır. Ameliyatınızdan bir gün önce, anestezi hekimi muayene yapacağı için saat 15.00-17.00 arası servisten ayrılmamanız gerekmektedir. Anesteziye ilişkin sorularınız varsa, muayenenizi yapan anestezi hekimine danışabilirsiniz. Aksi bildirilmedikçe, gece saat 24.00 ten sonra herhangi bir şey yiyip içmeyiniz ( oruç tutar gibi ). 20
AMELİYAT GÜNÜ El- yüz ve ağzınızı yıkayarak günlük bakımınızı yapınız, Makyaj ve oje varsa temizleyiniz, Takma dişleriniz ile evde bırakmadığınız değerli takılarınız varsa mutlaka bir yakınınıza yada hemşirenize teslim etmelisiniz, Ameliyata gitmeden önce tuvalet ihtiyacınız varsa gideriniz, Ameliyata giderken size verilen özel giysiyi giyiniz, Ameliyathaneye hemşireniz ile gideceksiniz, Ameliyathanede sizi hemşire karşılayacak, sıranız gelince de ameliyat salonuna alınacaksınız. Ameliyat salonunda anestezi hekiminiz, size en uygun anestezi yöntemini uygulayarak güvenli, ağrısız ve konforlu bir ameliyat geçirmenizi sağlayacaktır. AMELİYAT SONRASI Ameliyattan sonra derlenme odasına alınacaksınız ve hayati bulgularınız normal olana kadar burada kalacaksınız, Hemşire tarafından sık sık kontrol edileceksiniz. Hemşire bacağınızı hareket ettirme, parmaklarınızı kıpırdatma, bacak ve ayaklarınızın his ve duyu durumunu gözlemleyecek. Kalp atımınız, kan basıncınız ve dizinizdeki pansuman da kontrol edilecek. Tedaviniz için gerekli olan sıvı, ilaç ve kan verilebilmesi için damar yolunuz açık olacak. Derin nefes, öksürük, bacak ve bilek hareketlerini size ameliyattan önce öğretildiği gibi yapmanız gerekmektedir. Bunları uygulamaya çalışın, bunlar iyileşmenizin hızlanmasına yardımcı olacaktır. 21
22
AĞRI KONTROLÜ Ameliyattan sonra, doktorunuz ve hemşireler mümkün olduğu kadar ağrısız bir şekilde iyileşmenizi sağlayacaklardır. Size önerilen egzersizleri yapabilmeniz için egzersiz öncesinde ağrı kesici önerilecektir. Ağrınız varsa uzun süre beklemeden hemşirenize bildiriniz. Hemşirenize ağrınızı anlatmak için aşağıdaki skalayı kullanabilirsiniz. Aşağıdaki skalayı nasıl kullanacağınızı hemşireniz size anlatacaktır. Ağrınızın şiddeti hangi rakama denk ise bunu belirtiniz. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ağrı yok ılımlı ağrı dayanılmaz ağrı Ağrınızı azaltmak amacı ile kullanılan değişik ve yeni bir yöntem olan Hasta Kontrollü Analjezi; ağrı kesici ilacı sizin kontrol ederek ihtiyacınız kadar ilacı kendi kendinize uygulamanızdır. Hasta Kontrollü Analjezi pompasının düğmesine bastırmanız yeterli olacaktır. Düğmeye her bastığınızda, dozajını anestezi hekiminin ayarlamış olduğu ilaç, size cihazdan otomatik olarak verilecektir. Ağrınız olduğunda artmasını beklemeden düğmeye basınız. Ağrınız geçmezse hemşirenizi çağırabilir, yardım alabilirsiniz. 23
PROBLEMLER Bulantı; Bazı ilaçlar yada genel anestezi sonrasında midenizde hassasiyet yada bulantı olabilir. Hemşirenize anlatığınızda sizin rahatlamanızı sağlayacak ilaçlar verecektir. Kabızlık; Ameliyat sonrasında aktivitelerinizde azalma meydana gelebileceği için hastanede iken kolaylıkla kabız olabilirsiniz. Kabızlığın giderilmesi amacı ile bol miktarda sıvı almalı, meyve ve sebzelerden çok miktarda yemeli, sürekli ve düzenli egzersiz yapmalısınız.eğer bu sorun devam ederse doktorunuz size kabızlık giderici bir ilaç önerebilir. Cilt; Yattığınız zaman vücudunuzun bazı kısımları ( kalçalar, ayak bilekleri, dirsekler, omuzlar ve kulaklar ) basınç altında kalmaktadır. Bu durum basınç yaralarına neden olabilir. Basınç yaralarının ilk işaretleri; yanma hissi, kızarıklık ve ağrıdır. Eğer siz bu işaretleri hissederseniz, görürseniz hemşirenize bildiriniz. Cilt problemlerinden korunmanın en iyi yolu yatak içinde hareket etmek ve uzun süre aynı pozisyonda yatmaktan kaçınmaktır.. İdrar yapma ile ilgili problemler; Ameliyattan sonra idrarla ilgili şikayetiniz olabilir. Bu durumu hemen hemşirenize bildiriniz. Enfeksiyon; Yaranızı kuru ve temiz tutmalısınız. Bazen ameliyattan sonra enfeksiyon ve kanın pıhtılaşması gibi komplikasyonlar gelişebilir. Aşağıdaki enfeksiyon belirtilerini gözlemleyiniz. _ Ameliyat yarasının çevresinde sıcaklık ve kızarıklıkta artma, _ Şişlik yada kabartı. Kalçanızda yada üst bacağınızda ani şişlik, _ Ameliyat yarasında akıntı, _ Ağrının artması, 24
_ Ateş yada soğukluk, _ Ani ve kısa öksürük, sarı yada yeşil balgam, _ Göğüs ağrısı. Eğer siz evdeyken bu belirtiler oluştu ise doğrudan doktorunuzu yada kliniği arayınız.. Enfeksiyonun hemen tedavi edilmesi gerekmektedir. Elinizle ısınızı kontol edebilirsiniz. Böylece günlük ısı farkınızı anlayabilirsiniz. Bunu sık sık yapınız. Olabildiğiniz kadar aktif olun ancak kendinizi fazla yormayın. Enfeksiyon önlemleri; Baryumlu enema, Karaciğer Biyopsisi, Brokoskopi, Sistoskopi, herhangi bir enfeksiyon, sigmoidoskopi yada diş tedavilerinden önce doktorunuzla iletişime geçip Total diz protezi olduğunuzu söyleyiniz. Enfeksiyona engel olmak amacı ile bu işlemlerden önce antibiyotiğe ihtiyacınız olacaktır. Egzersiz; _ Önerilen tüm egzersizleri evde sürekli yapmalısınız, _ Egzersizleri kısa zaman süresince fakat sık sık yapın, _ Süreli olarak bir saatten fazla oturmayın, _ Yan olarak uzandığınız zaman bacaklarınızın arasına yastık koyun. Ev İşleri; 25
1- Dağınık olarak serilmiş halılar üzerinde hareket etmekten kaçının. Ayağınız takılıp düşebilirsiniz. Evinizi çok karmaşık tutmayın, mobilyaların çevresinde hareket etmeniz kolay olsun, 2- Evinizi aydınlık tutun. Eğer geceleri banyoya gitmeniz gerekiyorsa gece lambası kullanın, 3- Uzun sürecek işler için ayakta durmak yerine bir tabure yada sandalyeye oturun, 4- Birşeyler taşımak için çok gözlü önlük kullanın. Birşeyleri taşımak yerine iterek götürün, 5- Sıcak sıvıları kapalı kaplarda taşıyın, 6- Sık sık alışveriş yaparak ayakta kalmaktan kaçının ve kolay yemekler planlayın, 7- Alçak kopuklu ayakkabılar giyin ( bağcıkları aşağı sarkmayan kaymayan spor ayakkabıları), 8- Biryerden biryere birşeyler taşımak için yük arabası kullanın, 9- Kolluklu sandalyelere oturun, 10- Bacağınızın sertleşmesine engel olmak, dolaşımı arttırmak için çevrede yürüyün, 11- Mobilyalara dayanmayın, tehlike yaratmaycak şeylerden destek alın, 12- Ameliyatlı bacağınızın şişmesinden kaçınmak için bacağınızı kalp seviyesinin üzerine kaldırarak dinlenin, 13- Yavaş yürüyün, ani hareket etmeyin ve yürümeye konsantre olun. Telefona cevap vermek için acele etmeyin, 14- Genel tesislerde engelliler için yapılan tuvaletleri kullanın, 15- Trabzanlı merdivenler tercih edin. Seksüel Aktiviteler; _ Uygun olduğunuz zaman seksüel ilişkinizi devam ettirebilirsiniz, _ Yeni dizinizin üzerine diz çökmekten kaçınmanız gerektiğini unutmayın. 26
AMELİYATTAN SONRAKİ İLK ÜÇ AY İÇİN UYMANIZ GEREKEN BASİT KURALLAR 1- Fizyoterapistinizin önerdiği hareketleri yapıp sık sık dizinizi hareket ettirin, 2- Dizinizin altına yastık yada destek kullanmayın. Yastık yada destekler kaslarınızın yada bacağınızdaki bazı bağların kısalmasına neden olacaktır, 3- Yürüme egzersizilerine başladığınız zaman ağırlığınızı taşımanızla ilgili verilen bilgileri uygulayın, 4- Ameliyattan sonra evde yalnızca sağlam ve yüksek sandelyeye oturun, 5- Walker, koltuk değneği, baston gibi yardımcı araçlar kullanın. Taburcu Olduktan Sonra Randevularınız; Taburcu olduktan iki hafta sonra doktorunuz dizinizi muayene edecek ve dikişlerinizi alacaktır. Hastaneden ayrılmadan önce ikinci haftayı takip eden randevularınızı alınız. Taburcu olduktan 6 hafta sonra, 3 ay sonra, 6 ay sonra doktorunuz dizinizdeki ilerleme ve gelişmeleri görmek amacı ile randevu verecektir. Ameliyatınızdan bir yıl sonrada doktorunuz dizinizdeki ilerleme ve gelişmeleri görmek amacı ile diz röntgeni isteyecektir. Daha sonraları bir sorun olmasa bile yılda bir kez doktorunuzdan kontrol randevusu almalısınız. 27
28
DİZ PROTEZİ AMELİYATI İLE İLGİLİ SIKLIKLA SORULAN SORULAR Hastanede ne kadar kalacağım? Hastanede yaklaşık 10 gün kalacaksınız. Ameliyat ne kadar sürecek? Yaklaşık 2.5-3 saat Yataktan ne zaman kalkabilirim? Ameliyattan sonraki gün kalkabilirsiniz (Doktorunuzun düşünceleri doğrultusunda değişebilir ). İnsizyon (kesi ) uzunluğu ne kadar olacak? Dizinizin merkezinden aşağı 20-25 cm. Protez neden yapılmıştır? Metal ve plastik. Ne gibi tehlikeler olabilir? Özellikle bu bölgede hassasiyet olmakla beraber gerekli bilgiler ilerki bölümlerde açıklanmıştır. Ne kadar süre dizi hareketsiz bırakmalıyız? Buna genellikle kişisel durumunuz değerlendirilerek karar verilir. Ameliyatınızın sonuçlarına dayanarak ne zaman hareket etmeniz gerektiği size gerekli açıklama yapılacak. Ne zaman duş alabilirim? Dikişleriniz alındıktan 24 saat sonra. Dikişler genellikle ameliyattan 14 gün sonra çıkarılır. Bacağımdaki ağrı ve şişlik arttığında buz uygulaması yapabilirmiyim? Evet, buz genellikle bu şikayetlerin hafiflemesine, azalmasına yardımcı olur. Buz ameliyattan hemen sonra ağrı ve şişlik azalana kadar kullanılmalıdır. ( Islak bez kullanmayın yada doğruda yaraya uygulamatın; sızdırmayan bir buz paketi kullanın. 29
Cevabını bulamadığınız sorular için kliniğimizi arayın. Tel: 0 232 3881854-0 232 3434343-3735- 4063 web adresi: http://med.ege.edu.tr/ortopedi email: ortopedi@med.ege.edu.tr Hekim adı: Hemşire adı: 30
Kontrol Tarihleri: I. Kontrol tarihi: 31
II. III. IV. Kontrol tarihi: Kontrol tarihi: Kontrol tarihi: Daha fazla bilgi verilmesini istediğiniz konular nelerdir? 32