ÜNİTE 14 İNTERNET VE E-POSTA KULLANIMI İÇİNDEKİLER BAYBURT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ İnternet nedir? İstemci - Sunucu Mimarisi Tarayıcı(Browser) nedir? internet tarayıcısı (İnternet Explorer) kullanımı Tarayıcı sekmeleri İnternet adresleri ve uzantıları Ülkelerin internet uzantıları Arama motoru kullanımı E- posta sistemi E-posta gönderme Outlook elektronik posta programı kullanımı HEDEFLER TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ İnterneti kullanabilmek, Arama Motorlarını etkili kullanabilmek E-posta yönetimi yapabilmek, Outlook Programını kullanabilmek ÜNİTE 4
İNTERNET NEDİR? İnternet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. 1. İstemci Sunucu Mimarisi Şekil-1 istemci (client): İnternet e bağlanmak için kullandığımız kişisel bilgisayarlar sunucu (server): İnternet üzerinde bilgi içeren bilgisayarlar 1.1. Web Tarayıcı (Browser) nedir? Tarayıcılar internetteki bir web sunucusuna nasıl ulaşacağını bilen ve sayfanın görüntülenme isteğini buraya ileten bir yazılımdır Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera, Netscape, Web tarayıcısına bağlanmak istediğinizi sitenin adını (domain name) yazabileceğiniz gibi IP adresini de yazabilirsiniz. Örneğin, http://www.bayburt.edu.tr = http://95.183.130.76/ Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 2
1.2. İnternet tarayıcısı (İnternet Explorer) kullanımı Internet Explorer 2.0 'dan başlayarak 5.0 'a kadar uzanan sürümlerdebulunabilen ve dünyada en yaygın olarak kullanılan oldukça güçlü ve hızlı bir web browserdir. İlk sürümlerinden ziyade, özellikle 4.0 ve 5.0 sürümleri Web üzerindeki pek çok ihtiyacı karşılayabilecek özelliktedir. Browserlarda aranması gereken özellikler kısaca İnternetten aldığı verileri hızlı bir şekilde işleyip ekrana getirmesi, gelişmiş güvenlik özelliklerinin bulunması ve özellikle son yıllarda Java/ActiveXdestekli sayfaları görüntüleyebilmesidir. İnternet Explorer programı Microsoft tarafından geliştirildiği için, Microsoft 'un diğer ürünlerinden olan Word, Excel, Access vb. programlarla benzer menülere ve tuş kombinasyonlarına sahiptir. Internet Explorer açıldığında karşımıza ya bir boş sayfa, ya da browserin ilgili bölümlerinde kullanıcının daha önceden tanımlamış olduğu başlama sayfası çıkacaktır. Açılan sayfanın adresi adres kısmında yazılıdır. (http://www.bayburt.edu.tr gibi). Bu sayfadan başka sayfalara atlamak iki şekilde olur : Sayfa içindeki linkleri kullanmak: Linkler, bulunduğu sayfadan, diğer web sayfalarına bağlantı sağlar. Web sayfalarında genelde linklerinaltı çizilidir ve diğer metinlerden farklı biçimdedir. Linkler sadece metinlerde olmayıp, resimlerde de olabilir.linklerin üzerine mouse 'la gelindiğinde bir el şekli belirir ve ekranın altında linkin adresi çıkar. Bir linkin tarif ettiği sayfaya gitmek için yapılması gereken tek şey bu linkin üzerine tıklamaktır. Şekil-2 Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 3
Browser'ın adres penceresine gidilecek adresin yazılması: İnternet Explorer 'da adresi bilinen sayfalara gitmek için, adres penceresine girilecek web sitesinin adresi yazılır ve ENTER tuşuna basılır. Şekil-3 1.3. Tarayıcı Sekmeleri Internet Explorer 'in üst kısmında bulunan uşların ve bazı menü seçeneklerinin kullanım amaç ve şekilleri aşağıda açıklanmıştır: Geri (Back) Ekranda açık olan sayfadan, daha önce açılmış olan en son sayfaya geri döner. Şekil-4 İleri (Forward) Gerikomutuyla geri gelinen sayfadan, tekrar bir sayfa ilerisine gidilmesini sağlar. Giriş (Home) Başlama sayfası olarak tanımlanan sayfayı açar. Yenile (Refresh) Açılı olan sayfayı bulunduğu serverdan tekrar yükler. Pencere açılır ve burada en son ziyaret edilen sayfaların linkleri görülebilir. Bu linkler ziyaret edilen siteye, tarihe göre sıralanabilir. Buradaki bir linke tıklatıldığında adres yazılmasına gerek kalmadan, linke ait sayfa browser da açılır. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 4
Yazdır (Print) Açılı olan sayfanın yazıcıdan çıktısını alır. Sık Kullanılanlar (Favorites) İnternette sıkça ziyaret edilen sayfaların programın hafızasında saklanmasını ve o web sayfasına adresin tekrar yazılmasına gerek kalmadan kolayca ulaşılmasını sağlar. Bu seçenek bir adres defteri olarak da düşünülebilir. Sık Kullanılanla menüsüne eklenecek sayfaların o anda İnternet Explorer ekranında açık olması gerekir. Bu işlem için önce Sık Kullanılanlar/Sık Kullanılanlara Ekle menüsü açılır. Eklenecek adresin kolay tanınması için açıklayıcı bir isim verilir. TAMAM, tuşuna basıldıktan sonra web sayfasına ait link hafızaya alınacak ve Sık Kullanılanlar menüsünde görülecektir. Bu sayfaya daha sonra ulaşmak için tekrar Sık Kullanılanlar menüsü açılır. Hafızaya alınan sayfaya ait açıklayıcı ismin üzerine gelinip, mous ile tıklanır. Bu işlemden sonra o sayfaya adres yazmadan ulaşılabilecektir. Ara (Search) Bir konu hakkında yazılı sayfaları bulmak için internet üzerinde araştırma yapılmasını sağlar. Aranan konuyla ilgili seçilecek kelimeleri içeren internet sayfalarının listesini görüntülemek için kullanılır. 1.4. İnternet Adresleri ve Uzantıları Internet ortamında faaliyet gösteren çok sayıda internet sitelerinin adreslerinin sonundaki kelimelere uzantı diyoruz. Ülkemizde ne kadar anlamına göre kullanılmasada her birinin farklı bir anlamı var. Yani aslında isteyen istediği uzantıyı alabiliyor ve web sitesi açabiliyor. Uzantılar ve Anlamları gov: Hükümet Kurumları (goverment kelimesinden geliyor..) edu: Eğitim Kurumları (education kelimesinden geliyor..) org: Ticari Olmayan Kuruluşlar (organization kelimesinden geliyor..) com: Ticari Kuruluşlar (company kelimesinden geliyor..) mil: Askeri Kurumlar (military kelimesinden geliyor..) net: Servis Sunucular (network kelimesinden geliyor..) ac: Akademik Kuruluşlar (academic kelimesinden geliyor..) int: Uluslararası Kuruluşlar (international kelimesinden geliyor..) info: Bilgi sunan siteler.. (info kelimesinin anlamı bilgidir.) gen.tr: Herhangi bir şarta ve kısıtlamaya bağlı olmayan alan adları. 1.5. Ülkelerin İnternet Uzantıları Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 5
Her ülkenin kendisine göre bir kısaltma/uzantısı vardır.bazı ülkelerin kısaltmaları aşağıdaki gibidir JP Japonya UK Birleşik Krallık AN Hollanda TR Türkiye AR Arjantin BE Belçika BR Brezilya 1.6. Arama Motoru Kullanımı Internet üzerinden web adreslerini bilmediğimiz sitelerin adreslerini öğrenmek, bilmediğimiz ve merak ettiğimiz tüm konular hakkında ticari, kişisel, akademik her türlü web sayfalarından bilgilere ulaşmak için kullanılan web hizmeti. Şekil-5 Arama Motorlarında Arama yapmak için aranacak kelime Arama kısmını yazılır ve Sonuçlar taranır. Şekil-6 Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 6
1.7. E Posta Sistemi E-posta sistemi iletişim kuracağımız alıcılara göndermek istediğimiz bilgileri, verileri kontrollü, güvenli, maliyetsiz gönderim için kullandığımız bir sistemdir. Bu sistemin çalışması internet ve ağ kullanımını, güvenlik sistemi kullanımını, sunucu kullanımını gerektirmektedir. Bu yapı gönderici ve alıcı tarafında bulunmaktadır. Belirtilen unsurlardan birinde olabilecek aksama, gönderimi ve alımı başarısızlıkla sonuçlandıracaktır. Bundan dolayı teslim bilgisi iste (alıcı tarafın sunucusu teslim aldığında otomatik göndericiye gönderilir), okundu bilgisi iste (alıcı e-postayı açıp okuduğu zaman onay verir ise göndericiye gönderilir) gibi gönderimi alıcı tarafında teyit eden özelliklerden faydalanabiliriz Şekil-7 1.8. E Posta Göderme E posta adresimize giriş yaptıktan sonra yukarıda ki yeni butonuna tıklıyoruz Şekil-8 Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 7
Açılan pencerede Kime Kısmına E- posta yı göndereceğimiz kişinin e-mail adresini yazıyoruz Şekil-9 Konu kısmınıa mailimizin konusunu yazıyoruz Şekil-10 İçerik kısmına Mailimizin içeriğini yazıyoruz Şekil-11 Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 8
Eğer Mailimizin eki varsa Ekle kısmından ekliyoruz Şekil-12 Son olarak Gönder butonuna tıklıyoruz ve mailimizi gönderiyoruz. Şekil-13 1.9. Outlook elektronik posta programı kullanımı Microsoft Outlook 2013 e-postalarınızı, kişilerinizi, görevlerinizi ve yapılacaklar listelerinizi tek bir yerde düzene koyar. E-posta hesabınızdan başlarsınız. Buradan, e- postalarınızla çalışmaya başlayarak onları görevlere veya randevulara dönüştürebilir ve e- posta adreslerini ya da telefon numaralarını anımsamanıza gerek kalmadan, etkileşim kurduklarınızı kişileriniz altında saklayabilirsiniz 1.9.1. E posta hesabını ayarlama İlk adım, hesap ayarlarınızı yapmaktır. Böylece, e-posta gönderip almaya başlamaya, takvimi kullanmaya, kişiler oluşturmaya ve görevlerle çalışmaya hazır hale gelirsiniz. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 9
Adınız, e-posta adresiniz ve parolanız sorulur. Bu bilgiler genellikle yeterlidir; ancak otomatik kurulum başarısız olursa, Outlook posta sunucunuzun adı gibi başka bilgileri de ister. Bu bilgiler elinizde yoksa e-posta sağlayıcınız size ayrıntıları sağlayabilir. Şekil-14 NOT: Daha sonra başka bir e-posta hesabı eklemek isterseniz, Otomatik Hesap Kurulumunu başlatmak için Dosya> Hesap Ayarlarını tıklatın. 1.9.2. Yeni E- posta İletisi Oluşturma Posta altında, Yeni E-postayı tıklatın. Şekil-15 1.9.3. E posta iletisini iletme veya yanıtlama Okuma Bölmesinde veya şerit üzerinde Yanıtla, Tümünü Yanıtla veya İleti tıklatın. Şekil-16 Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 10
Kime ve Bilgi satırlarından bir adı kaldırmak için, adı tıklatın ve Delete tuşuna basın. Bir alıcı eklemek için Kime, Bilgi veya Gizli kutusunu tıklatın ve alıcıyı girin. 1.9.4. E posta İletisine ek ekleme Bir dosyayı paylaşmak için, dosyayı iletinize ekleyebilirsiniz. İletiler, kişiler veya görevler gibi başka Outlook öğeleri de ekleyebilirsiniz 1. Bir ileti oluşturun veya var olan bir ileti için Yanıtla, Tümünü Yanıtla veya İlet öğesini tıklatın. 2. İleti penceresinde, İleti > Dosya Ekleyi tıklatın. Şekil-17 1.9.5. E- posta iletisi ekini açma veya kaydetme Okuma Bölmesi'nden veya açık bir iletiden bir ek açabilirsiniz. Eki açıp görüntüledikten sonra kaydedebilirsiniz. Bir iletinin birden çok eki varsa, bunları grup olarak veya tek tek kaydedebilirsiniz. Bir eki kaydetme 1. Okuma Bölmesi'nde veya açık iletide eki tıklatın 2. Ekler sekmesindeki Eylemler grubunda Farklı Kaydet'i tıklatın. Ayrıca, eki sağ tıklatıp Farklı Kaydet seçeneğini de tıklatabilirsiniz. Şekil-18 1.9.6. Takvim randevusu oluşturma Randevular, takviminizde zamanladığınız ve başkalarını davet etmeyle ya da konferans odası gibi bir kaynak ayırmayla ilgisi olmayan etkinliklerdir. Şekil-19 Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 11
Takvim altında, Yeni Randevu'yu tıklatın. Takvim kılavuzundaki bir saat bloğunu sağ tıklatıp Yeni Randevu'yu da tıklatabilirsiniz. Şekil-20 1.9.7. Kişi oluşturma Kişiler yalnızca bir ad ve e-posta adresinden oluşabilir veya posta adresleri, birden çok telefon numarası, resim, doğum günü vb. gibi bilgi ve ayrıntıları da içerebilir. Kişiler altında, Yeni Kişi'yi tıklatın. Şekil-21 Şekil-22 1.9.8. Görev oluşturma Birçok kişi Yapılacaklar listeleri bir kağıda yasar veya elektronik tabloda saklar ya da bu iki yöntemi bir arada kullanır. Outlook'ta, değişik listeleri bir listede birleştirebilir, anımsatıcı kullanabilir ve görev ilerlemesini izleyebilirsiniz. Görevler altında, Yeni Görev'i tıklatın. Şekil-23 Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 12
Şekil-24 1.9.9. E posta iletisini, kişisini veya takvim öğesini yazdırma Dosya > Yazdır altından e-posta iletileri, kişiler veya takvim öğeleri gibi öğeleri ya da takvimler, adres defterleri veya Posta klasörlerinin içerik listesi gibi daha büyük görünümleri yazdırabilirsiniz 1. Outlook'ta yazdırmak istediğiniz öğeyi veya klasörü tıklatın. 2. Dosya > Yazdır'ı tıklatın. Şekil-25 Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 13
Özet İnternet,dünya çapında bir ağ olarak tanımlanabilir.günümüzde hemen hemen her eve girmiştir. İnternet denince akla gelen en önemli şey arama motorları ve web tarayıcılarıdır. İnternete bağlanacağımız web tarayıcısının arayüzünü ve ayarlarını bilmek gerekmektedir. E-postalar internette veri alış verişinde kullanılan sistemlerdir. E - posta alımı ve gönderimi internet üzerinden ve outlook programından yapılmaktadır. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 14
DEĞERLENDİRME SORULARI 1) Birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağına ne denir? a. Ethernet b. İnternet c. İntranet d. Browser e. Hosting 2) İnternetteki bir web sunucusuna nasıl ulaşacağını bilen ve sayfanın görüntülenme isteğini buraya ileten yazılıma ne denir? a. Ethernet b. İnternet c. İntranet d. Browser e. Hosting 3) Aşağıdakilerden hangisi Web Tarayıcısı değildir? a. Mozilla b. Explorer c. Opera d. Chrome e. Adobe ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI 4) Web Tarayıcıların 'da adresi bilinen sayfalara gitmek için, adres penceresine girilecek web sitesinin adresi yazıldıktan sonra hangi tuşa basılır? a. ENTER b. CTRL c. SHIFT d. TAB e. ALT GR Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 15
5) Aşağıdakilerden hangisi tarayıcı sekmelerinden değildir? a. İleri b. Geri c. Ara d. Giriş e. Gözden Geçir 6) Aşağıdaki uzantılardan hangisi ülkemizdeki eğitim kurumlarına ait uzantıdır? a. com b. net c. edu d. gov e. mil 7) Internet üzerinden web adreslerini bilmediğimiz sitelerin adreslerini öğrenmek, bilmediğimiz ve merak ettiğimiz tüm konular hakkında ticari, kişisel, akademik her türlü web sayfalarından bilgilere ulaşmak için kullanılan web hizmeti hangisidir? a. Ethernet b. İntranet c. Arama Motoru d. Browser e. Hosting ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI 8) Ülkemize ait internet uzantısı aşağıdakilerden hangisidir? a. TR b. TM c. TK d. TY e. TCD Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 16
9) İletişim kuracağımız alıcılara göndermek istediğimiz bilgileri, verileri kontrollü, güvenli, maliyetsiz gönderim için kullandığımız sisteme ne denir? a. Arama Motoru b. Bilgi Sistemi c. E-posta Sistemi d. Browser e. Hosting 10) Aşağıdakilerden hangisi Microsoft un e posta hizmeti veren programıdır? a. Paint b. Word c. Excel d. Outlook e. Powerpoint CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B D E A E C C A C D Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 17
KAYNAKLAR 1. http://office.microsoft.com/tr-tr/ 2. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ders Notları 3. Bilgisayar Öğreniyorum - KODLAB Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 18