GUĞE TİYATRO & PSE DRAMA
Bu akşam izleyeceğiniz tiyatro oyunu Adığelerin misafir geleneğini konu edinmektedir. Adığeler, misafirlerini tanrının elçisi olarak görür, saygı duyar seramonilerle ağırlarlardı. Misafir karşılandıktan sonra misafir odasına (Хьэщ1эщ-Haşeş) geçilir;evin büyüğü "thamade" yerine, misafirlerden yaşca büyük olanı sağına, küçüğü ise solunda olacak şekilde yerleşilirdi. Evin küçüğü ise hizmet için hazır beklerdi. Hal- hatır sorulması ve karşılıklı olarak haberlerin de anlatılmasını içeren sohbet faslından sonra yemeğe geçilirdi. Yemeğin bitimiyle birlikte,misafirler için kesilmiş olan koyunun "başı" (щхьэ лъэныкъуэ) sofraya getirilir ve bir protokol dahilinde, güzel dileklerle,pay edilirdi: yarısıdır.pşı thamade bu kötü tavrın iyi sonuçlanmayacağını anlamıştır.adığece bilen Tatar ların etraflarında dolaştığını fark eder.hana esir düşmeden nasıl kurtulacaklarını düşünürken koyun başına gözü ilişir. İçinde bulundukları zor durumu,koyun başını kullanarak,arkadaşlarına şifreli (ŞAĞIBZE) bir dille anlatmaya başlar: Kulağı kesip en küçüğe uzatır ve şöyle der:" Kulağın çok keskin olsun" Sonra burnu yardımcısına (Goecze) uzatır ve" Kokuları ustalıkla ayır. Her şeyi farketmeye çalış." der. Sonra danışmanı ve en yakın arkadaşına gözü uzatır ve bakışıyla şu uyarıda bulunmaya çalışır:" Her tarafta gözün olsun.durumumuz hiç iyi değil". En son parça olarak beyni kendi tabağına koyar ve bunla şunu demeye getirir" Ben olabileceklerden en az kayıpla nasıl kurtulacağımızı düşüneceğim.tedbiri bir an bırakırsak, Kulak, hizmet eden gence, Burun genç misafire, Göz bölümü, yaşça büyük olan misafire paylaştıran thamade, başın arka bölümünü ise kendine ayırırdı.kürek kemiğine bakılarak geleceğe dair kehanette bulunmak; yemek sonrası geleneklerdendi. Yemek sonrasındaki bir başka gelenek ise misafirler onuruna düğün kurmaktı. Misafir sofrasına getirilip iyi dileklerle paylaşılan "başın sağ kısmının"(щхьэ лъэныкъуэ)adığe tarinde ki yaşanmış hikayesi aşağıda aktarılmıştır. Adığe Pşıleri, Kırım Hanının misafirleridir.han, misafirlerine dönerek şöyle der: "Adığeler krallığıma katılıp, egemenliğimi kabul etmelisiniz." Bağımsızlıklarını en büyük değer olarak kabul eden Adığe Pşıleri, Hanın bu teklifini kesin bir dille reddederler.kırım Hanı cevaba çok sinirlenir ve misafirlerini küçümsemek amacıyla sofralarına artık yiyecek konmasını emreder. Adığelerin sofrasına artık olarak gelmeyen bir tek koyun başının sağ GUĞE TİYATRO & PSE DRAMA döşümüz olmaz".thamadenin bu şifreli planı üzerine Adığe Pşıleri gece yarısına kadar pür dikkat bekler. Gece yarısında Adığelerin uyuduğunu düşünerek saldırıya gecen Tatar semenleri, hiç beklemedikleri bir savunmayla karşılaşırlar.büyük kayıplarla Adığe Pşilerini ellerinden kaçırırlar. Bu olayı kayıpsız atlatan Pşı thamade şu kararı alır: "Hayatımızın kurtulmasında yeri olan koyun başının bundan sonraki tüm sevinçlerimizde yeri olsun. Başın sağ yarısı, güzel günlerimizde soframıza getirilerek güzel dileklerle paylaşılsın." Pşı thamadenin Tatarlara esir düşmemek için başı paylaştırmadaki düzeni bundan sonra tüm Adığelerin geleneği olmuştur. Yakın bir zamana kadar da Uzunyayla köylerinde düğün, nikah ve misafir NIŞ'lerinde bu gelenek devam ettirilmiştir.
GUĞE TİYATRO & PSE DRAMA grubunun, hazırlamış olduğu tiyatro oyunumuzu onurlandırmanızı dileriz.