TUROB Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği 2010 ITB BERLIN TURİZM FUARI SONUÇ RAPORU ITB Berlin Türkiye nin Partner Ülke olarak katıldığı, Turizm alanında dünyada en önemli ve büyük fuar olarak borsa niteliğinde kabul edilen ITB Fuarının ilki 1966 yılında 5 ülkenin (Almanya, Brezilya, Mısır, Irak, Gine) katılımı ile toplam 586 metrekare alanda gerçekleşmiş ve fuarı toplam 267 kişi ziyaret etmiştir. Bu organizasyonun ardından 2.ITB fuarı ancak 1968 yılında gerçekleşmiştir. Başlangıcını kısaca özetlediğimiz ITB nin günümüzde geldiği nokta dünya turizminin gelişiminin de bir göstergesi olsa gerek. Berlin de 1014 Mart 2010 tarihleri arasında kapılarını 44.kez ziyaretçilere açan ITB Turizm Fuarında 187 ülkeden toplam 11.127 kurum/kuruluş stand alarak katılmış ve fuarı 180.000 (110.953 turizm profesyoneli) kişi ziyaret etmiştir. Profesyonel ziyaretçilerin yaklaşık %50 si Almanya dışından gelmiştir. Travel.one tarafından ITB fuarı konusunda yapılan araştırma neticesi aşağıda sunulmuştur. Bilgisi Yok 40 35 30 Bilgi Sahibi 25 20 15 İletişimde önemli 10 Eğlence&Öğrenme 5 0 % İş Fuarı takip eden basın mensubu sayısı ile rekor bir oran ile 7.200 kişi olarak gerçekleşmiştir. Bir sonraki ITB Fuarı 913 Mart 2011 tarihleri arasında gerçekleşecek. 2011 yılı partner ülke ise Polonya olacak. TÜRKİYE SANDI Yaklaşık 3.000 metrekare büyüklüğündeki Türkiye standında Bölgesel ve Bireysel tanıtım esas alındı. Türkiye standında toplam 99 kurum/kuruluş (destinasyon 33, Otel 50, Seyahat Acentesi 16 stand) yer aldı. ITB 2010 un Partner Ülkesi Türkiye fuarda, Berlin Kültür ve Tanıtma Müşavirliğinin başarılı çalışmaları neticesinde tahminlerin ötesinde bir başarı yakaladı. Yapılan çalışmalardan bir bölümü;
1299 yılında Sivas ın Divriği ilçesinde yapılan, UNESCO Dünya Kültür Mirası olarak kabul edilen Ulu Camii kapısı Türkiye standının girişinde 3.2 numaralı salonda yer almıştır. Dünyanın en eski alışveriş merkezi unvanını taşıyan Kapalıçarşı nın 6 dükkandan oluşan bir kesiti Türkiye standının girişinde 3.2 numaralı salonda yer almıştır. Geleneksel Türk mimarisinin en güzel örnekleri arasında gösterilen, UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası olarak kabul edilen Safranbolu Evi örneği 10.2 numaralı salonda yer almıştır. Berlin Kültür ve Tanıtma Müşavirliği, TUROB ve Türkiye Futbol Federasyonu işbirliği ile ülkemizin 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası adaylığını tanıtıldığı bir stand fuarın Güney Ana Giriş kapısına kurulmuştur. Berlin Kültür ve Tanıtma Müşavirliği, TUROB ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. işbirliği ile fuara götürülen ve aslının 25/1 oranında küçültülmüş Kız Kulesi ve III.Ahmet Çeşmesinin maketleri fuarın Güney Ana Giriş kapısında sergilenmiştir. Turizm alanında önde gelen yaklaşık 5.000 kişinin katılımı ile Berlin Uluslararası Kongre Merkezi ICC de Fuar resmi açılış gecesi ve gala yemeği Türkiye ev sahipliğinde gerçekleştirildi. Gecede, Anadolu Ateşi dans grubu tarafından sahnelenen SUN isimli gösteri ilgi ile izlendi. Berlin in tarihi Französischer Dom kilisesinde Antakya Medeniyetler Korosu tarafından sahnelenen Halklar, Dinler ve Kültürler Arasındaki Köprü temalı konser, ülkemizin sahip olduğu dini ve kültürel mozaiğin sergilemesinin yanında katılımcılar tarafından büyük beğeni toplamıştır. Berlin in ünlü Q2 World gösteri merkezinde Anadolu Ateşi nin sahnelediği TrojaBir Anadolu Efsanesi gösterisini birçok Almanın ilgi ile takip ettiği gözlemlenmiştir. Berlin Kültür ve Tanıtma Müşavirliği, TUROB ve Türk Havayolları işbirliği, fuar idaresinin organizasyonu ile toplam 10 çifte İstanbul tatili hediye edildi. Türkiye standı çıkışında Birliğimiz üyesi Sahan Restaurant tarafından katılımcılara sunulan Türk mutfağından örnek yemeklerin büyük beğeni toplandığı ve bu çalışmanın ülkemizde hedeflenen gastronomi turizmine katkı sağlayacağının beklendiği sektör profesyonellerince dile getirilmiştir. TUROB STANDI Fuarda, Türkiye pavyonu girişinde yer alan Birliğimizin standında, İstanbul, Türkiye ve Birliğimiz üyelerine ait tanıtım malzemeleri ve promosyonel malzemelerin dağıtımı gerçekleştirilmiştir. Özellikle Almanca/İngilizce hazırlanan İstanbul Kitap ve CD ile İstanbul haritaları yoğun ilgi görmüştür. Ayrıca; Türkiye Basketbol FederasyonuTUROB işbirliği ile, 28 Ağustos12 Eylül 2010 tarihleri arasında ülkemizde düzenlenecek Dünya Basketbol Şampiyonası tanıtım malzemelerinin dağıtımı yapılmıştır. Türkiye Futbol FederasyonuTUROB işbirliği ile, ülkemizin 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası adaylığı nedeni ile hazırlanan tanıtım malzemelerinin dağıtımı yapılmıştır.
2010 Avrupa Kültür Başkenti AjansıTUROB işbirliği ile 2010 İstanbul Avrupa Kültür Başkenti tanıtım malzemeleri ve programının dağıtımı yapılmıştır. İstanbul İl Özel İdaresiTUROB işbirliği ile, İstanbul un etkin tanıtımı çalışmaları kapsamında İstanbul İl Özel İdaresi Genel Sekreter Yardımcısı Ümit Ünal başkanlığında bir heyet fuarı ziyaret ederek çeşitli temaslarda bulunmuşlar, ayrıca İstanbul İl Özel İdaresi tarafından hazırlanan İngilizce / Almanca İstanbul kitaplarının dağıtımını yapmışlardır. BERLİN 2009 Yılında Berlin de turist sayısı %4.5 artarak 8.3 milyona çıktı. Turistlerin 2.88 milyonu Almanya dışından gelmiştir. Geceleme sayısı ise %6.2 artarak 18.9 milyon olarak gerçekleşti. Küresel mali krize karşın kongre, toplantı, tanıtım alanında toplam 108.500 organizasyon yapıldı, organizasyonlar daha çok ilaç, sağlık ve iletişim sektörlerinden yapılmış olup katılımcılar ortalama 1.7 gün konaklamıştır. Turizmin artışında en büyük etkenin; yıl içerisinde yapılan yukarıda belirtilen organizasyonları yanında, Berlin duvarının yıkılışının 20. Yıl kutlamaları ile Dünya Atletizm Şampiyonasına yoğun katılımlar olarak gösterilmektedir. Berlin e en çok İngiltere, İtalya ve Hollanda dan turist gelmektedir. ALMANYA Dünya turizminin en önemli ülkeleri arasında yer alan Almanya dan 2009 yılında toplam 65.3 milyon kişi turizm amacı ile seyahate çıkmıştır. Seyahatlerin 1/3 ü ülke içine, 2/3 ü ise ülke dışına yapılmıştır. Almanların ortalama kişi başı harcamaları 820 Euro olarak gerçekleşmiştir. Buna karşın küresel ekonomik krizin etkileri neticesinde ortalama tatil süresinin 15 günden 13.2 güne düşmüş olması dikkat çekicidir. Krize karşın seyahat eğiliminde önemli bir değişim gözlemlenmemiştir. Rezervasyonlarda ise seyahat acentelerinin etkisinin azalmaya başladığı, internet rezervasyonlarının ise artış gösterdiği yapılan bir araştırma ile açıklanmıştır. Almanya da online internet kullanım oranı %68 olarak tespit edilmiştir. 2009 yılında Almanya ya gelen turist sayısı %2.7 azalarak 24.2 milyon kişi, geceleme sayısı ise 54.8 milyon olarak gerçekleşmiştir. Almanya ya en çok Hollanda, Avusturya, Danimarka ve Belçika dan turist gelmiştir. 2009 yılında 180 bin Türk vatandaşı Almanya yı ziyaret etmiştir. Ortalama 13.1 gün kalan vatandaşlarımızın ortalama harcaması kişi başına 1.470 Euro olarak gerçekleşmiştir. %28 i iş amacı ile yapılan seyahatlerde en çok Berlin, Frankfurt, Münih ve Köln tercih edilmiştir. Almanların en çok seyahat ettikleri ülkeler; 12 İspanya 10 Fransa İtalya 8 İngltere 6 Avusturya 4 TÜRKİYE 2 Yunanistan ABD 0 Turist Sayısı % 2010 Yılında Almanya dan turizm amaçlı çıkışlarda tercih edilecek ülkelerde beklenen turist satısı; Hırvatistan
2009 2010 İspanya 8.925.000 9.500.000 İtalya 8.900.000 8.900.000 Türkiye 4.488.000 4.820.000 İngiltere 2.900.000 3.000.000 ABD 1.700.000 1.730.000 Mısır 1.200.000 1.290.000 Bulgaristan 739.000 776.000 Türkiye nin tercih edilmesinin en önemli sebepleri olarak coğrafi konumunun yanı sıra, iyi fiyat, fiyat/hizmet kalitesi ile zengin uçuş ağı gösterilmektedir. Almanya dan 2010 rezervasyonları konusunda GfK tarafından yapılan Şubat 2010 u kapsayan araştırmaya göre; Türkiye ve Mısır +%9, Balear adaları %11, Yunanistan ve Kanarya Adaları %5, ABD %2, İtalya %14, Tunus %25 ve Bulgaristan %14 seviyesindedir. Almanya pazarında yaz rezervasyonlarını etkileyen en önemli etmenler; her şey dahil sistem (%60 tercih sebebidir), özel indirim ve kampanyaların varlığı, başta uçak ile olmak üzere ulaşım imkanlarının varlığı/çeşitliliği ve son dakika (last minute) rezervasyon imkanlarının varlığı olarak gösterilmektedir. Türkiye nin, Almanya pazarında son yıllarda turizm stratejisini deniz tatil destinasyonunun yanı sıra diğer turizm ürünlerinin (kültür, kongre, sağlık, alışveriş vs.) pazara etkin olarak sunulma çalışmaları takdir ile izlemektedir. Geniş ulaşım imkanları nedeni ile bireysel seyahatlerin İstanbul dışındaki diğer bölgelerde de geliştirilmesi çalışmaları devam etmektedir. Almanya dan ülkemize gelen turist sayısı; 4500000 4000000 3500000 3000000 2500000 2000000 1500000 1000000 500000 0 Türkiye İstanbul Antalya *OcakŞubat 2007 2008 2009 2010* 2010 yılında Almanya dan ülkemize gelecek turist sayısında yaklaşık % 10 artış beklenmektedir.
AVRUPA 2009 turizm alanında birçok ülke için kayıp yıl olarak hafızalara not edildi. Avrupa nın turizm alanında önde gelen ülkelerinde turist sayısında keskin düşüşler dikkat çekti. 2009 yılında Avrupa genelinde turizm amaçlı yaklaşık 400 milyon seyahat gerçekleşti. Bu sayı bir önceki yıla göre %6.8 gerilemiştir. Seyehatlerde Almanya, İngiltere gibi ülkelerden çıkışlarda düşüşler dikkat çekti. Özellikle iş turizmi alanında düşüş yaşanırken, kısa süreli şehir turları (city break) ve deniz tatillerinde kayda değer düşüş yaşanmadı. Ülkelere gelen turist sayısı açısından Türkiye ve Hollanda dışındaki ülkelerin tamama yakınında düşüş yaşandı. 2009 yılında önceki yıllara oranla Almanya, İtalya ve Fransa vatandaşlarının tatillerini kendi ülkelerinde geçirmeyi tercih ettikleri görüldü. Ekonomik krizin en derin etkileri erken rezervasyon ve aile tatilleri rezervasyonlarında hissedilir derecede görülmüştür. Son dakika (last minute) rezervasyonlarında Almanya, İngiltere, İtalya, Fransa ve Hollanda pazarlarında artış tespit edilmiştir. Aile tatillerinde ise; rezervasyonların %72 si çocuk ücretleri ve imkanları ile ekonomik paketler sunan işletmelerden, %24 erken rezervasyon (early booking) ve %2 son dakika olarak gerçekleştiği tespit edilmiştir. Almanlar erken rezervasyonda en önde gelirken, İngilizler ikinci sırada gelmekte, İtalyanlar ise son dakika satışlarına yönlenmektedir. Avrupa genelinde özellikle internetin etkin imkanlar ile kullanılması ve ekonomik ulaşım olanaklarının (low cost carrier) varlığı paket turlara olan ilgiyi azaltmakta, bu durum bireysel seyahat sayılarında keskin artışlar görülmesini sağlamaktadır. Bu durum birçok pazarda tur operatörlerinin dominant pozisyonuna olumsuz etki yapmakta, tur operatörleri özellikle ulaşım olanağı zayıf destinasyonlarda dominant konumlarını sürdürmektedir. 2010 yılında özellikle Yunanistan pazarında fiyatlarda düşüş yaşanacağına ve satışların bu nedenle son dakika ya (last minute) kayacağına kesin gözle bakılmaktadır. 2010 yılı ilk verilerine göre Avrupa dan turizm amaçlı çıkışlarda varış noktası olarak Türkiye ve Mısır önde gitmektedir. Rezervasyonlu seyahatlerde İngiltere, Almanya ve Hollanda çıkışlarında Türkiye İspanya nın ardından gelmektedir. İspanya ve Yunanistan ın 2009 yılında gösterdikleri düşüş trendinin 2010 yılında da sürmesi beklenmektedir. Cruise pazarı ile ilgili olarak tur operatörleri arasında yapılan araştırmada 2010 yılında kayda değer artış görüleceği belirtilmiştir. ULAŞIM Uluslar arası Hava Taşımacıları Birliği (IATA) verilerine göre; uçak ulaşımında 2009 yılı son ayında yaşanan %4.5 artışa karşın 2009 yılı bir önceki yıla göre %2.9 düşüş göstermiştir. Ancak, özellikle 2009 yılının son çeyreğinde yakalanan pozitif artış toparlanmanın bir göstergesi olarak kabul edilmiş, 2010 yılı beklentisi ise +%5.6 olarak açıklanmıştır. Bu beklentinin gerekleşmesinde en önemli gösterge yakıt fiyatları ile vergilerde anormal artışların yaşanmaması konularıdır. Petrol fiyatının yıl ortalamasının 79 USD olarak gerçekleşmesi hedeflenmiştir. Öte yandan, hava ulaşımının maliyet hesaplarının yanında siyasi otoritelerin başta vize rejimi olmak üzere seyahatleri zorlaştırıcı uygulamaları ile orantılı olarak olumlu/olumsuz etkilendiği bilinmektedir. THY Genel Müdürü Doç.Dr.Temel Kotil bu konu ile paralel olarak ITB fuarında katıldığı bir açık oturumda Türkiye ile
karşılıklı vizeleri kaldırılan ülkelerden talep patlaması yaşadıklarını, vizelerin Türk girişimci ve işadamları için de özellikle AB ülkelerinde kaldırılmasının eşitliğin sağlanmasının yanı sıra hava ulaşımına etkilerinin son derece olumlu olacağını vurgulamıştır. Türkiye Havaalanları Yolcu, Ticari ve Tüm uçak istatistikleri; (20082009);
ONLINE & İNTERNET Gelişen teknoloji, kullanım kolaylığı ve yatırım maliyetlerinin diğer pazarlama kanalarına nazaran uygun olması internet ve online seyahatin önemini artırmıştır. Bu alanda ülkelerin tanıtım ve pazarlama sayfalarının kullanım ve erişim kolaylığı sağlaması önem kazanmıştır. İspanya, Türkiye (goturkey.com), Mısır ve Yunanistan ülke tanıtım sayfalarının görüntü, iletişim, bilgi ve programlı seyahat imkanları konularında sundukları bilgiler seyahat acenteleri tarafından değerlendirilmiştir. Buna göre; 30 25 20 Mısır 15 Türkiye 10 İspanya 5 Yunanistan 0 Görüntü (20) İletişim (20) Bilgi (20) Programlı Seyahat (40) Yukarıda belirtilen araştırma dikkate alınarak, Kurum/kuruluşların internet ve mobil telefon teknolojisini yakından takip ederek bu alanda güncel gelişmeler ve trendlerin dışında kalmamalarını önemle hatırlatırız.
DÜNYA Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) verilerine göre, Dünya da turist sayısı 1995 yılında 534 milyon dan tüm zamanların rekoru kırılarak 2008 yılında 920 milyona çıkmış, 2009 yılında ise toplam turist sayısı bir önceki yıla göre %4 düşüş ile 880 milyon a gerilemiş, turizm geliri ise 946 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Turist sayısındaki düşüşün en büyük sebepleri, küresel mali kriz ve domuz gribi olmuştur. 2009 Yılı ülkelere göre turist sayısında bir önceki yıla göre değişim oranları; Türkiye +1.6 Portekiz 3.8 Hollanda + 2.5 İsviçre, Hindistan 4.5 Mısır, Avustralya, İtalya, Fas, Avusturya + 0 ABD 5 G.Afrika 1.4 Tunus 7.2 Almanya 2.7 Meksika 8 Kanada 3.5 Tayland 9.2 Danimarka 3.7 İspanya, Yunanistan 11 Turist Sayısı (%) 2008 2009 2010 Beklentisi DÜNYA Avrupa Asya Pasifik Amerika Afrika Ortadoğu 2 0 1 3 4 18 4 6 2 5 5 6 3/4 1/3 5/7 2/4 4/7 5/9 2010 yılında dünya genelinde turist sayısında 2009 yılına oranla %34 artış beklenmektedir. SONUÇ ITB Berlin turizm fuarı Türkiye nin Partner Ülke olarak katıldığı ve kusursuz organizasyon ile tüm katılımcılar ve sektör mensuplarının takdirini alarak başarılı tanıtım ile göz doldurmuştur. Bu vesile ile fuarın organizasyonunu üstlenen Kültür ve Turizm Bakanlığının tüm kademelerindeki görevlilerine teşekkür ederiz. İnternet rezervasyonları hız kesmeden artışını sürdürmektedir. İnternet rezervasyonlarını etkileyen en önemli etken, nitelikli tesislerin yanında şüphesiz uygun koşullardaki hava taşımacılığı olmuştur. Uygun koşullarda ulaşım olanağına sahip destinasyonlar bu segmentte en büyük paya sahip olmuş, ulaşım olanakları zayıf olan destinasyonlarda ise tur operatörlerinin paket tur dominantlığı dikkat çekmiştir. Buna en iyi örnek Antalya destinasyonudur. Antalya destinasyonuna direkt tarifeli ve/veya ucuz maliyetli uçuşların başlaması için tüm sektörün ortak çaba harcamasının zorunlu ve gerekli olduğu bir kez daha tespit edilmiştir.
Fuar esnasında, Türkiye standında Tourexpi Ödülleri verildi. Ödüller; En iyi otel müdürü dalında TUROB Başkan Yardımcısı Osman Öztürk, En iyi turizm Belediye Başkanı dalında Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan, En iyi lokal incoming seyahat acentesi dalında Intra Tours ile Alman Seyahat Birliği Başkanı Klaus Laepple, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Başkanı Mevlüt Çavuşoğlu, Antalya Valisi Alaaddin Yüksel ve Gloria Resort Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Özaltın tarafından alındı. Gelişen cep telefonu teknolojisi ile cep telefonlarından internete bağlanma oranı artış göstermektedir. Kurum/Kuruluşların internet sayfalarında bu hususa özellikle dikkat ederek kullanım kolaylığı konusunda tedbir almalarını öneririz. Avrupa da nüfusun hızla yaşlanmakta olduğu dikkate alınarak özellikle kış dönemlerinde ülkemizin uygun iklim koşulları dikkate alınarak 68 haftalık tatil programlarının hazırlanması yararlı olacaktır. Tall Ship Regetta yarışları tarihinde ilk defa 2010 yılında Türkiye de yapılacak. Yarışa katılacak büyük yelkenli gemiler 27 Mayıs 2010 tarihinden itibaren İstanbul limanına giriş yapacak. Çevreye duyarlı tesisler konusunda sektörde beklentilerin arttığı, seyahat tercihlerinin bu alana çalışma yapan tesislere yönlenmeye başladığı gözlemlenmiştir. İstanbul için Gebeco, Öger Tur ve Thomas Cook özel paketler hazırlamıştır. 2010 yılında tüm dünyada konaklama ve ulaşım maliyetlerinin artan rekabet koşulları dikkate alınarak % 10 dolayında düşeceği tahmin edilmektedir. 2010 yılında hava ulaşımına en büyük etkinin, vizelerin kaldırılması ve ulaşım maliyetlerinin artış göstermemesi (vergi, yakıt ücreti, harç vs.) konularında yoğunlaşacağı sektör mensuplarınca dile getirilmiştir. 2010 yılı seyahat trendlerinde dünya genelinde çok önemli sayılabilecek bir değişim beklenmemektedir. 2010 yılı sonu itibari ile Türkiye ye gelecek toplam turist sayısında %10 artış, turizm gelirinde ise kayda değer bir artışın gerçekleşmeyeceği beklenmektedir.