V J" göre üretilmiştir. Seli ve bulanık sulardan kolay etkilenmez. bufı bilgi, nezaret, gerektirmeden çalışır. olduğu ürede parça temin sorunu

V J" göre üretilmiştir. Seli ve bulanık sulardan kolay etkilenmez. bufı bilgi, nezaret, gerektirmeden çalışır. olduğu ürede parça temin sorunu

MuW fuel (coal, oll, gas) flred heatlng bollere Doğal gaz / sıvı yakıt yakan kalorifer kazanları Çok yakıtlı "Kömür/sıvı / doğal gaz yakan kalorifer kazanları Refuse and coal firen boller wlth stoker systems Turnkey heating and steamlng plants Çabuk sıcak su üreticisi Hızlı boyler" imde Kolite ste Güvence Hizmetinizde UNIVERSAL MAKINA VE ISI SANAYİ TIC. A.Ş. Merkez: Kozyatağı Yolu Sokak Güneş Apt. 26/1 Üst Bostancı/ISTANBUL Tel: (0216) 372 77 53 (Pbx) - 380 77 90-410 78 73-445 50 05-06 Fabrika: Dökümcüler Sitesi A1 Blok 6-8 İkitelli / İSTANBUL

Birleşik Oksijen Sanayi A.Ş. ARGOSH! Gaz siparişi verirken, beklentilerinizin yeteri karşılandığından enfin inisiniz?! Daha temiz bir kaynak elde edilebilir rai?! Daha sağlam bir kaynak yapılabilir mil?! Daha az sıçrama sağlanabilir mi?! \ Enerjiden; titöajt-ruf edilebilir nıi (?;. : ; i i ' : : ' i '$ ' -' :.'. i i ]! i Kaynak' telinden tasarruf edilebilir mi? Kajfnai Dikişi! Daha iyi nütuziyet sağlanabilir mi?.;,;! İhtiyaç duyulduğunda uzman kadro ile so İ {I./.,.: i Mükemmel Eni] NUfil * - '' Kaliteli Kaynak Dikişi " \ Eğer çalıştığınız firma yukarıdaki sorulara evet diyemiyorsa, firma ile çalışmaya başlamanın zamanı değil mi diy i KOÇ Gebza Organize Sanayi Bölgesi PKİ TO^: 0(262 751 01 OO(1OHâf): Östae-İKbGAEÜ ( İ5 ISO 9002

m KLİ/VIA Doğanın dengesi değişiyor, iklimler artık eskisi gibi değil. Mevsimler daha zor geçiyor... Hele yaz sıcakları, dayanılmaz! ÇÖZÜM... İklimleri yeniden programlamakta. Çpzüm, doğal olan serinliğe dönmekte. Doğal olan ise, Temsa-Mitsubishi Klima. MITSUBISHI^ V ^. u. K ^: '' ' }' *{ -. '! * " V * * "" :. ;ı.'. ' #& ** TEMİ ARA ANTALYA Tek İSTANBUL Anadolu Yakası H Avrupa Yakası ^ İZMİR >» 43 J2,._.,...31 78 711 i24â!si2o2lâ(3hat) TEM b r H O BAMCI A MITSUBISHI y HEAVY INDUSTRIES. LTD. jrm ı;

DEMAG Drucklufttechnik Sarmak Makina Fabrikalarında Compair Demag lisansı ile üretilen elektrikli vidalı sabit hava kompresörleri Türkiye Sanayiinin hizmetinde (1.6 mvdak. 11 KW - 21.5 mvdak. 132 KW debi, 7.5-10 bar basınç). inşaat ve müteahhitlik, madencilik, belediye hizmetlerinde Compair Demag kalitesi, Sarmak servis ve yedek parça güvencesi ile çağdaş çözüm. 2.0 mvdak. (71 cfm) -10.2 mvdak. (360 cfm) Diğer kapasiteler için sipariş kabul edilir. Marmak Rakına Basınçlı havada güven... Sabit seyyar, vidalı ve pistonlu kompresörler, hava kurutucuları ve çeşitli basınçlı hava aksesuarları. Uzun yılların getirdiği deneyim Sarmak Pistonlu Kompresörleri; 150 It/dak. - 6750 It/dak. piston deplasmanı (1.5-40 HP) 3-25 bar'da sanayi, atölye, çimento nakil ve yüksek basınç kompresörleri. V rmak hkina Kompresör Pompa Sanayi ve Ticaret A.ş. Genel Merkez/Fabrika: istasyon Cad. No:86 01340 incirlik - ADANA Tel: 0(322) 332 90 41 / Pbx Fax: 0(322) 332 96 63 Pazarlama Merkezi: Kore Şehitleri Cad. Mehmet Gönene Sok. Aydagül iş Merkezi No: 6 Kat: 3 80300 Zincirlikuyu İSTANBUL Tel: 0(212) 272 06 28-273 17 20-266 44 30 Fax: 0(212) 266 52 51 e-mail: sarmak@superonline.com Ankara şubesi: Tunus Cad. 72/2 06680 Bakanlıklar - ANKARA Tel: 0(312) 417 76 84-418 16 01 Fax: 0(312) 418 16 01 İzmir şubesi: Kıbrıs şehitleri Cad. Hümeyra is Merkezi No:148/303 35220 Alsancak - İZMİR Tel: 0(232) 463 75 39 Fax: 0(232) 463 85 23

MÜHENDİSÜ ŞUBAT 1998 Sayı : 457 FEBRUARY1998 No : 457 İÇİNDEKİLER CONTENTS TEKNİK YAZILAR 19 EGZOZ VE GURULTU EMİSYONU STANDARTLARINDAKİ GELİŞMELER - OTOMOTİV SANAYİNDEKİ YÖNETMELİKLERE UYUM/ Gerek Avrupa Birliği, gerekse ulusal yönetmeliklerin getirdiği sınırlamalar açısından en fazla dikkate alınması gereken hususların başında egzoz ve gürültü emisyonlarına uyum gelmektedir. The Developments at the Standards ofexhaust and Noise Emissions-Adaptations to the Legislations in Automotibile Industry Ahmet GÜNEY, Metin ERGENEMAN, Cüneyt UYKUR Ââ / TÜRK SANAYİİNDE ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASI VE SANAYİDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ YÖNETMELİĞİ / Dünyada enerji verimliliği ile ilgili başarılı çalışmalar yapmış ve bu amaçla yönetmelikler hazırlayarak uygulamaya koyan ülkeler bulunmaktadır. The Energy Management System of Turkish Industry and Energy Productıvity Legislations Ömer KEDİCİ 35 TÜRKİYE'DE SANAYİLEŞMENİN KENTLEŞMEYE ETKİSİ / Bu bildiride öncelikle kalkınmada sanayinin yeri, sanayileşmenin kentleşmeye etkisi, Türkiye'de bölgesel gelişmişlik farkları ve uygulama araçları ele alınmıştır. The Effect of Industry for Civilisation Şaduman SAZAK İLAN SAYFALARI DİZİNİ UNİVERSAL B.O.S. TEMSA SARMAK BURGMANN VİBRATEK DOĞUŞ VANA- MAKDOS ÖZBİL ERFEN -32-55 -56-57 -58 DOĞUŞ VANA 58 FISHER ROSEMOUNT 59 DENET CİVATA 60 ÇAĞRI 61 PETNİZ YILMAZ REDİKTOR AFEKS UNİVERSAL Ön İç Kapak -62-63 -64 AYIN DOSYALARI 8 YENİ ÜRÜNLER 10 ODA'DAN HABERLER 11 DERGİMİZE BAKIŞ 15 GÜNCEL 33 BAŞKENTTEN HABERLER 40 BİLGİ SAYFASI 51 SÜRELİ YAYINLAR K.S.B. Arka İç Kapak ALARKO Arka Kapak Yayım Koşullan : Yazılar daktilo ile iki satır aralıkta iki kopya yazılmış olarak, 70-100 sözcükten oluşan Türkçe ve İngilizce özeti, yazı başlığının İngilizcesı, yazarın kısa özgeçmişi, adresleri ve telefon numaralan ile birlikte Dergi Yönetim Yeri Adresi'ne gönderilmelidir. Yazılar 12 daktilo sayfasını (yaklaşık 3000 sözcük) geçmemelidir. (12 daktilo sayfasını aşan yazıların 2 bölüm halinde birbirini izleyen sayılarda yayımlanabileceği düşünülerek bölümlere ayrılmış olarak gönderilmesi gerekir. Yazılarda kullanılan fotoğraflar net ve temiz olmalı, şekiller aydınger veya beyaz kağıda çini mürekkebi ile çizilmelidir. Yazılarda Sİ birimleri kullanılmalı, yazıların sonuna yararlanılan kaynakça eklenmelidir. Özgün ve derleme yazılardaki görüşler yazarına, çevirilerden doğacak sorumluluk ise çevirene aittir. Yazılar başka bir sürekli yayın organında yayımlanmış olmamalı, herhangibir toplantıda tebliğ olarak sunulmuş veya sunulacak ise bu açık olarak belirtilmelidir. Dergide yayımlanan yazılara bir dergi sayfası için, özgün ve derleme yazılarda 700.000.-TL., çeviri yazılarda 450.000.-TL. net ödeme yapılır. Dergideki yazılardan kaynak gösterilmek koşuluyla alıntı yapılabilir. Yazıların Değerlendirilmesi: Dergiye gönderilecek yazılar öncelikle Yayın Kurulu tarafından ön elemeden geçirilmekte daha sonra kurulun belirlediği uzmanlar tarafından değerlendirilmektedir. Uzmanların yaptığı değerlendirme sonuçları yazara da iletilecek, uzmanların önerdiği ve Yayın Kurulu'nun uygun gördüğü düzeltmelerin yapılması yazardan istenecektir. Bu düzeltmelerin yazar tarafından yapılması durumunda yazı yayımlanabileccktir.

MÜHENDİS^fMAKİNA TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI AYLIK YAYIN ORGANI ŞUBAT / February 1998 Cilt / Vd : 39 Sayı / No : 457 Yönetim Yeri - Head Office Sümer Sokak 36/1-A Demirtepe - ANKARA Tel : (0-312)231 31 59 Fax: (0-312) 231 31 65 MMO Adına Sahibi Publisher Mehmet SOĞANCI Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Managing Editör Emin KORAMAZ Yayın Kurulu Publishing Board Melih ŞAHIN Anıl KAREL Devrim Erinç ASLAN Utku TÜZÜNER Engin AYKOL Ezgi GÜNAY Değerli Okuyucularımız; 1995 yılında oluşturmaya başladığımız yayın politikası sonucunda dergimiz, güncel ve ilginç çeviri yazılarını içeren ve dünyadaki yeni ürünlerin tanıtıldığı köşeleri; Oda ile ilgili etkinliklerin, haberlerin anlatıldığı, meslektaşlarımızı ilgilendiren yönetmeliklerdeki değişiklik-yeniliklerin duyurulduğu yazılar ve değişik konularda yazılmış makaleleriyle her okuyucusuna hitap eder duruma gelmiştir. Bu sayımızda da rutin köşe yazılarının yanı sıra Odamız tarafından 1997 yılında gerçekleştirilen 14 kongre-sempozyum-kurultay içerisinde yer alan III. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, V. Otomotiv ve Yan Sanayi Sempozyumu, II. Ulusal Ölçümbilim Kongresi ve Trakya'da Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu'nda sunulan bildirilerden seçtiğimiz ve ilgiyle okuyacağınızı umduğumuz makaleleri sizlerle paylaşmayı uygun bulduk. Dergimizin çıkarılmasında emek harcayan ve her sayıda dergi künyesinde gördüğümüz isimleri merak edeceğinizi düşünerek onları size tanıtmayı düşündük. Katkıda Bulunanlar Members-at-Large izmir, Eskişehir Edirne, Bursa Şubeleri Yayın Sekreteri Publishing Coordinator NilgÜn KARAKÜÇÜK Teknik Sorumlu Technical Manager Mehmet AYDIN İlan Sorumlusu Advertising Representative Ayten YILDIZ Nuray ÖZER (istanbul) Komisyon İlişkileri Redactor Şehnaz KAPLAN Dizgi Type Setting Ali Rıza FALCIOĞLU (MMO) Baskı Printed by Özkan Matbaacılık Tel (0-312) 229 59 74 TMMOB Makina Mühendisleri Yayın Organı olan Mühendis ve Makina Dergisi TMMOB'ye bağlı Odaların üyelerine, mühendislik eğitimi yapan öğrenci, araştırma ve öğretim görevlilerine yıllık abone bedeli -özel sayılar dahil- karşılığında gönderilmektedir. Dergimize abone olabilmek ve daha detaylı bilgi alabilmek için yukarıda verilmiş olan adresimize başvurabilir ya da telefon ve faksla bilgi alabilirsiniz. Soldan Sağa : Muazzez POLAT, Ayten YILDIZ, Nuray ÖZER, Nilgün KARAKÜÇÜK, Ali Rıza FALCIOĞLU, Şehnaz KAPLAN Not : Mehmet AYDIN arkadaşımız, rahatsızlığı nedeniyle bu fotoğrafta yer alamamıştır. Saygılarımızla Mühendis ve Makina Yayın Kurulu

600 C 'dan sonra gücünü gorun. Onaylanmış kalite (DİN ISO 9001'e uygunluk), dört dörtlük mühendislik, yaygın servis ağımız ve deneyimimiz işinin ehli bir ortaktan beklediğinizdir. Başlangıçta doğru seçim. Burgmann Statotherm -HT thermoaktif contaları IC motor egzoz sistemlerinde egzoz sistemi ömrü kadar sürekli ve güvenilir bir sızdırmazlık sağlar. Ekonomik ve çevre ile dost bir yanma. Çağdaş makina işletmeciliğinde egzoz gazı yapısının tamamen bilinmesi gerekir. Örneğin lamda algılayıcısı önünde Statotherm -HT contaları kendilerini milyonlarca kez kanıtlamıştır. Yeşil bir doğa temiz bir çevre için. -BURGMANN Endüstriyel Sızdırmazlık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. '<ı:kan Dudullu imes Yanı v'iak Sapağı Kuru Sk. No 9 'f--81?60ümraniye/istanbul '0 216-420 37 00(5 Hat ; "?16-420 37 05

YENİ ÜRÜNLER Hazırlayan: Nilgün KARAKÜÇÜK MMO Genel Merkez Teknik Çizim Paketi 2000 Sembol İçeriyor -Technical 5.0 yazılımı Windows kullanıcılarına 2 boyutlu teknik çizimleri ve şemaları kolayca çizme ve kullanma olanağı sunuyor. Yeni versiyon HVAC, elektrik, makina mühendisliği, borular, vanalar ve iş akışı konularında yaklaşık 2000 zeki şekil sembollerini içeriyor. Paket program AUTOCAD dosyalarının çabucak taşınmasına olanak veriyor. Website adresleri: WWW. visio. com. Yatak Yağlayıcılar Pnömatik Bant Testere Derin boğazlı havalı çeşit testere çapı 7 1I4 'e kadar olan çelik ve diğer malzemeleri kesme kapasitesine sahip. Ağır iş pnömatik motor 0,7 bar basınçta ve 43 cfin 'tik hava yaktığında 1.3 beygir gücüne ulaşabiliyor. Paslanmaz çelikten yapılmış olan çerçevesinin boyutları 28.7x 11.4 x 11.2 inç ve kullanımı kolay bir bıçak ayarlama koluna sahip. CS Unitec, İne. System 24 otomatik yatak yağlayıcılar pompalar, konveyörler ve fanları da kapsayan çeşitli uygulamalar için tasarlandı. Hidrojen gazıyla çalışan ünite varolan yağı dağıtarak, tekrar yağlama gereksinimini ortadan kaldırıyor ve yatak bakım masraflarını azaltıyor. Dağıtım oranı 0,32 ile yaklaşık 4, OZ/ay arasında ayarlanabiliyor. SKF USA, ine. Kola Takılabilen Bilgisayar WS 1000 Halka bar code tarayıcısı ve bileğe monte edilen bilgisayar, yerel nehvork ağı ile veriye hızlı ulaşımı sağlıyor ve spot üzerinde yazdırma yapabiliyor. Bilgisayardaki radyo kartı aynı zamanda bileğe de takılabilen taşınabilir yazıcı ile iletişimi sağlıyor. Ürün, yükleme-boşaltma, malzeme kontrolü gibi hareketli işlemler için kullanılıyor. Symbol. Technologies. Mühendis ve Makina - Cilt: 39 Sayı : 457 8

YENİ ÜRÜNLER Kaynak Karşı Vakuml Kolu Düşük vakum sistemlerinin X-1 Dumanına Arın serisi, kaynak dumanını kaynakçının soluma bölgesine erişmeden emiyor. Taşınabilir ünite kaynak bölgesine yerleştirildikten sonra sıçrama dengeli ve maksimum hava akışını sağlanacak po/is_\on için 10 it uzunluğundaki çekme kolu kolayca ayarlanabiliyor. I 15 V. 15 Amperlik ünitenin temizlenebilir bir filtresi bulunuyor. The Lincoln electrik co. w w w. lincolnelectric. conı. Enerji Maliyetlerini Yöneten Yazılım k-bill \Vindovvs tabanlı enerji dağılım paket programı elektrik enerjisi maliyetlerini daha iyi yönetme konusunda tam bilgi veriyor. Kullanıcılar bir tesisteki enerji kullanım haritasını ve profilini otomatik olarak toplayarak maliyetleri; bölümler, ürünler veya işlem basamakları arasında doğrudan bölüştürebiliyor. Depolanan veriler ideal oranı saptamak için değişik kullanım oranları ile karşılaştınlabiliyor, cutler. Hammer Düz P an e ili TV Yıllardan beri duvara asılan bir TV düşüncesi bizleri meşgul etmişti. Şimdi. Fujitsu taralından geliştirilen 42 -inçlik plazma gazı teknolojisini kullanan QFTV yi alınanız mümkün. Bilgisayar görüntülerini de gösterebilen monitör 4 ine; kalınlığında, iki cam panel arasına sıkıştırılan plazma gazı. sonradan görünebilir olan kırmızı, yeşil ve mavi fosfora dönüşen ultraviole ışığını üretmek için elektrikle şarj ediliyor. Fiber Optik Anahtarlar Fiber optik anahtarlar serisi potansiyel patlayıcı ve tehlikeli olan ortamlarda elektrik enerjisine gerek duymadan harekete geçiyor ve böylece enerji limit hariver/erine ve patlama geçirmez duvarlara gerek kalmıyor. Anahtarlar yüksek elektrik gürültüsü olan bölgelerde de verimli olarak kullanılıyor. Anahtarların optik termometre, optomagnetik gibi değişik türleri bulunuyor. Mühendis ve Makina - Cilt : 39 Sayı : 457 9

- ODADAN > HABERLER Hazırlayan: Nilgün KARAKUÇUK MMO Genel Merkezi Odamızın 18 şubesi'nde iki yılda bir yapılan genel kurul toplantıları bu dönem 3-24 Ocak 1998 tarihleri arasında tamamlandı. Genel kurulların ikinci günü yapılan seçimler de ise şube yönetim kurulu üyeleri ve oda delegeleri seçildi. Seçimlere katılan gruplar ve aldıkları oylar aşağıdaki tabloda ayrıntılı olarak gösterilmiştir. 1998 ŞUBE SEÇİMLERİ SONUÇLARI ŞUBE ŞUBE ÜYE SAYISI KULLANILAN OY SAYISI ÜYE SAYISINA ORANI % KATILAN GRUPLAR LİSTELERİN ALDIĞI ORTALAMA OY ÜYE SAYISINA ORANI % KULLANILAN OY SAYISINA ORANI % Çağdaş Mühendisler 1816 1816 63.40 ANKARA 8364 2864 34.24 Meslekte Birlik 706 706 24.65 Büyük Değişim Grubu 342 342 11.94 Demokrat Mühendisler 1145 1145 64 İSTANBUL 13475 1781 13.21 Meslekte B. ve Ç. Grb. 606 606 34 60 60 2.80 İZMİR 4457 445 9.76 Çağdaş Dem. Mak. Mh. 428 428 96.17 BURSA 2518 625 22.36 Katılımcı Mühendisler 563 563 98,4 KOCAELİ 1991 363 18.23 Demokrat Mühendisler Çağdaş Demokratlar 255 86 255 86 70.24 23.69 ADANA 2143 358 16.7 340 340 94.97 ZONGULDAK 915 131 14.31 121 121 92.36 ANTALYA 810 219 27.03 Çağdaş Mühendisler 190 190 86.75 DENİZLİ 952 207 21.74 180 180 86.95 G.ANTEP 591 256 43.31 Demokrat Mühendisler Katılımcı Mühendisler 179 77 179 77 69.92 30.07 ESKİŞEHİR 1330 205 15.41 Katılımcı Demokrat Mh. 200 200 97.56 KONYA 922 312 33.83 Meslekte Birlik 312 312 100 Meslekte Birlik 205 205 57.58 KAYSERİ 1080 356 32.96 Meslekte Birlik 94 94 26.40 8 8 2.24 TRABZON 683 230 32.06 Meslekte Birlik Liberaller 128 97 128 97 55.65 42.17 D.BAKIR 932 219 23.39 218 218 100 SAMSUN 628 208 33.12 136 40 136 40 65.38 19.23 EDİRNE 614 76 12.05 74 74 97.36 İÇEL 661 136 20.57 134 134 98.52 Mühendis ve Makina - Cilt: 39 Sayı : 457 10

KOMİSYONDAN HABERLER FMC-Nuroi Sav.San.A.Ş. 1997 Yılında. Dergimiz "MÜHENDİS ve MAKİNA" V! Bölümü Ocak 1997'de yayımlanan "Dergimize Bir Bakış"in VI. bölümüyle bir kez. daha karşınızdayız. İlki Eylül 1994 yılında yayınlanan, geçen yayın yıdeğeıiendirilip bir sonraki yayın yılı ile ilgili görüşlerinde aktarıldığı" Dergimize Bir Bakış" isimli dizi yazılarımız, dergimizin son dört yılına ışık tutuyor. Teknik yayıncılıkta 40 yılı geride bırakan dergimiz bildiğiniz üzere Haziran 1957'de "'Mühendis ve Fabrika" adı altında yayın hayatına başladı ve Kasım 1957'den itibaren de "Mühendis ve Makina" adını alarak bugünlere ulaştı. Yayıncılığın ciddi zorluklarla yürüdüğünü ülkemizde, teknik bir yayının 40 yıldır yayın hayatında olmasını da başarı olarak görüyoruz. Makina Mühendisleri Odasfnın engüçlü sesi durumunda bulunan Mühendis ve Makina Dergisi, siz üyelerin büyük desteği ile Yayın komisyonu ve Yayın Sekreteryasının özverili çalışmaları sayesinde varlığını sürdürmektedir. Hepimizin olan bu dergi, sizlerin ilgisi ve desteği devam eniği sürece saygın bir teknik yayın olma özelliğini devam ettirebilecektir. Temelleri 1994 yılında Yayın Komisyonu'nun yeniden yapılanmasıyla birlikte oluşturulan "yıllık yayın planlarfnın hazırlanarak Genel Yayın Planlama ve Hşgiidiim Komisyoııu'nda görüşülüp kabul görmesi sonrası yürürlüğe konulması dergi içeriğinde önemli değişikliklere yol açmıştı. O güne kadar içeriğini değişik konularda makalelerin oluşturduğu Mühendis ve Makina'nın her ay bir konu seçilerek, ağırlıklı olarak konuya özel hazırlanmaya çalışılması. Ayın Dosyalan olarak tanımladığımız köşelerle (Ürün Haberleri. Çalışma Güvenliği. Yönetim ve Kalite... v.b.) zenginleştirilen sayılar artık dergimizin yayın planının bel kemiğini oluşturur oldu. Tablo 1. AYLAR SANAYİ ÜNİVERS. KURUM veya TOPLAM KESİMİ KESİMİ KOMİSYON MAKALE ÇEVİRİ ÖZGÜN OCAK 1 4 1 b 1 ŞUBAT 1 9 3 MART 9 9 6 1 5 NİSAN 9 9 1 5 S MAYİS 9 T, S HAZİRAN 4 4 9 10 9 8 TKMMUZ 7 7 1 6 AĞUSTOS 2 2 3 7 / HYLUI, 2 1 8 9 6 HKIM 1 5 9 8 9 6 KASİM 1 4 9 1 4 ARALİK 9 4 6 1 TOPLAM 20 44 12 76 11 65 Mühendis ve Makina - Cilt : 39 Sayı : 457 1 1

-KOMİSYONDAN HABERLER "Dergimize Bir Bakış" ile sizlere okuyucularımıza ulaşmaya çalışan bizler bu çalışmamızı iletişim kurmada bir araç olarak görmek istiyoruz, ne zamanki sizleri bu sayfalarda görüp duyabileceğiz. İşte o zaman bizlerin tatlı yorgunluğu mutluluğa dönüşecek. TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIM 1997 yılı geride kaldı ve bugün bizler 1997'ye şöyle bir geri dönüp dergimizi değerlendirmek istiyoruz. Dergimize değil de aslında kendimize yani bize, üreten, uygulayan, geliştiren mühendislerimize Mühendis ve Makina dergimizin büyüteci ile bakmaya çalışıyoruz. Geçen onca zamanda ne kadar yol almışız nerelere gelmişiz? Burada sözünü ettiğimiz "biz" aslında "siz"siniz yani hepimiziz. KAYNAĞINA GÖRE DAĞILIM Mühendis ve Makina - Cilt: 39 Sayı : 457 12

-KOMİSYONDAN HABERLER Dergimize hep birlikte şöyle bir bakalım, yani aynayı kendimize tutalım; 1997 yılı içerisinde dergimizi birlikte oluştururken Yayın Komisyonu'mııza toplam 76 makale ulaştı. Tablo I 'de görüldüğü gibi toplam sayının, %14.5'ini çeviri, %85.5'ini özgün makaleler oluşturdu. 1996 yılında komisyona 75 makale ulaşmış, bu sayının %18.6'sını çeviri, %81.4'ünü ise özgün makaleler oluşturmuştu. 1996 yılma göre çeviri yazılarda %4. l'lik bir azalma gözlenirken, özgün yazılarda %4. l'lık artış sağlanması sevindirici. Konuya özel yayınlanan Nisan 1997 (Ulaşım ve Trafik) ve Haziran 1997 (Çevre ve Enerji) sayılarının yazıları adı geçen konularda Odamızca düzenlenen kongrelerin yazı potansiyelinden yararlanıldığı için. Yayın Komisyonuna ulaşan makaleler kapsamında yer almamışlardır. Benzer yaklaşım yıl boyunca yayınlanan diğer sayılar için de sürdürülmüş, böylelikle kongre platformlarından bir takım çalışmalar'tvlühendis ve Makina" aracılığıyla siz okuyucularımıza ulaştırılmış!ir. Yayın komisyonumuza ulaşan toplam 76 makalenin kaynaklarına yani gönderen kesimine bakıldığında; 20 makale; %25.3 oranla sanayi kesimi, 44 makale %57.9 oranla da üniversite kesimi oluşturuyor. Geçmiş senelerden farklı bir şekilde yayın komisyonu ve oda platformundan da 12 makale (15.8) üretildiğini görüyoruz 1997 yayın yılında. Bu oranları 1996 yılı oranlarıyla karşılaştırdığımızda üniversite kökenli yazılarda %4.6'Iık bir artış, sanayi kökenli yazılarda ise %20.4'lük bir azalma göze çarpıyor. Üniversite kesiminden gelen makalelerdeki artış bizi memnun ederken, Sanayiden gelen makale sayısındaki azalmadan da kaygı duyuyoruz. Sanayi kesiminde çalışan meslekdaşlarımızın sorunlarına ve deneyimlerine dergimizde yer vermek ve bunları tüm camia ile paylaşmak komisyonumuzun daimi hedeflerinden. Yayın Komisyonumuza yıl boyunca ulaşan 76 makalenin 58 adedi (76) yayınlanabilmiş, 3 adet (%4) makale yayın planına alınmış 8 adet (%11) makale için yazarlaından düzeltme talep edilmiş, 4 adet (%5) makale incelenmek üzere konunun uzmanlarına gönderilmiş, 3 adet (%4) makale ise uzman ve komisyon değerlendirmeleri sonucu yayınlanamaz bulunarak yazarlarına iade edilmiştir. 1997 yılında 1996 yılına göre yayınlanan makale oranında %18'lik bir artış gözlenmekte bu sonuç bize komisyon ve yayın sekreteryası işlevlerinde bir hızlanma olduğunu göstermekte. 1992 yılından 1998 yılı başına kadar olan 6 yıllık dönemde komisyonumuza gönderilen makalelerin yıl- Yayın Komisyonu'naGelen Makalelerin Durumları YAYINLANAN 76% UZMANDA BEKLE 5% DEĞİŞİKLİK İSTENEN 11% YAYIN PLANINDA REDEDİLEN 4% 4% Mühendis ve Makina -Cilt: 39 Savı : 457 13

-KOMİSYONDAN' HABERLER lara dağılımı incelendiğinde 1993 yılında zor bir yayın dönemi geçiren dergimizi 1994 yılından itibaren sizlerden gelen destekle gözle görülür bir iyileşme süreci yaşamaya başladı. Her yayın dönemi başlangıcında komisyonca hazırlanan yıllık yayın planları yüksek yüzdelerle hedeflenenlere ulaşılarak uygulandı. Dergimize olan ilgiyi arttırdığına inandığımız: Konuya özel sayı uygulamaları ve Ayın Dosyalan ana başlığında içeriği oluşturan Yeni Ürünler, Endüstriden Haberler, Başkent'den Haberler, Bilgi Sayfası, Çalışma Güvenliği, Atölyeden... vb. köşeleri dergi içeriğinde kalıcı yer edindi. Mühendis ve Makina dergimizin yeni yayın dönemide sürekli gelişimi içeren hedeflerle dolu. Hedeflere ulaşmak hep birlikte olmakla mümkün. Kaynaklarımızın verimli kullanıldığı, düzensizlik gözlenen yazı akışında daha tutarlı bir çalışma dönemi beklentimiz. Bir sonraki Dergimize Bir Bakış" yazımızda sizlerle 1998 yayın planını paylaşmak umuduyla Sevgi ve Saygılar. Yıllara Göre Dağılım Mühendis ve Makina - Cilt: 39 Sayı : 457 14

1. Mevcut Dış Ticarette Standardizasyon Mevzuatı Sanayi ürünlerine ilişkin olarak ithalatta uygulanan standart ve kalite denetimi uygulamaları ilk olarak, 1985 yılında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan ve iç piyasada zorunlu uygulamada bulunan standartların, ithalatta da zorunlu uygulamaya konulması suretiyle, ilgili Türk Standardına uygunluğu arayan FKS/85-68-71 sayılı Tebliğ ile başlamıştır. Bilahare, 1995 yılında Müsteşarlığımızca yürürlüğe konulan Dış Ticarette Standardizasyon Rejimi ile birlikte, ülkemiz ithalatında farklı kurum ve kuruluşlar tarafından kurumun sorumluluğunda yürütülmesi sağlanarak dış ticaretimizin akışındaki aksaklıkların giderilmesi amaçlanmıştır. Bu rejimin adı 1996 yılında Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı adını almıştır. Bu çerçevede, ülkemiz ithalat ve ihracatında standart, kalite, sağlık, çevre korunması yönlerinden denetimlere ilişkin esaslar. büyük ölçüde Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı ve bu karara dayanılarak yayımlanmış bulunan Yönetmelik ve Tebliğlerle belirlenmiştir. Standartları iç piyasada zorunlu uygulamaya koyma yetkisi, konu ile ilgili Bakanlıklardadır. (Sanayi ürünlerinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı petrol ürünlerinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yapılar ve yapı malzemelerinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı gibi.). Standartları, ithalatta zorunlu uygulamaya koyma görev ve yetkisi ise, yukarıda da belirtildiği üzere 1.2.1996 tarih ve Sevgili Okuyucularımız, bu sayımızda ki GÜNCEL köşemizde, Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı, Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü'nden Sayın Osman Y. Bekaroğlu'nun 'TÜRKİYE'NİN İTHALATTA UYGULANAN MEVCUT TEKNİK MEVZUATI, AVRUPA BİRLİĞİNİM TİCARETTE TEKNİK ENGELLERİN KALDIRILMASINA İLİŞKİN TEKNİK MEVZUATINA UYUM SÜRECİ VE TAM UYUM SONRASINDA OLUŞACAK SİSTEM" ile ilgili yazısını sizlere sunuyoruz. 222541 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 8.1.1996 tarih ve 96/7794 sayılı Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı uyarınca. Dış Ticaret Müsteşarhğmdadır. Aynı Karar uyarınca, diğer Bakanlık ve Kuruluşların görev alanına giren konularda, ithalatta yapılacak denetimle de, Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yayınlanan Tebliğlerde belirtilen esaslar çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. 1.1. Zorunlu Standart Denetimleri TSE Tarafından Gerçekleştirilen Sanayi Ürünleri ile İlgili Dış Ticarette Standardizasyon (97/1) Sayılı Tebliğ İç piyasada zorunlu uygulamada bulunan standartlar kapsamında bulunan ürünlerin ithalat aşamasındaki uygunluk değerlendirilmesi TSE tarafından yapılmaktadır. Bu standartlar kapsamında yer alan ürünler gümrüğe intikal ettiğinde, TSE tarafından numune alınmakta ve standartta belirtilen esaslara göre uygunluk değerlendirmesi yapılmaktadır. Standarda uygun çıkan malların ithali için, gümrüklere ibraz edilmek üzere, "İthal Malı Uygunluk Belgesi" verilmektedir. Standarda uygun çıkmayan malların ithaline ise gümrük idarelerince izin verilmemektedir. Başta Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Anlaşması ve ekleri olmak üzere çok taraflı ticaret anlaşmalarının yerli ürünlerle ithal ürünleri arasında ayrımcalık yapılmasını yasaklamaları nedeniyle; bir standardın ithalatta zorunlu uygulamaya konulabilmesi için, standart kapsamı ürünün yerli üretimi olduğu takdirde, öncelikle bu standardın iç piyasada zorunlu uygulamaya konulması gerekmektedir. Ayrıca. DTÖ Ticarette Teknik Engeller Anlaşmasının, ithal sanayi ürünlerinde yalnızca sağlık, emniyet, çevre koruması, tüketicinin doğru bilgilendirilmesi gibi asgari güvenlik gerekleri yönünden kontrol yapılmasına cevap vermesi nedeniyle, ithalatta /orunlu uygulamadaki standartlarda yeralan parametrelerden, sadece asgari güvenlik gerekleri ile ilgili olanları dikkate alınmakla, ticari yönden kalite kontrolü yapılmamaktadır. Bir başka deyişle, renk, boyut vb. gibi parametrelere bakılmamaktadır. Diğer taraftan, mevcut mevzuatımıza göre ithalatta zorunlu standart denetimi uygulamasının da bazı istisnaları bulunmaktadır. Buna göre; 1-TS-EN-ISO 9000 Belgesi, ilaç üreticilerine verilen GMP1 Bilgesi, Milli Savunma Bakanhgı'nca verilen AQAP2 belgesi veya otomotiv üretimine münhasır "İmalat Yeterlilik Belgesi'" sahibi sanayicilerin kendi ihtiyaçları için yapacakları ithalat, 2- Dahilde işleme Rejimi Kapsamında yapılan ithalat zorunlu standart denetiminden muaf tutulmuştur. Ayrıca Gümrük Birliği Çerçevesinde AB normlarına göre belgelendirilmiş, örneğin CE işareti taşıyan ürünlerin ithalinde de denetim yapılmamaktadır. TSE V. Otomotiv ve Yan Sanayi Sempozyumunda sunulmuş bildiriden alınmıştır. Mühendis ı/e Makina - Cilt : 39 Sayı : 457 15

markalı üretim yapan sanayicilere de, bu markayı taşıyan ürünlerin üretiminde kullandıkları malların ithalinde, denetim yapılmadan uygunluk belgesi verilmektedir. 1.2. İthalata Zorunlu Standart Denetimleri Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Tarafından Gerçekleştirilen Tarım Ürünleri ile İlgili Dış Ticarette Standardizasyon (97/2) Sayılı Tebliğ Standardı ihracatta zorunlu uygulamada bulunan ürünler, ithalatta da zorunlu standart denetimine tabi tutulmaktadır. Bu denetimler, ihracatta olduğu gibi, Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlikleri tarafından yapılmaktadır. Burada amaç, ihracatta zorunlu standart denetimine tabi tarımsal ürünlerin ithalatında da aynı denetimlerin yapılarak, kalitesiz ithal ürünlerin ihraç ürünlerimiz ile karıştırılarak, ihraç ürünlerimizin kalitesinin düşmesinin önlenmesidir. 1.3. Denetimleri Çevre Bakanlığı Tarafından Gerçekleştirilen, Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Maddelere ve Atıklara İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon (97/3) Sayılı Tebliğ Söz konusu tebliğ hükümlerine göre, çevre yönünden risk taşıyan kimyasal maddelerin, hurdaların (demir çelik hurdası gibi) ve bazı katı yakıtların (petrokok gibi) ithali için, Çevre Bakanlığı'ndan kontrol belgesi alınması gerekmektedir. Ayrıca, çevre yönünden risk taşıması sebebiyle ithali yasak olan maddeler de (kimyasal atıklar, plastik kırpıntıları, kullanılmış dış lastikler gibi) bu Tebliğ'de yer almaktadır. Tebliğ, büyük oranda Tehlikeli Atıkların Sınırlar Ötesi Taşınımınm ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi dikkate alınarak hazırlanmıştır. Kontrol belgesinde, maddenin cinsi, menşei, ithalatçının unvanı, malın giriş gümrüğü gibi bilgiler yer almaktadır. Bu belge, ithalat öncesinde ithalatçı tarafından doldurularak, proforma fatura, analiz sertifikasının ve noter tastikli tercümeleri ile birlikte Çevre Bakanlığı'na başvurulur. Anılan Bakanlıkça uygun görülen kontrol belgeleri onaylanarak, fiili ithal sırasında gümrüklere ibraz edilmek üzere ithalatçılara verilir. Kontrol belgeleri, onaylandıkları tarihten itibaren 6 ay süre ile geçerlidir. Metal hurdası, petrokok gibi ürünler için, yalnızca bu ürünleri kullanan sanayicilere veya bu ürünleri belirli sanayicilere getireceğini taahhüt eden ithalatçılara kontrol belgesi verilmektedir. Ayrıca, ithali yasak olan atık ve artıklar da Tebliğ'de belirtilmiştir. 1.4. Denetimleri Sağlık bakanlığı ile Tarım ve köyişleri Bakanlığı Tarafından Yapılan İthalat Mallarının Kalite ve Sağlık Yönünden Kontrolüne İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon (97/4) Sayılı Tebliğ Sözkonusu Tebliğ gereğince; ilaç, kozmetik, temizlik maddeleri ile bunların hammaddeleri ve bazı tıbbi sarf malzemelerinin ithalatı için Sağlık Bakanlığı'ndan; her türlü gıda maddesi (gıda üretiminde kullanılan, ambalaj malzemesi dahil bütün maddeler), tarım ürünleri, hayvansal ürünler, veterinerlik ve zirai mücadele ilaçları ve bunların hammaddelerinin ithalatı için ise, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'ndan kontrol belgesi alınması gerekmektedir. Kontrol belgeleri, ithalat öncesinde ithalatçı firma tarafından doldurularak, proforma fatura ve malın çeşidine göre, Sağlık sertifikası, Analiz Sertifikası, Pedirgi Belgesi, Tohumluk Sertifikası gibi ilgili bakanlıkça talep edilen belgelerle birlikte, Tebliğ'de belirtilen Bakanlığa başvurulur. Bakanlıkça uygun görülen kontrol belgeleri onaylanarak, fiili ithal sırasında gümrüklere ibraz edilmek üzere ithalatçılara verilir. Bazı ürünlerde; Sağlık Bakanlığı İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü'ne, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı da İstanbul, İzmir ve Tekirdağ İl Müdürlüklerine kontrol belgesi onaylama yetkisi vermiştir. Bu yetkinin diğer illere de yaygınlaştırılması yönünde çalışmalar devam etmektedir. Kontrol belgeleri, bazı istisnalar dışında, ilgili Bakanlık tarafından onaylandıkları tarihten itibaren 12 ay süre ile geçerlidir. 1.5. Araç Dış Lastiklerinin İthalatında Uygulanacak Esaslara İlişkin Dış Ticarette Standardizasyon (97/5) Sayılı Tebliğ Bu tebliğ gereğince, araç dış lastiklerinin fiili ithal tarihinde 6 aydan daha eski olmaması gerekmektedir. Ayrıca lastiğin üzerinde; üretildiği ülke adı, ticari marka, ebadı, konstrüksiyon tipi, yük indeksi, hız sınıfı ve üretim haftasını belirtir seri plakasının yer alması gerekmektedir. Bu hususlar gümrükte kontrol edilmekte ve bu şartları taşımayan lastiklerin ihlâline izin verilmemektedir. 2. Gümrük Birliği Çerçevesinde Yapılan Mevzuat Uyum Çalışmaları ve Uyum Sonrasında Oluşacak Sistem Bilindiği üzere, AT-Türkiye arasında gerçekleşen Gümrük Birliği çerçevesinde imzalanan 6 Mart 1995 tarih ve 1/95 sayılı AT- Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı'nın 8-11 maddeleri uyarınca Türkiye, ticarette teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin standardizasyon, ölçüm, kalibrasyon, kalite, akreditasyon, test ve belgelendirme konusundaki Topluluk mevzuatını Kararın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde kendi hukuk sistemine dahil edecektir. Ayrıca 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının 8/2 maddesi ile uyumlaştırılacak mevzuat listesi ve bunların Türkiye tarafından uygulanma koşul ve kurallarının bir yıl içinde başka bir Ortaklık Konseyi Kararı ile belirlenmesi öngörül- Mühendis ve Makina - Cilt: 39 Sayı : 457 16

müştür. Bu çerçevede, Müsteşarlığımızca (Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü) yapılan bir dizi çalışma sonucunda bir yandan teknik mevzuatı uyumlaştıracak kamu kurum veya kuruluşları ile çalışmalara katkıda bulunacak diğer kurumları belirleyen 97/9196 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 29 Nisan 1997 tarih ve 22974 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş, diğer yandan da 1/95 sayılı OKK'nın 8/2 maddesinde öngörülen Ortaklık Konseyi Kararı, 21 Mayıs 1997 tarih ve 2/97 sayı ile yayımlanmıştır. Diğer taraftan, Türkiye tarafından uyumlaştırılacak Avrupa Topluluğu mevzuatının uygulanması, AB sistemine paralel bir standardizasyon sisteminin oluşturulması ve anılan hükümler çerçevesinde yükümlülüklerimizin yerine getirilmesini teminen, Müsteşarlığımız koordinatörlüğünde "ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun Tasarısı" hazırlanmıştır. Sözkonusu Kanun tasarısı, ürünlerin piyasaya arz koşullarını, uygunluk değerlendirmesi ve belgelendirme prosedürlerini ve kuruluşlarını, piyasa gözetimi ve denetimini ve bunlarla ilgili olarak yapılacak düzenlemeler ile uluslararası anlaşmalar çerçevesinde gerçekleştirilecek bildirimlere ilişkin usul ve esasları kapsamaktadır. Anılan tasarının kanunlaşmasıyla, ülkemizde uluslararası normlara uygun bir standardizasyon sisteminin oluşturulması ve bu sistem çerçevesinde üretilen ürünlerin dünya piyasalarında kabul görmesi sayesinde herhangi bir teknik engelle karşılaşmaksızın serbest dolaşıma girebilmesi için hukuki ve teknik altyapının kurulması sağlanabilecektir. Bu kanun ile ayrıca, mevcut durumdaki 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında kanunun bir kısım eksiklikeri tamamlanacak, bazı maddeleri değiştirilecek ve bazı ilaveler yapılacaktır. Örneğin AB'nin Kusurlu Ürün sorumluluğu direktifi (Defective Product Liability) 4077 sayılı kanuna devredilecektir. Bu itibarla, sözkonusu kanun tasarısının yukarıda belirtilen hususların gerçekleştirilebilmesini teminen kısa bir sürede istihsali önem taşımaktadır. Diğer taraftan, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı'nm 8/2 nci maddesi uyarınca Türkiye tarafından 5 yıl içinde gerçekleştirilecek teknik mevzuat uyumuyla ilgili olarak izlenecek prosedür çerçevesinde, uyumlaştırılacak mevzuat için gerekli olan teknik altyapı, mevcut altyapı, gerekli finansal kaynak ve bunun nereden karşılanacağı ve uyum için gerekli olan süre konularını kapsayan ve uyum takvimi özelliği taşıyan iş programı hazırlanmıştır. Böylece, söz konusu teknik mevzuatın ulusal mevzuatımıza dahil edilmesinin ardından, bu mevzuat kapsamındaki bütün ürünler, ülkemizde de AT sistemine paralel bir şekilde uygunluk değerlendirme prosedürlerinden geçerek belgelendirilecektir. Dolayısıyla AT'm tüm teknik mevzuatına uyum sağlanmış olacağından, Gümrük Birliği'nin temel amacı olan serbest dolaşım ilkesi tümü ile hayata geçirilmiş olacaktır. Otomotiv sektöründeki mevzuat uyumu çalışmaları ise yine bir yandan 1/95 sayılı AB-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı'nm 11 nci maddesi ve 1958 tarihli BM/AEK Anlaşması çerçevesinde yürütülmektedir. Bu çerçevede, ülkemiz Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu tarafından 20 Mart 1958 tarihinde Cenevre'de imzaya açılan "Motorlu Kara Taşıt Araçları Malzeme ve Aksamının Onayı ve Bu Onayın Karşılıklı Tanınması için Müşterek Koşulların Kabulüne Dair Anlaşma'ya, 4.10.1994 tarih ve 22071 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 30 Haziran 1994 tarih ve 94/5822 3 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 27 Şubat 1996 tarihinden itibaren 37 sıra numarası ile taraf olmuştur. Anlaşma eki teknik düzenlemelere ise, sanayi sektörümüzün görüşü çerçevesinde hazırlanan 5 yıllık program dahilinde, Avrupa Topluluğu mevzuatı uyum süresince eşzamanlı bir şekilde aşamalı olarak taraf olunacaktır. Bu kapsamda Sanayi ve Ticaret Bakanlığı sorumluluğunda ve ilgili kamu ve özel sektör kurum veya kuruluşlarının katılımı ile 11.01.1997 tarih ve 22874 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Tekerlekli Araçlar ile Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçalar ile ilgili Teknik Mevzuatın Uygulanmasına Dair Yönetmelik" hazırlanmış ve bu Yönetmeliğin 7. maddesi gereğince ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarının temsilcilerinden oluşturulan bir Teknik komite kurulmuştur. Teknik Komitenin çalışmaları halen düzenli aralıklarla devam etmektedir. Diğer taraftan yine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı sorumluluğunda ve ilgili kamu ve özel sektör kurumlarının katılımıyla AB Tip Onayı (70/156/EEC ve değişik 92/53/EEC) tercüme edilerek 7.11.1997 tarihinden geçerli olmak üzere 7.5.1997 tarih ve 22982 sayılı Resmi Gazete'de "Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği" olarak yayımlanmıştır. 4+tekerlekli motorlu araçları kapsayan bu yönetmelik, 3.3.1993 tarih ve 21845 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan Araç ihmal ve Tadil yönetmeliği'nin (AlTM) idari hükümler içeren bölümlerinin yerine geçecek temel mevzuatı oluşturmaktadır. Avrupa Birliğinin ve 1958 tarihli Cenevre Anlaşmasının eki teknik düzenlemelere tam olarak taraf olunması sonrasında oluşacak sistem, bugün geçerli olan uy- Mühendis ve Makina - Cilt: 39 Sayı : 457 17

muştur. Bu çerçevede, Müsteşarlığımızca (Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü) yapılan bir dizi çalışma sonucunda bir yandan teknik mevzuatı uyumlaştıracak kamu kurum veya kuruluşları ile çalışmalara katkıda bulunacak diğer kurumları belirleyen 97/9196 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 29 Nisan 1997 tarih ve 22974 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş, diğer yandan da 1/95 sayılı OKK'nın 8/2 maddesinde öngörülen Ortaklık Konseyi Kararı, 21 Mayıs 1997 tarih ve 2/97 sayı ile yayımlanmıştır. Diğer taraftan, Türkiye tarafından uyumlaştırılacak Avrupa Topluluğu mevzuatının uygulanması, AB sistemine paralel bir standardizasyon sisteminin oluşturulması ve anılan hükümler çerçevesinde yükümlülüklerimizin yerine getirilmesini teminen, Müsteşarlığımız koordinatörlüğünde "ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun Tasarısı" hazırlanmıştır. Sözkonusu Kanun tasarısı, ürünlerin piyasaya arz koşullarını, uygunluk değerlendirmesi ve belgelendirme prosedürlerini ve kuruluşlarını, piyasa gözetimi ve denetimini ve bunlarla ilgili olarak yapılacak düzenlemeler ile uluslararası anlaşmalar çerçevesinde gerçekleştirilecek bildirimlere ilişkin usul ve esasları kapsamaktadır. Anılan tasarının kanunlaşmasıyla, ülkemizde uluslararası normlara uygun bir standardizasyon sisteminin oluşturulması ve bu sistem çerçevesinde üretilen ürünlerin dünya piyasalarında kabul görmesi sayesinde herhangi bir teknik engelle karşılaşmaksızm serbest dolaşıma girebilmesi için hukuki ve teknik altyapının kurulması sağlanabilecektir. Bu kanun ile ayrıca, mevcut durumdaki 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında kanunun bir kısım eksiklikeri tamamlanacak, bazı maddeleri değiştirilecek ve bazı ilaveler yapılacaktır. Örneğin AB'nin Kusurlu Ürün sorumluluğu direktifi (Defective Product Liability) 4077 sayılı kanuna devredilecektir. Bu itibarla, sözkonusu kanun tasarısının yukarıda belirtilen hususların gerçekleştirilebilmesini teminen kısa bir sürede istihsali önem taşımaktadır. Diğer taraftan, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı'nın 8/2 nci maddesi uyarınca Türkiye tarafından 5 yıl içinde gerçekleştirilecek teknik mevzuat uyumuyla ilgili olarak izlenecek prosedür çerçevesinde, uyumlaştırılacak mevzuat için gerekli olan teknik altyapı, mevcut altyapı, gerekli finansal kaynak ve bunun nereden karşılanacağı ve uyum için gerekli olan süre konularını kapsayan ve uyum takvimi özelliği taşıyan iş programı hazırlanmıştır. Böylece, söz konusu teknik mevzuatın ulusal mevzuatımıza dahil edilmesinin ardından, bu mevzuat kapsamındaki bütün ürünler, ülkemizde de AT sistemine paralel bir şekilde uygunluk değerlendirme prosedürlerinden geçerek belgelendirilecektir. Dolayısıyla AT'ın tüm teknik mevzuatına uyum sağlanmış olacağından, Gümrük Birliği'nin temel amacı olan serbest dolaşım ilkesi tümü ile hayata geçirilmiş olacaktır. Otomotiv sektöründeki mevzuat uyumu çalışmaları ise yine bir yandan 1/95 sayılı AB-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı'nın 11 nci maddesi ve 1958 tarihli BM/AEK Anlaşması çerçevesinde yürütülmektedir. Bu çerçevede, ülkemiz Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu tarafından 20 Mart 1958 tarihinde Cenevre'de imzaya açılan "Motorlu Kara Taşıt Araçları Malzeme ve Aksamının Onayı ve Bu Onayın Karşılıklı Tanınması için Müşterek Koşulların Kabulüne Dair Anlaşma'ya, 4.10.1994 tarih ve 22071 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 30 Haziran 1994 tarih ve 94/5822 3 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 27 Şubat 1996 tarihinden itibaren 37 sıra numarası ile taraf olmuştur. Anlaşma eki teknik düzenlemelere ise, sanayi sektörümüzün görüşü çerçevesinde hazırlanan 5 yıllık program dahilinde, Avrupa Topluluğu mevzuatı uyum süresince eşzamanlı bir şekilde aşamalı olarak taraf olunacaktır. Bu kapsamda Sanayi ve Ticaret Bakanlığı sorumluluğunda ve ilgili kamu ve özel sektör kurum veya kuruluşlarının katılımı ile 11.01.1997 tarih ve 22874 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Tekerlekli Araçlar ile Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçalar ile ilgili Teknik Mevzuatın Uygulanmasına Dair Yönetmelik" hazırlanmış ve bu Yönetmeliğin 7. maddesi gereğince ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarının temsilcilerinden oluşturulan bir Teknik komite kurulmuştur. Teknik Komitenin çalışmaları halen düzenli aralıklarla devam etmektedir. Diğer taraftan yine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı sorumluluğunda ve ilgili kamu ve özel sektör kurumlarının katılımıyla AB Tip Onayı (70/156/EEC ve değişik 92/53/EEC) tercüme edilerek 7.11.1997 tarihinden geçerli olmak üzere 7.5.1997 tarih ve 22982 sayılı Resmi Gazete'de "Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği" olarak yayımlanmıştır. 4+tekerlekli motorlu araçları kapsayan bu yönetmelik, 3.3.1993 tarih ve 21845 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan Araç îhmal ve Tadil yönetmeliği'nin (AlTM) idari hükümler içeren bölümlerinin yerine geçecek temel mevzuatı oluşturmaktadır. Avrupa Birliğinin ve 1958 tarihli Cenevre Anlaşmasının eki teknik düzenlemelere tam olarak taraf olunması sonrasında oluşacak sistem, bugün geçerli olan uy- Mühendis ve Makina -Cilt: 39 Sayı : 457 17