RAST ŞARKILARDA ARALIKLARIN KULLANIMI

Benzer belgeler
İKİLİ MARKOV ZİRCİRİ VE BİLGİSAYAR DESTEKLİ ANALİZ YOLUYLA KREUTZER KEMAN METODUNUN ARAŞTIRILMASI

Holland ın Kariyer Teorisine Göre Müzik Öğretmeni Adaylarının Kişiliği

EKİM twitter.com/perspektifsa

SEKÜLER TREND BARıŞ ÖLMEZ. İNSANDA SEKÜLER DEĞİŞİM Türkiye de Seküler Değişim

MÜZİK ÖĞRETİMİNDE SEKİZİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN TEMEL MÜZİK YAZISI İŞARETLERİNİ ANLAMA DÜZEYİ

İLKÖĞRETİM MÜZİK DERSLERİNDE KULLANILAN REPERTUVARIN GELENEKSEL MÜZİK BOYUTU

Özet. Giriş. 1. K.T.Ü. Orman Fakültesi, Trabzon., 2. K.Ü. Artvin Orman Fakültesi, Artvin.


Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 2010, Sayfa Doç. Dr. Songül TÜMKAYA İlknur ÇAVUŞOĞLU

MATEMATİK DERSİNİN İLKÖĞRETİM PROGRAMLARI VE LİSELERE GİRİŞ SINAVLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

EĞİTİM MÜZİĞİ EKSENLİ KEMAN ÖĞRETİMİNDE KULLANILMAKTA OLAN ÇAĞDAŞ TÜRK MÜZİĞİ ESERLERİNİN TESPİTİNE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA

İLKÖĞRETİM II. KADEME MÜZİK ÖĞRETMENLERİNİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN ÖĞRETİMİNDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR

YEMİN METNİ Mehmet ÖZTEKİN

International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES) June 2016 : 2 (1) ISSN : Doi :

E-DERS İZLENCESİ. Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi.

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ

KIRGIZİSTAN-TÜRKİYE MANAS ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI BİLİMSEL TOPLANTILARA KATILIM BİLGİ FORMU

Türkiye: Gelecek Nesiller İçin Fırsatların Çoğaltılması. Erken Çocukluk Gelişimi Konferansı Ekim 2010

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SENATO KARAR ÖRNEĞİ

MÜZİK ÖĞRETMENİ VE SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ EĞİTİM MÜZİĞİ DAĞARINA İLİŞKİN YETERLİLİKLERİ

İLK ÖĞRETİM MÜFREDATINDA DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ DERSİ

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Şubat, Mart, Nisan 2012 Cilt 1 Sayı 1 ISSN:

TED Malatya Koleji Oda Orkestrası Yaylı Çalgılar Kursu Yönetmeliği

YÖNETİM MUHASEBESİ ve Uygulamaları

2016 Ocak SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ 25 Ocak 2016

MODERN MÜHENDİSLİK HESAPLAMALARI İLE ASANSÖR BİLEŞENLERİNİN GÜVENİRLİKLERİNİN ARTTIRILMASI

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN BİYOLOJİ DERSLERİNDE EDİNDİKLERİ BİLGİLERİ GÜNLÜK HAYATLA İLİŞKİLENDİREBİLME DÜZEYLERİ

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM ORTAK SINAVI TEST VE MADDE İSTATİSTİKLERİ

Türkiye İnsani Gelişme Raporu kapsamında İGE değerleri ve sıralamalarındaki değişiklikler

Amaç Günümüzde birçok alanda kullanılmakta olan belirtisiz (Fuzzy) kümelerin ve belirtisiz istatistiğin matematik kaygısı ve tutumun belirlenmesinde k

EĞİLİM YÜZDELERİ (Trend) ANALİZİ

DENEY-4. SEKONDER AġIRI AKIM KORUMA RÖLELERĠ DENEYĠ AġIRI AKIM RÖLELERĠNĠN AKIM - ZAMAN KARAKTESĠRTĠKLERĠ

DENGELİ EĞİTİM İÇİN NASIL BİR DENGE EĞİTİMİ OLMALI?

ANKARA İLİ BASIM SEKTÖRÜ ELEMAN İHTİYACI

İstatistik Yöntemleri ve Hipotez Testleri

ÇOKLU ZEKA ALANLARI VE SINIF İÇİ OTURMA DÜZENİNE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA

SINIF ÖĞRETMENLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN FEN BİLGİSİ LABORATUVARI UYGULAMALARI VE LABORATUVAR ŞARTLARINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SENATO KARAR ÖRNEĞİ

ARAŞTIRMA ve BİLİMSEL ARAŞTIRMA TÜRLERİ

Madde 2. KTÜ de not değerlendirilmesinde bağıl değerlendirme sistemi (BDS ) ve mutlak değerlendirme sistemi (MDS ) kullanılmaktadır.

Türk Musikisinde Makamların 53 Ton Eşit Tamperamana Göre Tanımlanması Yönünde Bir Adım

ADAY KABUL ġartlari YETENEK SINAVI TARĠHĠ VE YERĠ

BÖLÜM 11 Z DAĞILIMI. Şekil 1. Z Dağılımı

Okullarda bulunan kütüphanelerin fiziki koşulları nelerdir? Sorusuna tarama yöntemi kullanarak yanıt aranabilir. Araştırmacı, okul kütüphanelerindeki

BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK DANIŞMA GÖREVLİSİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

... OKULU 7/... SINIFI SOSYAL BİLGİLER DERSİ YILLIK BEP ÇALIŞMA PROGRAMI. İletişimi olumsuz etkileyen davranışlara örnekler verir

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENİ

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

Nicel araştırmalar altında yer alan deneysel olmayan araştırmaların bir alt sınıfında yer alır. Nedensel karşılaştırma, ortaya çıkmış ya da daha

Oyun Programlama Dersi. Nergiz Ercil Çağıltay

Kısmen insan davranışlarını veya sezgilerini gösteren, akılcı yargıya varabilen, beklenmedik durumları önceden sezerek ona göre davranabilen bir

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem I Öğrencilerinin Başarı Durumu: Altı Yıllık Deneyim

İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMININ ÖĞRENCİLERİN MATEMATİĞE KARŞI ÖZYETERLİK ALGISINA ETKİSİ

Su Ekonomisi ve Doğal Kaynak Değerlemesi. Doç. Dr. Serkan GÜRLÜK Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü

GIDA TEKNOLOJİSİ İŞLETMELERDE HİJYEN MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

AR& GE BÜLTEN ARAŞTIRMA VE MESLEKLERİ GELİŞTİRME MÜDÜRLÜĞÜ HAZİRAN. Turizm Sektörü Genel Değerlendirmesi ve Sektörde Çalışanların İş Tatmini

İNTERNET VE BİLGİYE ERİŞİM YOLLARI. Doç. Dr. Esvet Akbaş 2013

Türk Sanat Müziği dizilerinin bilgisayar destekli makamsal analizi

Temel Bilgisayar Kullanımı Derslerinde Öğretici Tutumunun Öğrenmeye Etkisi

TUNCELİ ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ İŞ YÜKÜNE DAYALI AVRUPA KREDİ TRANSFER SİSTEMİ (AKTS) HESAPLAMA KILAVUZU BOLOGNA KOORDİNATÖRLÜĞÜ

Volume: 10 Issue: 1 Year: 2013

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ DEKORATİF AHŞAP SÜSLEME MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FİZİK LABORATUVARINA YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Türkiye de Seçmen Davranışı: Şimdi Neler Olacak? ÇALIŞMA TOPLANTISI

Cinsiyet Eşitliği MALTA, PORTEKİZ VE TÜRKİYE DE İSTİHDAM ALANINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLE İLGİLİ GÖSTERGELER. Avrupa Birliği

BOSSA DIŞ GİYİM İŞLETMESİNDE FASON İPLİK İMALATI TERMİN SÜRELERİNE ALTI SIGMA ARAÇLARI İLE İSTATİSTİKSEL YAKLAŞIM

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

2014 AĞUSTOS AYI ENFLASYON RAPORU

Yaratıcılık. Yağ nereye gidiyor?

İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU

YİYECEK İÇECEK HİZMETLERİ AÇIK ALAN SATICILARI EĞİTİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

Prof. Dr. Abdüsselam ULUÇAM Armağanı

Çocuk, Ergen ve Genç Yetişkinler İçin Kariyer Rehberliği Programları Dizisi

TÜRKĠYE SEÇĠME GĠDĠYOR

T. C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE BİRİMİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

Temel Bilgisayar Bilimi (Çevrimiçi) (COMPE 104) Ders Detayları

Yaşam alanları ihtiyaca ve koşullara göre değişiklik. gösterir. BULUNDUĞUMUZ MEKÂN VE ZAMAN

ÇANKAYA ÜNİVERSİTESİ İNGİLİZCE HAZIRLIK SINIFI

T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Uluslararası Akademik İlişkiler Birimi

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Sınıf Öğretmenliği Zonguldak Karaelmas Üniversitesi 2001

GİRİŞ. Eğitimdir ki, bir milleti hür, bağımsız, şanlı, yüksek bir toplum halinde yaşatır veya bir milleti kölelik ve yoksulluğa terk eder.

Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Bahar Dönemi Seçmeli Derslerine İlişkin Duyuru

Sağlık Kurumları Yönetimi (HAS 501) Ders Detayları

ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 3-6 YAŞ ÇOCUK ETKİNLİKLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

SPOR DAMA MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

ARALIK 2013 YIL: 3 SAYI: 3

Üstel modeli, iki tarafın doğal logaritması alınarak aşağıdaki gibi yazılabilir.

ĐHRACAT AÇISINDAN ĐLK 250 Prof. Dr. Metin Taş

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALĠZĠ VE GRANÜLOMETRĠ EĞRĠSĠ

ANAYASA YARGISINDA MAHKEME KAVRAMI

MUHASEBE R E D I T U S SAADET ERDEM. Konu Anlatımlı. Vergi Müfettişliği. Örnekler. Kamu İhale Kurumu. Yorumlar. T.C. 2B Teftiş Kurulu.

TAM SAYILARLA İŞLEMLER

Tuval üzeri yağlıboya, 160x140cm. Yolu Trabzon dan Geçen Sanatç lar 237

Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Öz-Yeterlik Algılarının Araştırılması

HUKUK TEMEL ALAN KODU: 38

Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş.

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ BASİT NAKIŞ İĞNE TEKNİKLERİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS. Türkiye, Rusya ve Kafkasya İlişkileri SPRI

2014 HAZİRAN AYI ENFLASYON RAPORU

SANAT TARİHÇİSİ TANIM. Türkiye de ve dünyada yapılmış sanat eserlerini kronolojik gelişme ve yöresel boyutlarında inceleyen ve değerlendiren kişidir.

Transkript:

Publication of Association Esprit, Société et Rencontre Strasbourg/FRANCE The Journal of Academic Social Science Studies Volume 5 Issue 8, p. 505-511, December 2012 RAST ŞARKILARDA ARALIKLARIN KULLANIMI USAGE OF INTERVAL IN RAST COMPOSITIONS Yrd. Doç. Dr. Meltem EROL DÜZBASTILAR Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı

Rast Şarkılarda Aralıkların Kullanımı 506 Abstract With the area it contains, the depth and the variabilities it has, the Traditional Turkish Music forms a cultural wealth in history (Ay, 1988: 540). Rast maqam in Traditional Turkish Music is the fifth most frequently used maqam in TRT repertoire, one of the widest collection of Traditional Turkish Music. The aim of this study is to analyse the usage of Rast maqam intervals by using computer thecnology. The computer thecnology which has shown a great progress in recent years, is begun to be used in music dcypline researches and analysis, and it provided great opportunities to the researchers. The usage of computer spreads in music researches at thace phase of analysing the data (Erol, 2007:38). The studies which take long time, and have hard, monotonuous process steps, begun to be made in the music field and spread among the teachers by the help of the computer thecnology. In this study, 50 Rast composition which are choosen randomly are analyzed by using computer thecnology to determine the usage of Rast maqam intervals. As the result of this study, the usage of Rast maqam intervals are determined and explained with examples. According to the results of this study B2 interval to the direction of low pitched voice field is determined as the most frequently used interval, and K6 interval to the direction of low pitched voice field is determined as the least used interval of the Rast Maqam. This study is important because of displaying characteristics of Rast melodies. It is thought that this study will provide a new perspective to the researchers, composers, players, teachers and learners, and will contribute to their studies. Key Words: Rast Maqam, Musical İntervals, Statistical Analysis. Öz Kapsamış olduğu alan ile Geleneksel Türk Sanat Müziği, tarih içindeki derinlik ve çeşitliliği ile geniş bir kültür zenginliği meydana getirmektedir (Ay, 1988: 540). Geleneksel Türk Sanat Müziği içinde Rast makamı, günümüze ait en geniş koleksiyonlardan biri olan TRT Türk Sanat Müziği Sözlü Eserler Repertuarı nda en sık kullanılan beşinci makamdır. Çalışmanın amacı, bilgisayar teknolojisinden faydalanarak Rast şarkılarda aralıkların kullanım durumlarını belirlemektir. Son yıllarda büyük ilerleme gösteren bilgisayar teknolojisi, müzik alanındaki çalışma ve analizlerde de kullanılmaya başlamış ve araştırmacılara büyük imkanlar sağlamıştır. Müzik araştırmalarında verilerin analizi aşamasında bilgisayar kullanımı tüm dünyada giderek yaygınlaşmaktadır (Erol, 2007:38). Uzun zaman alan, zor ve monoton işlem basamakları olan çalışmalar, bilgisayar teknolojisi yardımıyla, müzik alanında da yapılmaya ve özellikle eğitimciler arasında yaygınlaşmaya başlamıştır. Çalışmada Rast makamında aralıkların kullanım durumlarını belirlemek amacıyla, rastgele seçilen 50 Rast şarkı bilgisayar ortamında istatistiksel yöntemlerle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda Rast makamındaki aralıkların kullanım durumları belirlenerek, örneklerle açıklanmıştır. Çalışma soncunda Rast makamında en fazla kullanılan aralığın pest yöne doğru kullanılan B2 li aralığı, en az kullanılan aralığın ise yine pest yöne doğru kullanılan K6 lı aralığı olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Çalışma, aralıkların kullanımı konusunda Rast ezgilerin karakteristik özelliklerini ortaya koyması bakımından önem taşımaktadır. Çalışmanın araştırmacı, besteci, icracı, öğretmen ve öğrencilere yeni bakış açıları kazandıracağı ve önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Rast Makamı, Aralıkların kullanımı, İstatistiksel analiz.

507 1. Giriş Meltem EROL DÜZBASTILAR KapsamıĢ olduğu alan ile Geleneksel Türk Sanat Müziği, tarih içindeki derinlik ve çeģitliliği ile geniģ bir kültür zenginliği meydana getirmektedir (Ay, 1988: 540). Makamsal açıdan bakıldığında Geleneksel Türk Sanat Müziği içinde Rast makamı, en geniģ koleksiyonlardan birine sahiptir ve TRT Türk Sanat Müziği Sözlü Eserler Repertuarı nda en sık kullanılan beģinci makam olarak yerini almaktadır. Günümüzde, pek çok bilim dalı, bilgisayar teknolojisinin sağlamıģ olduğu yenilikleri yakından izlemekte ve kaydedilen bütün aģamaları alanlarına kazandırmaya çalıģmaktadırlar. Bugüne değin yapılan çalıģmalardan alınan sonuçlar göstermiģtir ki, bilgisayar ve bilgisayar teknolojisi ile iģlevini sürdüren bütün aygıtlar, ilgili alana sınırsız olanaklar getirmiģtir (Cevher, 2002: 277). Uzun zaman alan, zor ve monoton iģlem basamakları nedeniyle cesaret edilemeyen çalıģmalar, bilgisayar teknolojisi yardımıyla, müzik alanında da yapılmaya ve özellikle eğitimciler arasında yaygınlaģmaya baģlamıģtır. Bu çalıģmada, Rast makamında aralıkların kullanım durumlarını belirlemek amacıyla, 25409 notadan oluģan büyük bir veri tabanı üzerinde yoğun iģlemler gerektiren aģamalarda, bilgisayar desteğinden yararlanılmıģtır. Rasgele seçilen 50 Rast Ģarkı, bilgisayar ortamında istatistiksel yöntemlerle analiz edilmiģtir. 1.1. Amaç ÇalıĢmanın amacı, bilgisayar teknolojisinden faydalanarak Rast Ģarkılarda aralıkların kullanım durumlarını belirlemektir. 1.1. Önem ÇalıĢma, aralıkların kullanımı konusunda Rast ezgilerin karakteristik özelliklerini ortaya koyması bakımından önem taģımaktadır. 2. Yöntem Bu araģtırmada genel tarama modeli kullanılmıģtır. Tarama modellerinde önemli olan, varolanı değiģtirmeye kalkmadan gözleyebilmektir. Mevcut durumlar ve Ģartlar aynen ortaya konmaya çalıģılır. Genel tarama modelleri, çok sayıda elemandan oluģan bir evrende, evren hakkında genel bir yargıya varmak amacı ile, evrenin tümü ya da ondan alınacak bir grup, örnek ya da örneklem üzerinde yapılan tarama düzenlemeleridir. (Ġslamoğlu, 2003, 77; Kaptan, 1998, 59; Karasar, 2005, 77, 79, 81, 82; Karasar, 2005, 34). Veri tabanı üzerinde Alpharabius 1 yazılımı kullanılarak istatistiksel analizler yapılmıģtır. 1 Alpharabius, SQL, AWK ve Csound teknolojilerine dayalı bir müzikal analiz uygulamasıdır. M. Cihat Can tarafından C++ dilinde yazılmıģ olan Alpharabius'la güvenilir, hızlı ve kolay bir biçimde analiz kodları yazılabilir. SQL sayesinde büyük veri tabanlarında kısa sürede ayrıntılı aramalar gerçekleģtirilebilir. AWK'ın yalınlığı ve sadeliği kodlamaya büyük kolaylık getirir. Sesle ilgili iģlemleri ise bir sentezleme klasiği olan CSound üstlenmiģtir. Alpharabius MusicXML dosyalarını toplu olarak açıp kısa sürede büyük veri tabanları hazırlayabilir (Can, 2005). Alpharabius yazılımı, bir çok doktora ve yüksek lisans tezinde, bildiri ve makalelerde kullanılmıģtır/kullanılmaktadır. Örneğin; Nihavent Ezgilerin Ġstatistiksel Metodlara Dayalı Olarak Kemana Uygunluğunun Belirlenmesi (Erol, 2007), Türk ve Batı Çocuk ġarkılarının KarĢılaĢtırmalı Analizi (Göher, 2006), Zeybeklerin SQL Sorgulama Dili Ġle Analizi (Müezzinoğlu, 2004).

Rast Şarkılarda Aralıkların Kullanımı 508 3. Bulgular ve Yorum ÇalıĢmanın analiz aģamasında Rast makamındaki Ģarkılarda pest ve tiz bölgeye doğru kullanılan aralıklar incelenmiģ ve aralıkların kullanım sıklıkları belirlenmiģtir. Grafik 1 de, Rast Ģarkılarda kullanılan aralıklar görülmektedir. Sıfır noktası, unison aralığı anlamına gelmektedir. Sıfır noktasının sağında kalan kısım tiz bölgeye doğru kullanılan aralıkları, solunda kalan kısım ise pest bölgeye doğru kullanılan aralıkları göstermektedir. Bu çalıģmadaki ikili aralıklar, batı müziği literatüründe kullanılan K2 li ve B2 li kavramlarıyla tanımlanmıģtır. Bu tanımlama çerçevesinde, standart bir ifadeyi sağlayabilmek amacıyla, Rast makamının Klasik Türk Müziği özgü büyük mücenneb (8 koma değerindeki ikili aralık) aralığı B2 li olarak, küçük mücenneb (5 koma değerindeki ikili aralık) K2 li olarak tanımlanmıģtır. Örneğin A4-B4 aralığı rast makamında bir koma bemolle kullanılmakta ve 8 koma değerindeki büyük mücenneb ile ifade edilmektedir. Bu çalıģmada A4-B4 aralığı B2 li olarak tanımlanmıģtır. Grafik 1. Rast Şarkılarda Kullanılan Aralıklar 30-2 25 20 15 0 2 10-1 5-12 -9-8 -7-6 -5-4 -3 0 1 3 4 5 6 7 8 9 101112 14-15 -10-5 0 5 10 15 20 Grafikte ilk dikkati çeken, üstteki üç noktadır. Sıfırın sol tarafında bulunan ve en sık kullanılmıģ olan -2 noktası, pest yöne doğru kullanılan B2 li aralığını göstermektedir. Ġkinci sırada sıfır noktası yani unison aralığı gelmektedir. Üçüncü sırada ise sıfırın sağında bulunan 2 noktası, tiz yöne doğru kullanılan B2 li aralığı bulunmaktadır. Kullanım sırası olarak bu üç noktadan sonra -1 ve 1 noktaları dikkati çekmektedir. -1, pest yöne doğru K2 li, 1 ise tiz yöne doğru K2 li aralığının kullanımını göstermektedir. Daha sonra uç bölgelere doğru gidildikçe, yani aralıklar geniģledikçe kullanım sıklıklarının belirgin Ģekilde azaldığı görülmektedir. AĢağıda, geniģ aralıkların kullanıldığı Yok mu Cana AĢkına Hiç ġefkatin Ģarkısının ilk diziği görülmektedir. ġarkıda, Rast makamında az kullanılan büyük atlamalar bulunmaktadır. Kullanım sıklığı bakımından birinci sırada yer alan pest yöne doğru B2 li aralığı da oldukça fazla kullanılmıģtır.

509 Meltem EROL DÜZBASTILAR Şekil 1. Geniş aralıklar kullanılan bir ezgi Küçük aralıkların kullanımına örnek olarak da ġekil 2 de Bir BakıĢla Bağladın Ģarkısının ilk dizeği verilmiģtir. ġarkıda, ard arda gelen sesler birbirine yakın hareketlerde bulunmuģtur. Kullanım sıklığı bakımından ikinci sırada yer alan unison aralığının çok kullanıldığı görülmektedir. Şekil 2. Dar aralıklar kullanılan bir ezgi Rast Ģarkılarda aralıklar, kullanım sıklığı yüzdeleriyle birlikte Tablo 2 de gösterilmiģtir. Pest yöne doğru olan aralık kullanımları (-) olarak gösterilmektedir. Örneğin B2 li aralığı tize doğru bir gidiģi gösterirken -B2 li aralığı pest bölgeye doğru bir gidiģi göstermektedir. ġarkılarda -B2 li aralığının kullanım sıklığı yüzdesi % 28,35 tir. Unison aralığının kullanım sıklığı yüzdesi 23,77 iken B2 li aralığınınki 16,45 tir. Ġlk üç aralığın toplam kullanım yüzdeleri %68,57 dir. Bu üç aralıktan sonra belirgin Ģekilde bir düģüģ vardır. Tabloda alt sıralara inildikçe, aralıkların büyümesiyle birlikte kullanım sıklığının da azaldığı görülmektedir. ġarkılarda en az kullanılan aralıklar, pest yöne doğru kullanılan K6 lı ve tiz yöne doğru kullanılan B7 li aralığıdır. ġarkılarda kullanılan en dar aralık unison aralığı, en geniģ aralık ise tiz yöne doğru kullanılan, oktav+b2 li aralığıdır. Oktav aralığı -5 li, 6 lı ve 7 li aralıklardan daha geniģ olmasına rağmen, kullanım sıklığı bakımından bu aralıklardan daha üst sıralarda yer almıģtır.

Rast Şarkılarda Aralıkların Kullanımı 510 Tablo 1. Rast Şarkılarda Pest ve Tiz Bölgeye Doğru Kullanılan Aralıklar Sıra No Aralıklar KS % 1 -B2 28,35 2 unison 23,77 3 B2 16,45 4 -K2 9,78 5 K2 5,54 6 K3 3,48 7 -K3 2,82 8 T4 2,12 9 B3 2,06 10 -B3 1,65 11 -T4 1,42 12 T5 1,12 13 B6 0,33 14 -T5 0,27 15 oktav 0,23 16 K7 0,17 17 E5 0,14 18 K6 0,11 19 -E5 0,06 20 Oktav+B2 0,05 21 -oktav 0,04 22 -B6 0,03 23 B7 0,01 24 -K6 0,01 Toplam 100 SONUÇ VE ÖNERİLER Sonuçlar Rast makamında en fazla kullanılan aralık pest yöne doğru kullanılan B2 li aralığıdır. B2 li aralığının kullanım yüzdesi % 28,35 tir. Ġkinci sırada unison aralığı gelmektedir, kullanım sıklığı yüzdesi 23,77 dir. Üçüncü sırada ise % 16,45 lik kullanım yüzdesi ile tiz yöne doğru kullanılan B2 li aralığı bulunmaktadır. Ġlk üç aralığın toplam kullanım yüzdeleri %68,57 dir. Ġlk üç aralıktan sonra kullanım sıklığı belirgin Ģekilde düģmektedir. Daha sonra pest yöne doğru K2 li ve tiz yöne doğru K2 li aralığı kullanılmıģtır. Bu iki aralığın toplam kullanım yüzdeleri ise %15,32 dir. Unison, K2 li ve B2 li aralıklarının bulunduğu ilk beģ aralık, %83,89 kullanım yüzdesine sahiptir. Aralıklar geniģledikçe kullanım sıklıklarının belirgin Ģekilde azaldığı görülmektedir.

511 Meltem EROL DÜZBASTILAR ġarkılarda en az kullanılan aralıklar, pest yöne doğru kullanılan K6 lı ve tiz yöne doğru kullanılan B7 li aralığıdır. ġarkılarda kullanılan en dar aralık unison aralığı, en geniģ aralık ise tiz yöne doğru kullanılan, oktav+b2 li aralığıdır. Oktav aralığı -5 li, 6 lı ve 7 li aralıklardan daha geniģ olmasına rağmen, kullanım sıklığı bakımından bu aralıklardan daha üst sıralarda yer almıģtır. Öneriler Bu çalıģma, Geleneksel Türk Sanat Müziği makamlarının, makamsal seyir özelliklerinin istatistiksel verilerle bilimsel olarak ortaya konmasında bir örnek olarak kullanılabilir. ÇalıĢma sonuçları, Rast makamının karakteristik özelliklerinin istatistiksel verilere dayandırılarak belirlenmesinde kullanılabilir. Bilgisayar teknolojisi yardımıyla yapılacak bu gibi çalıģmaların Geleneksel müziklerimizi tanımayı ve tanıtmayı kolaylaģtıracağı ve bu çalıģmaların desteklenerek çoğaltılması gerektiği düģünülmektedir. Bilgisayar teknolojisi kullanımının yaygınlaģmasıyla daha önce uzun, monoton ve zor olan çalıģmalar daha kısa zamanda, daha doğru sonuçlar elde edilerek yapılabilir. KAYNAKÇA AY, Göktan. (1988). Türkiye de Acilen Bir Türk Musiki AraĢtırma Enstitüsü ya da Merkezi Kurulmalıdır. Birinci Müzik Kongresi Bildiri Kitabı. Ankara. CEVHER, M. Hakan. (2002). Bilgisayar ile Kulak Eğitimi. 21. yy. BaĢında Türkiye de Müzik Sempozyumu Bildiri Kitabı. Ankara. EROL, Meltem. (2007). Nihavent Ezgilerin Ġstatistiksel Metodlara Dayalı Olarak Kemana Uygunluğunun Belirlenmesi. YayınlanmamıĢ Doktora Tezi. ĠSLAMOĞLU, Ahmet Hamdi. (2003). Bilimsel AraĢtırma Yöntemleri. Ġstanbul: Beta Basın Yayım Dağıtım Aġ. KAPTAN, Saim. (1998). Bilimsel AraĢtırma ve Ġstatistik Teknikleri. Ankara: TekıĢık Web Ofset Tesisleri. KARASAR, Niyazi. (2005). Bilimsel AraĢtırma Yöntemi. Ankara: 3A AraĢtırma Eğitim DanıĢmanlık Ltd. ġirketi Türk Sanat Müziği Seçme Eserler 1. (1998). Ankara. Müzik Dairesi BaĢkanlığı Yayınları. Türk Sanat Müziği Seçme Eserler 2. (1998). Ankara. Müzik Dairesi BaĢkanlığı Yayınları.