EKONOMİK GELİŞMELER Haziran - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
İÇİNDEKİLER... 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)... 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ. 4 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 4 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE) 5 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği.. 3 TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 1
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2011 yılı birinci döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla % 11,0 artış göstermiştir. Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı birinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %17,9 luk artışla 284 868 Milyon TL olmuştur. 2011 yılının birinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %11,0 lık artışla 25 896 Milyon TL olmuştur. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2011 yılı birinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %11,0 lık artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre %1,4 artmıştır. İstihdam İşsizlik ve İşgücü Hareketleri Mart 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 955 bin kişi artmıştır. Mart 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 955 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Mart döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 909 bin kişilik bir artış ile 72 milyon 14 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 955 bin kişi artarak 53 milyon 242 bin kişiye ulaşmıştır. Mart 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 49 dur. Tarım dışı istihdam 956 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Mart döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 545 bin kişi artarak, 23 milyon 286 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 589 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 956 bin kişi artmıştır. İşsizlik oranı % 10,8 dir. Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 622 bin kişi azalarak 2 milyon 816 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise 2,9 puanlık azalış ile % 10,8 seviyesinde Kentsel yerlerde işsizlik oranı 3 puanlık azalışla % 12,6, kırsal yerlerde ise 2,6 puanlık azalışla % 7,1 olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2
İthalat İhracat ve Dış Ticaret Açığı 2011 Mayıs ayında ithalat % 42,6 artmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük Müsteşarlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Mayıs ayında, 2010 yılının aynı ayına göre ihracat %11,7 artarak 10 948 milyon dolar, ithalat %42,6 artarak 21 005 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 4 926 milyon dolardan, 10 057 milyon dolara ulaştı. 2010 Mayıs ayında %66,5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Mayıs ayında %52,1 e geriledi. 2010 Mayıs ayında %42,3 olan Avrupa Birliği nin (AB) ihracattaki payı, 2011 Mayıs ayında %46,8 e çıktı. AB ye yapılan ihracat, 2010 yılının aynı ayına göre %23,6 artarak 5 120 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2011 Mayıs ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2010 Mayıs ayına göre %35,3 artarak 1 103 milyon dolar olurken, Almanya yı sırasıyla İtalya (709 milyon dolar), Irak (640 milyon dolar), İngiltere (624 milyon dolar) ve Fransa (601 milyon dolar) takip etti. Almanya ithalatta da, ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %71,2 artarak 2 295 milyon dolar olarak gerçekleşti. Almanya yı sırasıyla Çin (1 930 milyon dolar), Rusya Fedarasyonu (1 712 milyon dolar) ve ABD (1 594 milyon dolar) izledi. 2011 Mayıs ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları (1 274 milyon dolar) olurken; bu fasılı kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları (989 milyon dolar), demir ve çelik (978 milyon dolar), elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksamparçaları (650 milyon dolar) ve örme giyim eşyası ve aksesuarları (650 milyon dolar) izledi. Mayıs ayında; en yüksek ithalatı olan fasıl mineral yakıtlar ve yağlar (4 370 milyon dolar) oldu. Bu fasılı; kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları (2 478 milyon dolar), demir ve çelik (1 586 milyon dolar), motorlu kara taşıtları (1 572 milyon dolar) ve elektrikli makine ve cihazlar, bunların aksam-parçaları (1 459 milyon dolar) izledi. Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği Milyon Dolar 2010-2011 Mayıs Ayı Dış Ticareti 25 000 21 005 20 000 14 726 15 000 10 948 9 800 10 000 5 000 Milyon Dolar 2010-2011 Ocak -Mayıs Dış Ticareti 98 017 100 000 80 000 68 165 60 000 54 263 45 174 40 000 20 000 2010 2011 2010 2011 İhracat İthalat 2010 2011 İhracat 2010 2011 İthalat TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3
Turizm Geliri ve Gideri Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 28,5 artmıştır. Ocak, Şubat ve Mart aylarından oluşan I. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre % 28,5 artarak 3.100.270.170 $ oldu. Turizm gelirinin 2.239.709.741 $ ı yabancı ziyaretçilerden, 860.560.429 $ ı ise yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu dönemde yapılan harcamaların 2.821.801.763 $ ını kişisel, 278.468.407 $ ını ise paket tur oluşturmaktadır. 2011 I. dönemde kişi başına ortalama harcama 705 $ dır. Bu dönemde yabancıların ortalama harcaması 622 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 1.077 $ dır. Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 17,2 arttı. 2011 yılı I. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 4.398.235 kişidir. Bunun 3.599.196 kişisini yabancı, 799.039 kişisini ise yurtdışında ikamet eden vatandaşlar oluşturmaktadır. Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 20,9 arttı Yurtiçinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 20,9 artarak 1.196.797.473 $ olmuştur. Bunun 1.166.402.275 $ ı kişisel, 30.395.198 $ ı ise paket tur harcamalarıdır. Yurtdışını ziyaret eden 1.646.577 vatandaşın kişi başı ortalama harcaması 727 $ dır. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE de aylık değişim %-1,43 olarak 2011 yılı Haziran ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %-1,43 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre %3,43, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,24 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,47 artış Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %1,41 ile eğitim grubunda Haziran ayında endekste yer alan gruplardan eğlence ve kültürde %1,19, çeşitli mal ve hizmetlerde %1,07, haberleşmede %0,71, giyim ve ayakkabıda %0,64, ev eşyasında %0,55, lokanta ve otellerde %0,48, ulaştırmada %0,32, konutta %0,24, sağlıkta %0,04 artış, gıda ve alkolsüz içeceklerde %-6,40 düşüş Alkollü içecekler ve tütün grubunda değişim gözlenmemiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %9,50 ile ulaştırma grubunda Çeşitli mal ve hizmetler (%9,11), gıda ve alkolsüz içecekler (%8,13), ev eşyası (%7,59), lokanta ve oteller (%7,50), giyim ve ayakkabı (%6,53) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ÜFE de aylık değişim %0,01 olarak 2011 yılı Haziran ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,01, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,21, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,19 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,42 artış Aylık değişim tarım sektöründe %-3,13, sanayi sektöründe %0,68 olarak Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,01, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,07 ve on iki aylık ortalamalara göre %14,09 artış Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,67, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,09 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,40 artış ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış %4,95 ile ana metal sanayi alt sektöründe Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe %1,04, imalat sanayi sektöründe %0,68 artış, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %-0,05 düşüş Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, ana metal sanayi (%4,95), iletişim teçhizatı imalatı (%3,22), tıbbi, hassas ve optik aletler imalatı (%2,22), elektrikli makine ve cihazları imalatı (%1,86), büro makineleri imalatı (%1,50), suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı (%1,36) alt sektörleridir. Buna karşılık ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%-5,63), gıda ürünleri ve içecek imalatı (%-0,62), makine ve teçhizat imalatı (%-0,24) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5