A guide to childhood immunisations for babies up to 13 months of age. (TURKISH)

A guide to childhood immunisations for babies up to 13 months of age. (TURKISH) [p.1] 13 aylığa kadar olan bebekler için çocuk aşıları kılavuzu Aşılar - çocuğunuzun hayatını korumak için en güvenli yol [p.2] Dünyada sağlık üzerine en büyük etkiyi yapan kamusal iki önlem temiz su ve aşılardır Dünya Sağlık Örgütü [p.3] Bu kılavuz, 13 aylığa kadar olan bebekler için tüm rutin çocuk aşılarını açıklamaktadır. İçindekiler 4 Özet 6 Aşılar üzerine genel sorular 17 Çocuk aşısı programı 18 İki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar 18 DTaP/IPV/Hib aşısı 22 Pnömokokal aşı (PCV) 23 MenC aşısı 24 12 ve 13 ay civarındaki aşılar 24 Hib/MenC aşısı 25 MMR aşısı 30 Pnömokokal aşı (PCV) 31 Diğer aşılar 32 BCG aşısı 33 Hepatit B aşısı 35 Menenjit ve septisemi 39 Seyahet eden çocuklar için tavsiyeler 42 Terimler sözlüğü arka kapak Rutin çocuk aşısı programı Çocuğunuzun aşı zamanları için kısa bilgiler

[p.4] Özet Aşı, bebeğinizi ciddi hastalıklara karşı korumanın en güvenli ve en etkili yoludur. Önerilen zamanlarda aşı yaptırarak, onları erken çocukluk dönemlerinde aşağıdaki hastalıklara karşı korursunuz: difteri tetanos boğmaca (pertusis) Hib (Hemofilus İnfluenza tip b) çocuk felci menenjit C (meningokokal grup C) pnömokokal enfeksiyon kızamık kabakulak ve kızamıkçık (Alman kızamığı). Bu hastalıklar çok ciddi boyutlara varabilir. Çocuğunuza aşı yaptırarak hem onu korur, hem de hastalığın yayılmasını önleyerek ciddi hastalıkları nedeniyle aşı olamayan diğer çocukları korursunuz. [p.5] Tam rutin çocuk aşısı programı arka kapakta verilmiştir. www.immunisation.nhs.uk adresinden tüm aşılarla ilgili ayrıntılı bilgi alabilirsiniz. Ayrıca doktorunuz, hemşireniz veya eve gelen sağlık elemanıyla konuşabilir veya 0845 4647 numaralı telefondan NHS Direct i arayabilirsiniz. [p.6] Aşılarla ilgili genel sorular [p.7] Aşı nedir? Aşı tehlikeli hastalıklara karşı bir korunma biçimidir. Bir kez aşılandıktan sonra, vücudumuz bu hastalıklara karşı daha dirençli olacaktır. Aşılar nasıl çalışır? Aşılar bir hastalığa neden olan bakteri ya da virüsün küçük bir parçasını veya bakterinin ürettiği kimyasalların çok küçük bir miktarını ihtiva ederler. Aşılar vücudun bağışıklık sisteminin antikor (enfeksiyona ya da hastalığa karşı mücadele eden organizmalar) üretmesine neden olur. Çocuğunuzun bu enfeksiyonla temas etmesi halinde, antikorlar enfeksiyonu tanıyacak ve bebeği korumaya hazır olacaklardır. İngiltere'de aşı programları çok başarılı bir şekilde uygulanmış ve bunun sonucunda çocuk felci ve difteri gibi hastalıklar ortadan kalkmıştır.

Çocukların ölümüne neden olabilen veya kalıcı sağlık hasarları bırakabilen bazı hastalıklar vardır. Aşılar, bu hastalıklarla karşılaştığı zaman, çocuğunuzun bağışıklık sistemini hastalıkla savaşmaya hazırlamak için yapılır. Bebeğinize aşı ne zaman yapılmalı? Bebeğinize aşılarının doğru yaşta yapılması çok önemlidir. İlk aşısı iki aylıkken yapılmalıdır. Üç ve dördüncü aylarda bu aşıdan birer doz daha yapılır. Diğer aşılar yaklaşık 12 ve 13 aylık olduğunda, daha sonra üç ile beş yaş arasında (çocuğunuz okula başlamadan önce) ve en son 13-18 yaş arasında iken yapılır (kitapçığın arka sayfasındaki tabloya bakın). Aşılarla ilgili genel sorular [p.8] Bebekler neden bu kadar erken aşılanır? Bu hastalıklar, küçük bebekler için özellikle tehlike oluşturabilir. Hastalıklara yakalanmalarını önlemek için, bebeklerin mümkün olduğu kadar erken korunmalarını sağlamak önemlidir. Bebeğimin neden birden fazla aşı dozuna ihtiyacı var? Pek çok aşı, çocuğunuzun bağışıklığını hazırlamak için bir kereden fazla yapılmalıdır. Örneğin, bebeklerin korunmasını sağlamak için DTaP/IPV/Hib aşısı üç doz halinde verilmelidir. Ek dozlar, yaşam boyu daha uzun süreli koruma sağlamak için uygulanır. Bebeğinizin aşı zamanının geldiğini nasıl anlarsınız? Doktoruzun muayenehanesinden veya kliniğinden bebeğinizin aşısı için size randevu verilecektir. Çoğu muayenehane ve sağlık merkezinin özel aşı programları ya da bebek klinikleri vardır. Kliniğe o gün gidemeyeceksiniz, bir başka gün için randevu alın. Çocuk hastalıkları ile ilgili bütün aşılar ücretsiz yapılmaktadır. Aşı randevusunda neler olur? Doktor ya da hemşire aşı sürecini size açıklayacak ve olası sorularınıza cevap verecektir. Aşı, iğneyle kalçada kasın içine yapılır. Randevuyu kaçırırsam ne olur? Randevuyu kaçırdıysanız veya aşıyı geciktirdiyseniz, yeni bir randevu alın. Baştan başlamaya gerek kalmadan, aşı programına kaldığınız yerden devam edebilirsiniz. [p.9] Bazı hastalıklar bu ülkede ortadan kaldırılmışsa, bunlara karşı aşı olmamız gerekir mi? İngiltere'de aşı programları çok başarılı bir şekilde uygulanmış ve bunun sonucunda çocuk felci ve difteri gibi hastalıklar ortadan kalkmıştır. Dünyada her yıl 14 milyondan fazla insan enfeksiyonel hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bunların yarısını beş yaşın altındaki çocuklar oluşturuyor. Oysa aşı ile bu ölümlerin önemli bir kısmı engellenebilirdi. Yurtdışına seyahat eden ve bu ülkeye gelen insanların sayısı arttıkça, hastalıkların Birleşik Krallığa taşınması riski de artmaktadır.

Bu hastalıklar, bağışıklık azandırılmamış insanlara bulaşabilir; bu nedenle bebeğiniz aşılı değilse, daha büyük risk altında demektir. Aşılar sadece çocuğunuzu korumakla kalmaz, ailenizi, toplumu ve özellikle de tıbbi nedenlerle aşı olamayan diğer çocukları korur. Unutmayın, çocuğunuza aşı yaptırmak için asla geç değildir. Çocuğunuz bir aşısını kaçırmış ve aşı için önerilen yaşı geçmiş bile olsa, doktorunuzla, hemşirenizle ya da eve gelen sağlık elemanıyla konuşarak çocuğunuzun aşı olmasını sağlayabilirsiniz. Aşıların güvenli olduğunu nasıl anlarız? Kullanımlarına izin vermeden önce, güvenli ve etkili olduklarından emin olmak için tüm ilaçlar (aşılar dahil) ayrıntılı testlerden geçirilir. Lisans verildikten sonra da aşıların güvenirliği sürekli kontrol edilmektedir. Çok ender ortaya çıkabilecek yan etkiler bundan sonra değerlendirilir. Bütün ilaçların yan etkileri olabilir; ama ilaçlar arasında en güvenli olanlar aşılardır. Dünyadaki araştırmalar aşıların, çocuğunuzun sağlığını korumak açısından en emin yol olduğunu gösteriyor. Aşılarla ilgili genel sorular [p.10] Bebeğimin iğneden dolayı rahatsız olmasından çekiniyorum. Bebeğiniz birkaç dakika ağlayabilir ve rahatsız olabilir; ama sevgiyle kucaklamanız bile bebeğinizi sakinleştirecektir. Aşının bebeğim üzerinde herhangi bir yan etkisi olacak mı? Bazı bebeklerde aşağıdaki yan etkiler görülebilir: iğnenin girdiği noktada kızarıklık ve şişme (bu zaman içinde kendiliğinden yavaş yavaş geçer), huzursuzluk ve halsizlik veya ateş. (Ayrıca sayfa 21 e bakın.) Ateş nedir? Ateş vücut ısısının 37.5ºC'yi aşması demektir. Çocuğunuzun yüzüne dokunduğunuzda size sıcak geliyorsa ve yüzü kırmızı ise, ateşi olabilir. Ateşini bir termometreyle ölçebilirsiniz. [p.11] Ateş nasıl düşürülür Çocuğunuzu aşağıdaki yöntemlerle serin tutun: üzerinde çok fazla giysi, battaniye vs olmamasına dikkat edin fazla miktarda soğuk sıvı almasını sağlayın Bebek parasetamolü veya ibuprofen mayisi, çocuğunuzun ateşini düşürmeye yardımcı olabilir. Şişenin üzerindeki talimatı dikkatle okuyun. 4-6 saat sonra ikinci bir doz verebilirsiniz. Unutmayın. 16 yaşından küçük çocuklara kesinlikle aspirin vermeyin.

Çocuğunuz için endişeleniyorsanız, sezgilerinize güvenin. Doktorunuzla konuşun veya 0845 46 47'den NHS Direct'i arayın. Çocuğunuzla ilgili aşağıdaki durumlarda, vakit kaybetmeden doktorunuzu arayın: çocuğunuzun ateşi 39ºC'nin üstünde ise, veya çocuğunuz havale geçiriyorsa. Muayenehane kapalıysa ve doktora ulaşamıyorsanız, sezgilerinize güvenin ve en yakın hastanenin acil servisine gidin. Bebeğimin alerjisi olmasından endişeleniyorum. Yine de aşı olabilir mi? Evet. Astım, egzema, saman nezlesi ve alerjiler çocuğunuzun rutin aşı programındaki herhangi bir aşıyı olmasına mani değildir. Bu konudaki sorularınızı doktorunuzla, hemşirenizle veya eve gelen sağlık görevlisi ile görüşebilirsiniz. Aşılarla ilgili genel sorular [p.12] Bazı bebeklerin aşıya karşı alerjileri olabilir mi? Çok ender olarak çocuklar aşıdan hemen sonra alerjik bir reaksiyon gösterebilirler. Bu reaksiyon, vücudun tümünü ya da bir kısmını etkileyen döküntü veya kaşıntı şeklinde ortaya çıkabilir. Aşıyı yapan doktor veya hemşire bunun tedavisiyle ilgili bilgi sahibidir. Bu durum, daha fazla aşı yaptırmamak için geçerli bir neden değildir. Daha seyrek görülmekle birlikte, aşıdan sonraki birkaç dakika içinde çocuklarda şiddetli reaksiyonlar da ortaya çıkabilir; bu tip reaksiyonlar solunum güçlüğüne ve bilinç kaybına neden olabilir. Buna anafilaktik reaksiyon adı verilir. Kısa bir süre önce yapılmış bir araştırma, yaklaşık bir milyon aşıda bir, anafilaktik reaksiyon vakasına rastlandığını göstermiştir. Aşı yapan insanlar anafilaktik reaksiyonla başa çıkma konusunda eğitimlidir ve tedaviyle çocuklar tamamen iyileşmektedirler. Anafilaktik reaksiyon çok şiddetli ve hızlı gelişen bir reaksiyondur ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Bu çocuk aşıları etil cıva içeriyor mu? Bu kitapçıkta anlatılan rutin aşılardan hiçbiri etil cıva içermez. [p.13] Bebeğimin aşı olmamasını gerektiren bir neden var mı? Bebeklerin aşı olmamasını gerektiren birkaç neden vardır. Aşağıda gösterilen durumlarda bebeklere aşı yapılmaz: aşının daha önce verilen dozuna anafilaktik reaksiyon gösterdiği kesin olarak bilinen bebekler, veya neomisin, streptomisin, veya polimiksin B'ye (aşılara çok küçük miktarlarda eklenmiş olabilecek antibiyotikler).

Genel olarak, bağışıklık yetersizliği olan çocuklar, canlı aşı olmamalıdırlar. Bağışıklık yetersizliği olan çocuklar şunlardır: organ nakli veya kanser tedavisi gibi bir nedenle bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar şiddetli birincil tipte bağışıklık sistemi yetersizliği gibi bağışıklık sistemini etkileyen herhangi bir rahatsızlığı olanlar. Çocuğunuzun durumu bunlardan birine uyuyorsa, bunu doktora, hemşireye veya eve gelen sağlık görevlisine aşıdan önce mutlaka söylemeniz gerekir. Bu kişiler MMR ve BCG gibi canlı aşıların kullanılması konusunda uzman doktorun tavsiyesini alacaklardır. Bunlar dışında aşı yapılmasına engel olan başka bir neden yoktur. Aşılarla ilgili genel sorular [p.14] Aşı randevusu olduğu gün bebeğim hastalanırsa ne yapmalıyım? Bebeğiniz nezle gibi ateşe neden olmayan hafif bir hastalığa yakalandıysa, aşılarını normal şekilde olmalıdır. Bebeğiniz ateşli bir hastalığa yakalandıysa, tamamen iyileşene kadar aşıları erteleyin. Bu, ateşin aşı ile ilişkilendirilmesini veya aşının çocuğunuzun ateşini daha da yükseltmesini önlemek için gereklidir. Bebeğinizin: kanamalı bir hastalığı varsa, veya at eşle ilgisi olmayan bir havale geçiriyorsa; aşısını yaptırmadan önce doktorla, hemşireyle veya eve gelen sağlık görevlisiyle konuşun. Havale nedir? Havaleye nöbet veya konvülsiyon adı da verilir. Bunlardan bazısı ateşle ilgilidir, bazısı ilgisizdir. Ateşe bağlı havaleler (buna febril veya ateşli havale de denilmektedir), hayatın ilk altı ayında nadiren görülür ve bunlar hayatın ikinci yılında en yaygın görülen türdür. Bu yaştan sonra görülme sıklığı düşer ve beş yaşından sonra bu türe nadiren rastlanır. Febril havale geçiren çocukların çoğu tamamen iyileşir. Aşıdan kısa bir süre sonra ortaya çıkan havalenin nedeni aşı ya da ateş olmayabilir. Bu, önemli bir rahatsızlığın habercisi olabilir. Bebeğiniz aşıdan sonra havale geçirmişse, doktorunuzla görüşün. Doktorunuz sizi daha ileri tetkikler ve ilerki aşılar için bir uzman doktora yönlendirecektir. [p.15] Bebeğim erken doğdu. Prematüre bebekler ilk aşılarını kaç aylıkken olmalı? Prematüre bebeklerde enfeksiyon riski daha yüksektir. Doğumdan iki ay sonra, bebeklerin kaç aylık doğduklarına bakılmaksızın, önerilen programa göre aşılarına başlanmalıdır.

Bebeğim aşı olmak zorunda mı? İngiltere de çocuklarının aşı olup olmamasına anne-babalar karar verir. Aşı önerilmektedir, zira kimileri öldürücü olabilen tehlikeli hastalıklara karşı en iyi korumayı aşılar sağlamaktadır. Dünyada çocuklara artık rutin bir uygulama olarak aşı yapılmaktadır. Bu nedenle, dünyadaki en tehlikeli hastalıkların çok yakın bir zamanda ortadan kalkması mümkündür. Bebeğimi yüzmeye götürmek için ne kadar beklemeliyim? Genel inanışın aksine, bebeğinizi aşı öncesi ve sonrasında yüzmeye götürebilirsiniz. Bebeğimin bağışıklığını artırmak için başka yöntemler var mıdır? Etkinliği ispatlanmış başka bir aşı yöntemi yoktur. Faculty of Homeopathy (Homeopati Fakültesi) (homeopati alanında uzman doktorların kayıtlı birliği) Sağlık Bakanlığı nın tavsiyelerini izlemekte ve anne babalara, tıbben bir engel bulunmuyorsa, çocuklarına standart aşıları yaptırmalarını önermektedir. Bu konuda daha fazla bilgi için www.trusthomeopathy.org sitesine girin. Aşılarla ilgili genel sorular [p.16] Aşı programı neden zaman zaman değişiyor? Aşı programları, çocukları önlenebilen hastalıklara karşı korumak için düzenli olarak gözden geçirilir. Yeni aşılar çıktıkça veya araştırma sonuçları mevcut aşıların farklı sürelerde yapılmasının korunma düzeyini geliştirdiğini gösterirse, program değiştirilir. İngiltere programındaki yeni değişiklikler şunlardır: iki ve dört aylık bebeklere ilk pnömokokal aşının (PCV) yapılması ve 13 aylık oldukları zaman ek aşı uygulanması MenC aşılarının zamanının değiştirilmesi ve bebekler 12 aylık olunca ek doz uygulanması 12 aylık bebeklere ek Hib aşısı uygulanması. [p.17] Çocuk aşısı programı [p.18] Çocuk aşısı programı Aşılar bebeklere iki, üç ve dört aylıkken yapılır ve ek dozlar 12 ve 13 aylık oldukları zaman uygulanır. Iki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar Yaşamının ilk dört ayında, bebeğinize DTaP/IPV/Hib, MenC ve PCV aşısı yapılır. Sayfa 19 daki tabloya bakın. Aşılar ve hangi hastalıklara karşı koruma sağladıkları aşağıda anlatılmaktadır.

DTaP/IPV/Hib aşısı Bebeğinize DTaP/IPV/Hib aşısı doğumundan sonra ikinci, üçüncü ve dördüncü aylarda yapılmalıdır. DTaP/IPV/Hib aşısı, beş farklı hastalığa karşı bağışıklık sağlar difteri, tetanos, pertusis (boğmaca), çocuk felci ve Hemofilus influenza tip b (Hib). Çocuğunuza 12 aylıkken ek Hib (MenC ile birlikte) aşısı; okula başlamadan önce 13-18 yaşları arasında tamamlayıcı nitelikte difteri, tetanos, boğmaca ve çocuk felci aşıları yapılır. Yeni DTaP/IPV/Hib aşısı ne kadar etkilidir? Çalışmalar, DTaP/IPV/Hib aşısının bebeğinizi bu beş ciddi hastalığa karşı koruma konusunda çok etkili olduğunu göstermektedir. Çocuğunuz büyüdükçe bu korumayı geliştirmek için ek dozlar gerekir. [p.19] İki, üç ve dört aylık bebekler için rutin birincil aşılama programı Her aşı, kalçada kas içine tek bir iğne şeklinde yapılır. Aşı zamanı Koruma sağlanan hastalıklar Yapılan aşı İki aylık bebeklere Difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci, Haemophilus influenzae tip b (Hib) ve pnömokokal enfeksiyon DTaP/IPV/Hib ve PCV Üç aylık bebeklere Dört aylık bebeklere Difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci, Haemophilus influenzae tip b (Hib) ve menenjit C Difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci, Haemophilus influenzae tip b (Hib), menenjit C ve pnömokokal enfeksiyon DTaP/IPV/Hib ve MenC DTaP/IPV/Hib, MenC ve PCV Difteri nedir? Difteri tehlikeli bir hastalıktır; genellikle boğaz ağrısıyla başlar ve kısa sürede solunum güçlüğüne neden olur. Kalp ve sinir sistemini tahrip eden hastalık, şiddetli vakalarda ölüme neden olabilir. Difteri aşısı bulunmadan önce, yılda 70.000 difteri vakası görülmekte, bunun 5000 i ölümle sonuçlanmaktaydı. Tetanos nedir? Tetanos, sinir sistemini etkileyen ve kas spazmlarına, solunum sorunlarına neden olabilen bir hastalıktır ve ölümle sonuçlanabilir. Hastalığa, toprakta ve gübrede bulunan bakterilerin yara ve kesikler yoluyla vücuda girmesi yol açar. Tetanos insanlardan bulaşmaz. İki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar

[p.20] Boğmaca nedir? Boğmaca, çok uzun süren öksürük nöbetlerine ve nefes almayı güçleştiren tıkanmalara neden olan bir hastalıktır. Boğmaca on hafta kadar sürebilir. Bir yaşından küçük bebeklerde boğmaca riski daha fazladır. Bu bebekler için hastalık çok tehlikeli ve öldürücü olabilir. Büyük çocuklarda genellikle tehlikeli değildir. Aşısı bulunmadan önce, bildirilen boğmaca vakaları İngiltere de her yıl ortalama 120.000 di ve aşı kullanılmaya başlamadan önce yılda 92 çocuk ölüyordu. Çocuk felci nedir? Çocuk felci, sinir sistemini tahrip eden ve kasları kalıcı şekilde paralize eden bir virüstür. Göğüs kaslarını veya beyni etkilerse, öldürücü olabilir. Aşısı bulunmadan önce İngiltere de, bir salgın yılında yaklaşık 8000 çocuk felci vakası görülmekteydi. Çocuk felci aşısının başarısı sayesinde, 20 yıldan beri İngiltere de doğal çocuk felci enfeksiyonuna rastlanmamıştır (en son vaka 1984 te görülmüştür). Hib nedir? Hib, Haemophilus influenzae tip b bakterisinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Kan zehirlenmesi (septisemi), zatürree ve menenjit gibi birçok önemli hastalığa neden olabilir. Hib aşısı bebeğinizi yalnızca Haemophilus influenzae tip b bakterisinin neden olduğu menenjit türüne (Hib) karşı koruyacaktır. Diğer menenjit türlerine karşı koruma sağlamaz. Hib in neden olduğu hastalıklar hızla tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Hib aşısı bulunmadan önce, her yıl küçük çocuklarda yaklaşık 800 vaka görülüyordu. [p.21] Bakteriler ve virüslerin neden olduğu çok sayıda menenjit türü vardır (menenjit ve kan zehirlenmesi ile ilgili bölüme bakın). DTaP/IPV/Hib aşısından sonra neler olabilir Bebeğiniz aşağıda açıklanan yan etkileri genellikle hafif atlatır. iğneden sonra bebeğinizin 48 saat biraz huysuz olması normaldir. hafif bir ateş görülebilir (bkz sayfa 10). Bebeğinizde iğnenin girdiği noktada küçük bir şişlik görülebilir. Bu birkaç hafta içinde yavaş yavaş kaybolacaktır. Bebeğinizin DTaP/IPV/Hib aşısına karşı başka reaksiyonları olduğundan endişe ediyorsanız, doktorunuzla, hemşirenizle veya eve gelen sağlık görevlisi ile konuşun Anne babalar ve bakıcılar, aşılar ve ilaçların yan etkileriyle ilgili şüphelerini Sarı Kart Programı yoluyla da bildirebilirler. Bunun için www.yellowcard.gov.uk adresini ziyaret edin veya 0808 100 3352 numaralı ücretsiz telefondan Sarı Kart danışma hattını arayın (Pazartesiden Cumaya saat 10:00-14:00 arasında). İki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar

[p.22] Pnömokokal aşı (PCV) Bebeğinize iki ve dört aylık olduğu zaman PCV aşısı yapılmalıdır. Pnömokokal enfeksiyon nedir? Pnömokokal enfeksiyon, menenjitin en yaygın nedenlerinden biridir, ancak aynı zamanda kulak enfeksiyonlarına (orta kulak iltihabı), zatürreeye ve başka ciddi hastalıklara da neden olabilir. PCV, en yaygın menenjit türlerinden birine, pnömokokal bakterilerin neden olduğu ciddi kulak enfeksiyonlarına (orta kulak iltihabı) ve zatürreeye karşı koruma sağlar. Bu aşı tüm pnömokokal enfeksiyon türlerine ve diğer bakteri ve virüslerin neden olduğu menenjite karşı koruma sağlamaz (sayfa 35 te menenjit ve kan zehirlenmesi ile ilgili bölüme bakın). PCV aşısından sonra Aşı yapılan her on bebekten bir veya ikisinde, iğnenin yapıldığı yerde şişme, kızarıklık veya hassasiyet olabilir veya hafif ateş görülebilir (ayrıca sayfa 10 ve 21 e bakın). [p.23] MenC aşısı Bebeğiniz üç ve dördüncü aylarında MenC aşısını olmalıdır. Bu aşı meningokokal grup C bakterisinin neden olduğu menenjit ve septisemiye (kan zehirlenmesi) karşı koruma sağlar. Aşı bulunmadan önce, her yıl 1500 vaka ve 150 ölüm meydana gelmekteydi. MenC aşısı diğer bakterilerin veya virüslerin neden olduğu menenjite karşı koruma sağlamaz (sayfa 35 e bakın). MenC aşısı ne kadar koruma sağlar? Aşının bulunmasından bu yana, bir yaş altı çocuklarda görülen grup C hastalığı %95 azalmıştır. Yaşamın ikinci yılında yapılan ek MenC dozu, daha uzun süreli koruma sağlamak için gereklidir. Menenjit ve septisemi çok tehlikeli hastalıklardır. Hastalıkların açıklamaları, işaretleri ve belirtileri, bu konuda yapılması gerekenler için sayfa 35 e bakın. MenC aşısından sonra Bebeğinizde iğnenin girdiği noktada kızarıklık, şişme ve hassasiyet olabilir. Aşı olan bebeklerin yarısında huzursuzluk görülür; 20 bebekten birinde ateş hafifçe yükselebilir (ayrıca sayfa 10 ve 21 e bakın). İki, üç ve dört aylık bebeklere yapılan aşılar

[p.24] 12 ve 13 ay civarındaki aşılar Çocuğunuzun Haemophilus influenzae tip b (Hib) ve meningokokal C enfeksiyonlarına karşı korumasını güçlendirmek için 12 aylık olunca bir doz karma Hib/MenC aşısı olması gerekecektir. Bu ek doz, çocuğunuzu erken çocukluk dönemi boyunca korur. Çocuğunuza, 13 aylık olduğunda onu kızamık, kabakulak ve kızamıkçığa karşı korumak için ilk MMR aşısı dozu ve menenjit, zatürree ve orta kulak iltihabı gibi pnömokokal enfeksiyonlara karşı daha uzun süreli koruma sağlamak için ek PCV dozu yapılacaktır. Sayfa 25 teki tabloya bakın. Çocuğunuzun okula başlamadan önce ikinci bir MMR aşısına ihtiyacı olacaktır. 12 ve 13 aylık bebekler için rutin birincil aşılama Her aşı, kalçada veya üst kolda kas içine tek bir iğne halinde uygulanır. Hib/MenC aşısı Bebeğiniz 12 aylık olduğu zaman ek Hib/MenC dozuyla aşılanmalıdır. Bu ek doz, menenjit ve kan zehirlenmesinin iki türüne karşı uzun süreli koruma sağlar. Ek Hib/MenC aşısından sonra Bebeğinizde iğnenin girdiği noktada kızarıklık, şişme ve hassasiyet olabilir. Aşı olan bebeklerin yarısında huzursuzluk görülür; 20 bebekten birinde ateş hafifçe yükselebilir (ayrıca sayfa 10 ve 21 e bakın). [p.25] Aşı zamanı Koruma sağlanan hastalıklar Yapılan aşı Yaklaşık 12 aylıkken Haemophilus influenzae tip b (Hib) meningokokal C enfeksiyonları Ek Hib/MenC aşısı Yaklaşık 13 aylıkken Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık, pnömokokal enfeksiyonlar MMR ve ek PCV aşısı MMR aşısı Bebeğinizin ilk MMR aşısını yaklaşık 13 aylıkken olması gerekir. MMR aşısı çocuğunuzu kızamık, kabakulak ve kızamıkçık hastalıklarına karşı korur. MMR aşısı nedir? MMR aşısı canlı kızamık, kabakulak ve kızamıkçık virüslerinin zayıflatılmış tiplerini ihtiva eder. Bu virüsler güçsüz oldukları için, aşı olan insanlar hastalığı diğer insanlara bulaştıramazlar. Aşı ne zaman ve ne şekilde yapılır? Aşı kalça veya üst kol kasına yapılır. Bebeğe, anneden aldığı bağışıklığın kaybolmaya başladığı zaman, yaklaşık 13 aylıkken uygulanır. Aşı, çocuklarda üç ve beş yaşları arasında tekrarlanır.

MMR aşısı ne kadar etkilidir? MMR oldukça etkilidir ve İngiltere de kullanılmaya başlandığı 1988 den bu yana bu üç hastalığı neredeyse silip atmıştır. 12 ve 13 ay civarındaki aşılar [p.26] Kızamık nedir? Kızamığa çok bulaşıcı bir virüs neden olur. Kızamığa yakalananların hemen tümünde yüksek ateş, döküntü ve genel bir rahatsızlık görülür. Çocuklar beş günü yatakta geçirirler; on gün ise okula gitmemeleri gerekir. Yetişkinlerin hastalığı daha uzun sürer. Kimlerin kızamıktan ciddi olarak etkileneceğini söylemek zordur. Kızamık komplikasyonları 15 çocuktan birini etkilemektedir. Komplikasyonlar göğüs iltihabı, havale, ansefalit (beynin şişmesi) ve beyin tahribatı olabilir. Ciddi vakalarda kızamık öldürücü olabilmektedir. 1987 de (MMR aşısının İngiltere de kullanılmaya başlanmasından önceki yıl) 86.000 çocuk kızamığa yakalanmış, bunlardan 16 sı hayatını kaybetmiştir. Nasıl yayılır? Kızamık bilinen en bulaşıcı hastalıklardan biridir. Bir öksürük ya da hapşırık, virüsü geniş bir alana yayabilir. Çocuğunuz aşılı değilse, bu hastalığa yakalanma ihtimali çok yüksek olacaktır. [p.27] Kabakulak nedir? Kabakulağın kaynağı, ateş ve başağrısının yanısıra yüzde, boyunda ve çenede bezelere neden olan bir virüstür. Kabakulak sağırlık, viral menenjit (beyin zarı enfeksiyonu) ve ansefalite yol açabilir. Daha az görülmekle birlikte erkeklerde testislerin, kadınlarda ise yumurtalıkların şişmesine neden olabilmektedir. Kabakulak 7-10 gün arasında iyileşir. MMR aşısı bulunmadan önce, İngiltere de her yıl ortalama 1200 kişi kabakulak yüzünden hastaneye yatmaktaydı. Nasıl yayılır? Kabakulak kızamık gibi yayılır. Bulaşıcılığı ise griple aynı düzeydedir. Kızamıkçık nedir? Virütik bir hastalıktır. Çocuklarda genellikle hafif, kimi zaman farkedilmeden geçirilir. Kısa süreli döküntüler, bezeler ve boğaz ağrısı yapabilir. Kızamıkçık ana karnındaki bebekler için tehlikelidir; bebeklerin görmelerinde, işitmelerinde, kalplerinde ve beyinlerinde ciddi hasara neden olabilir. Buna konjenital kızamıkçık sendromu denir. Hamileliğin ilk üç ayında yakalanılan kızamıkçık vakalarının onda dokuzu bebeklerde hasar yaratmaktadır. Çoğu vakalarda hamile kadın kızamıkcığı kendi çocuklarından veya arkadaşlarının çocuklarından kapmaktadır. MMR aşısı bulunmadan önce, İngiltere de her yıl ortalama 43 bebek konjenital kızamıkçık sendromu ile doğuyordu. Nasıl yayılır? Kızamıkçık kızamık ve kabakulak gibi yayılır. Bulaşıcılığı ise griple aynı düzeydedir. 12 ve 13 ay civarındaki aşılar

[p.28] MMR aşısından sonra Aşıdaki üç farklı virüs farklı zamanlarda etkilerini gösterir ve ilk dozdan sonra, aşağıda açıklanan yan etkilere neden olabilirler. Aşıyı takip eden altı veya on gün içinde, aşının kızamık bölümü etkisini göstermeye başladığı için her on çocuktan birinde ateş görülebilir ve bazı çocuklarda kızamık benzeri döküntüler ve iştahsızlık olabilir (ateşin tedavisiyle ilgili öneriler için sayfa 11 e bakın). Aşılanan her 1000 çocuktan birinde ateşten kaynaklanan havale görülebilmektedir. Buna febril konvülsiyon denir (Sayfa 14 a bakın). Ama, aşılanmamış bir çocuk kızamık olduğunda, havale geçirme olasılığı beş kat fazla olacaktır. Aşının kabakulak bölümünün etkisini gösterdiği üçüncü haftada, çocuklarda kabakulak benzeri semptomlar (ateş ve beze), nadiren de olsa, ortaya çıkabilir Çok nadir olarak ise aşıdan altı hafta sonra morumsu lekeler görülebilir. Bu, aşının kızamık veya kızamıkçık bölümünün etkisi ile olur. Buna benzer noktalar görürseniz kontrol için çocuğunuzu doktora götürün. Doktorunuz sorunun çözümü için size yol gösterecektir. MMR aşısından sonra milyonda bir çocukta ansefalis (beyinde şişme) görülmektedir; ancak bunun aşı ile ilgili olduğuna dair pek bir kanıt yoktur. Ancak, kızamık olan bir çocukta ansefalis olasılığı 200 de bir ile 5000 de bir arasında değişmektedir. İkinci dozun ardından yan etkiler daha da nadir görülür ve bunlar daha hafif geçer (ayrıca sayfa 21 e bakın). [p.29] Yumurta alerjisi MMR aşısının yumurtaya karşı şiddetli alerjisi (anafilaktik reaksiyon) olan çocuklara yapılması güvenlidir. Bu konuyla ilgili olarak doktorunuzla, hemşirenizle veya eve gelen sağlık görevlisi ile görüşebilirsiniz. MMR ve otizm Son yıllarda medyada MMR ile otizm arasında bir bağlantı olduğu konusunda çok sayıda haber yapıldı. Bu, bazı anne-babaların çocuklarına MMR aşısı yaptırmalarını engelledi ya da en azından geciktirdi (bu durum kızamık salgınlarına neden oldu). Ancak tüm dünyadan bağımsız uzmanlar, böyle bir bağlantının mevcudiyeti konusunda inandırıcı hiçbir bilimsel kanıt bulamadılar. Şimdi böyle bir bağlantının bulunmadığı konusunda çok sayıda kanıt mevcuttur. MMR çocuğunuzu kızamığa, kabakulağa ve kızamıkçığa karşı korumada en etkin yoldur. 12 ve 13 ay civarındaki aşılar

[p.30] Pnömokokal aşı (PCV) Çocuğunuza, 13 aylık olduğu zaman ek PCV aşısı yapılmalıdır. Bu aşı, pnömokokal enfeksiyona karşı daha uzun süreli koruma sağlar. Ek PCV aşısından sonra Aşı yapılan her on bebekten bir veya ikisinde, iğnenin yapıldığı yerde şişme, kızarıklık veya hassasiyet olabilir veya hafif ateş görülebilir (ayrıca sayfa 21 e bakın). Bebeğime MMR ve PCV aşılarını birlikte yaptırmak bağışıklık sistemine aşırı yük yüklemez mi? Hayır. Doğumdan itibaren bebeklerin bağışıklık sistemleri onları çevrelerindeki mikroplardan korur. Bu koruma olmasaydı, bebekler ciltte, burunda, boğazda ve bağırsaklardaki on binlerce bakteri ve virüsle başa çıkamazlardı. Bu koruma, yaşam boyunca sürer. Teoride, bir bebek aynı anda yapılan 10.000 aşıya etkili şekilde yanıt verebilir. Bebeğin bağışıklık sistemi aynı anda yapılan MMR aşısı ve pnömokokal aşı ile rahatlıkla başa çıkar. [p.31] Diğer aşılar [p.32] BCG aşısı Bebekleri tüberküloza (TB) karşı koruma BCG aşısı, tüm çocuklar için aşı programı kapsamında değildir. BCG aşısı, tüberkülozlu biriyle yakın ve uzun süreli temasta olma olasılığı yüksek olan bebeklere yapılır. Aşı yapılacaksa, genellikle siz ve bebeğiniz henüz hastanedeyken yapılması önerilir, ancak daha sonra da yapılabilir. TB nedir? Tüberküloz, genellikle akciğerleri etkileyen bir enfeksiyondur. Lenf bezleri, kemikler, eklemler ve böbrekler gibi vücudun diğer bölümlerini de etkileyebilir. Vakaların çoğunda, tedaviyle tam iyileşme mümkündür. Tüberküloz, ciddi menenjit türlerine de neden olabilir. Aşıdan sonra Aşının yapıldığı yerde kabarcık veya acıyan bir şişlik oluşabilir. Bunlar zaman içinde geçecektir. Aşı yapılan yerin üstünü kapatmamak en doğru davranıştır. Eğer çok endişeleniyorsanız veya aşı yerinin mikrop kaptığını düşünüyorsanız doktorunuzla görüşün (ayrıca sayfa 21 e bakın). İngiltere'de yaygın olmamakla birlikte, tüberküloz her yıl dünyada yaklaşık iki milyon insanın ölümüne yol açmaktadır.

[p.33] Hepatit B aşısı Bebeklerin hepatit B ye karşı korunması Hepatit B aşısı çocuk aşı programında yeralan bir aşı değildir.aşı, bebeklerin hastalığa yakalanmalarını önlemek için anneleri hepatit B hastası olan bebeklere yapılmaktadır. İlk aşı doğumdan hemen sonra yapılır. Bebek bir aylık olduğunda ikinci aşı yapılır. Üçüncü aşı iki aylıkken yapılır. Bebek 12 aylık olduğunda daha uzun süreli koruma sağlamak için son bir aşı yapılır. Bebeğin hepatit B hastalığına yakalanıp yakalanmadığını kontrol etmek için kan tahlili gerçekleştirilir. Hepatit nedir? Hepatit birçok türü olan hepatit virüsünün neden olduğu bir karaciğer enfeksiyonudur. Hepatit B aşısı diğer virüs türlerinin neden olduğu hepatite karşı koruma sağlamaz. Hepatit B virüsü, bu virüsü taşıyan annenin kanından bebeğe geçer. Eğer hepatit B hastası ve hamileyseniz veya hamileyken bu hastalığa yakalanmışsanız hastalığı bebeğinize geçirebilirsiniz. Bebeğiniz hastalığa hemen yakalanmayabilir; ama hepatit B taşıyıcısı olma ve hayatının ileriki dönemlerinde ciddi karaciğer hastalıklarına yakalanma olasılığı yüksektir. Bazı insanlar kanlarında bu virüsü taşıdıklarının farkında değillerdir. Diğer aşılar [p.34] İngiltere'de kadınlara hamilelik dönemindeki tıbbi bakımları sırasında hepatit B testi yaptırmaları önerilir. Eğer hepatit B hastasıysanız, bebeğinizin virüsü kapmasını önlemek için ona aşı yaptırmanız gerekir. Bebeğinize aşıları zamanında yapıldığı sürece, emzirmenin bir sakıncası yoktur. Aşıdan sonra Hepatit B aşısının yan etkileri genellikle çok hafiftir. İğnenin yapıldığı yer kızarabilir, acıyabilir veya hassas olabilir. Bu birkaç gün sürer (ayrıca sayfa 21 e bakın). Daha fazla bilgi için www.immunisation.nhs.uk sitesine girip arama kutusuna hepatitis B yazınız. [p.35] Menenjit ve septisemiye karşı tetikte olun Menenjit ve kan zehirlenmesi çok ciddi hastalıklardır. Bunlarla karşılaşırsanız ne yapmanız gerektiğini bilebilmeniz için, işaretleri ve belirtileri tanımanız çok önemlidir. Menenjit ve kan zehirlenmesinin ilk belirtileri nezle veya gribe benzer (ateş, kusma, hırçınlık ve huzursuzluk). Ancak menenjit veya kan zehirlenmesine yakalanan kişiler birkaç saat içinde çok ciddi şekilde hastalanabilirler; bu nedenle bu hastalıkların işaretlerini ve belirtilerini bilmek çok önemlidir.

Menenjit nedir? Menenjit, beyin zarı enfeksiyonudur. Menenjite çeşitli türlerde bakteriler veya virüsler neden olabilir. Meningokokal bakterilerin neden olduğu enfeksiyon, menenjit, septisemi (kan zehirlenmesi), perikardit (kalbin içinde bulunduğu kesenin zarının iltihaplanması) ve arterit (eklemlerin şişmesi) gibi hastalıklarla sonuçlanabilir. Kan zehirlenmesi nedir? Kan zehirlenmesi, kan dolaşımında enfeksiyona neden olan çok ciddi bir hastalıktır. Eller ve ayaklarda üşüme, ciltte solgunluk, derin uyku hali veya uyanma güçlüğü gibi belirtiler hemen görülebilir. Kan zehirlenmesinden şüpheleniyorsanız, derhal yardım isteyin. Menenjit ve kan zehirlenmesine dikkat edin [p.36] Bebeklerde, menenjitin temel belirtileri aşağıdakileri içerebilir: Acı çektiğini gösteren yüksek sesli ağlama kucağınıza aldığınızda huzursuzluk bıngıldakta şişme uyku hali ve tepki vermeme (uyanmada zorlanma) sarsak hareketlere eşlik eden gevşeklik ve halsizlik veya kasılma beslenmeyi reddetme, kusma ciltte solgunluk, leke veya morarma ve ateş. Kan zehirlenmesinin temel belirtileri aşağıdakileri içerebilir: hızlı ve olağandışı solunum düzeni ciltte solgunluk, leke veya morarma ve eller ve ayaklarda üşüme ve ateş titreme kusma, beslenmeyi reddetme basınç altında kaybolmayan kırmızı veya mor lekeler (sayfa 38 de açıklanan bardak testini yapın) ağrı veya kas ağrıları nedeniyle huzursuzluk ya da şiddetli kol-bacak ve eklem ağrıları gevşeklik ve şiddetli uyku hali.

[p.37] Büyük çocuklarda, ergenlerde ve yetişkinlerde temel menenjit belirtileri aşağıdakileri içerebilir: boyun tutulması (çocuğunuz dudaklarını dizlerine veya dizlerini alnına dokundurabiliyor mu diye bakın) şiddetli baş ağrısı (tek başına bu belirti tıbbi yardım alınmasını gerektirmez) Parlak ışıklardan rahatsız olma. kusma ateş uyku hali, tepki vermeme ve kafa karışıklığı döküntü Kan zehirlenmesinin temel belirtileri aşağıdakileri içerebilir: uyku hali, tepki vermeme, düşünememe veya kafa karışıklığı (bu, kan zehirlenmesinin daha ileri safhadaki belirtisidir) kollarda, bacaklarda ve eklemlerde şiddetli ağrılar ve sancılar eller ve ayaklarda şiddetli üşüme titreme hızlı nefes alma Basınç altında kaybolmayan kırmızı veya mor lekeler. (sayfa 38 de açıklanan bardak testini yapın) kusma ateş ishal ve mide krampları. Menenjit ve kan zehirlenmesine dikkat edin [p.38] Menenjit ve kan zehirlenmesinin belirtileri önceki sayfalarda listelenmektedir. Listelenen tüm belirtilere herkeste rastlanmayabileceğini unutmayın. Bir kişi listelenen belirtilerden bazılarını sergiliyorsa ve özellikle de kırmızı veya mor lekeler varsa, acil tıbbi yardıma başvurun. Doktorunuza ulaşamıyorsanız veya tavsiye almanıza rağmen hâlâ endişeliyseniz, sezgilerinize güvenin ve en yakın hastanenin acil servisine gidin. Bardak testi Şeffaf camdan bir bardağın kenar kısmını leke ve kızarıklığın üstüne sıkıca bastırın. Lekelerin basınç altında solup solmadığına bakın. Lekelerin rengi değişmiyorsa hemen doktorunuza haber verin. Daha fazla bilgiyi nereden edinebilirim? The Meningitis Research Foundation ve Meningitis Trust adlı kuruluşlar menenjit hakkında bilgi vermektedirler. Meningitis Research Foundation ın 24 saat açık ücretsiz telefon yardım hattını 080 8800 3344'den arayın veya www.meningitis.org web sitesine bakın.

Meningitis Trust'ın 24 saat açık yardım hattını 0845 6000 800'den arayın veya www.meningitistrust.org sitesini ziyaret edin. Bu konuda doktorunuza, hemşireye veya eve gelen sağlık görevlisine danışabilir ya da 0845 46 47 dan NHS Direct i arayabilirsiniz. [p.39] Seyahat eden çocuklar için tavsiyeler [p.40] Eğer çocuğunuzla başka bir ülkeye gidiyorsanız rutin aşılarını mutlaka yaptırın. Çocuğunuzun bazı ek aşılara ihtiyacı olabilir. Yola çıkmadan epeyce önce doktorunuza veya seyahat kliniğine başvurup çocuğunuzun ihtiyaç duyabileceği aşılar hakkında güncel bilgiler alın. Seyahat için gerekli aşıların çoğu dört haftada tamamlanabilir ama birincil (ilk) DTaP/IPV/Hib aşısı için daha uzun bir süreye ihtiyaç vardır. Bu aşının yapılması için gerekli süreden daha önce yola çıkacak olsanız bile, yurtdışında sağlık risklerinin azaltılmasıyla ilgili mümkün olan en iyi korumayı ve gerekli bilgileri almak için bir kliniğe başvurmakta fayda vardır. Bazı ülkelere girebilmek için çocuğunuzun sarı humma gibi başka hastalıklara karşı da aşılanması ve aşı belgesinin gösterilmesi gerekebilir. Belge aşının yapılmasından on gün sonra geçerli hale gelir. Sıtmaya dikkat edin Sıtma sivrisinek ısırmasıyla bulaşan ciddi bir hastalıktır ve tropik ülkelerde önemli bir sorundur. Sıtmanın görüldüğü bir bölgeye gidiyorsanız, çocuğunuzun korunmaya ihtiyacı olacaktır. [p.41] Daha fazla bilgi için Çocuğunuzu sivrisinek ısırmasına karşı korumak için bütün önlemleri alın. Gece ve gündüz kolları ve bacakları örten giysiler kullanın. Cildinize böcek ve sivrisinek kovucu ilaçlar sürün, cibinliğinizi böcek öldürücü ilaçlarla ıslatın. Çocuklara uygun sivrisinek kovucu ilaçlar kullanın. Bu konuda eczacınıza danışın. Sıtmanın aşısı yoktur ama doktorunuz size sıtmaya karşı kullanılan ilaçlar hakkında bilgi verecektir. Sıtmaya karşı kullanılan ilaçlar tam koruma sağlamazlar, ancak bazı ülkelere yapılan seyahatlerde önemlidirler. Bunlar alınması güç ilaçlardır, ancak bazıları özellikle çocuklar için üretilir.

Daha fazla bilgi için Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılmış Health advice for travellers (Seyahet edenler için sağlık öğütleri) adlı kitapçığı postaneden veya edinebilirsiniz; ayrıca, 08701 555 455 numaralı telefondan DH Yayıncılık ı istediğiniz zaman arayarak T7 sayılı Seyahat edenlere yönelik kitapçığı isteyebilirsiniz. Daha fazla bilgi için Sağlık Bakanlığının www.dh.gov.uk web sitesine de bakabilirsiniz. Çocuklar için seyahat tavsiyeleri [p.42] Terimler Sözlüğü Bu sözlükte, çocuğunuzun aşılarıyla ilgili bazı terimlerin açıklamaları bulunmaktadır. Acellular pertussis (hücresel olmayan boğmaca) aşısı Aşı yapılan kişiye bağışıklık kazandıracak pertusis bakterisinin hücrelerinin yalnızca parçalarını içeren boğmaca aşısı. Anafilaktik reaksiyon Hemen ortaya çıkan ve tıbbi müdahele gerektiren şiddetli alerjik tepki. DTaP/IPV aşısı Difteri, tetanos, pertussis (boğmaca) ve çocuk felcinden oluşan dört hastalığa karşı koruyan bir karma aşı. Acellular pertussis aşısı ve inaktif çocuk felci aşısı içerir. Okul öncesi dönemdeki aşılar kapsamında bulunan üç yaş dört aylık çocuklardan, beş yaşa kadar olan küçük çocuklara yapılır. dtap/ipv aşısı Difteri, tetanos, pertussis (boğmaca) ve çocuk felcinden oluşan dört hastalığa karşı koruma sağlayan karma aşı. Düşük dozda difteri aşısı, acellular pertussis aşısı ve inaktif çocuk felci aşısı içerir. Üç beş yaş arası okul öncesi dönem çocuklarına verilen DTaP/IPV aşısına bir başka seçenektir. DTaP/IPV/Hib aşısı Difteri, tetanos, pertussis (boğmaca), b tipi Hemofilus influenza (Hib) ve çocuk felcinden oluşan beş hastalığa karşı koruma sağlayan karma aşı. Acellular pertussis aşısı ve inaktif çocuk felci aşısı içerir. İki, üç ve dört aylık bebeklere verilir. Bıngıldak Bebeğin kafatasının üst kısmında kemikler arasındaki boşluk. Hib/MenC aşısı Haemophilus influenzae tip b enfeksiyonlarına ve meningokal C enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan karma aşı.

[p.43] İnaktif çocuk felci aşısı (IPV) Öldürülmüş virüslerden yapılmış çocuk felci aşısı. MenC aşısı Meningokokal C enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan tek aşı Neomisin Bakterilerin neden olduğu kirlenmeyi önlemek için aşılara konan bir antibiyotik. Pnömokokal karma aşı (PCV) Yedi pnömokokal bakteri türünün neden olduğu enfeksiyonlara karşı koruma sağlayan aşı. Polymiksin B Bakterilerin neden olduğu kirlenmeyi önlemek için aşılara konan bir antibiyotik. Streptomisin Bakterilerin neden olduğu kirlenmeyi önlemek için aşılara konan bir antibiyotik. Td/IPV aşısı Tetanos, difteri ve çocuk felcinden oluşan üç farklı hastalığa karşı koruma sağlayan karma aşı. Düşük doz difteri ve inaktif çocuk felci aşısı içerir. Bu hastalıklara karşı bağışıklıklarını sürdürmeleri amacıyla 13 ile 18 yaş arası gençlere verilir. Sözlük [p.44] Aşıdan zarar görme halinde tazminat ödenmesi Çoğu aşı hiçbir sorun olmadan yapılır ama nadir de olsa sorunlar çıkabilir. Aşı Zararını Tazmin Etme Programı, aşılanan kişinin ve ailesinin karşılaştığı veya ileride karşılaşabileceği zorlukları azaltmak amacıyla tasarlanmıştır. Tazminat, hepatit B aşısı dışında bu kitapçıkta anlatılan bütün aşıları kapsar. Ödeme yapılabilmesi için birçok koşulun yerine getirilmiş olması gerekir. Daha fazla bilgi almak isterseniz lütfen aşağıdaki birime başvurun: Vaccine Damage Payments Unit (Aşı Zararını Tazmin Etme Birimi) Department for Work and Pensions (Çalışma ve Emeklilik Bakanlığı) Palatine House Lancaster Road Preston PR1 1HB Telefon: 01772 899944 e-posta: CAU-VDPU@dwp.gsi.gov.uk