ILO Guidelines for the use of the ILO International Classification of Radiographs of Pneumoconioses Revised edition 2011 Geneva, International Labour

Benzer belgeler
Geçmişten Günümüze Ülkemizde Çevresel ve Mesleksel Asbest Sorunu. Ahmet U Demir Hacettepe Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

SĠLĠKOZĠS KĠP ASBESTOZĠS

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

Mesleki Solunum Sistemi Hastalıklarında Radyoloji. Doç. Dr. Funda Coşkun Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

TÜBERKÜLOZ EPİDEMİYOLOJİSİ. Dr. Şükran KÖSE

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI. Prof. Dr. Abdurrahman ŞENYİĞİT Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D.

MARMARA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU TIBBİ GÖRÜNTÜLEME TEKNİKLERİ

SANDWICH PANELLER SANDWICH PANELLER POLİÜRETAN İZOLASYONLU ÇATI PANELLERİ 3 HADVELİ ÇATI PANELİ TEKNİK ÖZELLİKLER:

Cinsiyet Eşitliği MALTA, PORTEKİZ VE TÜRKİYE DE İSTİHDAM ALANINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLE İLGİLİ GÖSTERGELER. Avrupa Birliği

SİGARA İLE SAVAŞTA BİR DENEYİM ÖRNEĞİ GRAMMER KOLTUK SİSTEMLERİ A.Ş. DR.YÜCEL BENDER İŞYERİ HEKİMİ

EKONOMİK GELİŞMELER Ekim 2012

Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,

NEBÜLİZASYON TEDAVİSİ: NE ZAMAN? NASIL? Ecz. Pırıl Karataş TÜKED

Radyoloji Perspektifi

METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI Hazırlayan Filiz KESKİN Kıdemli Uzman

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Ölçülendirme

Teknik Açıklıklar Nasıl Yönetilmeli? Hayretdin Bahşi Uzman Araştırmacı

Emisyon Ölçümlerinin Planlanması

Araç Motoru İmalatına Yönelik Sert Lehimleme Çözümleri

MESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI 11 Eylül 2015

EK-1 (*)(**) Ferbam Ferro vanadyum tozu Gümüş

Evre IB1 serviks kanserli hastalarda tedavi sonuçları: Tek merkez deneyimi

Radyolojide Kalite Kontrol

Öğr. Gör. Enes GÜNDÜZ Erciyes Üniversitesi.

ÖZ DEĞERLENDİRME SORU LİSTESİ

HAMDİ ÖZŞAHİN,GÜRKAN YETKİN,BÜLENT ÇİTGEZ,AYHAN ÖZ, MEHMET MİHMANLI, MEHMET ULUDAĞ

GIDA ÜRETİMİNDE TEHLİKELER. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006

İçindekiler. K ısaltm alar Ö nsöz G iriş... 17

TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU

Panel Radyatörler Dekoratif Radyatörler Havlupanlar Aksesuarlar

Sağlıkta Yılında Başlamıştır. Dönüşüm Programı

BİLİMSEL BİLGİ BİLİMSEL ARAŞTIRMALARLA ÜRETİLİR. İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLERE BİLİMSEL ARAŞTIRMA TAMAMLANDIĞINDA DEĞİL, DAHA PLANLAMA

EK-1 (*)(**) TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU. Maddenin Adı CAS No (1) Toplam Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/m3) (2)

EĞİLİM YÜZDELERİ (Trend) ANALİZİ

2.Uluslarası Özel Atık Zirvesi Adana/2016 Türkiye de AEEE Uygulamaları ve TÜBİSAD Yetkilendirilmiş Kuruluş Katkısı

Sunum akışı. Sağlıkda Kalite. Yoğun bakımda kalite uygulamalarının amacı 27/04/16 YB DA KALİTE İZLEM İNDİKATÖRLERİ NELER OLMALI?

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

Etlik Piliç Kümeslerinin Serinletilmesinde Güneş Enerjisi Kullanımının Tekno-Ekonomik Analizi. Yrd. Doç. Dr. Metin DAĞTEKİN

MATBAA DA SAATLİK MALİYET SİSTEMİ VE UYGULANMASI

Teknik sistem kataloğu Plastik panolar KS

SK 1200 Seviye Alarm Kontrolörü Montaj ve Kullanım Kitapçığı

Muhasebe İlkeleri I (MGMT 203) Ders Detayları

Otomotiv Üretimi (MFGE 426) Ders Detayları

TİTREŞİM; Mekanik bir sistemdeki salınım hareketlerini tanımlayan bir terimdir.

Olasılık ve İstatistiğe Giriş-I (STAT 201) Ders Detayları

MALZEME BİLİMİ VE MÜHENDİSLİĞİ. Malzeme Üretim Laboratuarı I Deney Föyü NİCEL (KANTİTATİF) METALOGRAFİ. DENEYİN ADI: Nicel (Kantitatif) Metalografi

T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI Yılı Sunulan Hizmeti Değerlendirme Anket Raporu

Çalışma Dizaynları ve Kullanım Alanları

EKONOMİK GELİŞMELER Eylül 2013

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

EK-1 (*)(**) TOZ MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ TABLOSU. Maddenin Adı CAS No (1) Toplam Toz Miktarı TWA/ZAOD (mg/ m3) (2)

TAVLAMA KOŞULLARININ ÖĞÜTME PERFORMANSI VE UNA ETKİLERİ

Sektör eşleştirmeleri

DOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMİ İLİŞKİLERİ

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü - Fizik Bölümü

ULUSAL PNÖMOKONYOZ ÖNLEME EYLEM PLANI

Çukurova Üniversitesi İş Sağlığı & Güvenliği Uygulamaları

İleri Trafik Mühendisliği (CE 535) Ders Detayları

Damlama Ana bitkinin belirlenmesi. Yoğun bitkilendirmede: 1. Su isteği en az olan 2. Zemini kaplayan: yerörtücü veya çalı

Geoteknik Mühendisliğinde Bilgisayar Uygulamaları (CE 554) Ders Detayları

+ 1. ) transfer edilir. Seri. Isı T h T c sıcaklık farkı nedeniyle üç direnç boyunca ( dirençler için Q ısı transfer miktarı aşağıdaki gibidir.

1. ENDÜSTRİYEL KİRLETİCİLER.

3. ÜNİTE TEKNİK RESİMDE KULLANILAN ÇİZGİ VE YAZILAR

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

Uzaktan Algılama Teknolojileri

LİDERLİK TEKSTİL VE OTOMOTİVDE... Dr. Can Fuat GÜRLESEL

ŞAP DEĞİL; TERMOŞAP. Isı, ses ve yangın yalıtımına TEK ÇÖZÜM

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ACİL DURUM PLANI HAZIRLAMA

İNORGANİK TOZ HASTALIKLARI. Doç. Dr. Ahmet URSAVAŞ Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

KAĞIT İNCELİĞİNDE GERÇEK DOĞAL TAŞ

GİRNE AMERİKAN ÜNİVERSİTESİ HAYVAN DENEYLERİ YEREL ETİK KURULU BAŞVURU FORMU

Sağlık Kurumları Yönetimi (HAS 501) Ders Detayları

İş kazalarında yaşamını yitiren binlerce işçinin anısına...

Mesleki Eğitim ve Yeterlilik Belgesi. Murat KARAMIZRAK İş Güvenliği Uzmanı Mart 2016

İmalat Teknolojisi Teorisi II (Kesme Yöntemleri) (MFGE 307) Ders Detayları

1. PROJE ADI TÜRKİYE ASBEST KONTROLÜ STRATEJİK PLANI 3. PROJE YÖNETİCİ ÖZETİ

Approved. Özellikler Test/Standart Tanım Hacimce katı madde ISO 3233 Parlaklık Derecesi (GU 60 ) ISO 2813

Örtü Altında Elma Yetiştiriciliği

Temel Bilgisayar Bilimi (Çevrimiçi) (COMPE 104) Ders Detayları

Mesleki tehlikeler ve stres. Biyolojik, Biyomekanik, Kimyasal, Fiziksel (+radyolojik) Psikososyal

DİFFÜZ MALİGN PLEVRAL MEZOTELYOMA (DMPM)

ÖLÇME ve KONTROL ölçme kontrol Şekil: 1.

Özel sektör tasarrufları Hanehalkı Şirketler kesimi Kamu sektörü tasarrufları

Sağlık Psikolojisi (PSY 419) Ders Detayları

Yaz Stajı - 1 (AVM399) Ders Detayları

Approved. Özellikler Test/Standart Tanım Hacimce katı madde ISO 3233 Parlaklık Derecesi (GU 60 ) ISO 2813

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU UYGULAMASI VE TASDİK ETTİRİLECEK DEFTER

Holland ın Kariyer Teorisine Göre Müzik Öğretmeni Adaylarının Kişiliği

TERMAL KAMERA RAPORU

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ STAJ BİLGİLENDİRME SUNUMU

Biyolojik Risk Etmenleri

HABER BÜLTENİ xx Sayı 18

talebi artırdığı görülmektedir.

Baumit SilikonTop. (SilikonPutz) Kaplama

SEKÜLER TREND BARıŞ ÖLMEZ. İNSANDA SEKÜLER DEĞİŞİM Türkiye de Seküler Değişim

HİZMETLERİMİZ CE İŞARETLEMESİ LABORATUVAR HİZMETLERİ ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK TESTLERİ ELEKTRİKSEL GÜVENLİK TESTLERİ ÇEVRESEL TESTLER RİSK ANALİZLERİ

Havacılık sanayi gövde Odak noktası delik delme çözümleri

ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TANITIM FORMU. Bölüm Başkan Yardımcısı(ları)

2 Ekim 2014 PERŞEMBE. Resmî Gazete. Sayı : TEBLİĞ. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

2016 Ocak SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ 25 Ocak 2016

Transkript:

Dr. Ahmet U. Demir

ILO Guidelines for the use of the ILO International Classification of Radiographs of Pneumoconioses Revised edition 2011 Geneva, International Labour Office, 2011

Akciğerde (inorganik) toz birikimi sonrası oluşan hastalıklar İnorganik tozlar: metal, taş parçalanması sonucu oluşan tozlar. Yer kabuğu (silika), asbest Organik tozlar: bitki veya hayvan kökenli. Birlikte mikroorganizmalar, fungus, bu organizmalardan salınan kimyasal maddeler Fibrojenik tozlar: silika, asbest, kömür Nonfibrojenik tozlar: demir, kalay, baryum

Etken Hastalık Radyoloji Asbestos Asbestozis Retiküler, bazilar yaygınlık Kömür tozu Kömür işçisi pnömokonyozu Nodüler, üst lob tutulumu belirgin Silika Silikozis Nodüler, üst lob tutulumu belirgin Kobalt Ağır metal hastalığı Retiküler, baziler yaygınlık Talk Talkozis Round, irregüler veya ikisi

Akciğer filmi: ucuz, ulaşılabilir, kolay uygulanan bir tanı yöntemi Düşük radyasyon dozu: 0.03 msv ILO Pnömokonyoz radyolojik sınıflaması tanı ve izlem açısından standart tanımlayıcı bir değerlendirme şeması (1950,..., 2011)

Akciğer filmi eğitimli okuyucular tarafından standart filmlerle karşılaştırılarak değerlendirilir Değerlendirme formuna opasitelerin büyüklük, şekil, dağılım bilgileri Plevral bulgular Diğer kuşkulanılan bulgular işaretlenir

Bulguların hiç biri hastalığa, toza özgül değil Fonksiyonel kayıp ile her zaman paralel değil Sınıflama işgücü kaybını tanımlamaz, patolojiyi ayırdetmez, yasal pnömokonyoz tanımının yerini alamaz Ana amaç: hastalık gelişmeden etkilenmeyi belirlemek

Kömür tozu solunmasına bağlı gelişen parankimal akciğer hastalığı Kömür tozu seviyesi, maruziyet süresi riski artırır Kronik bronşit de gelişebilir

Silika ve asbestten daha az fibrojenik Kömür İşçisi Pnömokonyozu prevalansı (mekanizasyonla potansiyel toz maruziyeti artmıştır) Yeni olgular maruziyet sınırının altında soluyan işçilerde gelişmekte Solunum fonksiyonuna etkisi sigara içimi ile Occupational Medicine 2004;54:304 310

Kristal silika (SiO 2, genelde kuartz) veya kristabolite maruziyetiyle gelişen parankimal akciğer hastalığı Silikotik nodül: sıklıkla hilar veya mediastinal lenf nodlarında Erken tanı için biomarker araştırılıyor* Madencilerde sigara bırakılması* toplum sağlığı açısından önemli *: Occupational Medicine 2004;54:304 310

Madenler Granit delme ve işleme Dökümhane, metlürjik işlemler Seramik, çimento ve cam endüstrisi İnşaat Kumlama Tarım Diş teknisyenleri, diatomik toprağın dağıtılması

Genelde geç dönem radyolojik tanı (veya otopsi tanısı) İlerleyici bir hastalık Maruziyet kesildikten yıllar sonra da görülebilir Küratif tedavisi yok Silika maruziyeti ile tüberküloz riski (silikozis şart değil, HIV ile risk ) Akselere silikoz: aylar içinde solunum yetmezliği ve ölümle sonuçlanabilir (kontrolsüz, yoğun temas)

Amfibol asbest çıkarılması ve kullanımında belirin azalma olmasına karşın asbeste bağlı akciğer ve plevra hastalıkları halen önemli Plevral plaklar: solunum fonksiyonunda bozulma ve akciğer kanseri riskiyle ilişkili Asbestozis tüberküloz için risk değil Occupational Medicine 2004;54:304 310

Doğal olarak bulunan fibröz mineral silikat. Asbestion: yanmayan (Yunanca) Bu özelliği ile birçok endüstri uygulamasında kullanılmaktadır Lifleri uzun ve ince, aeorodinamik özellikleri yardımıyla akciğerde ilerleyebilir

Serpentine Chrysotile: beyaz asbest Sanayide kullanılanın %93 ü, bükülmüş görünüm, durable (kalıcı) değil, karsinojenitesi az Amphibole Actinolite, Amosite, Anthophyllite, Crocidolite, Richterite, Tremolite Sanayide kullanılanın %7 i Dikensi şekilli Durable (kalıcı), Karsinojeniteyle ilişkili Tremolite: Türkiye de çevresel olarak bulunan (toprakla kontamine) asbestos türü

Lif (fiber) tanımı: uzunluk/çap oranı (aspect ratio) 10:1 (mineraloji) > µm uzunluk, aspect ratio 3:1 (OSHA) Asbest (aspect ratio): 20- >1000* Makroskopik olarak organik liflere (selüloz) benziyor *: http://pubs.usgs.gov/of/2002/of02-149/of02-149.pdf

Diğer silikatlara benzer şekilde Yanmaz Isıya dayanıklı Biodegradasyona dirençli Gerilime dayanıklı (Chrysotile:10 gigapascal (GPa) (1.45 x 106 pound/inç 2 [psi]) Birçok kimyasal madde ile bozunmaz (asit dışında) Elektrik iletkenliği düşük

Asbest liflerinin elektromikrografik görünümü http://www.atsdr.cdc.gov/csem/asbestos/docs/asbestos.pdf

MÖ 4000: Daha önceki dönemde krematoryum giysisi ve fitil olarak kullanımı bildirilmiş MÖ 2500, Finlandiya: Çanak yapımında, kilden yapılan eşyanın sağlamlaştırılmasında anthophyllite kullanımı 17. yy: Rusya (Ural dağlarındaki yataklarda bulunan asbest) kağıt üretimi 19. yy: İtalya da tekstilde kullanım 20. yy: talep artışı, otomotiv endüstrisi, yalıtım malzemesi

II. Dünya Savaşı: askeri amaçlarla kullanımına talep artışı, yalıtım, yangından korunma, sonrasında bina yapımında kullanım 1960-70: sağlık sorunlarının farkedilmesi ile kullanımda azalma, tipik olarak çimento ve resin içinde tutulma

1930 lar: Selikoff ve Lee nin çalışmaları işçilerde asbestosla ilişkili hastalıkların gösterilmesi 1970 ler: Asbest kullanımında düzenlemeler 1977: IARC asbesti karsinojen olarak kabul etti (akciğer, plevra, larinks) 1986: OSHA (PEL: peak exposure limit) 0.1 f/cc hava (TWA: 40 saat/hafta işte, 8 saatlik zaman ağırlıklı ortalama)

OSHA: Belli endüstri kollarında çalışan asbest işçilerinin eğitimi (kişisel koruyucu kullanımı), PEL in üstünde maruziyet olmuşsa tıbbi gözetim (standart soru formu, fizik inceleme, spirometri, akciğer filmi) EPA: içme suyunda sınır: 7 MFL (milyon fiber/l)

1977 üretim 4.8 x10 6 ton, 2000 üretimi 1.9 x10 6 ton Ana üreticiler (chrysotile): Rusya (%39), Kanada (%18), Çin(%14), Brezilya (%9), Kazakistan (%7%), ve Zimbabve (%6) 2008: 40 ülke asbest kullanımına yasak veya kısıtlama getirdi

Opasitelerin yoğunluk kategorileri 0. Kategori: 0/- 0/0 0/1 1. Kategori: 1/0 1/1 1/2 2. Kategori 2/1 2/2 2/3 3. Kategori 3/2 3/3 3/+

Yuvarlak (çap) Düzensiz (genişlik) Büyüklük p s 1.5 mm q t > 1.5 mm- 3mm r u > 3 mm 10 mm

1/1

2/2

3/3

A yoğunluklar A B B C C

A yoğunluklar A: 1/1 B B: 3/3 C: 2/2 C

Opasitelerin şekli ve büyüklüğü kaydedilirken 2 harf kullanılmalıdır. Eğer okuyucu, filmdeki opasitelerin hepsinin aynı olduğunu düşünüyorsa, eğik bir çizgiyle bu sembol iki kez yazılır (örneğin q/q). Ancak, filmde farklı bir opasite görünümü de varsa o da ikinci sembol olarak kaydedilir (örneğin q/t). Bunun anlamı, filmde görülen opasiteler esas olarak yuvarlaktır ve büyüklükleri q dur ancak; düzensiz ve t büyüklüğünde opasiteler de görülmektedir

Kategori A B C Büyük opasite veya büyük opasiteler 5o mm > 50 mm sağ üst akciğer alanı > sağ üst akciğer alanı

Diffüz plevral kalınlaşma, Plevral plaklar ve Kostofrenik açı obliterasyonu

Yeri: Diffüz plevral kalınlaşmanın görüldüğü segmentler kaydedilir. Diyafragm kubbesi ve klavikulaların normal pozisyonları arasından çizilen vertikal çizginin 1/3 ve 2/3 ünden geçirilen horizontal çizgilerle sağda ve solda göğüs duvarı 6 segmente bölünür. Lateral göğüs duvarına uzanan kalınlaşma kostofrenik açı obliterasyonu varsa kaydedilir

EK 3- (Değişik 26/2/2000-23976 s.r.g.) ILO Uluslararası Pnömokonyoz Değerlendirme Kategorisi Çizelgesi 0. Kategori : 0/- 0/0 0/1 I. Kategori : 1/0 1/1 1/2* II. Kategori : 2/1 2/2 2/3 III. Kategori : 3/2 3/3 3/+ *Büyük opasiteye doğru gelişme varsa (ax,a,b,c) II.Kategori ve üzeri gibi işlem görür. Pnömokonyozlu işçilerin çalışma durumları Madde 29 -(Değişik 26/2/2000-23976 s.r.g.) Bu Yönetmeliğin eki Ek 3'de belirtilen ILO Uluslar arası Pnömokonyoz Değerlendirme Kategorisi Çizelgesinde 1. kategoriye giren işçiler, çalışma ortamının toz yoğunluğu 2 mg/m³ altında olan işyerlerinde çalıştırılır. Bu işçilerin en az yılda bir kez SSK Meslek Hastalıkları Hastanelerine kontrole gönderilmeleri zorunludur. II./üzeri katogoriye giren işçiler tozsuz işlerde çalıştırılır. 37

Akciğer filmi: ucuz, ulaşılabilir, kolay uygulanan bir tanı yöntemi Düşük radyasyon dozu: 0.03 msv ILO Pnömokonyoz radyolojik sınıflaması tanı ve izlem açısından standart tanımlayıcı bir değerlendirme şeması Bulguların hiç biri hastalığa, toza özgül değil Fonksiyonel kayıp ile her zaman paralel değil Sınıflama işgücü kaybını tanımlamaz, patolojiyi ayırdetmez, yasal pnömokonyoz tanımının yerini alamaz

-ILO nun 1930 da Güney Afrikanın Johannesburg... pnömokonyoz radyografilerini okuma esasları... - 1950, 1958, 1968, 1971 ve 1980 de bu esaslar gözden geçirilerek... Erkenden saptanması için uluslar arası ortak dil ve yöntem oluşturulması amaçlanmıştır... -1997 de revizyon???...2000

İleri dönem silikozis, kömür işçisi pnömokonyoz, asbestozis, kalsifiye plevral plak için özgüllüğü göreceli olarak iyi ILO profüzyon skorları mesleksel maruziyet, akciğerde toz yükü, histolojik fibrozis, fizyolojik bozukluk ve mortalite ile ilişkili bulunmuş. * *: Am. J. Ind. Med. 2007, 50: 63 67.

Asbestli yalıtım işinde çalışan işçilerde akciğer kanseriyle ölenlerde asbestozis bulguları radyolojik görünümle karşılaştırılmış. 450 kanser ölümü/ pnömokonyoz tanısı için yeterli radyografi 219/ 138 interstisyel fibrozis doku tanısı için yeterli örnek ve tanı/ 25 (%18) akciğer filmlerinde parankim fibrozisi bulgusu yok / 10 (%7) hastada ne parankim ne de plevra hastalığı radyolojik olarak tanınabilmiş Br J Ind Med. 1987 February; 44(2): 96 100.

Histopatolojik fibrozis skorlaması ile parankimal opasitelerin perfüzyonu arasındaki ilişki zayıf Korelasyon katsayısı: 0.27 (zayıf korelasyon)

Okuyucunun kendi içinde ve okuyucular arasında uyumsuzluklar Okuyucu: ILO radyolojik tanımlamaları için eğitim görmüş hekim

Teknolojide gelişmelerle radyografi filme basılma yerine bilgisayar görüntüsü haline getirilebilir (dijitalize etme) ILO şeması film olarak basılan dijital filmler için de uygun ILO 2000: farklı tekniklerle elde olunan görüntülemeler klinik inceleme için kullanılabilir Son yıllarda dijital teknik yaygınlaştı

Dijital görüntüler picture archiving and communication system (PACS: resim arşivleme ve iletişim sistemi) aracılığıyla saklanabilir, aktarılabilir. Dijital radyografi: cihaz pahallı, film ucuz

ILO-2011-D: elektronik olarak saklanabilen standart filmler Bölüm 3 de parankim bulguları tanımlanmış, ancak sınıflama için görüntüler öncelikli Büyük opasiteler ve plevral anormallikler için ise Bölüm 3 deki tanımlamalar sınıflama için öncelikli

Radiografta görülen kutucuklar 1 mm lik opasiteleri seçebilmek için uygun mesafede (250mm) olmalı Tüm radyograf görülebilmeli-rahat şekilde otururken Görüntülenen alanda en az iki film yerleştirilebilmeli İdeali karşılaştırmalar için: üç Yüzey temiz olmalı, aydınlatma tüm yüzeyde eşit olmalı Odadaki aydınlatma düşük olmalı, doğrudan gün ışığı olmamalı Oda rahat, sessiz olmalı

Filme basılı veya elektronik kopyalı filme (dijital görüntünün özgün kalitesine uygun şekilde transparan filme basılması) bakarken ILO 2000 sistemindeki standart filmler kullanılmalı Elektronik kopya standart görüntünün 2/3 ünden daha fazla küçültülmemeli (14 x 17 : 35 cm x 43 cm) Bilgisayarda saklanan dijital görüntüye bakarken ILO 2011- D sistemindeki standart filmler kullanılmalı Her görüntü için diyagonal uzunluk en az 21 (54 cm) olmalı Maksimum/minimum luminans: en az 50 olmalı Maksimum luminans: 250 candela/m 2 olmalı

Piksel: 210 µ den büyük olmamalı Çözünürlük: en az 2.5 çizgi/mm Bakılan film ve standart görüntü yanyana benzer boyutta görüntülenmeli

Tanısal radyoloji için düzenlenmiş yassı panel monitor yerine kişisel bilgisayarda görüntü aktarımı Dijital görüntüyü asılı ILO standart filmiyle karşılaştırma Değerlendirilen filmi ve veya standart ILO 2011-D filmini geçek boyutunun 2/3 ünden daha fazla küçülterek inceleme Sınıflama için kağıda basılı görüntüleri kullanma

Pnömokonyoz sınıflaması için kullanılan görüntüler Digital Imaging and Communications in Medicine (DICOM) son sürüm standartlarına veya onun yerine kullanılabilen standartlara uyumlu olmalı (örneğin: MEDICOM EN12052). DICOM standartları: dijital görüntüleri saklama ve aktarma için ortak yöntem tanımlayan, uluslar arası kullanılan sistem. DICOM dijital görüntüleri monitörde izlerken veya basılı hale getirirken geçerli parlaklık, kontrast seviyeleri, tonlamayı tanımlıyor.

Görüntüleme Cihazı Dijital göğüs görüntülemesi için donanım farklı birçok ticari kurumca üretiliyor ve dağıtılıyor CR (computed radiography): fosfor la saklama teknolojisi (kasette tutuluyor) DR (digital radiography): son yıllarda kullanıma girdi Her iki sistem de uygun görüntü kalitesi ile pnömokonyoz sınıflamasında kullanılabilir

Görüntü oluşturma ve işleme Dijital radyografik sistemler görüntü kalitesini geliştirmek için farklı yöntemler kullanmakta ILO dijital sistem seçimi için özel bir öneride bulunmuyor Farklı donanım, exposure (doz) parametreleri yazılımın değerlendirmek için performans denetimi ve izlenmesi Ulusal standartlara uygun sürekli kalite kontrolü Her görüntüde optimum kalite yakalanmaya çalışılmalı

İyi görüntü kalitesi sınıflama için şart monitör ve dijital radyografi sisteminin diğer parçalarının üretici, uzmanlık dernekleri ve devlet kurumları tarafından önerilen periyodik yenileme, bakım ve optimizasyonu yapılmalı Dijital görüntüler sınıflanırken ILO-2011-D standart dijital görüntüleri değiştirilmeden verili haliyle kullanılmalı

Dijital görüntüler ulusal pratiğe ve standartlara uygun şekilde güvenlice arşivlenmeli ve taşınmalı Veriye izinsiz girişi engellemek için şifreli koruyucu lu giriş sağlanmalı ve sıkı önlemler alınmalı

ILO dijital radiyografi ile ilgili öneriler ışığında OSHA asbestos endüstrisinde (yapım ve gemicilik) tıbbi sürveyans için klasik akciğer filmlerinin yerine dijital filmlerin kullanımına izin verecek ama bunu istemeyecek Bakanlığa yazılan mektup: 24, Eylül 2012 *: Occupational Safety and Health Administration : ABD de Meslek Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili federal kurum

Japon Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı: 2001 de CR, 2007 de DR görüntülemesinin pnömokonyoz tanısı ve izleminde kullanımını onaylamış http://www.cdc.gov/niosh/docs/2008-139/pdfs/manuscript-suganuma-imageparameters.pdf

Ocak 2012: Federal yasalarda CWSHP için dijital filmlerin kullanılabilmesini sağlayan düzenlemeleri hazırladı Eleştirileri yanıtlayarak taslağa son halini verdi Eylül 2013: düzenlemelerin son hali yayınlandı 15 Ekim 2012: Yeni düzenlemeler etkin hale geldi *: National Institute for Occupational Safety and Health (Ulusal İş Sağlığı ve güvenliği Enstitüsü: ABD de iş sağlığı ile ilgili araştırmalar yapan, yasal düzenlemeleri hazırlayan federal enstitü) http://www.cdc.gov/niosh/topics/chestr adiography/digital-imagingupdates.html

161 pnömokonyoz, 31 toz maruziyeti olan birey akciğer filmi ve DR filmle karşılaştırılmış. Çin de geçerli pnömokonyoz değerlendirme şemasına* göre 5 NIOSH onaylı B okuyucu tarafından değerlendirmiş. *: küçük opasiteler için ILO ile aynı. Uyum, kappa: 0.77 (iyi düzeyde uyum) J Occup Health 2011; 53: 320-326

Yer altı madeninde çalışan 172 işçinin akciğer filmleri (FSR) ve CR leri ILO sınıflamasına göre yedi NIOSH onaylı B okuyucu tarafından değerlendirilmiş. Küçük opasiteler için uyum, kappa: 0.58 (0.54-0.62) (orta düzeyde uyum) CHEST 2011; 140(6):1574 1580

CR: FSR ye göre daha sık iyi kalitede film (PR, 1.5; %95GA, 1.4-1.6; P <0.01), irregüler opasite sınıflamış (PR, 1.3; %95GA, 1.1-1.6; P <0.01). Benzer şekilde p ve s CR ile daha sık sınıflanmış: (PR, 1.3; %95GA, 1.1-1.5; P <0.001). CR ve FSR ile okuyucuların tekrar okumaları ve okuyucular arası uyum değişmemiş (1401 madencide daha önce yapılan çalışmadan seçilen filmler).

Küçük opasite profüzyonu değerlendirmesi içteki grafik bulguları daha iyi göstermek için çizilmiş

CHEST 2011; 140(6):1574 1580 Okuyucuların farklı modaliteler ve aynı modalitelerdeki değerlendirmelerindeki iç uyumları CR : storage phosphor computed radiograph; FSR: film-screen radiograph Her iki modalitede okuyucu iç uyumu 0.4-0.8 arasında değişmiş, çok iyi değil.

1. Küçük pnömokonyotik opasitelerin görüntülenmesinde uygun cihaz ve yöntem kullanıldığında FSR ve CR arasında önemli farklılık yok. 2. Okuyucular arasında ILO değerlendirmesindeki farklılıkları azaltmak için kullanılan modaliteden bağımsız ek girişimler gerekli. 3. kalite kontrol programlarının okuyucu performansı üzerindeki etkilerini inceleyecek ileri araştırmalar gerekli.

Application of the ILO International Classification of Radiographs of Pneumoconioses to Digital Chest Radiographic Images NIOSH Scientific Workshop March 12-13, 2008 Washington DC, USA Comparison of Digital Radiographs with Film-Screen Radiographs for Classification of Pneumoconiosis

107 işçinin akciğer filmleri ve dijital HC ve SC leri ILO sınıflamasına göre altı NIOSH onaylı B okuyucu tarafından değerlendirilmiş. Okuyucu içi uyum modalitelerde pek değişmemiş

Küçük parankimal opasiteler: HC de diğerlerinden sık FSR vs HC, OR: 0.72, %95GA: 0.60-0.86, HC vs SC, OR: 1.26, %95GA : 1.09-1.46, FSR ve SC arasında anlamlı fark yok. Büyük opasiteler: HC>FSR>SC, FSR ve SC arasındaki fark ax büyük opasite sayılırsa kaybolmuş. Plevral anormallikler: FSR>HC>SC FSR vs HC, OR: 1.28, %95GA: 1.08-1.53, FSR vs SC, OR: 1.59, %95GA: 1.35-1.88, HCvs SC, OR: 1.24, %95GA: 1.08-1.42

Aralarında farklılıklar olmasına karşın DR, FSR ile benzer iç uyuma sahip, büyük opasiteler için ax de tanım içinde yorumlanabilir. ILO parankimal opasite değerlendirmesinde dijital filmler klasik filmlerle benzer prevalans sonuçları verebilir. Dijital filmler in pnömokonyoz değerlendirmesinde kullanımı önerilir.

Duyarlılık (sensitivity): hastaların içinde test pozitif oranı (DP/DP+YN) Özgüllük(specificity): sağlıklıların içinde test negatif oranı (DN/DN+YP) Pozitif öngörü oranı (positive predictive value): test pozitifler içinde hasta oranı (DP/DP+YP) Negatif öngörü oranı (negative predictive value): test negatifler içinde sağlıklıoranı (DN/DN+YN) Test pozitif Hastalık var Doğru pozitif Test negatif Yanlış negatif Hastalık yok Yanlış pozitif Doğru negatif

Asbestozis tanısı için ILO radyoloji sınıflamasının geçerliliği Duyarlılık (D): %73 Özgüllük (Ö): %90 Pozitif öngörü değeri (PÖD): %21 Negatif öngörü değeri (NÖD): %90 PÖD düşük: ikinci okuyucunun değerlendirmesi ile arttırılabilir NÖD yüksek: hastalık güvenlice ekarte edilebilir Asbestozis Asbestozis (+) toplam (-) 1/1 (+) 220 800 1020 < 1/1 (-) 80 8000 8080 Toplam 300 8800 9100 D 0,733 Ö 0,909 PÖD 0,216

Prevalans: %25.4, PÖD arttı Prevalans: %3.2 Asbestozis (+) Asbestozis (-) toplam 1/1 (+) 2200 800 3000 < 1/1 (-) 800 8000 8800 Toplam 3000 8800 11800 Asbestozis (+) Asbestozis (-) toplam 1/1 (+) 220 800 1020 < 1/1 (-) 80 8000 8080 Toplam 300 8800 9100 D 0,733 Ö 0,909 PÖD 0,733 NÖD 0,909 D 0,733 Ö 0,909 PÖD 0,216 NÖD 0,990

Uyum oranı (U): Uyumlu (+ ve -) /uyumsuz (+/-, -/+) Şansa bağlı uyum (pu): A+/B+ ve A-/Bolasılıklarının toplamı Şansa bağlı uyum düzeltilmiş uyum (Cohen kappa): (U-pU)/1-pU B (+) B (-) A (+) A (-) Uyumlu (+/+) Uyumsuz (+/-) Uyumsuz (-/+) Uyumlu (-/-)

İki okuyucu 100 filmi bağımsız olarak ILO sınıflamasına göre okuyor 1/1 ve daha yoğun opasiteler (+) olarak sınıflandırılıyor Uyum başta %80 hesaplanıyor, ancak şansa bağlı uyum düzeltilince düşüyor: 0.35 A(+) A(-) toplam 20 10 30 20 50 70 40 60 100 0,70 0,54 0,35

Kappa Yorum <0 Uyum yok 0-0.20 Çok zayıf uyum 0.21-0.40 Zayıf uyum 0.41-0.60 Orta derecede uyum 0.61-0.80 İyi uyum 0.81-1 Mükemmel uyum