GERÇEK ULUSLARARASI BİR ÜNİVERSİTE NASIL MÜMKÜN? Haluk Ünal Maryland Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Finans Bölümü Türk Amerikan Bilim İnsanları ve Akademisyenleri Birliği (TASSA) EDUSUMMIT 2016 GLOBAL ARENADA TÜRK UNİVERSİTELERİ 21 Nisan 2016 Perşembe Intercontinental Otel İstanbul
Üniversiteler neden uluslararası olmalıdır? n Bilgi çağı ile dünya düzleşmiş geleneksel engeller ortadan kalkmıştır. Düzleşen bu dünyada üniversiteler iki genel nedenden dolayı uluslararası olmalıdır: n Öğrencilerin dünyaya bakış açılarını genişletmek, çeşitli kültürlerle kaynaşmalarını sağlamak, ve dünya çapında rekabet güçlerini arttırmak n Öğretim üyelerinin ortak araştırma olanaklarını zenginleştirmek ve ekonomik büyümeye katkılarını arttırmak
Uluslararası üniversite olmanın göstergeleri American Council on Education: Internationalization Index n Yönetimin küreselleşmedeki kararlılığı: Uluslararası olmak üniversite genel startejisinin ve değerlerinin önemli bir parçası mıdır? n Akademik olanakların uluslararası alandaki yoğunluğu: Derslerin ve uzmanlık alanlarının ne kadar bölümü uluslararsı odaklıdır? n Uluslararası faaliyetlere yönelik yönetim altyapısı: Üniversite yönetiminde uluslararası eğitim ve çalışmaları destekleyici birimler mevcut mudur? n Ülke-dışı fonların kullanımı: Uluslararası çalışmaları destekleyici dış kaynaklar mevcut mudur? n Öğretim üyelerinin uluslararası calışmalarına yapılan yatırım: Araştırma konuları ve verdiği dersleri uluslararası odaklı olan öğretim üyelerinin yoğunluğu ne kadardır ve üniversitenin bu tür çalışma içinde olanlara desteği nedir? n Uluslararası öğrenci ve programlarının yoğunluğu: Kurumun uluslararası öğrenci arama, bulma, ve kabul etmedeki başarısı nedir?
n n n University of Maryland Kararlılık: Üniversite stratejik planının önemli bir kısmı küreselleşmeye ayrılmıs durumda. Rektörün universitenin hedefleri icin sectigi dört temel unsurdan biri küreselleşmedir. Akademik olanaklar: Listelenemiyecek kadar uluslarası odaklı ders ve program mevcut. Yönetim altyapısı: Üniversite düzeyinde dış ilişkiler ofisi, Amerika dışı eğitim ofisi, uluslararası öğrenci ve burslar ofisi, öğretim üyelerine fon programları. Akademik birimler düzeyinde dış ilişkiler ofisleri. n Dış fonlar: Çeşitli akademik birimler uluslararası odaklı projeler icin destek fonları kazanmış durumda. Ek olarak, Enwar Sadat kürsüsü, Baha I kürsüsü, CIBER destek fonu, Kore bursları için Freeman Asia Foundation dan kazanılan destek fonları önde gelen kaynaklar. n Öğretim üyesine yatırım: Uluslararası odaklı araştırma yapan ve ders veren ögretim üyesi sayıısı çok fazla. Araştırma merkezleri ise bir hayli (mesela, Center for International Development and Conflict Management, Center for International and Security Studies). Ayrıca Dış İlişkiler ofisi her yıl $100K dolar araştrma destek fonları dağıtmakta. Çeşitli ülkelerdeki üniversitelerle (Tel Aviv, Ireland, Brazil) düzenli bir biçimde ortak seminerler düzenlenmekte. n Uluslararası öğrenci programları: 35 bin toplam öğrencinin 7 bini yabancı öğrenci. 120 degişik ülkeden öğrenci 75 değişik ülkeden öğretim üyesi var.
ABD deki uluslararası öğrenciler (2013-14): Toplam uluslararası öğrenci sayısı : 886,052 Sıra Geldiği ülke Öğrenci sayısı 1 Çin 274,439 31.0% 2 Hindistan 102,673 11.6% 3 Güney Kore 68,047 7.7% 4 Suudi Arabistan 53,919 6.1% 5 Kanada 28,304 3.2% 6 Tayvan 21,266 2.4% 7 Japonya 19,334 2.2% 8 Vietnam 16,579 1.9% 9 Mexico 14,779 1.7% 10 Türkiye 13,286 1.5% Diğer 273,426 30.9% Toplam öğrenci yüzdesi Kaynak: Institute of International Education, 5 Open Doors Report
Sıra #1 #2 #3 #4 #5 #6 #7 #8 #9 #10 ABD deki uluslararası öğrencilerin derecelere göre dağılımı (2013-14) Geldiği ülke Öğrenci sayısı Lisans düzeyi öğrenci sayısı Lisans üstü öğrenci sayısi Derece Derece sonrası istemeyen iş tecrubesi öğrenci sayısı izni alanlar Çin 274,439 110,550 115,727 14,761 33,401 Hindistan 102,673 12,677 61,058 1,242 27,696 Güney Kore 68,047 36,992 18,894 5,522 6,639 Suudi Arabistan 53,919 26,865 11,108 15,172 774 Kanada 28,304 13,916 11,207 613 2,568 Tayvan 21,266 5,886 10,177 1,663 3,540 Japonya 19,334 9,155 3,562 5,159 1,458 Vietnam 16,579 11,886 2,562 881 1,250 Mexico 14,779 8,311 4,182 1,080 1,206 Türkiye 13,286 5,097 3,118 4,222 849 Diğerleri 273,426 129,389 88,259 29,162 26,616 Total of All Places of Origin 886,052 370,724 329,854 79,477 105,997 Kaynak: Institute of International Education, 6 Open Doors Report
Amerikadaki uluslararasi öğrencilerin önemi? n Ekonomiye katkıları: Toplam: (500K-860K)*$30,000=$15-$26.5 milyar Türkiye: (10K-13K)*$30,000 =$300-$390 milyon n Araştırma üniversitelerinde kayıtlı toplam yüksek lisans öğrenci sayısı (2014 güz dönemi toplamı) n 486,925 (Kaynak: Allum and Okahama, 2015) n Arastırma üniversitelerindeki yüksek lisansta kayıtlı uluslararası öğrenci sayısı (2013-2014) n 329,854 n Bir diğer deyişle toplam yüksek lisans öğrencilerinin yaklaşık 70% uluslararası öğrenci! 7
Araştırma Üniversitelerinin önemi Economists broadly agree that about 60% growth of the U.S. economy during the last sixty years has been due to technical innovation much of which has originated in university research. Charles M. Vest President Emeritus, MIT President National Academy of Engineering C. M. Vest. The American Research University, University of California Press (2007)
Türk bilim diasporasının gücü TASSA veri tabanındaki bilim insanlarının bilim dallarına göre dağılımı şöyledir: Akademisyen Özel ve Devlet Kurumlarındaki Bilim İnsanları Mühendislik 289 360 Tıp ve Biyomedikal 266 142 Doğa Bilimleri 119 41 Sosyal 428 332 Total 1102 875
Türk Bilim Diasporasının Amerikadaki dağılımı 10
Türkiyedeki Üniversitelerin Küreselleşmesi Yurt dışındaki Türk olmayan akademisyenler ve talebeler Yurt dışındaki Türk akademisyenler türk talebeler Lisans Yüksek Lisans Doktora Araştırma/Geliştirme Ekonomik büyümeye katkıyı arttırmak
Küreselleşme seçenekleri n Türk Üniversite Yabancı Üniversite n Öğretim üyesi / ögrenci değisimi n Ortak diploma n Bilimsel calışmaların sunumu n Ortak araştırma n Türk Üniversite Türk bilim diasporası n Kısa dönemli ziyaretler ve sunumlar (vakıf univ.) n Ortak araştırma (vakıf univ.) n Doktora programlarına katkı n Sabbatical n Elektronik ortamdan yararlanma
Küreselleşmedeki Yapısal Engeller n n n n n Türkiye imajının ve güvenli ülke görünümünün 2012 den sonra ve özellikle son yıllarda ciddi zarar görmesi Türk üniversitelerindeki karar mekanizmasının yavaşlıgı (merkeziyetcilik) ve fon eksikligi (örneğin, uluslararası konferansa katılım, ortak yazar ile buluşma) Sağlanan olanaklar milli duygulara hitab etmekte. Ancak, gerçekçi de olmak gerekiyor. Örnegin, n Yabancı eşlerin calışma izni almadakı sorunları n Çocukların yabancı dil egitimi veren okullarda okuma ihtiyacı ve bu okulların cok pahalı olması n Akademik maaşların devlet üniversitelerinde dünya standardında olmaması (vakıf üniversiteleri bu sorunu bir derece cözmüş görünüyor) Ders yükünün fazla olup araştırmaya vakit kalmaması. Araştırma universitesi kavramının pek az üniversitede oturmuş olması
Yeni Uygulama İhtiyaçları Beyin göçünün hızlandırılması hedefi doğrultusunda, n Doktora mezuniyet derecelerinin kabulu (muadiliyet) n Doçentlik sınavlarında yeni bir sistemin getirilmesi ve yurt dışından dönmek isteyenlere de kolaylık sağlayıcı (dil sinavi) ve uyumlu olması gerekmektedir n Doçentlik kadrosuna atanıp atanamama kararının üniversitelere bırakılması yurtdışından geçişler açışından da kolaylaştırıcı olacaktır n Doçentlik ve Profesörlük atamalarında bekleme degil bilimsel çalışma kriterlerine ağırlık verilmelidir.
Küreselleşme ve Doktora Eğitimi n Yurt dışındaki akademisyenler doktora tez komitelerinde yaygın olarak görevlendirilebilmeli n Tüm kadro atama jürilerinde yine yurt dışındaki akademisyenler görev alabilmeli n Tersine beyin göçünün hızlandırılması, beyin gücünden faydalanabilme adjunct pozisyonların yaratılması, kadro derecelerinde esnek geçişlerin sağlanmasını gerektirmektedir.
Küreselleşmede atılan olumlu adımlar n Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TUBITAK calışmaları n Yurt dışındaki Türk bilim insanlarına tanınan burs imkanları n Sabbatical bursları n Bilim bilinçlenmesinin artması n Üniversiteler (özellikle vakıf üniversiteleri) n İşe alma politikaları n Bilimsel makalelerin yayınlanması n Üniversitelerin küreselleşme çalışmaları n Türk bilim diasporası ile ortak çalışmalar n ABD ki gelişmeler n Burs imkanlarının artması n Bilim diasporasına verilen önemin ve desteğin artması
Sonuç olarak.. n Özellikle araştırma üniversitelerimizin küreselleşmeleri Türkiyemizin gelişmesi açısından çok gereklidir. n Ancak küreselleşme zor, uzun, ve sabır gerektiren bir süreçtir. Bu amaca yönelik, n Karşılaşılan yapısal engeller el birliği ile aşılmalı n Küreselleşme yönünde atılmıs adımlara devam edilmeli n Yurt dışına yüksek sayıda doktora öğrencisi gönderilmeli n Yurt dışından lisans ve özellikle lisans üstü yabancı öğrenci agresif bir biçimde aranmalı ve yabancı yöneticilere de kapılar açılmalı n Kapsamlı, uluslararası boyutu zengin starteji dokümanları hazırlanmalı n Türk bilim diasporası Türkiye mizin kalkınmasında kullanabileceğimiz çok güçlü bir kaynaktır. Onlardan alabildiğince faydalanılmalı n Türk bilim diasporasının güçlenmesi için çalışan ve tersine beyin göçüne destek veren kurumlar (örneğin TASSA) desteklenmelidir.