TEMEL ANALİZ Yatırımcı Psikolojisi Çarpık Düşünce 1 Yatırım psikolojisini sizlere daha kolay anlatabilmek adına bazı işlem stratejileri ve güncel gelişmeler üzerinden kurgusal bir hikâye hazırladık. Burada sizlerle paylaştığımız işlem emirleri ve miktarları, yaşanmış bir trader hayatından alınmamıştır. Ancak hikâyenin temel problemlerini ele aldığımızda traderların gerçekleştirdiği en önemli hatalar olduğunu söyleyebiliriz. Forex piyasasında 20.000 sermayesi ile para yönetimi gerçekleştiren bir trader düşünün. EURUSD paritesinde aşağı yönlü hareketlerin devam edeceğine ilişkin düşüncesi nedeniyle 1.0820 seviyesinden 1 Lot satış pozisyonu gerçekleştirdi. Trader, pozisyonu açtıktan sonra EURUSD paritesinde gerçekleşen yükselişler nedeniyle endişeye kapıldı ve 1.0880 seviyesinden 1 lot daha satış pozisyonu açtı. Çünkü stratejisi nasıl olsa 1.1215 seviyesi altında orta vadeli düşüş trendi devam ettiği şeklindedir. (Düşüş trendinde kanalın üst noktası 1.1215 seviyesidir) Euro bölgesinden gelen olumlu Alman IFO verisi ile ABD bölgesinden gelen olumsuz Perakende Satışları verisinden destek alan parite, bu çıkışını 1.0960 seviyesine kadar sürdürdü. Ben yanlış mı yapıyorum diyen trader, internette araştırdığı çeşitli analiz raporlarını inceler ve bazı raporların kendisi ile aynı düşüncede olduğunu görerek güven tazeler ve 1.0960 seviyesinden 1 lot daha satış pozisyonu açar. Parite ilk etapta 1.0920 seviyesine kadar geriler ve trader bu düşüşü işte benim hareketim başladı diye sevinerek karşılar. Oysa akşam saatlerinde FOMC toplantısı sonucunda FED Başkanı Janet Yellen in piyasalara temkinli bir açıklama gerçekleştirerek, EURUSD paritesini bir anda 1.1100 seviyesine kadar çıkartır. Yatırımcı yine mevcut beklentisini düşünerek inatçı bir tutum ile tekrar satış pozisyonu açar. Bu sefer alt bölgelerdeki maliyetleri kurtarmak için daha fazla miktarda işlem açmalıyım düşüncesi ile 1.1100 seviyesinden 3 lot satış açar. Çünkü Yellen temkinli bir açıklama yapsa da nasıl olsa bu sene faiz artıracak EURUSD da bu yüzden düşecek stratejisine sıkı sıkı sarılmaktadır. Şuana kadarki işlemleri toparlarsak; 1.0820 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.0880 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.0960 seviyesinden 1 Lot Satış, 1.1100 seviyesinden 3 Lot Satış, Ertesi gün Yunanistan ile ilgili piyasalarda yer alan bir haber, Avrupa borsalarının önemli bir yükseliş kaydetmesini sağladı. Bunu fırsat bilen Euro, EURUSD paritesinin 1.1215 seviyesi üzerinde hareketler kaydetmesini sağlar. Tüm hayalleri ve istekleri bir anda yıkılan trader, derin bir nefes alır ve hesabının batmaması için hızlıca 1.1245 seviyesinden tüm satışlarını HEDGE ederek 5 Lot Alış pozisyonu açar. Şuan parite 1.1250 seviyesinde, trader ın 5 Lot ALIŞ ve 5 Lot SATIŞ pozisyonu mevcut. 20.000 sermayesi olan trader ın 15.100$ zararı vardır. 2 / 44
TEMEL ANALİZ Trader, bundan sonraki süreçte nasıl bir strateji planlaması yapmalıdır? Bu sorunun cevabını bir sonraki yazımızda sizlerle paylaşacağız. Ancak bu sürece kadarki zaman içerisinde siz de empati kurarak neler yapabileceğinizi sorgulayınız. Özellikle bu sorgulama süreci ve alınacak kararlar, sermaye yönetimi konusundaki ufkunuzun gelişimi açısından önem arz etmektedir. Trader ın açmış olduğu pozisyonları grafik üzerinde aşağıdaki resimde inceleyebilirsiniz. 3 / 44
Giriş Sayfa Yatırımcılara Mesaj 2-3 İÇİNDEKİLER Temmuz Ayında Hafızada Kalanlar 5-6 Temel Analiz 7-11 - AVRUPA 8-9 - ABD 10 - ASYA PASİFİK 11 Ekonomik Takvim 12 Teknik Analiz 13-41 - EURUSD 14-21 - GBPUSD 22-23 - USDJPY 24 - USDTRY 25-28 - EURTRY 29 - ALTIN 30-33 - GÜMÜŞ 34 - HAM PETROL 35-36 - DOĞALGAZ 37 - BUĞDAY 38 - BAKIR 39 - DAX30 40 - S&P500 41 İndikatörlerle Teknik Analiz 42 Hazırlayanlar 43 Risk Açıklaması 44 4 / 44
Temmuz Ayında Hafızada Kalanlar Yılın ikinci yarısının ilk ayı, hem iç hem dış dinamiklerin varlık fiyatlarında son derece etkili olduğu yoğun bir işlem dönemi olarak geride kaldı. Avrupa da Yunanistan, ABD de FED in faiz artırım zamanlamasına ilişkin beklentiler, Asya da ise Çin borsasındaki dalgalanma dikkat çeken faktörler oldu. İçeride seçim sonrasında hükümetin kurulma sürecinin uzaması ve terör saldırıları piyasaların gündeminde yer aldı. Küresel piyasalar için hafızalara kazınan başlıkları aşağıdaki gibi özetleyebiliriz; Yunanistan: Euro Bölgesi nde kalıp kalmayacağı yılan hikayesine dönen Yunanistan, Avrupa nın yine en çok konuşulan ülkesi oldu. 5 Temmuz daki referandumda halkın Hayır cevabı vermesine rağmen hükümet kreditörleri ile anlaşmak zorunda kalırken, bu gelişme sonrasında küresel piyasalarda Yunanistan a ilişkin endişelerin gevşediği görüldü. Çin Borsası: Çin ekonomisine yönelik kaygıların tetiklediği, ülkenin sermaye piyasalarındaki hareketlilik geride bıraktığımız ay içerisinde tüm dünyanın dikkatini üzerine çekti. 27 Temmuz da Şangay borsası son sekiz yılın en büyük günlük düşüşünü kaydederek, emtia piyasalarında da gerilemeye neden oldu. Ayrıca küresel ekonomik büyümeye ilişkin korkulara yola çan ilgili volatilite piyasalarda endişe kaynağı oldu. Nükleer Anlaşma: Yunanistan ın Avrupalı ortakları ile uzlaşmaya varmasının yanı sıra, küresel piyasalar Temmuz ayı içerisinde bir başka anlaşma haberi daha aldı. Viyana da yürütülen, dünya güçleri ile İran arasındaki nükleer müzakerelerde sona ulaşıldı ve Orta Doğu ülkesinin petrol üretimini artırmasının önünü açacak anlaşmanın sağlandığı açıklandı. 5 / 44
FED ve Faiz Artışı: ABD Merkez Bankası nın (FED) ne zaman ve nasıl bir tempoda faiz artırımına gideceği yönündeki beklentiler Temmuz ayında da yine varlık fiyatlarına yön verdi. Gerek politika yapıcıların açıklamaları, gerekse yayımlanan ekonomik göstergelerin verdiği ipuçlarının yönlendirmesi ile konuya ilişkin olarak değişen piyasa algısı, Dolar başta olmak üzere para birimlerinde son derece etkili oldu. Yurtiçi Piyasalar: Dünya gündeminde de üst sıralarda yer alan Türkiye deki son gelişmeler, iç piyasaların risk iştahında belirleyici olan bir faktör olarak rol oynadı. Hükümetin kurulamamasının yanı sıra terör saldırılarının patlak vermesi, Türkiye nin içerde ve dışarıda güvenliğini sağlamak için adımlar atmak zorunda kalmasına neden oldu. Siyasi gelişmeler ile birlikte terör riski, bu paralelde piyasalar için önemli bir dinamik oldu. 6 / 44
TEMEL ANALİZ
TEMEL ANALİZ AVRUPA Euro Bölgesi 2015 yılı içerisinde Euro Bölgesi ekonomisinden söz ederken, çoğunlukla Yunanistan riskini ele almak zorunda kaldık. Ocak ayında radikal sol koalisyon Syriza nın ülkede yapılan seçimden zafer ile çıkması, kreditörler ve Avrupalı ortakları ile Yunanistan ın ilişkilerini farklı bir boyuta taşıdı. Yeni bir kurtarma programına ihtiyaç duyan Atina, mali sorunlarını (şimdilik) aşması için gerekli olan anlaşma konusunda oldukça zorlu bir süreç yaşadı. Bu dönem içerisinde Yunanistan ın Euro Bölgesi nin bir parçası olarak kalıp kalmayacağı konusunda değişimler gösteren piyasa beklentileri, kıtanın varlık fiyatlarında belirleyici bir faktör oldu. Euro Bölgesi nde ekonomik çarkların halen daha istendiği kadar hızlı dönmediğine ait ipuçları, yayımlanan göstergeler ile piyasaların da farkında olduğu bir konu diyebiliriz. Enflasyon zayıf talebe işaret edecek kadar düşük ve PMI rakamları da ivmelenme konusunda sorunlar yaşıyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB) bu tablo içerisinde parasal genişlemesini sürdürürken, en az Eylül 2016 ya kadar da genişlemeci kalmaya devam edecek gibi görünüyor. Ancak bu değerlendirmelerin yanında, piyasalarda Temmuz ayına damgasını vuran faktörün Yunanistan olduğunu ifade edebiliriz. Euro Bölgesi yetkililerini son derece zorlayan bir yol haritası izleyen Atina Yönetimi, nihayetinde anlaşma şartlarını kabul ederek Parlamento sundan geçirse de, son bir ay içerisinde küresel piyasa katılımcılarına yoğun bir süreç yaşattı. 5 Temmuz daki referandumdan kurtarma planına Hayır oyu çıkmasına rağmen, Başbakan Çipras ülkenin prestiji ve borçların ödenebilmesi için Avrupalı ortakları ile anlaşma yoluna gitti. Ancak henüz Yunanistan düğümünün çözüldüğünü söylemek için erken gibi gözüküyor. 20 Ağustos ta yine yüklü ödemeler yapmak zorunda olan Yunanistan, 18 Ağustos a kadar kabul edilen kurtarmanın detayları konusunda kreditörleri ile anlaşmayı amaçlıyor. Bu arada da Çipras partisindeki çatlak sesleri yeniden bir arya getirmek için çalışmalarını sürdürüyor. Yunanistan a ilişkin risklerin geride kalan aylara göre daha düşük olduğu düşünülse de, ilerleyen dönem içerisinde Atina ve Avrupa nın geri kalanı arasında ilerleyecek müzakerelerin sonucu, kıtanın en önemli başlıkları arasında yer alacak diyebiliriz. Euro Bölgesi ne Ağustos ayı için farklı bir pencereden baktığımızda, yayımlanacak enflasyon oranı ve PMI göstergelerinin, ekonomik performans için yakından takip edilmesi gerektiğini ifade edebiliriz. Yılın ikinci çeyreği için açıklanacak Euro Bölgesi ve üye ülkelerinin büyüme verileri de yine, Birlik ekonomisi adına önemli bilgiler verecek. 8 / 44
TEMEL ANALİZ İngiltere Avrupa kıtasının güçlü ekonomilerinden birine sahip olan İngiltere için Ağustos ayının son derece önemli olduğunu ifade edebiliriz. Ada ülkesindeki düşük enflasyon oranına rağmen piyasalar İngiltere yi Japonya ile Euro Bölgesi gibi ekonomilerden farklı bir kategoride değerlendiriyorlar ve İngiltere Merkez Bankası (BOE), ABD ile birlikte ne zaman faiz artırımı yapacağı merak edilen merkez bankaları arasında yer alıyor. BOE Başkanı Carney ye göre de enflasyon yılsonuna doğru yükselecek ve mevcut şartlar altında bir endişe kaynağı değil. Süper Perşembe 6 Ağustos Perşembe günü İngiliz basınında Süper Perşembe olarak tanımlanıyor. Bunun nedeni ise, BOE nin para politikası kararları, ilgili toplantının tutanakları ve enflasyon raporunun aynı anda açıklanacak olması. Ayrıca basına servis edilecek bu dokümanlar sonrasında Carney bir basın konferansı düzenleyecek. BOE tarafından 6 Ağustos ta yayımlanacak başlıkları, basın konferansını ve detaylarını aşağıdaki gibi özetleyebiliriz; 1. Para politikası kararları: %0.50 olan faiz oranı ve 375 milyar Sterlin tutarındaki toplam parasal genişlemenin değiştirilmemesi bekleniyor. 2. Toplantı tutanakları: BOE daha önceden toplantının karar metnini yayınlayıp, tutanakları iki hafta sonra basına sunuyordu. Ancak bu kez piyasalar tutanakları hemen alabilecek. Bu dokümanda özellikle Banka nın 9 üyeli Para Politikası Komitesi nde (MPC) faiz oranına ilişkin oylama dağılımı merak ediliyor. Ocak ayındaki toplantıdan bu yana 9 üye faizin %0.50 de kalması yönünde fikir birliği içerisinde oldular. Ancak bu kez 1 veya daha fazla üyenin 25 baz puanlık bir artırım yapılması yönünde oy kullanabileceği yönünde ada basınında yer alan söylentiler dikkat çekiyor. 3. Enflasyon Raporu: Her çeyreklik dönem içerisinde, yılda 4 kez yayımlanan İngiltere Merkez Bankası nın (BOE) enflasyon raporu, Ağustos ayının önemli gelişmeleri arasında üst sıralarda yer alacak. Özellikle, BOE nin gelecek iki yıla ait enflasyon ve büyüme projeksiyonları, Banka nın faiz artırımı konusunda nasıl bir yol haritası belirleyeceğine ilişkin ipuçları verebilir. Geçtiğimiz aylarda İngiltere de görülen 55 yılın en düşük seviyesindeki enflasyon oranına rağmen BOE Başkanı Carney, yılın sonlarına doğru tüketici fiyatlarındaki artışın canlanacağını düşünüyor. Ayrıca BOE üyelerinin yeni ekonomik tahminleri de bu rapor ile birlikte paylaşılacak ve bu göstergeler piyasalar tarafından Banka nın faiz artırım zamanlamasına ilişkin bir ipucu olarak değerlendirilebilir. 4. Mark Carney nin Konuşması: 14:00 daki Yoğun yayın akışının ardından piyasalarda dikkatler 14:45 de başlayacak olan BOE Başkanı Mark Carney nin konuşmasına çevrilecek. Basın konferansı, bazı BOE yetkilileri ile birlikte Carney nin enflasyon raporuna ilişkin detayları sunacağı bir toplantı olacak. Başkan son olarak, enflasyonun bu yılsonunda yükselmeye başlayacağını tahmin ettiğini ifade etmişti. Haziran ayında tüketici fiyatları %0.0 ile bir değişiklik kaydetmedi. Carney nin faiz artırım zamanlamasına ilişkin değerlendirmeleri Sterlin de yönü belirleyebilir. 6 Ağustos maratonunun ardından Ağustos ayı içerisinde yayımlanacak enflasyon ve büyüme oranı gibi rakamlar ile birlikte ortalama saatlik kazançlar, ada ülkesinin finansal araçlarında etkili olabileceği için önem taşıyor. 9 / 44
TEMEL ANALİZ ABD Piyasaların yoğun gündemi arasında Temmuz ayı içerisinde zaman zaman bir miktar arka planda kalsa da, küresel sermaye akımlarının yönünde belirleyici olan ABD ekonomisine ilişkin gelişmeler ve ülkenin Merkez Bankası nın (FED) para politikasına ait beklentiler, global piyasaların yakından izlediği son derece önemli bir faktör olmaya devam ediyor. FED in faiz artırım zamanlaması ve temposu adına ipucu verebilecek her gelişme finansal araçların yönünü etkilemeyi sürdürüyor. Temmuz ayında açıklanan ekonomik verilerden tarım dışı istihdam değişimi Haziran döneminde piyasa beklentilerinin altında kalırken, enflasyon tüketici talebinin toparlanıyor olabileceğine ait mesajlar verdi. Ancak Temmuz un sonlarında yayımlanan ikinci çeyrek büyümesi yine öngörülerin altında kaldı ev istihdam maliyet endeksi, aynı dönem %0.2 ile son 33 yılın en düşük artışını kaydetti. Bu rakam, FED in ücret ve maaşlardaki artışın enflasyonu ivmelendireceği tezini desteklemeyerek, faiz artırımının ertelenebileceği yönünde bir algı oluşturdu. Ancak gelişen bu beklentilerin öncesine gidersek, Temmuz ayı biraz daha farklı bir tablo ortaya koymuştu. Gerek Haziran ayındaki Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısının geride kalan ay içerisinde yayımlanan tutanakları, gerekse FOMC nin Temmuz toplantısı, FED in Eylül ayında bir faiz artırımına yakın olduğu yönünde değerlendirilmişti. Ayrıca Banka nın Başkanı Janet Yellen ın Kongre deki sunumları ve çeşitli platformlarda yaptığı konuşmalar da bu görünümü desteklemişti. Halen daha piyasalarda FED in Eylül ayında, 2006 dan sonra ilk kez yapılacak olan faiz artırım adımını atacağı yönündeki düşüncenin ağırlıkta olduğunu ifade edebiliriz. Tabi bunun için Ağustos ayında alınacak sinyaller, piyasaların algısı için büyük bir önem arz ediyor. Makro-ekonomik göstergeler tarafında yine tarım dışı istihdam, perakende satışlar, enflasyon ve büyüme oranı göstergeler, FED in para politikaları adına yol gösterici olabilir. Bu yıl yapılacak Jackson Hole zirvesine Yellen ın büyük ihtimalle katılmayacak olması ve Ağustos ayına takvimlenmiş bir FOMC toplantısı olmayışı, ekonomik verilerin daha önemli bir noktada rol almasını sağlayabilir. Dolayısı ile piyasalar, güçlü bir ABD ekonomisi için sinyaller verecek olası makro göstergeleri, FED in Eylül ayında bir faiz artışına yakın olduğu şeklinde değerlendirilebilecekken, olumsuz rakamlar ise Banka nın faiz artırımını öteleyeceği yönünde bir düşüncesinin öne çıkmasına yol açabilir. Bu iki algı ise Dolar da ve tabi ki birçok finansal aracın değerinde yönü tayin edebilir. 10/ 44
TEMEL ANALİZ ASYA PASİFİK Asya Pasifik ekonomilerinde genişleyici önlemler merkez bankalarının faiz politikası önderliğinde devam ederken, özellikle FED ve Euro Bölgesine ilişkin gelişmelerin izlerinin etkisini gösterdiğini takip ettik. Birçok büyük ekonomide kırılganlığın devam ettiği süreçte, Japonya haricinde faiz oranlarındaki indirimler gözlemlenirken, önümüzdeki süreçte FED ve Euro Bölgesi başlıklarına ilişkin belirsizliklerin yanı sıra, Çin in kırılganlıklara karşı ne tür önlemler alacağı da belirleyici unsur olarak yerini koruyor. Çin de büyümeye ilişkin endişelerin özellikle imalat aktivitesine ilişkin rakamlarla destek görmesi, ülke borsalarında oldukça sert satışların ortaya çıkmasına neden oldu. Bunun neredeyse tüm ekonomilerde etkisi hissedilirken, Ağustos ayında benzer tepkilerin oluşup oluşmayacağı takip edilecek. Özellikle ülkenin büyümesinde öncü göstergelerden biri olarak kabul edilen imalat sektörüne ilişkin gelişmeler ön planda olabilir. Büyüme ve enflasyon rakamlarında büyüme ve enflasyondaki gerilemenin yumuşadığına ilişkin sinyaller henüz kalıcılık sağlayamadığı için yeterli güveni sağlayamadı. Bu nedenle yeni datalara ihtiyaç duyuluyor. Ayrıca, bu kadar yoğun endişenin hakim olduğu piyasalarda, politika yapıcıların olası açıklama ve kararları da gündemi etkileyebilir. Japonya da Merkez Bankası (BOJ) Başkanı Kuroda nın ekonomideki toparlanmanın bölgelere yayıldığını ifade eden açıklamalarına karşın, enflasyon ve tüketici harcamaları henüz böyle bir düzelmeyi onaylamış değil. Banka nın bekleyişi sürerken, özellikle rekor seviyedeki parasal genişleme programının uygulandığı süreçte borçluluğun ulaştığı seviyeler politika yapıcılar için endişe kaynağı oluşturuyor. Yunanistan ve Çin gündeminden yoğun olarak etkilenilmesine karşın, hala FED ve FED politikaları dikkatle izleniyor. Avustralya Ağustos ayında öne çıkabilecek ekonomiler arasında yer alıyor. Bir yanda dünyanın diğer ucunda, ancak ekonomilerinin yapısal olarak benzerliği nedeniyle politikalarından etkilenilen Kanada Merkez Bankası (BOC) faiz indirirken, diğer yanda en önemli ticaret ortaklarından Yeni Zelanda Merkez Bankası nın da (RBNZ) aynı tutumu sergilemesi, gözleri Avustralya Merkez Bankası nın Ağustos ayındaki faiz beyanatına çevirdi. Ülke özellikle Çin talebinin zayıflaması ve Çin in küresel talebinin zayıflamasıyla destek gören düşük kıymetli maden fiyatları neticesinde sorunlu bir süreç geçiriyor. Bu nedenle ayın ilk haftasındaki RBNZ kararı ve sonrasında büyüme, enflasyon gibi göstergeler dikkatle izlenmelidir. Yeni Zelanda Merkez Bankası (RBNZ) Temmuz ayında 25 baz puanlık faiz indirimine gitti. Emtia fiyatlarındaki, özellikle süt ve süt ürünü fiyatlarında devam eden düşüş trendi, diğer yandan Çin de talebin zayıflayacağına yönelik endişeler, ülkede para politikası araçlarının kullanılmasını gerekli kıldı. Önümüzdeki süreçte ülke merkez bankasının yapabileceği açıklamalar yine dikkatle izlenecek. Ay içerisinde en büyük ticaret ortaklarından Çin ve Avustralya daki gelişmeler de, gerek ülke göstergelerini gerekse ülke para birimini etkileyebilecek ana faktörler arasında öne çıkıyor. 11/ 44
EKONOMİK TAKVİM 2015 yılının ekonomik takvimini incelemek için GCM Forex Ekonomik Takvim bölümünü takip edebilirsiniz. Ekonomik Takvimini incelemek için tıklayınız. 12/ 44
EURUSD Temmuz ayı Euro Bölgesi için Yunanistan tartışmalarının gölgesinde geçti. Yunanistan ile Troyka görüşmelerinin uzlaşmayla sonuçlanması şimdilik Yunanistan sorununu sadece öteledi. Dolar cephesinde ise artık faiz artırımına uzak olmayan bir Fed görüntüsü var. EURO BÖLGESİ ENFLASYON Her ne kadar deflasyon tehlikesi geçti dense de enflasyonda yaprak kımıldamıyor, bu durum ECB nin tahvil alım programının/gevşek para politikasının gideceği daha çok yol olduğunu gösteriyor. Ve deflasyon tehdidi tam olarak geçmiş değil. EURO BÖLGESİ HİZMET PMI Hizmet sektörü satın alma yöneticileri endeksi en son 53.80 seviyesinde. Şimdilik 50 seviyesinde olmak yeterli denebilir, sene başından bu yana kıpırdayan ekonomik aktivite canlı kalmaya devam ediyor. 14/ 44
EURO BÖLGESİ İMALAT PMI En son veri 52.20 seviyesinde. İmalat PMI rakamı da iyi denilebilecek seyrini yılbaşından bu yana sürdürüyor. EURO BÖLGESİ KREDİ BÜYÜMESİ ECB nin en çok arzuladığı, kredilerde artış, ilk sinyallerini veriyor. 2014 yılının negatif bölgesinden sonra ECB nin hamleleri ile bariz bir yükseliş var. 15/ 44
ECB BİLANÇOSU ECB tahvil alımına başlayarak bilançosunu 2 trilyon Euro dan 3 trilyon Euro ya çıkarma kararı almıştı. EURO BÖLGESİ TÜKETİCİ GÜVENİ Bir türlü toparlanamayan, istikrarlı negatif seyrini sürdüren başlık tüketici güveni. Tüketici güveni artmadığı sürece diğer pozitif veriler sorgulanmaya devam edilecek. 16/ 44
ZEW ENDEKSİ Diğer bir güven endeksi olan ZEW nisan ayından sonra gerilemeye başladı. ABD BÜYÜMESİ Birinci çeyrek büyüme rakamı 0.6 seviyesine revize edildi, ikinci çeyrek büyümesi %2.3 olarak açıklandı. İkinci çeyrek büyümesi beklentilerin altında kalsa da büyümenin rayında ilerlediğini gösteriyor. 17/ 44
ABD ENFLASYON Haziran ayı enflasyon rakamı 0.3 olarak açıklandı. %2 enflasyon hedefinden uzakta kalan Fed için faiz artırımı konusunda bakılan iki başlıktan biri olan enflasyonda önümüzdeki aylarda artış görülmesi halinde faiz artırımı yakın olacak. Düşen emtia fiyatlarının ve değerli doların enflasyon üzerindeki baskıcı etkisi de unutulmamalı. ABD HİZMET PMI Hizmet sektörü satın alma yöneticileri endeksi 55.20 seviyesinde. Her yılın ilk çeyrek seviyelerinin altında olsa da 50 seviyesi üzerinde olmak ekonomik aktivitenin canlı kaldığına işaret. 18/ 44
ABD İMALAT PMI En son açıklanan imalat PMI rakamı 53.80 seviyesinde, çok güçlü diyemeyeceğimiz seviyelerde. Yine de 50 üstü rakam moral bozmayacaktır. ABD İŞSİZLİK İşsizlik oranında 5.3 seviyesine gelindi. İstihdam piyasasının seyri Fed açısından enflasyonla birlikte 2 temel konu. Fed istihdam piyasasında hala alınacak yol olduğuna işaret ediyor. Ancak %5 seviyesinin altını beklemek gerçekten zor. 19/ 44
ABD TARIM DIŞI İSTİHDAM Temmuz ayının ilk haftasında 223 bin olarak açıklanan tarım dışı istihdam güçlü kalmaya devam ediyor. Eğer yılın kalan aylarında 200 bin seviyesi üzerinde kalan bir veri ile karşılaşırsak Fed faiz artırımı konusunda istihdam piyasasından yeterli desteği almış olabilecek. ABD KİŞİSEL HARCAMALAR Kişisel harcamalar verisinde hızlı bir yükseliş yaşandı. ABD ORTALAMA SAATLİK KAZANÇLAR 20/ 44
Ortalama saatlik kazançlarda görülmek istenen yükseliş hala yok. İstihdam piyasasındaki toparlanmaya saatlik kazançlarda artış eşlik ederse tablo daha pozitif diyebileceğiz. Paritede temmuz ayı içinde en düşük 1.0807 seviyesi en yüksek 1.1215 seviyesi görüldü. Ağustos ayına girerken 1.10 seviyesini pivot bölge olarak kabul edip, 1.10 seviyesi üzerinde kalınırsa 1.120 en yakın seviyesini direnç 1.08 seviyesini en yakın destek olarak ifade edebiliriz. Uzun vadede düşüş trendi devam ediyor. Grafikte kırmızı çizgi ile gösterilen 200 günlük hareketli ortalama altında kalındığı sürece düşüş trendinin devam ettiğini düşüneceğiz. Kısa vadede grafikte yeşil çizgi ile gösterilen 50 günlük hareketli ortalama takip edilebilir. 50 günlük hareketli ortalama üzerine çıkılırsa yükseliş hız kazanabilir. Ay içinde ABD verilerinin iyi gelmesi ise pariteyi 1.08 seviyesine yaklaştırabilir. Uzun vade için 1.0478 seviyesi güçlü destek 1.1500 seviyesi güçlü direnç olarak görülüyor. Destek: 1.0800-1.0700-1.0478 Direnç: 1.1215-1.1350-1.1500 21/ 44
GBPUSD Kıyasıya Mücadele Devam Etmektedir! Sterlin, son aylarda Dolar karşısında önemli değer kazanımları gerçekleştirmektedir. Sterlin Dolar mücadelesinde özellikle Sterlin in üst düzey performans kaydetmesi, İngiltere Merkez Bankası nın (BOE) faiz artırımına yeşil ışık yaktı şeklindeki açıklamaların gündemde yer almasından kaynaklanmaktadır. Ancak bu aşamada ABD Merkez Bankası nın (FED) da faiz artıracak olması, FED BOE ve Sterlin Dolar mücadelesinin daha hararetli geçmesini sağlayabilir. Özellikle de bankaların faiz artımı konusunda atacağı adımlar, ülke para birimlerinin birbirleri ile kıyasıya mücadelesinde galibi görebilmemiz adına dikkatle takip edilmelidir. BOE nin ağır basması paritedeki yükseliş isteğinin devam etmesine katkı sağlayacağı gibi FED in ağır basması durumunda, GBPUSD paritesinin düşüş trendindeki istekli tavrının tekrar gündeme gelmesine neden olabilir. Kısa vadeli grafikler izlendiğinde GBPUSD paritesindeki yükseliş isteğinin ön planda olduğu görülürken, uzun vadeli grafikler değerlendirildiğinde, yaşanılan yükselişlerin tepki alımları olduğunu ve bu tepkilerin 1.5930 1.5875 bölgesi altında kalması nedeniyle sonlandığını ifade edebiliriz. Konu ile ilgili haftalık ve aylık grafikte net oluşumlar mevcuttur. Haftalık grafikte tepki alımlarının sonlandığını, fibonacci %50 lik düzeltme oranı ve aynı zamanda da ichimoku indikatöründe bulutun üst noktasından gerçekleştirdiği dönüşlerden net bir şekilde anlamaktayız. 22/ 44
Aylık grafiği değerlendirdiğimizde, tıpkı haftalık grafikteki gibi tepki alımlarının sonlandığını ifade edebiliriz. Özellikle de kanalın üst noktasından gerçekleştirdiği dönüşler, bu tutumu net bir şekilde görmemizi sağlamaktadır. Son olarak da günlük grafiği değerlendirdiğimizde 1.5930 1.5875 bölgesi altında kalmasına ilaveten öncelikle son aylarda 1.5675 bariyerinde baskı görmesi dikkat çekmektedir. Bu nedenle de öncelikle tepki alımlarının tam anlamı ile sonlandığını anlayabilmek için 1.5675 seviyesi altında günlük kapanışlarına devam etmesine ilaveten kanalın alt noktası olarak kaydedilen 1.5330 desteğinin aşağı yönlü kırılması gerektiği unutulmamalıdır. Ancak bu şartlarla 1.4850 gibi rakamlar telaffuz edilebilir. Aksi takdirde 1.5175 1.5930 arasındaki bant hareketi, 1.5330 ve 1.5675 kontrol noktaları eşliğinde devam etmek isteyebilir. Destek; 1.5330-1.5175-1.4980 Direnç; 1.5675-1.5930-1.6040 23/ 44
USDJPY USDJPY paritesi, Temmuz ayında yoğun olarak FED beklentileri ve bunun neticesinde yoğunlukla Dolar endeksi hareketleriyle yön aradı. Ayın ilk haftasında yaşanan sert düşüş sonrasında, tekrar 124,00 seviyesini telaffuz ettik. Önümüzdeki süreçte, özellikle FED in kritik Eylül ayı toplantısı öncesinde beklentiler pariteyi etkileyebilecek ana başlıklar arasında yer alıyor. Teknik olarak değerlendirdiğimizde, paritenin 89, 120 ve 200 günlük üssel hareketli ortalamalar (güncel seviyeleri sırasıyla 122,00 121,20 118,80) üzerindeki pozitif eğilimini koruduğu görülüyor. Önümüzdeki süreçte, 89 günlük üssel hareketli ortalama üzerindeki seyir korunduğu müddetçe, yukarı yönlü baskının ön planda olması beklenmektedir. Gerçekleşebilecek yükselişlerde 124,50 ve 125,90 kritik bariyerler olarak karşımıza çıkmaktadır. Paritenin yükselişlerini netleştirebilmesi açısından bu iki direnç seviyesini kademli olarak geçmesi ve üzerlerinde günlük kapanışlar sağlaması gerekebilir. Aksi takdirde, direnç seviyelerinin aşılamaması veya üzerlerinde günlük kapanışlar sağlanamaması kısa vadeli geri çekilmeleri destekleyerek hareketli ortalamaların hedeflenmesine neden olabilir. Düşüşlerde unutulmaması gereken, paritenin 89 ve 120 günlük üssel hareketli ortalamalarla kısa ve orta vadeli, 200 günlük üssel hareketli ortalamayla ise uzun vadeli yükseliş eğilimini koruduğudur. Bu nedenle kısa vadeli düşüşlerde herhangi bir şekilde 89 ve 120 günlük üssel hareketli ortalamaların kırılması, tek başına düşüş trendi başlangıcı olarak algılanmamalıdır ve hareketli ortalamalarla sınırlı kalan her düşüşün, yeni bir alım baskısına maruz kalabileceği göz ardı edilmemelidir. Destek: 123,20 122,00 120,45 Direnç: 124,50 125,90 127,80 24/ 44
USDTRY TL İÇİN ANA GÜNDEM İÇ SİYASET Seçim sonrası başlayan koalisyon görüşmelerinden henüz bir sonuç çıkmış değil. Koalisyon seçeneklerinde AKP/CHP görüşmelerinden sonra yapılan açıklamalarda erken seçim %50, koalisyon kurulması %50 olasılık açıklamaları TL yi desteklemedi. Temmuz ayı biterken tekrar MHP ile görüşmeler yapıldığı haberleri ikili koalisyon olasılıklarının canlı kaldığına işaret etti. 31 Temmuz tarihinde azınlık hükümeti ile erken seçime gidilmesi olasılığı da tekrar bahsedilince aslında azalan ihtimalli hiçbir seçeneğin olmadığı, belirsizliğin azalmadığı söylene bilir. Koalisyon görüşmeleri yanında yaşanan terör olayları, iç güvenlikteki politika değişikliği de yakından takip ediliyor. Dolar cephesinde Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC), sonrası açıklamada politikanın işgücü piyasasında bazı ek gelişmeler görülmesinin ardından sıkılaştırılacağı belirtildi. Para politikasında sıkılaştırma, enflasyonun orta vadede yüzde 2 lik hedefe yöneldiğinden makul derecede emin olunduğunda gerçekleşecek ifadesi kullanıldı. Fed in belirsizliği azaltmayan söylemleri doları değerli kılmaya devam ediyor. TL VE DİĞER PARA BİRİMLERİ TL de dolara karşı değer kaybı devam ederken diğer para birimleri ile birlikte yılbaşından 31 temmuz tarihine kadar seyri aşağıda gösteriliyor. PARA BİRİMİ YÜKSELİŞ ORANI % Dolar/TL 1 9.4 Dolar/Brezilya Reali 26.8 Dolar/G. Afrika Randı 10.18 Dolar/Hindistan Rupisi 1.4 Euro/Dolar -9.59 Dolar endeksi 8.02 Gelişen ülke piyasaları/para birimleri için Fed in izlediği politika işleri kolaylaştırmıyor. TL kendi kulvarındaki para birimleri içinde kötü bir performans gösteriyor. Siyasi belirsizliğin devamı zayıflığın artması anlamına gelebilir. İç siyaset, belirsizliği kaldırırsa aradaki farkın bir miktar kapanması mümkün. 25/ 44
ENFLASYON TÜFE de (2003=100) 2015 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre %0,51 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,76, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,20 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,28 artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış %2,64 ile eğlence ve kültür grubunda oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı Haziran ayında endekste yer alan gruplardan lokanta ve otellerde %1,09, çeşitli mal ve hizmetlerde %0,79, eğitimde %0,70 ve sağlıkta %0,53 artış gerçekleşti. Aylık en fazla düşüş gösteren grup %2,79 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2015 yılı Haziran ayında endekste yer alan gruplardan giyim ve ayakkabıda %1,32, ev eşyasında %0,09, alkollü içecekler ve tütünde %0,01 ve ulaştırmada %0,01 düşüş gerçekleşti. EKONOMİK GÜVEN ENDEKSİ Ekonomik güven endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre %4,8 oranında artarak 79,75 değerinden 83,56 değerine yükseldi. Ekonomik güven endeksindeki artış; reel kesim (imalat sanayi), hizmet sektörü ve perakende ticaret sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı. 26/ 44
Reel kesim güven endeksi, bir önceki aya göre %1,4 arttı; Haziran ayında 101,50 olan endeks Temmuz ayında 102,90 değerine yükseldi. Hizmet sektörü güven endeksi, Temmuz ayında %1,4 oranında artarak 99,34 değerinden 100,69 değerine yükseldi. Perakende ticaret sektörü güven endeksi, bir önceki aya göre %0,7 arttı; Haziran ayında 103,69 olan endeks Temmuz ayında 104,45 değerine yükseldi. Tüketici güven endeksi Temmuz ayında %2,7 oranında azalarak 66,45 değerinden 64,66 değerine gerilerken, inşaat sektörü güven endeksi %2,8 oranında azalarak 84,71 değerinden 82,33 değerine düştü. DIŞ TİCARET İhracat %6,9, ithalat %12,5 azaldı. Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2015 yılı Haziran ayında, 2014 yılının aynı ayına göre %6,9 azalarak 11 milyar 996 milyon dolar, ithalat %12,5 azalarak 18 milyar 201 milyon dolar olarak gerçekleşti. Haziran ayında dış ticaret açığı %21,6 azalarak 7 milyar 912 milyon dolardan 6 milyar 206 milyon dolara düştü. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2014 Haziran ayında %61,9 iken, 2015 Haziran ayında %65,9 a yükseldi. TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI ENFLASYON RAPORU TCMB Başkanı Erdem Başçı nın Temmuz ayı enflasyon raporu toplantısından başlıklar şöyle: Merkez Bankasının döviz rezervleri yeterli. Fed in faiz artışından endişe edilmesin. Artık normalleşme zamanı. Normalleşmeye hazırız. Faiz artışı olsa bile bunun sınırlı olacağı açıklanıyor. Uzun vadeli faiz oynaklığını azaltıcı etkisi var. Bununla mücadele için kullanacağımız araçları gözden geçirebiliriz. Biz de geniş faiz politikasına gerek duymayabiliriz. Operasyonel çerçeveyi sadeleştirme üzerinde çalışıyoruz. Bunu Ağustos ta açıklıyoruz. Türkiye bütün sorunlara rağmen ılımlı bir büyüme sürecinde. Enflasyon görünümünde henüz belirgin bir iyileşme görülmedi. Kurdaki gelişmeler enflasyondaki iyileşmeyi geciktiriyor. Önümüzdeki dönemde büyümeye dönük riskler var. Dış talebin büyümeye katkısı ikinci yarıda sınırlı kalacak. Yılsonu enflasyon tahminleri güncellendi: Yılsonu enflasyon beklentisi %6,9, önceki %6,8. 2016 enflasyon beklentisi %5,5, önceki %5,5. Türkiye de enflasyon yüzde 7 den yüksek olmamalı. Para politikasında sadeleşmeye gidilebilir. Bu teknik bir çalışma. Sıkılaştırıcı ya da gevşetici değil, nötr bir politika FED VE FAİZ ARTIŞI Fed, Eylül ayında yapacağı toplantıda faiz artırımının işaretlerini verdi. ABD ekonomisinde ve istihdam piyasasında güçlenmenin devam ettiğine işaret eden Fed, Eylül ayında faiz artırımı için kapıyı araladı. Federal Açık Piyasa Komitesi nin (FOMC) 2 gün süren toplantısının ardından yapılan açıklamada politika yapıcıların ekonominin ilk çeyrekteki yavaşlamanın üstesinden geldiği değerlendirmesi yaptıklarını belirtirken, enerji sektöründeki daralma ve denizaşırı ekonomilerdeki ters rüzgarlara rağmen ılımlı şekilde büyümekte olduğu vurgulandı. Son aylardaki sağlam istihdam kazançlarına özellikle işaret eden FOMC, İstihdam piyasasına ilişkin bir dizi gösterge işgücü kaynaklarındaki atıl kapasitenin bu yılın başlarından bu yana azaldığına işaret ediyor ifadelerini kullandı. FOMC, politika faizini sıfıra yakın bıraktığı toplantıda kararı 10 üyenin oy birliğiyle aldı. FOMC, son 5 toplantıdır kararları oybirliğiyle alıyor. 27/ 44