ISSN: 2147-1053 BANKA VE FİNANS HUKUKU DERGİSİ JOURNAL OF BANK AND FINANCE LAW Üç Ayda Bir Yayınlanır This journal is a peer reviewed journal published four times a year. Cilt: 2 / Sayı: 6 Volume: 2 / Issue: 6 Yıl / Year: 2013
Banka ve Finans Hukuku Dergisi Journal of Bank and Finance Law Hakemli Dergidir / Peer reviewed Journal Yayın Sahibi / Publisher: Cilt: 2 / Sayı: 6 Volume: 2 / Issue: 6 Yıl / Year: 2013 Legal Yayıncılık A.Ş. adına Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni/On Behalf of Legal Yayıncılık INC. Publisher and Executive Editor Av./Aal. Lütfürrahman BAŞÖZ Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Responsible Manager: Yayın Yönetmeni/Editor Av./Aal. Ramazan ÇAKMAKCI Prof. Dr. Hakan ÜZELTÜRK Yayımcının Adı / Name of Publishing Company: Legal Yayıncılık A.Ş (Sertifika No. / Certificate No. 27563) Tel.: 0 216 449 04 86 Basımcının Adı / Printed by: Net Kırtasiye Tanıtım ve Matbaa San. Tic. Ltd. Şti (Net Copy Center) (Sertifika No./Certificate No. 13723) Tel. 0212 249 40 60 Basıldığı Yer / Place of Publication: İnönü Cad. Beytülmalcı Sk. No: 23/A Gümüşsuyu/Beyoğlu-İstanbul Basım Tarihi / Publication Date: Ağustos/August 2013 Yönetim Yeri / Place of Management: Bahariye Cad. No: 63/6 Kadıköy/İstanbul Tel.: (216) 449 04 85 449 04 86 Faks (Fax): (216) 449 04 87 E-posta / E-mail: URL: legal@legal.com.tr www.legal.com.tr Yayın Türü / Type of Publication: Bu dergi yılda dört sayı olarak yayımlanan yerel, süreli hakemli bir hukuk dergisidir. This journal is a peer reviewed national law journal published four times a year. ISSN: 2147-1053
Derginin Önerilen Kısa (Atıf) Adı: BFHD For citations please use the abbreviation: BFHD Katkıda bulunmak isteyenler için iletişim bilgileri/ All correspondence concerning articles and other submissions should be addressed to: E-mail: akademi@legal.com.tr Telefon / Phone: 0 216 449 04 85 Faks / Fax: 0 216 449 04 87 Posta Adresi / Postal Address: Bahariye Cad. Çam Apt. No: 63 D. 6 Kadıköy İstanbul Bu dergide yayımlanan yazılarda ileri sürülen görüşler yazarlara aittir. Articles published in this journal represent only the views of the contributors. Copyright 2013 Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, LEGAL YAYINCILIK A.Ş nin yazılı izni olmadan, fotokopi yoluyla veya elektronik, mekanik ve sair suretlerle kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz, kayda alınamaz. All rights reserved. No part of this publication, completely or partially, may be copied, distributed, stored, manually or electronically or in any other form; without the prior expressed permission in writing of the LEGAL YAYINCILIK INC. BANKA VE FİNANS HUKUKU DERGİSİ Bahariye Cad. Çam Apt. No: 63 D. 6 Kadıköy İstanbul Tel: (216) 449 04 85 449 04 86 Faks: (216) 449 04 87 İnternet adresi: www.legal.com.tr / E-posta: legal@legal.com.tr
Yayın ve Danışma Kurulu / Editorial and Advisory Board Av. Nilay Acar İhsan Akar-Ernst&Young Yavuz Akbulak-SPK Başkanlık Danışmanı Mustafa Akın-Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Üyesi Soner Altaş-Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi Doç. Dr. Sıtkı Anlam Altay-Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Erişah Arıcan-Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu İlkay Arıkan-TSPAKB Genel Sekreteri Av. Cemil Aygün-Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Hukuk Müşavirliği Prof. Dr. Ahmet Battal-Turgut Özal Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Sinan Bayındır-İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Köksal Bayraktar-Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Av. Gizem Bilgiç-Finansbank A.Ş. Hukuk Müşavirliği Av. Nihat Boz-Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş. Baş Hukuk Müşaviri Yrd. Doç. Dr. Ebru Ceylan-İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Av. Murat Duman-HSBC Bank A.Ş. Hukuk Müşavir Yardımcısı Av. Bora Durmaz-Finansbank A.Ş. Hukuk Müşavirliği Prof. Dr. Nuray Ekşi-Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sedat Eratalar-Deloitte Yrd. Doç. Dr. Hayati Eriş-Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Eroğlu-Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doç. Dr. Necla Akdağ Güney Av. İbrahim Murat Haznedar-Türkiye İş Bankası Bölge Hukuk Müşaviri Av. Serkan İçtem-Hukuk Danışmanı Prof. Dr. Haluk Kabaalioğlu-Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Turgut Kalpsüz
Av. Mehmet Emin Karaağaç-Vakıfbank Baş Hukuk Müşaviri Prof. Dr. Sami Karahan-Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Mahmut Koca-İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Av. Hasan Köroğlu-TMSF Başkanlık Hukuk Müşaviri Prof. Dr. Bilsay Kuruç-Emekli T.C. Merkez Bankası Meclis Üyesi Cihat Madanoğlu-TEB Holding Mali İşler Koordinatörü Prof. Dr. Fatih Selami Mahmutoğlu-İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doç. Dr. Mehmet Çağlar Manavgat-Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Tekin Memiş-İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Okay Av. Gürhan Okay-TAIB YatırımBank A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Abdurrahman Özalp-Dış Ticaret Danışmanı ve ICC Türkiye Milli Komite Üyesi Doç. Dr. Ömer Özkan-İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Veysi Seviğ-İTO Müşaviri Prof. Dr. Güzin Üçışık-Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Hakan Üzeltürk-Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adnan Yayla-CFO, Finansbank Doç. Dr. A. Caner Yenidünya-Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Av. Serap Yılmaz-Bilirkişi-Sermaye Piyasası Faaliyetleri Yetkilisi Prof. Dr. Aynur Yongalık-Doğu Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Bülent Yurdalan-Finansbank Yönetim Kurulu Başkan Danışmanı Av. Tülin Zırhlıoğlu-Garanti Bankası A.Ş. Hukuk Müdürlüğü-Danışman
BANKA VE FİNANS HUKUKU DERGİSİ Cilt: 2 / Sayı: 6 Yıl: 2013 İÇİNDEKİLER Makaleler... 1 Tefecilik Suçu (TCK m. 241) Doç. Dr. A. Caner YENİDÜNYA... 3 Birlikte Sigorta Sözleşmesi ve Birden Çok Sigortalının Olduğu Sözleşmelerde Sigorta Ettiren ve/veya Sigortalılardan Birisinin Yükümlülüğünü İhlal Etmesinin Sonuçları Dr. Damla KÜÇÜK... 29 Birleşik Krallık'ta Mortgage Kanunu'nun Yasal Çerçevesi ve Uygulanması Arş. Gör. Aytuğ Ceyhun ÇAKIR... 45 Limited Şirkette Ortağın Şirketten Çıkma Suretiyle Ayrılması Öğr. Gör. Mustafa ÜSTÜNDAĞ... 65 Türkiye de KOBİ lerin Sermaye Piyasasından Yararlanmaları Üzerine Düşünceler Yavuz AKBULAK (SPK Başkanlık Danışmanı)... 75 Uzman Görüşü... 103 Yapılandırılmış Ticaret ve Emtia Finansmanı Abdurrahman ÖZALP (TEB Dış Ticaret Danışmanı, ICC Türkiye Milli Komite Üyesi)... 105 Raporlar... 113 Türk Bankacılık Sektörü Genel Görünümü... 115 Ek Bilirkişi Raporu... 165 Haberler... 171 Yargıtay Kararları... 325 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları... 327 Yargıtay Hukuk Daire Kararları... 331 Danıştay Kararları... 355 Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu Kararı... 357 Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu Kararı... 360 Danıştay Daire Kararı... 364 Uygulamaya İlişkin Bilgiler... 375 Önemli Bilgiler... 379 Yeni Yayınlar... 417 LEGAL HUKUK DERGİLERİ SİPARİŞ FORMU... 419 LEGALBANK ABONELİK FORMU... 420
JOURNAL OF BANK AND FINANCE LAW Volume: 2 / Issue: 6 Year: 2013 CONTENTS Articles... 1 The Crime of Usury Assoc. Prof. Dr. A. Caner YENİDÜNYA... 3 Co-Insurance Contract and the Consequences of Breach of Liability by Insurer and/or One of the Insured in Contracts with Multiple Insureds Dr. Damla KÜÇÜK... 29 Legal Framework of Mortgage Law in The United Kingdom and Its Implementation Res. Asst. Aytuğ Ceyhun ÇAKIR... 45 Leave of a Shareholder by Disincorporation in a Limited Company Associate Member Mustafa ÜSTÜNDAĞ... 65 Considerations on Utilization of Capital Markets by SME s Yavuz AKBULAK (Capital Markets Board of Turkey Advisor)... 75 Expert Opinion... 103 Structured Commerce and Commodity Financing Abdurrahman ÖZALP (TEB Foreign Trade Advisor, ICC Turkey National Committee Member)... 105 Reports... 113 General View of Turkish Banking Sector... 115 Expert Addendum Report... 165 The News... 171 Court of Cassation Decisions... 325 Court of Cassation Assembly of Civil Chambers Decisions... 327 Court of Cassation Civil Chambers Decisions... 331 Council of State Decisions... 355 Plenary Session of the Administrative Law Chamber Decision... 357 Plenary Session of the Tax Law Chamber Decision... 360 Council of State Chamber Decision... 364 Practical Informations... 375 Major Informations... 379 New Publications... 417 ORDERING FORM FOR THE LEGAL LAW JOURNALS... 419 SUBSCRIPTION FORM FOR THE LEGALBANK LEGAL DATABASE... 420
MAKALELER ARTICLES * Tefecilik Suçu (TCK m. 241) The Crime of Usury Doç. Dr./Assoc. Prof. Dr. A. Caner YENİDÜNYA * Birlikte Sigorta Sözleşmesi ve Birden Çok Sigortalının Olduğu Sözleşmelerde Sigorta Ettiren ve/veya Sigortalılardan Birisinin Yükümlülüğünü İhlal Etmesinin Sonuçları Co-Insurance Contract and the Consequences of Breach of Liability by Insurer and/or One of the Insured in Contracts with Multiple Insureds Dr. Damla KÜÇÜK * Legal Framework of Mortgage Law in The United Kingdom and Its Implementation Birleşik Krallık'ta Mortgage Kanunu'nun Yasal Çerçevesi ve Uygulanması Arş. Gör./Res. Asst. Aytuğ Ceyhun ÇAKIR * Limited Şirkette Ortağın Şirketten Çıkma Suretiyle Ayrılması Leave of a Shareholder by Disincorporation in a Limited Company Öğr. Gör./Associate Member Mustafa ÜSTÜNDAĞ * Türkiye de KOBİ lerin Sermaye Piyasasından Yararlanmaları Üzerine Düşünceler Considerations on Utilization of Capital Markets by SME s Yavuz AKBULAK (SPK Başkanlık Danışmanı/Capital Markets Board of Turkey Advisor)
H TEFECİLİK SUÇU (TCK.m.241) (THE CRIME OF USURY) Doç. Dr./Assoc. Prof. Dr. A. Caner YENİDÜNYA * ÖZET Tefecilik, Türk Ceza Kanunu nun 241 inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu suç tipinde, kazanç elde etmek amacıyla başkasına ödünç para vermek yaptırıma bağlanmıştır. Kişiler, kredi ve finans kuruluşlarından, gereksinimleri için kredi alabilirler ve bu krediler için belirli oranlarda faiz de yüklenebilirler. Ancak bilindiği üzere, kredi ve finans kuruluşları, kamu otoritelerinin gözetimi ve denetimi altında faaliyet göstermekte olup, ekonomik sistemin verileri ve serbest piyasa koşullarının dinamikleri içerisinde, kişilere yahut kuruluşlara finans sağlarlar. Bu surette kişilere kazanç elde etmek maksadıyla kredi (para) vermek meşrudur. Ancak kayıt dışı olarak, hiç bir denetime tabi olmaksızın ve faiz miktarının ekonomik göstergelere göre değil, verenin gücü-alanın zor durumuna göre belirlendiği bir borç/kredi ilişkisinin varlığı kabul edilemez. Denetimsiz ve kayıt dışı olarak kişiler arasındaki bu tarz ilişkilerin, ekonomik kamu düzeni üzerindeki olumsuz tesirleri yadsınamaz. Böylece tefecilik suçuna ilişkin hüküm ile korunan hukuksal değeri, toplumsal ekonomik düzen ile birlikte açıklayabiliriz. Yasamızda bu suç tipine yer verilmesi yerinde olmakla birlikte, hükmün yetersiz ve kanunilik ilkesi yönünden bazı problemleri içerdiğini ifade etmeliyiz. Çalışmamızda suç tipini tüm yönleriyle ele alacak ve nasıl bir yasal düzenleme ile bu tarz fiillerle etkin mücadele edilebileceğini aktarmaya çalışacağız. Anahtar Kelimeler: tefecilik, ödünç para vermek, ekonomik suç. ABSTRACT The crime of usury is regulated by the 241st article of the Turkish Criminal Code. This offense punishes the act of lending money to someone else in order to gain profit. Persons may draw in a loan from financial institutions for their requirements and interest rates for these loans can be loaded in specific proportions. As it is known, credit and financial institutions, operates under the supervision of the public authorities and provide finance within the dynamics of economic system data and free market conditions to people or organizations. It is legitimate to award a loan (or lend money) to persons in these conditions. However, a debtor-creditor relationship cannot be accepted if the amount of interest is based on the strength of the issuer and the difficult situation of the loan holder without being subject to any control, instead of being based on economic indicators. The negative effects on the economic public order of this kind of uncontrolled and informal relationships cannot be denied. Thus, the legal value protected by the terms of the crime of usury can be defined as the social H Hakem denetiminden geçmiştir. * Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı.
4 Tefecilik Suçu (TCK.m.241) economic order. Although the fact of giving place to this offense in our law is appropriate, we have to denote that the provision is inadequate and that it contains some of the problems in terms of the principle of legality. In our study, we will try to explain this type of crime with all aspects and with which legal arrangements such acts can be combated effectively. Keywords: Usury, To Lend Money, Financial Crimes. ***...Tefecilik basite alınabilecek bir suç tipi değildir. Toplumsal açıdan doğurduğu, doğurmaya devam ettiği pek çok zarar ve yıkım söz konusudur. Bir hukuk devletinde kişilerin çaresizliklerini sömürmeye dayalı bir kazanç kapısı, bir sektör olamaz, buna izin verilmemelidir. Yasadaki boşlukları dolanmaya matuf, kredi kartı tefeciliği, senet kırma yoluyla tefecilik ile de etkin mücadele edilmelidir. Bu anlamda yasal zeminde faaliyet gösteren Faktoring Şirketlerinin, denetimi ve bir tefeci gibi hareket etmelerinin önlenmesi de devlete düşen önemli bir görevdir. Makalenin devamına, dergimizin Ağustos 2013 tarihli 6. sayısından ulaşabilirsiniz BFHD - Cilt: 2 / Sayı: 6 / Yıl: 2013
H BİRLİKTE SİGORTA SÖZLEŞMESİ VE BİRDEN ÇOK SİGORTALININ OLDUĞU SÖZLEŞMELERDE SİGORTA ETTİREN VE/VEYA SİGORTALILARDAN BİRİSİNİN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ İHLAL ETMESİNİN SONUÇLARI (CO-INSURANCE CONTRACT AND THE CONSEQUENCES OF BREACH OF LIABILITY BY INSURER AND/OR ONE OF THE INSURED IN CONTRACTS WITH MULTIPLE INSUREDS) Dr. Damla KÜÇÜK * ÖZET Birlikte sigorta, sigorta konusu olan menfaatin, aynı tehlikelere karşı, aynı sigorta dönemi içerisinde birden fazla sigorta şirketi tarafından sigortalanmasıdır. Birlikte sigortalar gerek Avrupa ve gerek Amerika'da hem bireysel hem de ticari ihtiyaçları karşılamak için kullanılır. Bu makalede, yabancı doktrinde, uygulamalarda ve yargı kararlarında birlikte sigortanın durumu üzerinde durulmuştur. Birlikte sigortanın tanımı, türleri, tarafların hak ve yükümlülükleriyle birlikte, birlikte sigortanın Türk hukukundaki durumu incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Birlikte sigorta, sigorta ettiren, sigortalı, yükümlülüğün ihlali ABSTRACT Co-insurance is the joint assumption of risk between the insurer and insured that describes a splittin or spreading of risk among multiple parties. Co-insurance is used both in Europe and America to meet both personal and commercial concerns. In this article, co-insurance is defined in the light of foreign doctrine, applications and court decisions outside of Turkey. The definition of co-insurance, types of co-insurance, liabilities and rights of the parties and the current situation of co-insurance in Turkish law are analyzed. Keywords: Co-insurance, insurer, insured, breach of liability ***... birden çok sigortalı hesabına yapılan sigortada varılamaz. Keza bu sigorta duruma göre ortak veya kollektif sigorta şeklinde yapılabilir ki sonuç da buna göre belirlenir. Örneğin şirket yöneticilerinin görevlerinden doğan zarar için şirket tarafından yapılan bir sorumluluk sigortasında, ortak sigorta olacağından sigortalılardan birisinin ihlali diğerlerini etkileyecek, ancak kredi alan ve verenin kredi borcunun güvencesi olarak gösterilen malın zarar görmemesi için içlerinden birisinin hem kendi hem diğeri hesabına yaptıracağı bir sigortada ise "kollektif sigorta olacağından birinin ihlali diğerini etkilemeyecektir Makalenin devamına, dergimizin Ağustos 2013 tarihli 6. sayısından ulaşabilirsiniz H Hakem denetiminden geçmiştir. * Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi
H LEGAL FRAMEWORK OF MORTGAGE LAW IN THE UNITED KINGDOM AND ITS IMPLEMENTATION (BİRLEŞİK KRALLIK'TA MORTGAGE KANUNU'NUN YASAL ÇERÇEVESİ VE UYGULANMASI) Arş. Gör./Res. Asst. Aytuğ Ceyhun ÇAKIR* ÖZET Mortgage, bir taşınmazın, bu taşınmazı elinde bulunduran bir kişiden ya da kurumdan belirli koşullarda başka bir kişi ya da kurum eline geçmesini sağlayan bir teminat aracıdır. Bununla birlikte, yalnıca bir teminat aracı değil, aynı zamanda aile birikimlerinin yönetiminde önemli bir rol oynayan, ailelerin büyüklüğünü ve yapılarını da etkileyen bir demografik faktördür. Bu makalede Birleşik Krallık'taki Mortgage Kanunu'nun tarihi, mortgage türleri ve ipotek borçluları ve ipotek alacaklılarının hak ve menfaatleri incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Mortgage Kanunu, mortgage, ipotek borçlusu, ipotek alacaklısı ABSTRACT Mortgage is defined as a security over land created by a borrower for the benefit of a lender upon the surrender of a money loan. However, mortgage is not just a security device. It is also claimed to play a significant demographic role in shaping the family size and pattern, and has an important impact on coordinating lifetime savings. In this article, the history of Mortgage Law in the United Kingdom, types of mortgages and the rights and remedies of the mortgagors and mortgagees are analyzed. Keywords: Mortgage Law, mortgage, mortgagor, mortgage ***.. this study shed light on the UK mortgage law provisions, practices, some important statistics and related information. It is clear that the UK system has a longer background of the mortgage market. Finally, it is undeniable that actual practice which comes from maturity is as significant as written provisions for the evolution of a satisfactory legal system, including the mortgage law. Makalenin devamına, dergimizin Ağustos 2013 tarihli 6. sayısından ulaşabilirsiniz H Hakem denetiminden geçmiştir.
H LİMİTED ŞİRKETTE ORTAĞIN ŞİRKETTEN ÇIKMA SURETİYLE AYRILMASI (LEAVE OF A SHAREHOLDER BY DISINCORPORATION IN A LIMITED COMPANY) Öğr. Gör./Associate Member Mustafa ÜSTÜNDAĞ * ÖZET Bu makalede limited şirketlerin gerek anonim şirketlere gerekse kolektif şirketlere benzeyen yönleri çerçevesinde farklılaşan düzlem üzerinde çıkma konusu gerek haklı sebebin varlığının takdirinin hangi sahaya ait olduğu sorununa çözüm aranmak üzere irdelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Bilirkişilik müessesesi, yokluk ile malulluk, payın bir başka ortağa devrini şart koşan kayıtlar ABSTRACT In this article, in the frame of comparison between limited liability corporations, joint stock companies and general partnerships and through the differences of an LLC, the issue of the discretion jurisdiction of the valid grounds for leaving a company has been analyzed in order to find a solution. Keywords: Institution of expertise, nonexistence and disability, clauses that stipulate share transfer to another shareholder ***...Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre bilirkişilik müesesesine ancak özel bilgi gerektiren hallerde başvurulabilir. Yargıtay bir kararında limited şirketin haklı sebeple feshinde haklı sebebin tayininin yazı işleri müdürüne tevdi edilmesini eleştirmiş, bilirkişi heyetinde şirketler hukuku uzmanının yer alması gerektiğini içtihat etmiştir.oysaki hakime takdir hakkı tanınan hususlarda hakim bu takdir hakkını hak ve nisfet kuralları uyarınca kullanmakla yükümlüdür. 1 Ancak şunu da belirtmek gerekir ki defterlerin incelenmesi bir muhasebe ve hesap işi gerektirmektedir... Makalenin devamına, dergimizin Ağustos 2013 tarihli 6. sayısından ulaşabilirsiniz H Hakem denetiminden geçmiştir. * Kırıkkale Üniversitesi İİBF, Öğretim Görevlisi 24 Kuru, Baki, Arslan Ramazan, Yılmaz Ejder, Medeni Usul Hukuku, Ankara, 2012
H TÜRKİYE DE KOBİ LERİN SERMAYE PİYASASINDAN YARARLANMALARI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER * (CONSIDERATIONS ON UTILIZATION OF CAPITAL MARKETS BY SME S) Yavuz AKBULAK (SPK Başkanlık Danışmanı/Capital Markets Board of Turkey Advisor) ÖZET Dünya ekonomileri içerisinde temel üretim unsuru niteliğindeki KOBİ ler gerek istihdam gerek üretim gerekse finansman açısından çok önemli işlevleri olan işletmelerdir. Bununla birlikte, KOBİ leri diğer işletmelerden ayıran çok belirgin ve keskin hukuki tanımlamalar bulunmamaktadır. Ülkemizde de diğer ülke uygulamalarına koşut olarak çalıştırılan kişi sayısı, satış hasılatı gibi parametreler dikkate alınarak tanımlalar yapılagelmiş ve en son 2005 yılında KOBİ tansımı ülkemiz hukukuna girmiş, 2011yılında ise Avrupa Küçük İşletmeler Prensipleri kabul edilmiştir. İşbu yazımızda, KOBİ lere ilişkin genel esaslar üzerinde durulacak, tanıma yer verilecek, Avrupa Küçük İşletmeler Prensipleri ne, bu kuruluşların sermaye piyasalarımızdan yararlanabilme olanaklarına, bu konuda tanınan bazı muafiyetlere ilişkin esaslara, vergisel teşviklere, Gelişen İşletmeler Piyasasına ve KOBİ Stratejisi ve Eylem Planına değinilecektir. Anahtar Kelimeler: KOBİ, Avrupa Küçük İşletmeler Prensipleri, Sermaye Piyasası, Halka Açılma, Muafiyet, Vergi Kolaylıkları, KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı ABSTRACT In the world economy, SMEs, which are one of the most basic production factors, have significant importance in terms of employment, production and finance. However, distinct and strong legal definitions that differentiate SMEs from other businesses do not exist. In accordance with the applications in other countries, in out country as well, definitions based on parameters like the number of employees, sales revenues have been made and lastly in 2005, the term, SME, have entered our country's law and in 2011, Small Business Act for Europe has been accepted. In this article, general principles regarding SMEs will be accentuated, the definition will be covered, Small Business Act for Europe, as well as the opportunities for these businesses in capital markets, the foundations regarding some exemptions in this field, taxational incentives, Emerging Companies Market and SME Strategies and Action Plan will be analyzed. Keywords: SME, Small Business Act for Europe, Capitals Market, going public, exemption, tax concession, SME Strategies and Action Plan ***...Makro ekonomik sürece ilişkin söz konusu iyileştirme çalışmalarının meyve vermeye başlamasına koşut olarak, KOBİ lerin gerek finansal sorunlarının, gerekse kurumsal yapıya ilişkin diğer sorunlarının çözümünün kolaylaşacağı, yukarıda özetlenmeye çalışılan teşvik tedbirlerinin amacına ulaşabileceği ve ülkemiz KOBİ lerinin yarattığı ekonomik büyüklüğün gelişmiş ülkelerdeki benzerlerini yakalama yolunda önemli bir yol kat edilebileceği düşünülmektedir. Makalenin devamına, dergimizin Ağustos 2013 tarihli 6. sayısından ulaşabilirsiniz H Hakem denetiminden geçmiştir. * Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar ve eksiklikler yazarına aittir.
UZMAN GÖRÜŞÜ EXPERT OPINION * Yapılandırılmış Ticaret ve Emtia Finansmanı Structured Commerce and Commodity Financing Abdurrahman ÖZALP (TEB Dış Ticaret Danışmanı, ICC Türkiye Milli Komite Üyesi/ TEB Foreign Trade Advisor, ICC Turkey National Committee Member)
YAPILANDIRILMIŞ TİCARET VE EMTİA FİNANSMANI (STRUCTURED COMMERCE AND COMMODITY FINANCING) Abdurrahman ÖZALP (TEB Dış Ticaret Danışmanı, ICC Türkiye Milli Komite Üyesi/ TEB Foreign Trade Advisor, ICC Turkey National Committee Member) 20. yüzyılın sonlarında veya 21. yüzyılın başlarında diyebileceğimiz bir dönemde uluslararası sistem yeni nitelikler kazanmış ve uluslararası ticaret ve finansmanı farklı bir boyutlar kazanmıştır. 1945 lerden sonra başlayan ve 1980 lerde ivme kazanan banka ve kredi ilişkilerindeki gelişmeler süreci hızlandırmış ve mali sınırları ortadan kaldırmıştır. Uluslararası ticaretin gelişmesi ile birlikte dış ticaret finansman ihtiyaçları artmış ve dış ticaretin finansman teknikleri de gelişmiştir. Dış ticarettin finansman teknikleri ile finansman kaynağı gereken yerlerde olanaklar ve sınırlar zorlanarak ihtiyaçların karşılanması yoluna gidilmiştir. Finansman ihtiyacı kuşkusuz sadece dış ticaret ile ilgili değildir, özel ve kamu şirketlerinin, belediyelerin ve devletlerinde genel ve özel finansman ihtiyaçları vardır, bunlar genelde alt yapı ve projelerle ilgilidir. Bu yazımızda inceleyeceğimiz Yapılandırılmış Ticaret ve Emtia Finansmanı konusu daha çok ithalat ve ihracat ile ilgili olduğundan dolayı dış ticaretin finansmanı ile giriş yapmayı uygun gördük. Dış ticarettin finansmanı genel olarak İhracatın Finansmanı ve İthalatın Finansmanı olarak ikiye ayrılır. Bunlarda kendi aralarında sevk öncesi ve sevk sonrası olarak ayrıca sınıflandırılabilirler. Finansman ihtiyacı için kullanılan kaynak ve teknikler vardır, bunlar ihracat ve ithalat ile ilgili olarak verilebilir, ancak kaynak ve finansman tekniklerinin bunlarla sınırlı olmadığını unutmamak gerekir, her geçen gün yeni kaynak ve teknikler ortaya çıkabilmektedir. Yine de genel bir sınıflandırma yapacak olursak aşağıdaki gibi bir tablo ile karşılaşırız.... YAPILANDIRILMIŞ TİCARET VE EMTİA FİNANSMANI Geleneksel dış ticaret finansmanı yöntemlerinde firmaların kredi değerlilik ve finansal durumları incelenmektedir. Bunun için firmaların finansal evrakları, mali tabloları, menkul ve gayrimenkul şeklindeki teminatları büyük önem taşımaktadır. Piyasada trader olarak adlandırılan ancak gerçekte aracılık yapan kişiler para kazanmak amacıyla emtia alım satımı yapacakları zaman sermayelerinden daha fazla paraya ve dolayısıyla krediye ihtiyaç duyarlar, ancak mali verilerinin kredi kuruluşlarını tatmin edecek seviyede olmaması, bunun yanında karmaşık işlem yapıları, kredi kaynaklarına ulaşmalarının önünde engel teşkil etmektedir. Modern dünyanın ihtiyaçları, yapılandırılmış ticaret ve emtia karşılığı finansman tekniklerini ortaya çıkarmıştır. Yapılandırılmış finansman veya tedarik zinciri, ticari faaliyetin aşamalara ayrıldığı ve her aşama için risklerin belirlenerek bu riskleri azaltma veya giderme
12 Yapılandırılmış Ticaret ve Emtia Finansmanı tekniklerinin uygulandığı işlemler zinciri olarak değerlendirilmektedir, diğer taraftan emtia finansmanı ise firmaların sahip oldukları ticarete konu malın yani emtianın kendisinin teminat olarak kabul edilmesi ve bunun karşılığında finansman sağlanması yöntemidir. Bir başka anlatımla, yapılandırılmış ticaret ve emtia finansmanı, kredi konusu ürünün üretim aşamasından başlamak üzere, iç ulaşımı, yüklenmek üzere yükleyici forwarder firmalar tarafından teslim alınması, nakliyesi, varış limanında depolanması, fiili ithali, yurt içinde işlem görmesi veya olduğu haliyle depolanmasından nihai satış sürecine kadar olan tüm aşamaları kapsayan, kesintisiz, kısa süreli ve prensip olarak satış bedeli karşılığında kapanan bir finansman yöntemidir. C. YEDİEMİN Yediemin kelimesinin kökü Osmanlıca Yed dir. Yed Osmanlıcada el, mülk, kudret gibi anlamlara gelir. Bu bağlamda yed-i emin, yedinden emin olunan yani güvenli el, emin el, adaletli el (türetmek mümkün)anlamlarında kullanılır. Yediemin olacak kişi veya firmanın; muhafaza görevini gereği gibi yerine getirmemesi halinde, teslim edemediği malın değeri oranında kendisine rücu edileceği (zararın tazmininin talep edileceği) için, banka alacağını karşılayabilecek mal varlığına sahip, bankanın ilgili birimleri tarafından uygun bulunan güvenilir gerçek veya tüzel kişiler olması gerekmektedir. Yedieminin başlıca görevleri; Kendisine teslim ve tevdi edilen emtiayı muhafaza etmek, Bankaca talep edildiği anda, rehinli malı teslim etmek, İyi muhafaza edememekten doğan zarar, ziyan varsa bankaya ödemektir. Rehinli malların Yediemin e teslim edileceği durumlarda, Rehin Veren, Banka ve Yediemin arasında bir yediemin sözleşmesi imzalanmalı ve akabinde mallar Yediemin e fiilen teslim edilmelidir. Gözetim firmalarının müdahil olduğu diğer yöntemlerle kıyaslandığında yediemine bağlı olarak çok daha güvenli ve aynı zamanda çok daha düşük maliyetli olması söz konusu olabilmektedir. Yazının devamına, dergimizin Ağustos 2013 tarihli 6. sayısından ulaşabilirsiniz BFHD - Cilt: 2 / Sayı: 6 / Yıl: 2013
RAPORLAR REPORTS
TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ GENEL GÖRÜNÜMÜ (GENERAL VIEW OF TURKISH BANKING SECTOR) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Rapor Tarihi: 08.05.2013 1. Yönetici Özeti Mart 2013 1 itibarıyla Türk Bankacılık Sektöründe faaliyet gösteren 49 banka, 11.217 adet şube ve 204.434 personel ile hizmet vermektedir. 2013 yılının ilk üç aylık döneminde personel sayısı 2.981 kişi, şube sayısı ise 156 adet artmıştır. Bankacılık sektörünün aktif toplamı 2013 yılının ilk çeyreğinde %4,2 artarak 1.428 milyar TL seviyesine ulaşmıştır. Bankacılık sektörü, 2013 yılının ilk çeyreğinde temel olarak krediler ve zorunlu karşılıklardan kaynaklanan aktif büyümesini, büyük ölçüde mevduat dışı kaynaklarla fonlamıştır. İncelenen dönemde nominal olarak %2,3 artan ve kredi büyümesini fonlamada sınırlı kalan mevduatın toplam pasifler içindeki payında 1 puanlık azalış gözlenmiştir. Söz konusu azalmada bankaların yurtdışı piyasalara yönelmesi ve menkul kıymet ihraçları gibi kaynaklara başvurması önemli rol oynamıştır. 2013 yılı ilk çeyreğinde menkul kıymet ihracı yoluyla 6,2 milyar TL ilave kaynak sağlanmıştır.... Son bir yıllık dönemde, sektörün özkaynak karlılığı 1 puan azalırken, aktif karlılığı değişmeyerek Mart 2013 te sırasıyla %16,3 ve %2 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bir yıllık dönemde, sadece özel bankalarla kamu bankalarının özkaynak ve aktif karlılığı artmış, diğer banka gruplarının ise söz konusu rasyoları gerilemiştir. İncelenen dönemde, söz konusu rasyolar bakımından en yüksek düşüş yabancı bankalarda gerçekleşmiştir. Bankacılık sektörünün bir yıllık dönemde, net faiz marjı 0,4 puan yükselerek %4,3 e ulaşırken, kamu bankaları ile özel bankalar dışındaki banka gruplarının net faiz marjları gerilemiştir. Mart 2013 itibarıyla en yüksek özkaynak karlılığı olan banka grubu, %22,4 ile kamu bankaları iken, en yüksek aktif karlılığı olan banka grubu %2,3 ile kamu bankalarının yanı sıra, kalkınma ve yatırım bankalarıdır. En fazla aktif karlılığı artışı 0,4 puanla kamu bankalarında gerçekleşirken, en fazla özkaynak karlılığı artışı 0,4 puanla kamu banklarının yanı sıra, özel bankalarda gerçekleşmiştir. Kamu bankaları, net faiz marjı artışı bakımından 0,8 puanla lider konumda olup, yabancı bankalar Mart 2013 te en yüksek net faiz marjı (%5,2) ile çalışan banka grubu olmuştur. Yazının devamına, dergimizin Ağustos 2013 tarihli 6. sayısından ulaşabilirsiniz 1 Bu çalışmada yer alan veriler, 6 Mayıs 2013 tarihi itibarıyla bankaların Kurumumuz veri tabanına göndermiş oldukları kesinleşmemiş geçici bilgilerden derlenmiştir.