TMO İÇ KONTROL SİSTEMİ BİLGİLENDİRME SUNUMU Dr. Serkan YENAL İç Kontrol Şube Müdürü
İÇ KONTROL SİSTEMİ 2
KİT LERDE YAŞANAN SORUNLAR İş süreçlerinin belirsizliği Sistem Eksikliği İş yükünün Birimler ve personel üzerine etkin dağılmamış olması Görev, rol ve sorumlulukların karışması, sorumluluk almaktan kaçınma Kurum risklerinin etkin yönetilememesi Kurumsal kapasite eksikliği 3
İÇ KONTROL SİSTEMİ NEDEN GEREKLİ? KİT lerde yaşanan sorunlar sonucunda Kaynakların verimsiz kullanımı, Giderlerin artışı, Önemli fırsatların kaçırılması veya uygulama yönünde sıkıntı yaşanması, Personel motivasyonunun düşmesi, Kurumsal atalet, Üst yöneticilerin yeni proje veya fikirlerinin, uygulama aşamasına geçmesinde zaman kayıpları yaşanması, Mali süreçlerin iyi yönetilememesi, Müşteri/vatandaş memnuniyetinin sağlanamaması. 4
ÇÖZÜM: DAHA İYİ BİR YÖNETİM SİSTEMİ Stratejik Planlama Performans Programları İyi Kurumsal Yönetim İç Kontrol & İç Denetim 5
İYİ KURUMSAL YÖNETİMİN GEREKSİNİMLERİ Stratejik Planlama Performans Değerlendir me ve Geri Bildirim Performans Programları İç Kontrol ve İç Denetim Süreç Yönetimi
İÇ KONTROL SİSTEMİ NEDİR? Çağımızda kamu yönetimi anlayıģı; merkezden yapılan kontrol yerine, güveni esas alan her kamu kuruluşunun kontrolünü kendisine bırakan bir şekle bürünmüştür. İç kontrol olarak adlandırılan öz veya oto kontrol de diyebileceğimiz yönetim modeli, böyle bir gelişmenin ürünüdür. 7
İÇ KONTROL SİSTEMİ NEDİR? Ġç kontrol; Kurumların amaçlarını gerçekleştirme yolunda ortaya çıkabilecek aksaklıkları ve riskleri önlemek maksadıyla belirli bir sistem içerisinde tanımlanmış standartlar ve düzenlemelerdir. Kayıtların doğru tutulması İç Denetim Yöntem ve Süreçler ORGANİZASYON Organizasyon Faaliyetlerin etkili, ekonomik, verimli yürütülmesi Mali ve yönetim bilgisinin zamanında güvenilir üretilmesi Varlık ve kaynakların korunması 8
İÇ KONTROL SİSTEMİNİN TEMEL İLKELERİ Her türlü faaliyeti kapsar. İyi mali yönetim ilkelerini esas alır. İç kontrol; Düzenlemeler Prosedürler İş Süreçleri İş Akış Şemaları Mali Kontrollerden oluşur. Aynı zamanda bir Yönetim biçimi ve eylemler bütünüdür. Faaliyetler idarenin yönetim sorumluluğu çerçevesinde yürütülür. İç kontrol ile ilgili sorumluluk, tüm personeli kapsar. Faaliyetlere risk odaklı yaklaşır. 9
İÇ KONTROL SİSTEMİNİN BİLEŞENLERİ KONTROL ORTAMI RİSK DEĞERLENDİRMESİ KONTROL FAALİYETLERİ BİLGİ ve İLETİŞİM İZLEME 10
İÇ KONTROL STANDARTLARI ŞEMASI KONTROL ORTAMI STANDARTLARI RĠSK DEĞERLENDĠRME STANDARTLARI KONTROL KONTROL FAALĠYETLERĠ FAALĠYETLERĠ STANDARTLARI STANDARTLARI BĠLGĠ ve ĠLETĠġĠM STANDARTLARI ĠZLEME STANDARTLARI Etik Değerler ve Dürüstlük Planlama ve Programlama Kontrol Stratejileri ve Yöntemleri Bilgi ve İletişim İç Kontrolün Değerlendirilmesi Misyon, Organizasyon Yapısı ve Görevler Risklerin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Prosedürlerin Belirlenmesi ve Belgelendirmesi Raporlama İç Denetim Personelin Yeterliliği ve Performansı Görevler Ayrılığı Kayıt ve Dosyalama Sistemi Yetki Devri Hiyerarşik Kontroller Hata usulsüzlük ve Yolsuzlukların Bildirilmesi Faaliyetlerin Sürekliliği Bilgi Sistemleri Kontrolleri 11
İÇ KONTROL SİSTEMİ NİN YASAL DAYANAĞI KİT ler ve Bağlı Ortaklıkları; 2010 Yılına Ait Genel Yatırım ve Finansman Programı eki kararının İç kontrol sisteminin Kurulması başlıklı 26 ncı maddesinde; Kamu teşebbüsleri; iç kontrol sistemini kurmak amacıyla bir eylem planı oluşturacak ve hazırladıkları eylem planını Mayıs ayı sonuna kadar Müsteşarlığa ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına bildirecektir. hükmü kapsamında çalışmalarına başlamışlardır. 17/10/2014 tarihli ve 29148 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 2015 Yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programının ekli Kararının «İç Kontrol Sisteminin Oluşturulması» başlıklı 24 üncü maddesi hükümleri kapsamında; KİT lerin 2016 yılı sonuna kadar İç Kontrol Sistemini oluşturması gerekmektedir. 12
TMO İÇ KONTROL SİSTEMİ TMO nun; Süreçlerini daha iyi yönetmesi, Risklerini daha iyi yönetmesi, Üst yönetimin kurumu daha etkin izlemesi ve karar alabilmesi, Faaliyetlerin daha verimli olması, İç ve dış iletişimin güçlenmesi, Kurumsal itibarın artırılması, Kurumsal performansın artırılması amacı ile oluşturulacak bir yönetim destek sistemidir. 13
TMO İÇ KONTROL SİSTEMİNDEN BEKLENEN FAYDALAR Kurum genelinde görev ve sorumlulukları netleşecektir. İş akışlarını ve iş yapışı standardize edecek, uygulamaları yeknesaklaştıracaktır (Genel Müdürlük, Şube, Ajanslar). Üst yönetimin kurum performansını izlemesini ve düşük performansın nedenlerinin sorgulanmasını sağlayacaktır. Hesap verebilirliği güçlendirecektir. Yeni yönetici ve personelin adaptasyon ve verim alınabilme süresini kısaltacaktır. Kurumsallaşma ve kurumsal yönetimi güçlendirecektir. Risklerin kayıp gerçekleşmeden önlenmesini sağlayacaktır. 14
İÇ DENETİM NEDİR? Ġç denetim; KİT lerin çalışmalarına risk ve gelecek odaklı bakarak değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik amacıyla yapılan bağımsız danışmanlık ve tarafsız güvence sağlama faaliyetidir. GÜVENCE SAĞLAYAN RİSK ve GELECEK ODAKLI DEĞER KATAN İÇ DENETİM BAĞIMSIZ DANIŞILAN 15
İÇ DENETİM İN AMACI NEDİR? TMO nun çalışmalarına değer katmak için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek, performans kalitesi hakkında yönetime bilgi sağlamak, Risklerin belirlenmesi ve yönetilmesi sürecinde tavsiyelerde bulunmak, Risk Yönetimi Sistemi nin kurulmasında, yönetime danışmanlık yapmak, 233 sayılı KHK nin 1 inci maddesinde belirtilen amaçları gerçekleştirmek, TMO nun faaliyetlerinin amaç ve politikalara, programlara, stratejik plana, performans programlarına ve hukuka uygun olarak planlanmasını ve yürütülmesini; bilgilerin güvenilirliğini, bütünlüğünü ve zamanında elde edilebilirliğini sağlamaktır. 16
İÇ DENETİM BİRİMİNİN GÖREVLERİ DANIŞMANLIK FAALİYETLERİ DENETİM FAALİYETLERİ ARAŞTIRMA ve İNCELEME FAALİYETLERİ YOLSUZLUK-USULSÜZLÜK İNCELEMELERİ RAPORLAMA FAALİYETLERİ Denetim Raporları İnceleme Raporları Faaliyet Raporları 17
İÇ DENETİM ile İÇ KONTROL İLİŞKİSİ İç denetim, İç Kontrol Sistemi nin yeterliliği, etkinliği ve işleyişiyle ilgili olarak yönetime bilgiler sağlar, değerlendirmeler yapar ve önerilerde bulunur. İç denetim birimi, İç Kontrol Sistemi nin düzenlenmesi ya da uygulanması süreçlerine ve iç kontrol tedbirlerinin seçimine dâhil edilemez. Üst yönetici, iç denetçilerden, iç kontrol ilkelerine ve İç Kontrol Sistemi nin oluşturulmasına yönelik görüş alabilir. İç denetim, iç kontrol kapsamındaki iş ve işlemlere yönelik iş süreçleri ile iş akış şemalarının hazırlanmasında, personelin görev yetki ve sorumluluklarını belirleyen görev tanımlarının yapılmasında, risk analizleri ile riskleri gidermeye yönelik çözümlerin üretilmesinde Kuruma katkıda bulunabilir. İç denetçilerin varlık sebebi İç Kontrol Sistemi nin kendisidir. Bu iki kavram birbirlerini tamamlayan kavramlar olup birinin yaşaması diğerinin yaşamasına bağlıdır. 18
ARZ EDERİM. 19