afer Kalkınma Ajansı YATIRIM DESTEK VE TANITIMI STRATEJİ BELGESİ
SUNUŞ 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun un 1. maddesi Kalkınma Ajanslarının kuruluş amacını belirtmektedir. Buna göre; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgelerarası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak Kalkınma Ajanslarının temel amacıdır. Dr. Yılmaz ÖMEN afer Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Bu temel amaç doğrultusunda afer Kalkınma Ajansı Yatırım Tanıtımı ve Yatırım Destek Strateji belgesi, 5449 sayılı kanunun 5. ve 16. maddeleri ile Kalkınma Ajanslarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik in ilgili maddelerinde belirtilen Bölgenin iş ve yatırım imkanlarının, ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımını yapmak veya yaptırmak, Bölge illerinde, özel kesimdeki yatırımcıların kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idari iş ve işlemlerini ilgili mevzuatta belirtilen süre içerisinde, ilgili mevzuatta bir süre belirtilmemişse öncelikle ve ivedilikle sonuçlandırmak üzere yönetim kurulu adına tek elden takip ve koordine etmek, yatırımları izlemek, ilgili mevzuattaki başvuru koşulları ve istenen belgeler doğrultusunda yatırımcıya bilgi vermek ve yol göstermek, başvurular hakkında ön inceleme yapmak, iş ve işlemler konusunda valiliğe ve genel sekreterliğe bilgi vermek gibi iş ve işlemlerin Bölge illerinde planlı ve koordineli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak üzere hazırlanmıştır. Bir önceki paragrafta belirtilen tüm işlemler YDO lar aracılığıyla yapılacaktır. YDO ların belirtilen görevleri hızlı, şeffaf, Bölge ye en yüksek faydayı sağlayacak şekilde ve hizmet kalitesini sürekli arttırarak gerçekleştirmeleri amaçlanmaktadır. 3
HEDEF KİTLE Yatırım tanıtımı ve yatırım destek stratejisinin en etkin şekilde uygulanabilmesi için hedef kitlenin en doğru şekilde belirlenmesi gerek mektedir. Bu kapsamda hedef kitle yatırım tanıtımı ve yatırım destek şeklinde belirlenmiştir. YATIRIM TANITIM FAALİYETLERİ İÇİN BELİRLENEN HEDEF KİTLE Bölge içi Potansiyel Yatırımcılar İş adamları Danışmanlık Firmaları Bölge Dışı Potansiyel Yerli ve Yabancı Yatırımcılar İthalatçı ve İhracatçı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları İşadamı Dernekleri Sektörel Kuruluşlar Kalkınma ve İşbirliği ile İlgili Ulusal ve Uluslararası Örgütler Danışmanlık Firmaları YATIRIM DESTEK FAALİYETLERİ İÇİN BELİRLENEN HEDEF KİTLE Bölge içi Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler İş adamları Bölge Dışı Potansiyel Yerli ve Yabancı Yatırımcılar İthalatçı ve İhracatçı Birlikleri Potansiyel Yatırımcılar Ticaret ve Sanayi Odaları Mahalli İdareler Yatırım tanıtımı faaliyetleri kapsamında belirlenen hedef kitle daha sonra Yatırımcı Hedefleme yaklaşımı çerçevesinde yapılacak analizlere göre önceliklendirilecektir. Bu sayede Ajans kaynaklarının daha etkin bir şekilde kullanımı sağlanacaktır. 5
Stratejik Amaç 1: BÖLGE NİN YATIRIM OLANAKLARINA İLİŞKİN BİLGİLERLE SÜREKLİ GÜNCELLENEN BİR BİLGİ BANKASI OLUŞTURMAK Strateji 1.1: Yatırım yeri tercihini belirleyen bilgilerin yer aldığı bir veri tabanı oluşturulması Yatırımcılar, yatırım bölgesine ve ajanslara yönelik ilk izlenimlerini genellikle gönderdikleri bilgi talep formlarıyla alırlar. Yatırımcıların bilgi taleplerine hızlı ve kapsamlı cevaplar verilmesi, uzun dönemli ilişkilerin geliştirilmesi için çok önemlidir. Bu amaçla yatırımcıların talep edebilecekleri arsa fiyatları, ücret düzeyi, kurumlar vergisi oranları, elektrik, su, doğalgaz fiyatları, havaalanı, liman ve otoyollara uzaklık, üniversite öğrencisi ve meslek lisesi öğrencisi sayısı gibi yatırım yeri tercihini belirleyen verilerin yer aldığı ve belirli periyotlarla güncellenecek bir veri tabanı oluşturulacaktır. Bu sayede yatırımcıların sorularına hızlı ve kapsamlı cevaplar verilmesi sağlanacaktır. Bunun yanında il merkezi ve ilçelerden birer irtibat kişisi belirlenecek ve bu kişilerin iletişim bilgileri veri tabanına kaydedilecektir. Böylece yatırımcıların spesifik sorularına hızlı bir şekilde cevap verilebilecektir. Belirlenen irtibat kişileri aynı zamanda ilçeye yönlendirilen yatırımcıların muhatap olacağı kişi olacaktır. Strateji 1.2: Bölge de öne çıkan, gelişme ve gerileme seyri gösteren sektörler hakkında yıllık raporlar hazırlanması Yatırım tanıtımı faaliyetlerinin etkin bir şekilde yapılabilmesi için öncelikle Bölge de öne çıkan sektörler ile gelişme potansiyeli bulunan sektörler belirlenecektir. Bu amaçla: Sektörel ihracat rakamı en yüksek sektörler Son 5 yıl içinde ihracatın büyüme oranı en hızlı gelişen sektörler İhracat yoğunlaşma katsayısı en yüksek sektörler İthalat yoğunlaşma katsayısı en yüksek sektörler Sektörel istihdam rakamı en yüksek sektörler Son 5 yıl içinde sektörel istihdamın büyüme oranı en hızlı gelişen sektörler Sektörel işgücü verimliliği yoğunlaşma katsayısı en yüksek sektörler Sektörlere göre işyeri sayısı en yüksek sektörler Sektörel doğrudan yabancı sermaye yatırımı en yüksek sektörler Son 5 yıl içinde sektörel doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının büyüme oranı en hızlı gelişen sektörler Son 5 yıl içinde sektörel büyüme oranlarına göre en hızlı büyüyen sektörler En çok teşvik belgesi verilen sektörler Sektörün ihtiyaç duyduğu üniversite ve meslek lisesi öğrencisi sayısı İlk 500 firma içinde bulunan sektör firmaları Sektörün ihtiyacı olan yan sanayinin varlığı Sektörel kümelenmenin varlığı kriterleri göz önüne alınarak sektörler arası bir değerlendirme yapılacak ve Bölge nin avantajlı olduğu sektörler belirlenecektir. Belirlenen sektörlere yönelik hazırlanacak raporlar, o sektörün mevcut durumunu ve gelişimini gözler önüne serecek olması sebebiyle önem taşımaktadır. Böylece sektörün potansiyel yatırımcıları, Bölge de o sektöre yönelik gelişmeleri detaylı bir şekilde görmüş olacaktır. Sektör hakkında en güncel bilgilere ulaşılabilmesi, yatırımcıların Bölge de o sektöre girmenin risklerini daha net görebilmesi ve yatırım yapma kararını netleştirmesi açısından çok önemlidir. TR33 Bölgesi ne yönelik sektörel raporlar bulunmakla birlikte, bu raporlar periyodik olmadığı için zaman içerisinde güncelliğini kaybetmektedir. Geniş bir kitleye hitap etmek amacıyla belirlenecek sektörlere yönelik yıllık İngilizce ve Türkçe olarak iki dilde raporlar hazırlanacaktır. Strateji 1.3: Üç aylık periyotlarla Türkiye nin ve Bölge nin ekonomik görünümünü yansıtan e-bülten hazırlanması Bunun yanında Bölge de gerileme seyri gösteren sektörler ve bu sektörlerde gerilemenin altında yatan sebeplerin analizi yapılacak ve raporlaştırılacaktır. Bu sayede sektörün geliştirilmesi ve rekabet gücünün arttırılması amacına yönelik olarak çözüm önerileri üretilmesine temel oluşturulmuş olacaktır. Yatırım kararlarını etkileyen en önemli faktörlerden bir tanesi belirsizliklerdir. Bölge nin genel ekonomik durumu hakkındaki belirsizlikler, yatırımcıların Bölge ye yatırım yapmalarını olumsuz etkileyecektir. Bu sebeple, Bölge ye yönelik genel ekonomik durumu yansıtmayı amaçlayan üç aylık ekonomik görünüm bültenleri hazırlanacak ve öncelikle Bölge ye yatırım yapmayı planlayan yatırımcıların bölgenin ekonomik konjonktürünü daha iyi analiz etmelerine fırsat sağlanacaktır. Bu bültenlerde Bölge deki işsizlik oranlarının seyri, ihracat ve ithalattaki artış ve azalışlar, tüketici fiyat endeksindeki değişimler, kapanan ve açılan şirket sayıları gibi Türkiye, Bölge ve İller bazında istatistiklere ve analizlere yer verilecektir. Ekonomik görünüm bülteni İngilizce ve Türkçe olarak hazırlanacaktır. 6 7
Stratejik Amaç 2: BÖLGE NİN YATIRIM İMKANLARININ ETKİN TANITIMINI YAPMAK Strateji 2.1: Yerli ve yabancı yatırımcılara yönelik sektörel sunumlar hazırlanması Yatırım tanıtımı faaliyetlerinde en sık kullanılacak materyallerden bir tanesi sunumlar olacaktır. Sunumlar, Bölge nin göreceli olarak avantajlı olduğu sektörler için ayrı ayrı hazırlanacaktır. Böylece, yatırımcı odaklı bir yatırım tanıtımı yapılmış olacak ve sunumların etkinliği arttırılmış olacaktır. Yapılacak sunumlarda genel olarak aşağıdaki hususlar hedeflenecektir: Bölge ile ilgili farkındalık oluşturma Bölge nin spesifik yatırım olanaklarına yönelik ilgi uyandırma Sunumlar 20 dakikayı geçmeyecek şekilde, İngilizce ve Türkçe olarak hazırlanacaktır. Strateji 2.2: Yerli ve yabancı yatırımcılara yönelik web sitesi hazırlanması Web siteleri hem hizmet sunumu açısından hem de tanıtım faaliyetleri açısından önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Düşük bütçeli yatırım destek ve tanıtım ajansları tarafından kullanılan en önemli tanıtım aracı da web siteleridir. Bu sebeple, 5449 sayılı kanunun 5. maddesinde belirtilen bölgenin iş ve yatırım imkânlarının ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtımının yapılması amacına istinaden Bölgenin iş ve yatırım imkânları ile yatırımcıların ihtiyaç duyabileceği e-fizibilite raporlarının sunulduğu profesyonel bir web sitesi kaçınılmaz ihtiyaçtır. 1. About us afer Development Agency Our Services Partners Meet us at Events Contact Us 2. Discover North Aegean Region at a Glance Photos Videos 3. Key Sectors Sector A Facts and figures Useful links Sector B Facts and figures Useful links Web sitesi, Bölge ye yatırım yapmak isteyen yatırımcıların ilk ziyaret edecekleri yerlerden birisidir. Dolayısıyla Bölge ile ilgili ilk algıların oluşacağı yer de web sitesi olacaktır. Bu sebeple, sitenin içerik ve görsellik yönünden profesyonelce hazırlanması gerekmektedir. Hazırlanacak web sitesi içerik olarak aşağıdaki şekilde oluşturulacaktır: Sector C Facts and figures Useful links 4. Doing business in North Aegean 5. Incentives in North Aegean 6. Interactive Map 7. Latest News 8. Investment Tracking System 9. Happy Investors Web sitesinde ayrıca Mutlu Yatırımcı başlığı altında, Bölge de hali hazırda faaliyette bulunan yabancı sermayeli şirketlerin yöneticilerine ait, yatırımlarını neden bu bölgede yaptıklarını anlatan bölüm oluşturulacaktır. Bu sayede özellikle yabancı yatırımcıların Bölge ye yönelik güven duyguları pekiştirilecektir. Strateji 2.3: Yerli ve Yabancı ticaret ve sanayi odaları ve iş adamı derneklerine broşür ve kitapçık gönderilmesi Bölge nin avantajlı olduğu sektörlerde ağırlık sahibi ülkelerin ticaret ve sanayi odaları ile iş adamı derneklerine, Yurtiçinde faaliyet gösteren ticaret ve sanayi odalarına ve işadamı derneklerine, Strateji 2.4: Ulusal ve uluslararası organizasyonlarda Bölge nin temsil edilmesi Bölge nin ve Ajans ın bilgi ve tecrübesinin artması açısından ayrıca Bölge nin tanınırlığı açısından ulusal veya uluslararası organizasyonlara katılım önem arz etmektedir. Bu amaçla faydalı olacağı düşünülen organizasyonlara katılım sağlanacaktır. Bölge ve Ajans açısından katılımında fayda görülen bazı organizasyonlar aşağıdadır: Broşür ve kitapçık gönderilerek Bölge algısı kuvvetlendirilecektir. EUROCITIES: 30 dan fazla ülkenin 140 a yakın yerel yöneticilerini bir araya getiren, üyelerinin bilgi ve tecrübelerini paylaştığı bir platform olarak dikkat çekmektedir. Türkiye den İstanbul, İzmir, Şanlıurfa ve Bursa nın üye olduğu EUROCITIES şehir markalaşmasından, ulaşım, kültür, eğitim gibi pek çok alanda iyi uygulamaların öğrenilebileceği bir platform sağlamaktadır. WAIPA (World Association of Investment Promotion Agencies): 1995 yılında kurulan WAIPA, 2009 yılı sonu itibariyle 162 ülkeden 244 üyeye 8 9
sahip bir organizasyon haline gelmiştir. Geniş aktivite yelpazesinin yanında WAIPA, Dünya da yatırım destek ajanslarının iyi uygulamaları birbiriyle paylaştığı bir platform olarak dikkat çekmektedir. Türkiye den TYDTA, Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü, İzmir Kalkınma Ajansı, Çukurova Kalkınma Ajansı ve Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı üyedir. Stratejik Amaç 3: Strateji 2.5: Bölge dışından yerli ve yabancı yatırımcıların Bölge ye davet edilmesi Bölge nin ulusal ve uluslararası bağlantılarını kuvvetlendirmek ve Bölge nin tanınırlığını arttırmak açısından yurtiçi ve yurtdışında gerçekleştirilen organizasyon ve fuarlara katılım çok önemli olmakla birlikte, organizasyon ve fuarlara ev sahipliği yapmak da bir o kadar önem arz etmektedir. Bu amaçla, ulusal veya uluslararası tanınırlığı olan organizasyonlara ev sahipliği yapılacak, bunun gerçekleştirilemediği durumlarda yatırımcılara yönelik yeni organizasyonlar düzenlenerek yatırımcıların Bölge ye gelmesi ve Bölge yi birebir görmeleri sağlanacaktır. Bu aşamada yerel aktörlerle işbirliği yapılması kaçınılmazdır. Ev sahipliği yapılacak organizasyonlarda Bölge nin avantajlı olduğu sektörlere öncelik verilecektir. Bu sayede ilgili sektörlerde Bölge imajı pekiştirilmiş olacaktır. YATIRIMCI HEDEFLEME YAKLAŞIMI ÇERÇEVESİNDE BÖLGE YE YATIRIMCI ÇEKMEK Yatırımcı hedefleme, Ajans ın sınırlı kaynaklarının yatırım tanıtımı ve yatırım çekme faaliyetlerinde en etkin şekilde kullanılmasına olanak sağlayan bir yaklaşım olarak tanımlanabilir. Dünya nın önde gelen yatırım danışmanlığı şirketlerinden olan Price Waterhouse Coopers tarafından yapılan bir araştırmaya göre yatırımcı hedefleme yaklaşımı, yatırım destek ve tanıtım ajansları tarafından kullanılan en etkin yatırım çekme yoludur. Buradan hareketle TR33 Bölgesine yatırım çekmek için yatırımcı hedefleme yaklaşımı kullanılacaktır. Yatırımcı hedefleme yaklaşımı çerçevesinde Bölge illerinin avantajlı olduğu sektörlerde faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası ölçekteki firmalar hedeflenecektir. Strateji 3.1: Belirli periyotlarla hedef yatırımcıların belirlenmesi Yatırımcı hedefleme yaklaşımı, yatırımcıların Bölge yi keşfetmelerini beklemeden proaktif bir yaklaşımla potansiyel yatırımcıların tespit edilmesini gerektirir. Bu yaklaşım, sadece yatırımcıların tespit edilmesini değil, aynı zamanda potansiyel yatırımcı firmaların karar verici konumundaki insanlarla veya bu yatırımcılara danışmanlık yapan kişi veya kurumlarla ilişki kurulmasını içerir. Bölge illerinin avantajlı olduğu sektörler için hedef ülke ve hedef şirketler belirlenecektir. Bu amaçla: Sektörel dergi, gazete ve web sitelerinin taranması, Bölge de faaliyette bulunan sektör firmaları, iş adamı dernekleri ve ticaret ve sanayi odalarından bilgi alınması, Yurtdışında faaliyette bulunan Türk iş adamı dernekleri başta olmak üzere diğer Türk dernek ve vakıflarından bilgi alınması, Yurtdışında faaliyette bulunan ticaret müşavirlikleri aracılığıyla belirlenen sektörlerde faaliyet gösteren firma listesinin alınması, yöntemleri kullanılacak ve hedef ülke ve hedef firmalar listesi oluşturulacaktır. Oluşturulan liste daha sonra: Şirketin bugüne kadar yaptığı doğrudan yabancı sermaye miktarı, Şirketin birleşme ve ele geçirme yoluyla yaptığı uluslararası yatırım miktarı, Şirketin daha önce yatırım yaptığı bölgeler Şirketin komşu ülkelere yaptığı yatırımlar, Şirketin Türkiye de açtığı ofis ve temsilcilikler, Şirketin son 5 yıl içinde satış hasılatı ve istihdamındaki artış, Şirketin borsadaki durumu, Şirketin Türkiye ye yaptığı satış tutarı, kriterleri açısından önceliklendirilecektir. Hedef firmaların belirlenmesi aşamasında Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı (TYDTA) dan Bölge ye daha önceden gelen fakat yatırım yapma kararı vermeyen yatırımcıların bilgileri de alınacak ve değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Önceliklendirme sonrasında hedef firmalar takibe alınacaktır. 10 11
Strateji 3.2: Hedef yatırımcıların takip edilmesi Hedef firmaların belirlenmesinden sonra: Bu firmaların web siteleri ve kurumsal yayınları Ekonomi gazeteleri ve sektör dergileri Bölge de faaliyette bulunan sektör firmaları, ticaret ve sanayi odaları ile iş adamı dernekleri Yurtdışında faaliyette bulunan Türk iş adamı dernekleri başta olmak üzere diğer Türk dernek ve vakıfları Ticaret müşavirlikleri aracılığıyla firmanın katılacağı toplantılar, fuarlar, Türkiye ziyaretleri, firmanın faaliyet gösterdiği ülkede gerçekleşen önemli organizasyon ve toplantılar ve diğer organizasyonlar takip edilecektir. Belirtilen organizasyonların yanında yurtdışında faaliyet gösteren Türk işadamı dernekleri başta olmak üzere diğer Türk dernek ve vakıfları aracılığıyla, hedef firmaların karar verici konumundaki yöneticilerle ilişki kurulması sağlanacak ve bu kişilere Bölge tanıtımı yapılacaktır. Firmaların karar verici konumundaki kişilerle irtibat kurulması aşamasında yurtdışında faaliyet gösteren ticaret müşavirliklerinden de faydalanılacaktır. Strateji 3.3: Fuar ve Organizasyonlarda hedef yatırımcılarla irtibata geçilmesi Fuar ve organizasyonlar hedef firmalarla aracısız ilişki kurmak için en iyi yöntemdir. Çoğu zaman bu fuar ve organizasyonlara firmaların karar vericisi konumundaki CEO, operasyon müdürü, bölge müdürü veya ülke direktörü katılmamaktadır. Fakat fuara katılan hedef firma temsilcileri aracılığıyla karar alıcılar ile görüşme organize edilmesi veya bu kişilere ait iletişim bilgilerini almak mümkün olmaktadır. Bu sebeple hedef firmaların katılacağı fuar ve organizasyonlara YDO uzmanlarının katılım sağlaması ve bu firma temsilcileriyle ön görüşmelerin gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. Bunun yanında uluslararası kuruluşlar tarafından organize edilen yatırım toplantıları; yatırımcılar, yatırım danışmanlığı firmaları ve yatırım destek ve tanıtım ajanslarını bir araya getiren önemli organizasyonlardır. Bu organizasyonlara stant alınarak katılım sağlanacaktır. Strateji 3.4: İrtibat kurulan hedef yatırımcılara broşür ve kitapçık gönderilerek irtibatın korunmasının sağlanması Yatırımcıların bugün yatırım yapmak istememeleri veya bu yıl içerisinde yatırım planı yapmamış olmaları onların hiçbir zaman yatırım yapmayacakları anlamına gelmez. İrtibat kurulan yatırımcılar ilerleyen yıllarda yatırım kararı Bu sayede yatırım çevrelerinde Bölge algısı güçlendirilmiş olacaktır. Bu organizasyonlar ayrıca yatırım danışmanlığı firmalarıyla yakın ilişkiler kurulması için bir fırsat olarak değerlendirilecektir. Geliştirilen ilişkiler sayesinde Bölge nin yatırımcılara tavsiye edilen bölgeler arasına girmesi sağlanacaktır. Hedef yatırımcılarla irtibata geçilecek fuar ve organizasyonların takibi, firmaların web sitelerinden ve ticaret müşavirliklerinden alınacak bilgiler doğrultusunda yapılacaktır. Yurtdışında faaliyet gösteren Türk iş adamı dernekleri başta olmak üzere diğer Türk dernek ve vakıfları ve ticaret müşavirlikleri, hedef yatırımcılarla doğrudan irtibat kurularak görüşme organize edilmesi için en önemli aracı kurumlardır. Bu kişi ve kurumlar, hedef firmalarla toplantı organize edilmesi için etkin şekilde kullanılacaktır. alabilirler. Bu sebeple potansiyel yatırımcılarla ilişkileri sürdürmek ve Bölge yi belirli aralıklarla hatırlatmak faydalı olacaktır. Bu amaçla irtibat kurulan tüm yatırımcılara belirli aralıklarla broşür ve kitapçık gönderilecektir. Strateji 3.5: Online yatırım takip sisteminin kurulması Kalkınma Ajanslarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmeliğin 21. maddesi uyarınca YDO lar kendilerine yapılan başvuruları dosyalayarak, başvurulara bir dosya numarası verirler. Söz konusu yatırıma yönelik yapılan bütün iş ve işlemler bu dosyada muhafaza edilir. Yatırımcılar, YDO lar ile olan tüm işlemlerini başvuruları sırasında kendilerine verilen dosya numarasıyla takip ederler. Ayrıca YDO lar bu dosyaları yatırımın sona erdiği tarihten itibaren beş yıl süreyle saklamakla yükümlüdür. Bu süre sonunda dosyalar talepleri halinde ilgililerine iade edilir veya imha edilir. Ancak bu dosyalara ait başvuru sahibinin ve yatırımın adı, hangi iş ve işlemler için YDO lara başvurduğu gibi hususlar elektronik ortamda muhafaza edilir. Bahsi geçen iş ve işlemlerin tamamının elektronik ortamda yapılması YDO ların işlerini daha hızlı, daha şeffaf ve daha düzenli yapmalarını sağlayacaktır. Bu doğrultuda, yatırımlara yönelik bilgilerin muhafaza edilebildiği bir online takip sistemi kurulacaktır. Kurulacak takip sisteminde, yatırımı için Ajans a gelen veya telefon eden yatırımcılar ile başvuru yapan yatırımcıların bilgileri ayrı ayrı tutulacaktır. Bunun yanında YDO lar tarafından hedeflenen yatırımcılara ait bilgiler de bu takip sistemine kaydedilecektir. 12 13
Strateji 3.6: Firmalar arası ortaklık kurulmasının kolaylaştırılması World Investment Report 2001: Promoting- Linkages raporuna göre ülkeler, yabancı yatırımcılarla yerel yatırımcılar arasındaki ilişkileri kuvvetlendirebildikleri sürece yabancı sermayeden daha fazla oranda faydalanabilmektedirler. Yabancı yatırımcılar ve yerel yatırımcıların ortaklık kurmaları sonucu yerel yatırımcılar, yabancı yatırımcının bilgi birikiminden faydalanma ve onların teknolojilerini öğrenme imkânına kavuşmaktadır. Dünya daki yatırım destek ve tanıtım ajanslarının da yatırımcı hedeflemelerini bu doğrultuda gerçekleştirdikleri ve joint venture olarak adlandırılan yabancı sermaye girişlerine ilk sırada yer verdikleri görülmektedir. Joint venture, yabancı yatırımcılarla yerel yatırımcıların ortaklık kurarak yatırımlarını gerçekleştirmesi olarak tanımlanır. Bu doğrultuda Bölge nin yabancı sermayeden en yüksek düzeyde faydalanabilmesi ve Bölge de hali hazırda faaliyette bulunan KOBİ lerin teknik kapasitelerinin, bilgi birikimlerinin ve istihdam düzeylerinin arttırılmasına hizmet etmek üzere web sitesi üzerinden Eşleştirme sistemi kurulacaktır. Bu sistem, benzer alanlarda faaliyette bulunan ve yatırım için ortak arayan firmaları buluşturan elektronik bir platform olacaktır. Bu sistem sayesinde yabancı sermayenin Bölge ye ortaklıklar kurarak girmesinin önü açılmış olacaktır. Eşleştirme sistemi yalnızca yabancı sermayeli şirketlerle yerli şirketler arasında eşleştirme yapmayıp, iki yerli şirketin veya iki yabancı şirketin eşleşmesine de olanak tanıyacaktır. Böylece firmalar arası işbirliği imkânları arttırılmış olacaktır. Eşleştirme sistemi aynı zamanda yatırım riskinin ortaklar arasında bölüşülmesini ve yatırımcının riske yönelik tehdit algısını düşürmesi açısından önemlidir. YATIRIMCILARA, YATIRIM AŞAMASINDA VE SONRASINDA DESTEK SAĞLAMAK Strateji 4.1. Yatırımcıların işlemlerinin tek elden koordine edilmesi 5449 sayılı Kanun un 16. maddesi YDO ların görev ve yetkilerini tanımlamaktadır. Burada belirtilen görev ve yetkiler yatırımcıların işlerini kolaylaştırmak, zaman kayıplarını azaltmak amacına yönelik olarak işlemlerin tek elden gerçekleştirilmesine yöneliktir. Bir yatırımın hayata geçirilmesi süreci, yatırımcıların yatırım yeri tercihlerini belirleyen önemli faktörlerdendir. Dünya Bankası nın Doing Business 2010 raporuna göre Türkiye, iş ve yatırım yapma kolaylığı açısından 183 ülke içerisinde 73. sırada yer almaktadır. Bu veri doğrultusunda Türkiye nin yatırım yeri tercihi açısından cazip ülkeler arasında yer almadığı söylenebilir. Bölge de yatırımlara yönelik izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idari iş ve işlemlerin tek elden koordine edilmesi zaman kayıplarını en aza indirmek ve böylece yatırım yeri tercihi açısından yatırımcılar nezdinde göreli avantaj elde edilmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla Kalkınma Ajanslarının Çalışma Usül ve Esasları Hakkında Yönetmelik in 20. maddesinde belirtilen Gayri Sıhhi Müessese (GSM) niteliğindeki kuruluşların imalat, madencilik, ulaştırma, taşımacılık, turizm, eğitim, sağlık ve enerji sektörlerindeki çevre, insan sağlığı, iş güvenliği ve gıda konularındaki izinlerle maden Stratejik Amaç 4: arama ruhsatı hariç olmak üzere yatırım yeri konularındaki izinlerin takibi, yatırımcıların başvuruda bulunması halinde YDO lar tarafından yapılacaktır. Yatırım destek ve tanıtım ajanslarının uygulamalarına bakıldığında yukarıda belirtilen izin ve ruhsat işlemlerinin yanında taşınmaz mal edinimi, araştırma-geliştirme ve teknik destek, kalifiye işgücü temini, yatırım teşvikleri gibi alanlarda yatırımcılara hizmet verdikleri görülmektedir. Yatırımcı çekme ve yatırım tanıtımı faaliyetlerinde ajanslar arasında ciddi bir rekabet olduğu düşünüldüğünde, Kalkınma Ajanslarının Çalışma Usül ve Esasları Hakkında Yönetmelik in 20. maddesinde belirtilen izin ve ruhsat işlemlerine ek olarak YDO lar tarafından farklı hizmetlerin verilmesinin sağlanması gerekmektedir. Bu amaçla yatırımın başlangıcından bitişine kadar geçen sürede gerekli tüm izin ve ruhsat işlemlerinin YDO lar tarafından takip edilmesi sağlanacaktır. Belirtilen izin ve ruhsat işlemlerinin yanında Ajans ın sağladığı teknik destekler ve YDO lar tarafından sağlanan danışmanlık hizmetlerinin de dahil edildiği sektörel hizmet paketleri hazırlanacak ve yatırımcılara sunulacaktır. 14 15
Strateji 4.2: Yatırımcılara destek ve teşvikler hakkında danışmanlık sağlanması YDO personeli; yatırımcılara yönelik olarak: Şirket kuruluş işlemleri Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar hükümlerine göre sağlanan destekler KOSGEB tarafından sağlanan - Yeni Girişimci Desteği - Nitelikli Eleman İstihdamı Desteği - Bilgisayar Yazılımı Desteği - Danışmanlık Desteği - Teknoloji Araştırma ve Geliştirme Desteği - Bilgi Ağları ve e-iş Desteği - Yerel Ekonomik Araştırma Desteği - Ortak Kullanım Amaçlı Makine ve Teçhizat Desteği - Eğitim Desteği - Yurtiçi ve Uluslararası Sanayi Fuarlarına Katılım Desteği - Yurt içi KOSGEB Bölgesel Fuarlarına Katılım Desteği - İş Geliştirme Merkezi Desteği - Altyapı ve Üstyapı Proje Desteği Türkiye Kalkınma Bankası Destekleri Strateji 4.3: Belirli periyotlarla firma ve kamu kurumlarının ziyaret edilmesi Bölge de uzun süredir faaliyette bulunan firmaların ve Bölge ye yeni gelen firmaların belirli periyodlarla ziyaret edilmesi, yatırımcıların karşılaştıkları güçlükleri tespit etmek ve bu sorunlara çözüm önerileri üretme noktasında sorunun bizzat muhataplarıyla görüş alışverişinde bulunma fırsatı vermektedir. iyaretler, özellikle Bölge ye yeni gelen firmalar, yabancı firmalar ve KOBİ lere yönelik olacaktır. Firma ziyaretleri sadece Merkez ilçelerle sınırlı olmayıp tüm ilçeler ve beldeler ziyaret kapsamına alınacaktır. Firma ziyaretleri esnasında Bölge de yürütülebilecek güdümlü proje destekleri için bir ön fikir oluşturma fırsatı doğacaktır. Firmalardan alınan bilgiler doğrultusunda hangi konunun bölge ekonomisi açısından öncelik arz ettiği tespit edilebilecek ve bu sayede etkisi büyük güdümlü projelerin gerçekleştirilmesi sağlanabilecektir. Kredi Garanti Fonu hizmetleri Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Destekleri TÜBİTAK tarafından sağlanan - Sanayi Ar-Ge Desteği - Ar-Ge Proje Pazarı Platformu Destekleri - Üniversite-Sanayi Ortak Araştırma Merkezleri Destekleri - Sanayi Katılımlı Uluslararası Ar-Ge Projeleri (USKA) Destekleri - Avrupa Araştırma Koordinasyon Kurumu (EUREKA) Destekleri Sanayi Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü tarafından sunulan - Sanayi Tezleri (San-Tez) Projesi Destekleri Milli Prodüktivite Merkezi Destekleri Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Destekleri Tarım Bakanlığı Destekleri Ekonomi Bakanlığı Destekleri konularında danışmanlık yapacaklardır. Bunların yanında yeni destekler sürekli takip edilecek ve yukarıdaki liste belirli periyodlarla güncellenecektir. Firma ziyaretleri sayesinde Ajans ın yürütmekte olduğu teknik ve mali destekler ile güdümlü projeler hakkında KOBİ ler başta olmak üzere Bölge üreticilerinin birebir bilgilendirilmesi mümkün olacaktır. Bu sayede Ajans ın desteklerinden daha geniş bir kitlenin faydalanması sağlanabilecektir. YDO lar ayrıca, görev yaptıkları ilde faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşlarını da belirli periyodlarla ziyaret edeceklerdir. Bu sayede hem yatırımcıların işlemlerinin daha hızlı gerçekleştirilmesi amacıyla ilişkiler kuvvetlendirilecek, hem de izin ve ruhsat işlemleriyle ilgili mevzuat değişiklikleri hakkında bilgi edinilecektir. Strateji 4.4: Bölge yatırımcılarının bilgi ve tecrübelerini arttırmaya yönelik yerli ve yabancı uzmanların Bölge ye getirilmesi Bölge yatırımcılarının yeni gelişmelerden haberdar olmalarını sağlamak ve YDO uzmanlarının firma ziyaretleri ve diğer yollarla Bölge firmalarıyla ilgili tespit ettikleri bilgi ve tecrübe eksikliğinden kaynaklanan sorunları gidermek amacıyla yurtiçi ve yurtdışından Desteklenen projelerin hedeflerine ulaşması konusunda, verimlilik ve etkinliklerinin tespit edilmesi gerekmektedir Bu amaçla İzleme ve Değerlendirme Birimi tarafından periyodik aralıklarla izleme faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda, izleme faaliyetleri- Uygulanmakta olan projelerde öngörülen faaliyetlerden ve bütçeden sapmaların meydana gelmesi ihtimaline karşı etkin proje izlemelerinin yapılması gerekmektedir. Bu amaçla, yürütülen projelerin izleme ve değerlendirmesinden İzleme ve Değerlendirme Birimi, izleme faaliyetleri sonucunda elde edilen bilgiler doğrultusunda, Bölge de uygulanan projelerin etkililiğinin ve verimliliğinin arttırılmasına yönelik değerlendirmelerde bulunacaktır. Stratejik Amaç 5: uzmanlar tespit edilecek ve Bölge ye davet edilecektir. Belirlenen uzmanlar konferans, seminer, toplantı ve atölye çalışmaları yoluyla bilgi ve tecrübelerini KOBİ ler başta olmak üzere Bölge de faaliyette bulunan firmalara aktaracaklardır. UYGULANAN PROJELERİN ETKİNLİĞİNİ ARTTIRMAK Strateji 5.1: Proje uygulamalarının belirtilen faaliyet planı ve bütçeye uygun ilerlemesinin sağlanması hususunda İzleme ve Değerlendirme Birimi ne destek olunması nin gerçekleştirilmesinde etkinliğin sağlanması amacıyla ve periyodik olarak elde edilen verilerle projelerin beklenen hedefler doğrultusunda gerçekleşip gerçekleşmediği analizi aşamasında İzleme ve Değerlendirme Birimi ne destek olunacaktır. Strateji 5.2: Proje uygulamalarına yönelik risklerin tespit edilmesi aşamasında İzleme ve Değerlendirme Birimi ne destek olunması sorumlu İzleme ve Değerlendirme Birimi ne destek olunacak ve gerektiğinde faaliyet planları üzerinde yeniden gözden geçirme ve düzeltmelerin yapılması için tavsiyelerde bulunulacaktır. Strateji 5.3: Proje sonuçlarına ve yeni programlamalara yönelik önerilerde bulunulması Burada amaç, uygulanan projelerin önemli başarı ve başarısızlık sonuçlarının diğer proje fikirlerinde kullanılmasının sağlanmasıdır. Bu aşamada yatırım destek ofisleri İzleme ve Değerlendirme Birimi ne destek olacak ve gerektiğinde önerilerde bulunulacaktır. 16 17