RİSK YÖNETİMİ YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLARI TOPLANTISI MAYIS 2012 BURSA



Benzer belgeler
Sayıştay Başkanlığı. Risk Yönetimi Rehberi. Temmuz 2006 SAYIŞTAY RİSK YÖNETİMİ REHBERİ 1

RİSK VE FIRSAT PROSEDÜRÜ

RĠSK VE FIRSAT ANALĠZ PROSEDÜRÜ

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ VE SAYIŞTAY UYGULAMASI

Denetim & Yeminli Mali Müşavirlik SÜREKLİLİK İÇİN

RİSK YÖNETİMİ İÇERİK: Risk Yönetimi Nedir? Risk Yönetiminin Faydaları Kritik Başarı Faktörleri Risk ile İlgili Tanımlar Görev ve Sorumluluklar

T.C. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA İÇ KONTROL

T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı SORU VE CEVAPLARLA KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

RİSK YÖNETİMİ SÜRECİ. T.C. Maliye Bakanlığı 1-[0]

T.C. DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı

Kalite Yönetim Sistemi (KYS) kapsamında belirlenen prosesler için risk ve fırsatların değerlendirilmesi faaliyetlerini kapsar.

GİRİŞ. A. İç Kontrolün Tanımı, Özellikleri ve Genel Esasları:

1- Neden İç Kontrol? 2- İç Kontrol Nedir?

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI REHBERİ. Ramazan ŞENER Mali Hizmetler Uzmanı. 1.Giriş

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET İÇİ EĞİTİM SUNUMU 02 MAYIS 2014

Belediyeler ve Kamu Mali Yönetim Sistemi

10 SORUDA İÇ KONTROL

BAKANLIĞIMIZ İÇ KONTROL SİSTEMİ ÇALIŞMALARININ TAMAMLANMASI STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI

BATMAN ÜNİVERSİTESİ RİSK YÖNETİMİ YÖNERGESİ

Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı RİSK YÖNETİMİ

Mehmet BÜLBÜL. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürülüğü Daire Başkanı

İÇ KONTROL SİSTEMİ STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI

Yrd.Doç.Dr.Habil GÖKMEN

KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ RİSK YÖNETİM MODELLERİ

RİSK DEĞERLENDİRMESİ EL KİTABI

TÜBİTAK BİLİM VE TOPLUM DAİRE BAŞKANLIĞI MALİ DENETLEME VE SÖZLEŞMELER MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI

T.C. GÜNEY MARMARA KALKINMA AJANSI İÇ KONTROL İZLEME VE YÖNLENDİRME KOMİTESİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI HK YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM

T.C. UŞAK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ İç Denetim Birimi STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞINA

T.C. MALİYE BAKANLIĞI Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü SAYI: B.07.0.BMK / /02/2009 KONU: Kamu İç Kontrol Standartları

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ KALİTE GÜVENCESİ YÖNERGESİ

UZUNKÖPRÜ BELEDĠYESĠ ĠÇ KONTROL EYLEM PLANI

SAYIŞTAY REHBERLERİ

BATMAN ÜNİVERSİTESİ İÇ KONTROL SİSTEMİ İZLEME GÖZDEN GEÇİRME VE DEĞERLENDİRME YÖNERGESİ

HİTİT ÜNİVERSİTESİ KALİTE GÜVENCESİ YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ORDU ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLAN YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel İlkeler

Nesnel Güvence ve Danışmanlık Faaliyeti, Ne demek?

İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İÇ KONTROL SİSTEMİ ÇALIŞMALARI SUNUCU AYDIN GÜZHAN MALİ HİZMETLER DAİRE BAŞKANI

T.C. AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ KALİTE GÜVENCESİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ KURULMASI VE KALİTE KOMİSYONU ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN YÖNERGE

HAKKARİ DEFTERDARLIĞI İÇ KONTROL EYLEM PLANI 1- KONTROL ORTAMI

ATILIM ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME, TASARIM, UYGULAMA, DANIŞMANLIK VE TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ (ARGEDA-TTO) YAPI VE İŞLEYİŞ YÖNERGESİ

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ KALİTE GÜVENCESİ YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

HİTİT ÜNİVERSİTESİ KALİTE KOMİSYONU ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI

T.C. OSMANİYE KORKUT ATA ÜNİVERSİTESİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ YÖNERGESİ Birinci Bölüm Amaç, Kapsam ve Tanımlar

SAĞLIK BAKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞININ GÖREV ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE İKİNCİ BÖLÜM. Amaç ve Kapsam

T.C. AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ STRATEJİK PLAN HAZIRLAMA VE YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ PROSÜDÜRÜ YÖNERGESİ

İç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARINA UYUM EYLEM PLANI

BURDUR MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ KALİTE YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İKİNCİ KISIM. Amaç ve Hukuki Dayanak

Kalite Yönetim Sistemi

GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ İŞLEYİŞ YÖNERGESİ

DENETİM KOÇLUĞU EĞİTİM SERİSİ

IŞIK ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ ( TTO) YÖNERGESİ I. BÖLÜM. Amaç Kapsam ve Hedefler - Dayanak

KAMU İDARELERİNCE HAZIRLANACAK FAALİYET RAPORLARI HAKKINDA YÖNETMELİK SUNUMU

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İÇ KONTROL SİSTEMİ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ KALİTE KOMİSYONU ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

12 NİSAN 2017 İÇ KONTROL STANDARTLARI EĞİTİMİ ÖN TEST SORULARI

İŞLETME RİSK YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat 1/21

SAĞLIK ALANI AR-GE FAALİYETLERİ ÇALIŞTAYI 7-8 Mayıs 2015

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ İÇ KONTROL STANDARTLARI UYUM EYLEM PLANI KONTROL ORTAMI STANDARTLARI

İÇ KONTROL SİSTEMİ ve KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI. Taner Güler Stratejik Yönetim ve Planlama Müdürü

Bölüm 1. Faaliyet Raporu Hazırlanmasında Uyulması Zorunlu Olan Usul Ve Esaslar:

İç Kontrol Yönetim Sistemi (İKYÖS) Hayati riskler her zaman olabilir, önemli olan onları görebilecek sistemlere sahip olabilmek!

T.C. ANKARA SOSYAL BİLİMLER ÜNİVERSİTESİ İÇ DENETİM BİRİMİ KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI

STRATEJİK YÖNETİM VE YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ PROSEDÜRÜ

ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ HAKKINDA YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI

İŞLETME RİSK YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat 1/51

EGE ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI

T.C. ANTALYA KEPEZ BELEDİYE BAŞKANLIĞI Mali Hizmetler Müdürlüğü

NAZİLLİ DEVLET HASTANESİ RİSK ANALİZİ PROSEDÜRÜ

İç Kontrol Bileşeni: KONTROL ORTAMI EL KİTABI. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı

T.C. MĠLLĠ EĞĠTĠM BAKANLIĞI Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığı. SAYI : B.08.0.SGB / /02/2009 KONU: Millî Eğitim Bakanlığı İç Kontrol Sistemi

LOGO İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI. SUNUCULAR Cahit KURTULAN Volkan ÜNLÜ M.Hulisi GÜNŞEN

Dünya Bankası Finansal Yönetim Uygulamalarında Stratejik Yönelimler ve Son Gelişmeler

3. RİSK YÖNETİM SÜRECİ

T. C. İzmir Bornova Belediyesi Dış İlişkiler Müdürlüğü Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik BİRİNCİ BÖLÜM

İÇ KONTROLÜN TEMEL İLKELERİ

İç Denetim Birimi Başkanlığı İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

Kemal ÖZSEMERCİ Uzman Denetçi

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK DEĞERLENDİRME VE KALİTE GELİŞTİRME (ADEK) ESASLARI

T.C. ANTALYA KEPEZ BELEDİYE BAŞKANLIĞI Mali Hizmetler Müdürlüğü ANTALYA KEPEZ BELEDİYE BAŞKANLIĞI 2010 YILI FAALİYET RAPORU HAZIRLAMA REHBERİ

YÖNETMELİK KAMU İDARELERİNCE HAZIRLANACAK FAALİYET RAPORLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

YÖNETMELİK. Maliye Bakanlığından: KAMU İDARELERİNCE HAZIRLANACAK FAALİYET RAPORLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

Sayı : B.13.1.SGK.0.(İÇDEN).00.00/04 18/01/2008 Konu : İç Denetim Birimi GENELGE 2008/8

T.C. TUŞBA BELEDİYESİ

PERFORMANS PROGRAMI HAZIRLIK DANIŞMANLIĞI

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ YÖNERGESİ. Birinci Bölüm Amaç, Kapsam ve Tanımlar

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ REHBERLİK VE KARİYER MERKEZİ (ÖRKAM) YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ

STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI ORGANİZASYON EL KİTABI

MEHMET ŞİRİN DENETİM STANDARTLARI DAİRESİ BAŞKANI

Kapsam MADDE 2- (1) Bu yönerge, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün teşkilatı ile bu teşkilatta görevli personeli kapsar.

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI İÇ KONTROL YÖNERGESİ (*) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İç denetim birimleri, risk değerlendirme çalışmalarına ilişkin hususları bu rehbere uygun olarak kendi iç denetim birim yönergelerinde düzenlerler.

BOZOK ÜNİVERSİTESİ STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI HİZMET ENVANTERİ

Transkript:

RİSK YÖNETİMİ YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI STRATEJİ GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLARI TOPLANTISI MAYIS 2012 BURSA

Risk ve Risk Yönetimi Kavramı Risk; gelecekte karşılaşabilecek olan ve amaçların gerçekleştirilmesini engelleyebilecek tehditler/olumsuzluklar veya amaçlara ulaşmayı kolaylaştırabilecek fırsatlar olarak tanımlayabiliriz. TS ISO 31000: Hedefler üzerindeki belirsizlik etkisi. Risk yönetimi; riskleritanımlamayı, değerlendirmeyi, onlara karşı yürütülecek faaliyetleri belirlemeyi, sorumlulukları tayin etmeyi, belirlenen faaliyetleri uygulamayı, izlemeyi ve sonuçlarını gözden geçirmeyi kapsayan bütün süreçlerdir. TS ISO 31000: Riske ilişkin olarak bir kuruluşun yönlendirilmesi ve kontrolü için koordineli faaliyetler.

Risk Yönetiminin Önemi Yeni yönetim anlayışında, bir işi ilk seferinde doğru yapmak ve hata ortaya çıkmadan önlem almak şeklindeki iki önemli ilkeden ilkinin gerçekleşebilmesi, ikincisinin yerine getirilmesi ile çok ilgilidir. Sürpriz ve kayıpları en aza indirir, Hızlı ve etkili karar almaya yardımcı olur, Zaman tasarrufu sağlar, Kaynak israfını önler, Risklerin makul seviyelerde tutulmasını sağlar, Kişileri, yeniliklere açık olma hususunda cesaretlendirir.

Risk Yönetimi Risklerin Belirlenmesi Risklerin Değerlendirilmesi ve Önceliklendirilmesi Kontrol Faaliyetlerinin Belirlenmesi Görev ve Sorumluların Tayini Risk Kütüğü Risk Yönetiminin İşleyişi Sorumluluklar

Risklerin Belirlenmesi Vizyon, Misyon ve Değerler İçveDış Koşullar Risk Evreni Riskleri Belirleme Şekilleri RYT

Vizyon, Misyon ve Değerler Risklerin belirlenmesi için öncelikle kurumun amaç ve hedeflerinin göz önünde bulundurulması gerekir. Bu şekilde, strateji bildiriminde yer verilmiş olan vizyon, misyon ve değerler temelinde, kurumun amaçlarına ulaşmasını tehdit edebilecek veya başarısını arttırabilecek unsurların ortaya konması mümkün olabilecektir. Risklerin Belirlenmesi

İç ve Dış Koşullar İç ve dış koşullar, kurumun faaliyetlerini sürdürdüğü veya bu faaliyetler esnasında etkileşim içerisinde olduğu, fiziki olan veya olmayan bütün unsurlardır. Bu unsurlar, risklerin kaynağını oluşturur, riskleri tetikler veya risklerin etki düzeylerini belirler. Riskingerçekleşme ihtimali ve eğergerçekleşirse nasılbir etki göstereceğinin tahmininde iç ve dış ortamın bilinmesi gereklidir. Risklerin Belirlenmesi

Risk Evreni Kurumun karşılaşabileceği tüm risklerin kaynağı olabilecek faaliyet ve ilişkiler bir tablo halinde gösterilebilir. Risk evreni olarak ifade edilen ve bütün faaliyet alanlarının yeraldığı bu tablo, bir bakıma kurumun bir fotoğrafıdır. Bu fotoğraf, faaliyet ve etkileşim alanının toplu ve sistematik bir şekilde görülmesini sağlayarak muhtemel risklerin eksiksiz olarak tespit edilebilmesine yardımcı olur Risklerin Belirlenmesi

Riskleri Belirleme Şekilleri Mülakatlar ve Atölye Çalışmaları Odak Grubu Olay Envanteri Dahili Analiz Eski Veriler İşlem Akış Analizi Uyarıcı Gösterge Risklerin Belirlenmesi

Mülakatlar ve Atölye Çalışmaları Kurum içinden veya dışından, yönetici ve personelin tecrübe ve bilgi birikiminden faydalanma amacıyla yapılan çalışmalardır. RBŞ

Odak Grubu 5 9 kişi ile yapılan ve beyin fırtınası şeklindeki fikir yürütme ve tartışmaları içeren çalışmalardır. Odak grubundaki tartışmalarda mülakat ve atölye çalışması sonuçları önemli bir temel oluşturmakla birlikte, bunlar dışında yeni fikirler de ele alınır. Bu çalışmalar, mülakat ve atölye çalışmalarında elde edilen sonuçlarınpekiştirilmesiiçinönemlibirişlev görür. RBŞ

Olay Envanteri Benzer kurumlarda gözlemlenen olayların ayrıntılı listesinden oluşur. RBŞ

Dahili Analiz Birimlerin personel toplantıları aracılığı ile yaptıkları müzakerelerdir. RBŞ

Eski Veriler Geçmişte yaşanmış olayların sebep ve kökenlerinin araştırılmasıdır. RBŞ

İşlem Akış Analizi Girdiler, görevler, sorumluluklar ve çıktıların bir süreç olarakele alınıp incelenmesidir. RBŞ

Uyarıcı Gösterge Daha önceden belirlenmiş olan ve aşılması halinde yönetimi harekete geçirecek olan, sayısal ya da sayısal olmayan eşik değerlerdir. RYT

Risklerin Değerlendirilmesi ve Önceliklendirilmesi Risklerin değerlendirilmesi, muhtemel risklerin gerçekleşme ihtimalini, gerçekleşmesi halinde olası etkilerinin önceden tahmin ve tespit edilmesini ve yönetimin bu riskleri göze alma düzeyinin belirlenmesini içeren süreçtir. Riskleri önceliklendirmek, zaman olarak gerçekleşme aralığı ve kurumun başarısına etkisi açısından risklerin sıralanmasını ifade eder. Etki ve ihtimal düzeyleri, risklerin önemlilik düzeylerinin göstergesidir. RYT

Risk Matrisi Yöntemi Risk Gerçekleştiği takdirde olası etkisinin tahmin edilmesi Riskin Gerçekleşme Olasılığının tahmin edilmesi

Riskin Gerçekleşme Olasılığı Olasılığı tahmin ederken sorulabilecek sorular: Daha önce bu kurumda/bölümde/süreçte gerçekleşti mi? Bu kuruma/bölüme/sürece benzer kurum/bölüm/süreçlerde daha önce gerçekleşti mi? Konuyla ilgili istatistiki bilgi var mı? Örneğin, Bölgedeki suç oranı ya da ülkedeki suç oranı gibi. Bu risk unsurunu gerçekleştirmenin kolaylık derecesi?

Olasılık Tanımları Olasılık Tanımı Açıklama Çok Yüksek Risk durumu birçok kez gerçekleşti ve şu anda da gerçekleşiyor. Yüksek Risk durumu birçok kez gerçekleşti, Benzer kurum/bölüm/süreçlerde gerçekleşti, Ortam gerçekleşmesi için son derece uygun Orta Risk ancak belirli durumlarda gerçekleşebilir Benzer kurum/bölüm/süreçlerde belirli durumlarda gerçekleşti, Ortam gerçekleşmesi için uygun olabilir Düşük Risk durumu ancak çok özel koşullar altında söz konusu olabilir. Benzer kurum/bölüm/süreçlerde ancak çok özel durumlarda gerçekleşti, Ortam gerçekleşmesi için uygun değil. Çok Düşük Risk durumunun gerçekleşmesi söz konusu değil, istisnai durum.l

Riskin Etkisinin Tahmini Riskin etkisini tahmin ederken sorulabilecek sorular: Risk gerçekleştiği takdirde, Çalışanların uğrayabileceği fiziksel zararın boyutu? Kurumun uğrayabileceği finansal kaybın boyutu? Kurumun kaybedeceği itibarın boyutu? Medyaya yansıması takdirinde lokal, ulusal ya da uluslararası haber olma durumu?

Etkinin Tanımları Etkinin Tanım ı Açıklama K ritik Çalış anın Ölümü, Çok Ciddi Finansal Kayıplar Ciddi İtibar kaybı nedeniyle, hisse fiyatlarında veya satış larda uzun süreli ciddi düş ü ş ler, Rekabet avantajın ı uzun süreli kaybetmek, Pazar payında çok ciddi düş ü ş, Uluslararası Medyada uzun sure olumsuz olarak bulunmak, Yüksek Çalış anların ciddi sakatlanmaları, Ciddi Finansal Kayıplar, İtibarın zayıflam ası nedeniyel, hisse fiyatlarında veya satış larda orta vadeli düş ü ş ler, Rekabet avantajın ı kaybetmek, Pazar payında ciddi düş ü ş, Uluslararası Medyaya olumsuz olarak kısa sure yansım ak Orta Çalış anların tedavi görmesini gerektirecek yaralanmalar, Önemli Finansal Kayıplar, İtibarın zayıflam ası nedeniyle, hisse fiyatlarında veya satış larda kısa vadeli düş ü ş ler, Pazar payında ufak bir düş ü ş olma olasılığ ı, Ulusal Medyaya olumsuz olarak kısa sure yansım ak Düş ük İlk yardım gerektirebilecek küçük yaralanmalar, Önemli olmayan Finansal Kayıplar, İtibar kaybına yol açmayacak durumlar, kısa süreli utanç yaratabilir. Çok kısa süreli satış ta düş ü ş ler, Lokal Medyaya olumsuz olarak kısa sure yansım ak Çok Düş ük Çalış ana zarar gelmesi söz konusu değ il, Minör Finansal kayıplar, İtibar kaybı ya da utanç yaratmayacak durumlar, Medyaya yansım amak.

Etki vs. Olasılık Yüksek Orta Risk Yüksek Risk E T K İ Paylaşmak Düşük Risk Azaltmak & Kontrol etmek Orta Risk Kabul etmek Kontrol etmek Düşük OLASILIK Yüksek

Örnek: Çağrı Merkezi Risk Değerlemesi Yüksek E T K İ Telefonların Kaybı Bilgisayarların Kaybı Orta Risk Düşük Risk Kredi riski Yüksek Risk Müşteri uzun süre bekliyor Müteri bağlantı kuramıyor Müşteri cevap alamıyor Orta Risk Düşük Sahtekarlık Kayıp işlemler İşçinin morali Olasılık Veri hataları Ekipman eskimesi Aynı problem için tekrarlanan çağrılar Yüksek

Öncelik Belirleme Risklerin birbirleriyle mukayese edilerek sıralanması: 1. Mutlak Değer Yöntemi Riskin Olasılığı (%) x Etkisi (YTL) : Mutlak Risk Değeri (YTL) (%75) x 500,000 YTL : 375,000 YTL (1.Sıra) (%55) x 100,000 YTL : 55,000 YTL (2.Sıra) 2. Kıyaslama Yöntemi Riskin Olasılığı x Riskin Etkisi : Mutlak Risk Çok Yüksek x Kritik : Kritik (1.Sıra) Yüksek x Orta : Orta (2.Sıra) RYT

Kontrol Faaliyetlerinin Belirlenmesi Risklerle mücadele etmek, onlara karşı belirlenmiş olan kontrol faaliyetlerinin uygulanmasıyla olur. Risklerle mücadele etmek için uygulanabilecek belli kontrol türleri ve belli risk karşılama yöntemlerinden bahsedilebilir. RYT

Kontrol Faaliyetlerinin Belirlenmesi Kontrol Türleri Riskleri Karşılama Yöntemleri RYT

Kontrol Türleri Önleyici kontroller: İstenilmeyen sonuçların gerçekleşme ihtimalini ortadan kaldırmak veya azaltmak için geliştirilen önlemlerdir. Düzeltici kontroller: İstenilmeyen sonuçların düzeltilmesini sağlamak için geliştirilen önlemlerdir. Acil eylem planları düzenleyici önlemlerin önemli bir unsurudur. Yönlendirici kontrol: Belirli bir sonuca ulaşmayı garantilemek için geliştirilen önlemlerdir. Denetleyici kontrol: İstenilmeyen sonuçların sebeplerini belirlemek için geliştirilen önlemlerdir. KFB

Riskleri Karşılama Yöntemleri Azaltma (Riskle Mücadele Etme); Risk yönetiminde en yaygın olarak izlenen yöntemdir. Bu yöntemde, her risk için belirlenmiş ve risk kütüğünde yer verilmiş olan kontrol faaliyetlerinin uygulanması suretiyle risklerin kabul edilebilir seviyelerde tutulması amaçlanır. Kaçınma (Faaliyetten Vazgeçme); Bazı risklerin olumsuz etkilerinden, o risklerin ilgili olduğu faaliyet alanlarından vazgeçmek suretiyle korunmuş olunur. Transfer Etme (Paylaşma); Bir kısım riskler, tamamen veya kısmen başka kurum veya kuruluşlara transfer edilebilir. Kurum tesislerinin sigorta ettirilmesi veya güvenlik sisteminin özel şirketler aracılığıyla sağlanması gibi. devam

Riskleri Karşılama Yöntemleri Kabullenme (Göze Alma); Riskin etkisinin göze alınabilir düzeyde olması durumunda, bu risk için herhangi bir kontrol faaliyeti yürütülmeyebilir. Riskin göze alınabilir düzeyin üzerinde olması halinde ise, ya risk için yapılabileceklerçok sınırlıdır, ya da kontrol faaliyetlerinin maliyeti, sağlayacağı faydadan yüksektir. Bu gibi durumlarda herhangi bir faaliyet yapılmayıp risk, olduğu gibi kabullenilir. Fırsatları Değerlendirme; Bu seçenek diğerlerinin alternatifi olmamakla birlikte, azaltma, transfer etme veya kabullenme seçenekleri ile bir arada uygulanabilir. Riski tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, olumsuz etkilerini azaltmak için bazı fırsatları değerlendirebiliriz. KFB

Görev ve Sorumluların Tayini Risk yönetimi, bir kurumun mevcut organizasyon yapısı içinde gerçekleştirilir. Risk yönetimi için ayrı bir kurumsal yapılanma gerekmemektedir. Kurumun mevcut yapısında yönetici konumda bulunan, özellikle belli kilit görevlerdeki kişiler, kendi birimleri için risk yönetimi ile de görevli hale gelirler. Risk yönetiminin tam anlamıyla yürütülebilmesi için, üst yöneticinin, sistemin işleyişini her an izleyip gerekli müdahalelerde bulunmasına yardımcı olacak iç denetçi ile, bağımsız birbakış sağlayacak olan denetim komitesi türü birimlere de ihtiyaç vardır. RYT

Görev ve Sorumluların Tayini Üst Yönetici Risk Yöneticisi Risk Yetkilisi Risk Sorumluları RYT

Üst Yönetici Üst yönetici, risk yönetimi açısından da söz konusu mercilere karşı sorumludur. Dolayısıyla üst yönetici, risk yönetimi yapısını şekillendiren ve uygulamayı izleyen kişidir. Üst yönetici, risk yöneticisini, risk yetkililerini ve risk sorumlularını belirler, risk yönetiminin genel işleyişine yön verir ve faaliyet raporunda risk yönetimine de yer verir. GST

Risk Yöneticisi Risk lideri olarak da isimlendirilebilecek olan risk yöneticisi, risk yönetiminin işleyişinden sorumlu en üst düzeydeki kişidir. Risk yöneticisi, yöneticiden sonra gelen en üst düzey yönetici olabileceği gibi, üst yönetici, diğer üst düzey yöneticilerden birisini de risk yöneticisi olarak atayabilir. GST

Risk Yetkilisi Risk yetkilisi, kurumda, birbirine yakın belli ana fonksiyonları yürüten birimlerin kendisine bağlı olduğu üst düzey yöneticidir. Kurumun yapısına göre, genel müdür veya genel müdür yardımcısı düzeyindeki yöneticilerden olması uygundur. GST

Risk Sorumluları Risk sorumlusu, belirli bir faaliyet alanındaki risklerin yönetilmesinden sorumlu kişidir RYT

Risk Kütüğü Risk kütüğü, kurumun temel riskleri, bu risklerin ihtimal ve etki düzeyleri (önemlilik düzeyleri), risk yetkilileri ve sorumluları, risklerin kabul edilebilir sınırlara çekilebilmesi için yürütülecek kontrol faaliyetleri ve bu faaliyetler sonucunda mevcut durum hakkındaki değerlendirmelerin yer aldığı bir belgedir. Risk kütüğünün çok farklı şekillerde düzenlenmesi mümkündür. Aşağıda örnek bir risk kütüğü formatı (Sayıştay risk yönetiminde esas alınan) yer almaktadır. Risk kütüğünün içeriği sabit ve değişmez olmayıp, ihtiyaca göre geliştirilebilen dinamik bir yapıya sahiptir. RYT

Risk Kütüğü RİSKKÜTÜĞÜ (ÖRNEK) TEMEL RİSKLER MEVCUT DURUM İHTİMAL ETKİ ÖNEM DÜZEYİ RİSK SORUMLUL ARI KONTROL FAALİYETLE Rİ DEĞERLEND İRME RYT

Temel Riskler Risk kütüğünün ilk sütununda kurumun temel riskleri yer alır. Risklerin sıralanmasında ve gruplandırılmasında farklı ilkeler esas alınabilir. Risk Kütüğü

Önemlilik Düzeyi Riskin etki ve ihtimal düzeyinin, yukarıda belirtilen üçlü matrise göre tespit edilmesiyle ortaya çıkan önemlilik düzeyinin rakamsal ifadelerinin yer aldığı sütundur. Risk Kütüğü

Risk Sorumlusu Her bir risk için belirlenmiş olan kontrol faaliyetini yürütecek olanyetkilikişilerin gösterildiği sütundur. Risk Kütüğü

Risk Sorumlusu Her bir risk için belirlenmiş olan kontrol faaliyetini yürütecek olanyetkilikişilerin gösterildiği sütundur. Risk Kütüğü

Kontrol Faaliyetleri Riskleri en uygun şekilde karşılamak için belirlenmiş olan faaliyetlerden oluşan sütundur Risk Kütüğü

Değerlendirme Kontrol faaliyetleri yerine getirildikten sonra, belirlenen dönemlerde, risk sorumlularının sonuçlara ilişkin bilgileri ve görüşlerini yazacakları sütundur. Risk sorumluları, uygulama sonuçları ile görüş ve önerilerinden oluşan değerlendirmelerine yer verecekleri için, bu sütun aynı zamanda risk yönetimindeki ilk raporlama aşamasıdır. Risk Kütüğü

Risk Yönetiminin İşleyişi Kontrolleri Uygulama ve Raporlama İzleme, Değerlendirme ve Nihai Raporlama RYT

Kontrolleri Uygulama ve Raporlama Risk yönetimi ile, tanımlanmış, ihtimal ve etki düzeyleri belirlenmiş ve sorumluları tayin edilmiş her bir riskin, göze alınabilen seviyelere çekilmesi amaçlanır. Bunun için kurum yönetimi, gerekli kontrol faaliyetlerini belirler ve uygulanmasını sağlar. Her birimdeki risk sorumlusu, risk kütüğündeki kendi birimiyle ilgili riskler için belirlenmiş olan kontrol faaliyetlerini yürütür ve bu faaliyetlerin sonuçlarını, belirlenen dönemlerde, risk kütüğündeki değerlendirme bölümünde açıklar. Raporlar, risk yöneticisinin koordinasyonunda, risk kütüğünün güncellenmesini sağlamak üzere, risk yetkilileri ve risk sorumluları tarafından belirli aralıklarda bir araya gelinerek düzenlenir. Risk kütüğünün güncellenmiş hali risk yöneticisi tarafından üst yöneticinin onayına sunulur. Üst yönetici yılsonu faaliyet raporunda risk yönetimi hakkında değerlendirmelere yer verir. RYİ

İzleme, Değerlendirme ve Nihai Raporlama Riskleri izleme ve değerlendirme, risklerdeki değişimleri ve kontrol faaliyetlerindeki gelişmeleri raporlamayı, gerektiğinde bütün süreci, ilk kurulumda olduğu gibi yenileyerek risk yönetim sürecinin işleyişini gözden geçirmeyi ve etkinliğinin ölçümünü kapsar. Yönetim, risk kütüğünde ne tür değişimler meydana geldiğinden ve risk yönetiminin ne ölçüde etkili olduğundan emin olmak için izleme ve raporlama sürecini işletir. RYİ

Strateji Geliştirme Biriminin Sorumluluğu Kurumda İç Kontrol Sisteminin Kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak, İç Kontrol ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak, Ön Mali kontrol hizmetlerini yürütmek, *5018 Sayılı Kanun Md.60, İç Kont. ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md. 8 *Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Md.5 RYT

İç Denetim Biriminin Sorumluluğu İç Kontrol sistemini denetlemek, İç Kontrol sisteminin yeterliliği, etkinliği ve işleyişi ile ilgili olarak Yönetime bilgi sağlamak, değerlendirme yapmak, önerilerde bulunmak Üst yönetici İç Denetçilerden, iç kontrol ilkelerine ve iç kontrol sisteminin oluşturulmasına yönelik görüş alabilir. *5018 Sayılı Kanun Md.64, İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Md.7,11,15 RYT

RİSK YÖNETİMİNDE İÇ DENETÇİNİN YASAL OLARAK YAPABİLECEKLERİ Risklerin tespiti ve değerlendirmesine yardımcı olma Risklerle başa çıkma konusunda koçluk yapma Kurumsal risk yönetimi çalışmalarının koordinasyonu Risklerle ilgili konsolide raporlama yapma Risk yönetim çerçevesi geliştirme Risk yönetim sistemi kurulmasını desteklemek/savunmak Yönetim kurulunun onayına sunmak üzere risk yönetim stratejisi geliştirmek RYT

RİSK YÖNETİMİ Görüş ve Önerileri

Öneriler İç kontrol sisteminin kurulması işletilmesi denetlenmesi vb. yaklaşımların SGB lerin değil de kurum yönetici/liderlerinin ortak sorumluluğunda yürütülmesi, Risk yönetimi, performans yönetimi, stratejik yönetim, süreç yönetimi gibi sistemler kurumlarımızda oluşturulması gerekiyor ama bu sistemlerin bir bütün olarak kurum vizyonuna hizmet edecek şekilde kurgulanmasına yönelik bir yönetim aracınıneksikliği,

Öneriler İç denetçilerin denetim rolleri yanı sıra sistemlerin geliştirilmesine yönelik bilgi üretme yaklaşımı geliştirmeleri, Risk yönetimindeki rollerin üniversiteler için netleştirilmesi Rehberde önerilen izleme ve yönlendirme kurulu fonksiyonel değil (sayı olarak fazla üyeden oluşuyor,ünv.ort.30 65), İç kontrol izleme ve yönlendirme kurulunun harcama yetkililerinden çok odak grup şeklinde oluşturulması,

Öneriler Üniversiteler için iç kontrol rehberinin özelleştirilmesi (Maliye YÖK) İdarelerde risk koordinatörlüğü görevinin SGB yöneticileri değil doğrudan politika belirleyen üst yöneticinin belirleyeceği üst yönetici yardımcısına verilmesi İç kontrol sisteminin sadece mali süreçler ile ilgili olarak algılanmaması tüm süreçlerin bu işin bir parçası olduğu algısının oluşturulması

Öneriler İç kontrol sistemi ile ilgili Maliye bakanlığı merkezi uyumlaştırma görevinin etkin olarak yürütülmesi açısından ilgili kurumlarla farkındalık yaratılması için üst yönetici ve harcama yetkililerine yerinde eğitim verilmesi

Öneriler Eşit işe eşit ücret ilkesine aykırı olarak özlük hakları açısından üniversite daire başkanları bakanlıklar ve bağlı kuruluşlardaki daire başkanlıklarından ayrı değerlendirilmiştir. Bu nedenle, gerekli duyarlılık gösterilerek üniversite daire başkanlarının ve mali hizmet uzmanlarının özlük hakları bakanlıklar ve bağlı kuruluşlardaki daire başkanları ve mali hizmet uzmanları düzeyine çıkartılmalıdır.

Öneriler Üniversite SGB lerinin statülerinin gözden geçirilerek verilen görevlerle orantılı ve sorumluluklarını yerine getirebilecek şekilde yeniden düzenlenmesi.

TEŞEKKÜR EDERİZ Bülent ALTINTAŞ Bursa Teknik Üniversitesi 505 477 44 65