Hafızanız sizi kaygılandırıyor mu? alzheimers.org.uk Turkish
Bu kitapçık hafızalarından veya bir yakınının hafızasından kaygı duyanlar içindir. Neden unutkanlık yaşadığınızı ve bu konudaki kaygılarınızı aile doktorunuza anlatmanızın önemini anlamanıza yardımcı olacaktır. Hafızamla ilgili kaygıya kapılmalı mıyım? Zaman zaman hepimizin başına gelir. Birinin adını hatırlamayız. Anahtarları nereye koyduğumuzu unuturuz. Arabayı nereye park ettiğimizi anımsamayız. Bu gibi durumlar çoğu zaman daha ciddi bir şeyin belirtisi değil, sadece sıkıntı yaratan unutkanlıklardır. Ancak hafızanızın dikkat çekecek kadar kötüleştiğinden kaygı duyuyorsanız veya unutkanlığınız günlük hayatınızı etkilemeye başladıysa, bu konuyu doktorunuza açmaya değer. Bir yakınınız için endişeleniyor da olabilirsiniz. Doktora danışmak önemlidir, zira bazen hafıza sorunları demans gibi bir hastalığın ilk belirtileri olabilir.
Neler hafıza sorunlarına yol açabilir? Hafıza sorunları yaygındır. Çoğumuz yaşımız ilerledikçe hafızamızın eskisi kadar iyi olmadığını fark ederiz. Stres, depresyon ve bazı fiziksel hastalıklar hafızayı kötüleştirebilen unsurlardan sadece birkaçıdır. Tabii ki, bazılarımızın diğerlerinden daha unutkan olduğu da bir gerçektir. Ancak bazen hatırlama güçlükleri demansın ilk belirtisi olabilir. Demans nedir? Demans, tek bir hastalık değil, beynin zarar görmesinden kaynaklanan bir grup semptomdur. 65 yaşın üzerindekilerde daha yaygındır, ancak bazen daha genç yaştakilerde de görülebilir. Demans semptomları, ya da belirtileri arasında hafıza kaybı, kafa karışıklığı, ayrıntılı düşünürken, sorun çözerken veya dil konusunda güçlük çekmek de bulunabilir. Bazen değişken ruh halleri veya karakterine uymayan davranışlarda bulunmak gibi belirtiler görülebilir. Demansa birbirinden farklı beyin hastalıkları neden olur, bunlar arasında en yaygın olanı Alzheimer hastalığıdır. Vasküler demans, ikinci en yaygın türüdür. Yüksek tansiyon, kalp rahatsızlıkları, yüksek kolesterol ve diyabet gibi sorunların hepsi de vasküler demans oluşma riskini artırabilir. Tedavi ve destek almak mümkün olabileceği için, bu gibi sorunların ilk fırsatta belirlenmesi önemlidir.
Hangi belirtilere dikkat etmem gerekir? Unutkanlığınız günlük hayatınızı etkiliyorsa ya da özellikle aşağıdaki belirtiler sizde varsa hiç gecikmeden doktorunuza danışmanız gerekir: geçmişi gayet rahat hatırlarken, kısa süre önce olanları hatırlamakta zorlanıyorsanız; konuşmaları ya da TV programlarını takip etmek size zor geliyorsa; arkadaşlarınızın ya da her gün gördüğünüz eşyaların adını unutuyorsanız; işittiğiniz, gördüğünüz ya da okuduğunuz şeyleri hatırlayamıyorsanız; söylediklerinizin başını sonunu karıştırıyorsanız; düşünürken ve mantık yürütürken sorun yaşıyorsanız; kendinizi endişeli, depresif veya kızgın hissediyorsanız; tanıdık bir ortamda bile kafanız karışıyor veya bildiğiniz yollarda kayboluyorsanız; başkaları unutkanlığınızı fark etmeye ve bunu söylemeye başlamışsa. Kaygılanıyorsam ne yapmam gerekir? Hafızanızla ilgili kaygılarınız varsa, aile doktorunuzla (GP) görüşün. Sizi dinleyecek ve muhtemelen durumunuzun daha yakından tetkik edilmesini sağlayacaktır. Değerlendirme için resmen teşhis koyabilecek yerel bir hafıza kliniğine veya uzman doktora sevk edilebilirsiniz. Bir yakınınızın hafızası ile ilgili endişeleriniz varsa, onu aile doktoruna gitmeye teşvik edin. Konuyu açmak için ona önce kendisini her zamankinden farklı hissedip hissetmediğini veya bazı şeylerde zorluk çekip çekmediğini sorabilirsiniz. Unutkanlığın demans dışında birçok başka nedeni olduğunu bilmeniz de önemlidir. Depresyon, enfeksiyonlar, vitamin eksikliği ve tiroid düzensizlikleri de bunların arasında olabilir. Ne kadar erken yardım alırsanız o kadar iyidir, zira size yardımcı olabilecek tedavi ve destek bulmanız mümkün olabilir. Geniş bilgi için 0300 222 1122 numaralı yardım hattımızı (National Dementia Helpline) arayın veya alzheimers.org.uk/memoryworry sayfasına bakın.
Peki demans varsa ne olacak? Demans tanısı bir şok olarak gelse de, kuşkularınızı doğrulasa da, farklı duygulara kapılabilirsiniz; korkabilir, kızabilir, kaygılanabilir, üzülebilir veya sıkılabilirsiniz. Ancak, hafıza sorunlarının tıbbi nedenleri olduğunu bilmek sizi rahatlatabilir de. Bazı durumlarda uzman doktor belirtileri bir süre azaltabilecek ilaçlar yazabilir. Bu durumla daha iyi baş etmek için size veya hasta bakanlara yardımcı olabilecek aktiviteler ya da katılabileceğiniz gruplar vardır, bunlara katılma fırsatı tanınmalıdır. Bölgenizdeki sosyal hizmetler dairesi durumunuzu değerlendirebilir ve evinizde size destek olacak hizmetlerden yararlanmanızı sağlayabilir. Halen demansın çaresi bulunmasa da, bu durumdaki birçok kişi tedavi, destek ve yardımlar sayesinde, aktif, doyurucu bir hayat sürmektedir.
Brenda nın öyküsü Yaklaşık iki-üç yıldır hafıza sorunları yaşıyor ve daha önce birkaç kez sorduğum soruları tekrar ediyordum. Önceleri bunun farkında değildim. Ailem, aile doktorundan randevu almamı teşvik etti. Ayrıca hafıza konusunda uzman bir doktorla da görüştüm, teşhis konuldu ve ilaç verildi. Tabii ki eşim Alan ın bana hatırlatması gereken şeyler oluyor, ama bu durum günlük hayatımızı hiç etkilemedi. Hâlâ eskiden yaptıklarımı yapabiliyorum. Yürüyüşe çıkmayı çok seviyorum. Sık sık yemeğe çıkıyor ve yemek için arkadaşlarımızla buluşuyoruz. Krikete gitmeye başladım. Ne kadar kişinin bunları yaşadığını insan anlamıyor. Başkalarına sorunlarım olduğunu söylemekten çekinmiyorum. İnsanlar eskiden bu tür şeylerden utanırdı, ama şimdi durum farklı. Aile doktorum çok yardımcı ve destek oldu. Bilgi edinmek çok kolay, herkes de bana yardım etmeye çalışıyor. Herkesin benim için elinden geleni yapması beni mutlu ediyor.
Alzheimer s Society yardımcı olabilir Hafıza sorunlarıyla ilgili kaygınız varsa ya da demans belirtileri hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, şuraya bakabilirsiniz: alzheimers.org.uk/memoryworry Alzheimer s Society (Alzheimer Derneği) demans hastaları, aileleri ve bakıcılarına destek vermek ve bu konuda araştırmalar yapmakta Birleşik Krallık ın en önde gelen hayır kurumudur. Demansın her türünü çekenlere ve onların bakıcılarına, yayınlarımız, ulusal yardım hattımız, web sitemiz ve 2000 den fazla yerel hizmetimizle yardım ediyoruz. Geniş bilgi için alzheimers.org.uk. sayfasını ziyaret edebilir ya da hafıza sorunları çekenlerle bağlantı kurmak için alzheimers.org.uk/talking point sayfasındaki Talking Point adlı online tartışma forumuna girebilirsiniz. Başkalarına sorunlarım olduğunu söylemekten çekinmiyorum. İnsanlar eskiden bu tür şeylerden utanırdı, ama şimdi durum farklı. Derbyshire den Brenda, demansla yaşıyor
Kaygılanıyorsanız, aile doktorunuzla görüşün. Ne kadar erken başvurursanız, bilgi, tavsiye ve destek almanız da o kadar çabuk olur. Hafızanızla, ya da bir yakınınızın hafızasıyla ilgili kaygılarınız varsa alzheimers.org.uk sayfasına da bakabilir veya yardım hattımızı arayabilirsiniz: Alzheimer s Society s National Dementia Helpline - 0300 222 1122. Çalışma saatleri: Pazartesi Cuma 9:00-17:00; Cumartesi Pazar 10:00-16:00. Alzheimer s Society Devon House 58 St Katharine s Way London E1W 1LB T 020 7423 3500 E info@alzheimers.org.uk alzheimers.org.uk. Bu yayın, bilgi ve genel tavsiyeler içermektedir. Bir uzmandan alınacak, kişiye özel tavsiyeler yerine geçmez. Alzheimer s Society bu yayının kullanım şekli ile ilgili yükümlülük kabul etmez. İçeriğin doğru ve güncel olmasını sağlamak için büyük çaba gösteriyoruz, ancak bilgiler zamanla değişebilir. En son şeklini ve tüm kullanım koşul ve hükümlerini görmek için lütfen web sitemize bakınız. Alzheimer s Society, 2013. Tüm hakları saklıdır. Alzheimer s Society nin yazılı izni olmaksızın kişisel kullanım amacıyla olan dışında, bu çalışmanın hiçbir bölümü dağıtılamaz, çoğaltılamaz, bilgisayara indirilemez, yayınlanamaz ve kaydedilip saklanamaz. Yayın tarihi: Ağustos 2013 Tekrar gözden geçirileceği tarih: 2015 Hafızanız sizi kaygılandırıyor mu? yayınının basımı Lilly and Lundbeck tarafından desteklenmektedir. Alzheimer s Society İngiltere, Galler Bölgesi ve Kuzey İrlanda da çalışır. Kayıtlı hayır kurumu numarası 296645. İngiltere de sermayesi üzerinde garantili sorumlu şirket kayıt no. 2115499.