CAM İYONOMER SİMANLAR Prof. Dr. L. Şebnem Türkün
1972 de Wilson ve Kent tarafından bulundu ve 1974 de Mc Lean ve Wilson tarafından geliştirildiler. Toz ve likitten oluşurlar. İlk geliştirilenler, Alüminyum Silikat +Poliakrilik Asit karışımıydı (ASPA)
TOZ : Ca-Al-Florosilikat (cam tozu) silisyum ve alüminyum oksit kalsiyum ve alüminyum florür LİKİT : poliakrilik asit, tartarik asit, itakonik asit, distile su
Sınıflandırılması TİP 1 CİS Yapıştırıcı siman (Ketac Cem, Aqua Cem) TİP 2 CİS Dolgu maddesi (Ionofil, ChemFil, Photacfil, Ketac Molar, Fuji IX) TİP 3 CİS Kaide maddesi ve fissür örtücü, çabuk sertleşen (Vitremer, IonoBond, Visio seal, Fissurit)
Endikasyonları Direkt / indirekt restorasyonlarda kaide Endodonti de seanslar arası geçici dolgu Birçok kaviteye sahip ve yüksek çürük riski taşıyan hastaların ağız içi durumlarının hızlı stabilizasyonu için Çocuk hastalar Kök çürükleri Döküm indirekt restorasyonların simantasyonu
Avantajları Diş dokusu ile biyoreaksiyona girerek otoadezyon oluştururlar (kimyasal bağlanma) Flor salarlar ve rezervuar görevi görürler Antikaryojeniktirler. Çürüğe dayanıklı floroapatit oluştururlar. Çürük aktif ağızlarda mikroorganizma sayısını azaltırlar.
Avantajları Mine ile olan kimyasal bağ ve moleküler temasla iyon alışverişi ve florür salınımı olur. Florür 2 hafta maksimum düzeyde salınırken; 2-3 hafta içinde azalır ama etkisi 18 ay sürer. Minenin kazandığı florürün etkisi, restorasyon düşse bile 6 ay sürebilir.
Dezavantajları Geleneksel olanları sık renklenirler Zayıf fiziksel özellikleri vardır Aşınıp kırılabilirler İlk uygulamada neme ve kurutmaya çok hassastır Translüsentlikleri yoktur Seramik restorasyonları yapıştıramazlar çünkü su emip %4 genleşirler Sınıf II dolgularda kenarları kopabilir
Fiziksel Özellikleri Temel özellikleri çinko poliakrilata benzer ama daha basma dayanımı gösterirler. Dişe benzer termal genleşme katsayısı vardır. Yani, diş gibi genleşip büzülür ve retansiyonu çok iyidir.
Fiziksel Özellikleri Diş dokusundaki Ca + a bağlandığından, dişle gerçek bir kimyasal tutunma gerçekleştirir. Geleneksel CIS lar ilk karıştırıldıklarında çok asidiktirler (ph=1). Sonra ph önce 4-5 e sonra 6-7 ye yükselir. Bu nedenle ilk uygulandıklarında hassasiyet yapabilirler.
Fiziksel Özellikleri Kavite tabanı ile pulpa arası mesafe <0.5mm ise, Ca(OH) 2 ile dentin korunmalıdır. CIS lar sertleşmeden önce aköz ve hidrofilik olup diş yüzeyini iyi ıslatırlar. Yoğun viskoziteleri nedeniyle akamaz ve mikromekanik aralıkları dolduramazlar.
Uygulamaları Dentin yüzeyi %15-25 lik poliakrilik asitle (conditioner) işlem görmeli ve smear kaldırılmalı (bağlantı x4 olur) Uygulanacak yüzey hafif nemli olmalı Dolgu bittikten sonra yüzey vernikle örtülmeli ve ilk düzeltme 7 dk sonra yapılmalı
Uygulamaları Toz ölçü kaşığı ile silme alınmalı Likidin kendiliğinden akması için beklenmeli Camda veya özel ped de karıştırılmalı
Uygulamaları Toz ve likit karıştırması 30 sn sürmeli ve zaman kaybetmeden kavite restore edilmelidir.
Uygulamaları Uygulamadan 90sn sonra, yüzey parlaklığını kaybedince, restorasyonu nemden ve kurutmadan korumak için 2 kat kavite verniği sürülmelidir
Uygulamaları Nemle erken kontaminasyon metalik iyonları yok edip materyalin fiziksel özellikleri zayıflatır. Erken kurutma yüzeyde çatlaklara ve büzülmelere sebep olur.
Uygulamaları Çalışma zamanı kısa olmasına karşın materyalin tam sertleşmesi 24 saat almaktadır. Bitirme ve cila işlemleri 24 saat sonra yapılmalıdır. Modern CIS lar 7-8 dk sonra kabaca düzeltilebilirler ama ince bitirme 24h sonra yapılmalıdır.
Başlangıç durumu
Kavite açılması
İsteğe bağlı: GC Cavity Conditioner (10 sn) veya Dentin Conditioner (20 sn) uygulanır
Yıkama ve kavitenin nemini alma
10 sn içinde tek kütle yerleştirme
10 sn içinde tek kütle yerleştirme
Şıkıştırma ve konturlama
Yüzey örtücü uygulaması
7 dk. sonra kaba bitirme
Restorasyonun bitmiş hali
EM BN ŞE N KÜ R TÜ
EM BN ŞE N KÜ R TÜ
Dezavantajlarını önlemek için: Farklı likitler denenmiş ve partikül boyutları küçültülmüş. Ag-Sn ve Ag-Pd eklenerek 1980 yıllarında McLean ve Simmons tarafından Sermet Simanlar geliştirilmiş.
Sermet Simanlar, cam iyonomer siman tozu ile altın/gümüş tozlarının beraber sinterize edilmesinden elde edilirler. Altın tozu içerenler altın renginde, gümüş tozu içerenler gümüş rengindedir. Paladyum içerenleri de vardır.
Sermet Simanlar radyoopaktır. CIS a göre daha güçlüdürler, az aşınırlar ama estetikleri daha kötüdür. Preprotetik restorasyonlarda kullanılmalıdır.
Gelismeler.... Toz-likit oranını ayarlamak ve karıştırma süresini standart yapmak için kapsüllü CIS lar geliştirildi Son gelişme olarak da ışıkla sertleşen CIS lar üretildi
CAM İYONOMER SİMANLAR Prof. Dr. L. Şebnem Türkün
Cam iyonomerlerin sertleşme mekanizması dört ayrı fazda gerçekleşir: 1. toz ve likidin teması 2. cam partikülleri üzerine asit atağı (asit baz reaksiyonu) 3. matrisin şelasyonu (silika hidrojel oluşumu) 4. matrisin sertleşmesi (matürasyon)
CİS Sertleşme Mekanizması Bileşenlerin karıştırılması sonucunda, katı cam tozlarının asit gruplarını nötralize etmesine dayanan bir sertleşme reaksiyonu meydana gelir. Toz ve likit karışınca bir asit - baz reaksiyonu oluşur ve sertleşme başlar.
CİS Sertleşme Mekanizması Polikarboksilik asit grubundan (COOH) H + ayrılır ve toz partiküllerinin yüzeyine penetre olur.
CİS Sertleşme Mekanizması Asit atağı fazında, yüzeydeki cam tozlarının yıkımı başlar ve simanı oluşturan metal iyonlarının (Al + ³, Ca + ², Sr + ², F -1 ) serbestlenmesi ile reaksiyon devam eder Serbestlenen metal iyonları simanın likit fazına doğru hareket ederler.
CİS Sertleşme Mekanizması Tozdan Ca ++ ve Al +++ metal iyonları sökülür, likide geçip H + kaybetmiş olan COO - grubu (karboksil) ile birleşerek tuz köprüleri ve çapraz bağlar oluşturarak şelasyonla bağlanırlar.
CİS Sertleşme Mekanizması Ca ++ iyonları poliakrilik asitin karboksilat (COO - ) gruplarına bağlanırken modelaj yapılabilir. Sonra Al ++ iyonları reaksiyona girip aluminyum poliakrilat oluşturur. Ca ++ iyonları 3 saatte tamamen bağlanırken; Al ++ iyonları 48 saat daha bağlanmayı sürdürür.
CİS Sertleşme Mekanizması Likitten su açığa çıkar ve polikarboksilik asit tuzlarını içeren tuz matris oluşur. Tuz matris cam tanelerinin yüzeyini silika hidrojele dönuştürür. Sertleşme sonrası hidrojel, siman içinde ve simanla çevresi arasında iyon alışverişi yapar.
CİS Sertleşme Mekanizması Reaksiyon devam ederken, matris içindeki iyon konsantrasyonu artar ve poliakrilik asidin poliakrilatlara dönüşmesi ile birlikte ortamın ph ı ve viskozitesi artar
EM BN ŞE N KÜ R TÜ
CİS Sertleşme Mekanizması Karboksil grupları diş sert dokularındaki Ca ++ ile reaksiyona girip şelasyonla dişe de bağlanırlar. Materyal böylece hem sertleşmiş hem de dişe bağlanmış oluyor.
Su, cam iyonomer simanların sertleşmesinde önemlidir. Sertleşmenin ilk aşamalarından itibaren, siman likidindeki su, siman yapısıyla tamamen birleşir. Sertleşme reaksiyonu boyunca, metal katyonlarının çözünmesini önlemek için siman tozunun fazladan su kontaminasyonundan korunması gerekir.
Siman maturasyonu süresince görülen başlıca sertleşme safhaları
Tünel Restorasyonlar Süt ve daimi dişlerin yeni başlayan sınıf II çürük lezyonlarında, dişin aproksimal duvarı kaldırılmadan uygulanan restorasyonlardır. Kavite mine kenarından 2mm uzaktan oklüzalden açılır ve arayüz buradan temizlenir.
Tünel Restorasyonlar Kavite açılırken elmas rond frez oklüzal fossadan girip çapraz olarak yönlendirilir. Çürük açılan bu tünelden temizlenir. Matris takılır. Pulpaya yakın yere Ca(OH) 2 konur ve restorasyon CİS, kompozit veya hybrit materyallerle tamamlanır.
Tünel Restorasyonlar Avantajları : 1. Daha az madde kaybı yaratılır. 2. Dişin aproksimal kontak noktası sağlam kalır. 3. Komşu diş zedelenmez. 4. Zayıflamış diş dokusu kaldırılmamış olur.
Tünel Restorasyonlar Dezavantajları : 1. Marjinal kenar kırılabilir. 2. CİS ve kompozit materyallerin genel dezavantajları burada da geçerlidir.
Sandviç tekniği 1985 de Mc Lean tarafından geliştirildi. Rezin kompozit ve CİS kombine restorasyonlardır. CİS dentin dokusunun, kompozit ise minenin yerini alır. Kaviteye bir lak sürülür ve CİS kaide konur. 8dk sonra kavite kompozit dolgu ile tamamlanır.
Sandviç tekniği Avantajları : 1. CİS ve kompozitin olumlu özelliklerinden faydalanılır. 2. CİS konurken kavitenin asitlenmesi gerekmez. CİS dentine kimyasal bağlanır. 3. Kullanılan kompozit miktarı ve polimerizasyon büzülmesi azaltılmış olur.
Sandviç tekniği Dezavantajları : 1. Marjinal kenarlardan CİS eriyebilir ve ikincil çürükler oluşabilir. 2. Kompozit materyallerle kullanılan adeziv sistemler dentine bağlandığından tutuculuk için daha az serbest dentin dokusu kalır. 3. Kompozit polimerize olurken CİS ı dentinden çekip ayırabilir ve dentin-dolgu arasında boşluk kalabilir.