OSMANLI İMPARATORLUĞU GERİLEME DÖNEMİ ISLAHATLARI XVIII. YÜZYIL
OSMANLI DA 18. YÜZYIL GERİLEME DÖNEMİ DİR. Yaklaşık 100 yıl sürmüştür.
18. Yüzyıldaki Islahatların Genel Özellikleri -İlk kez Avrupa daki gelişmelerden yararlanıldı. -Genel olarak askeri alanda yapıldı. -Bu durumun nedeni savaşların yenilgiyle sonuçlanması ve savaşlarda toprak kaybedilmesidir. -Şiddet ve baskı yoktur. -Kişilere bağlı kaldı, fakat Duraklama dönemine göre daha kalıcı oldu. -Avrupa nın askeri ve teknik üstünlüğü kabul edildi.
Gerileme Dönemi Islahatçıları III. Ahmet (1703-1730) I. Mahmut (1730-1754) III. Mustafa (1757-1774) I. Abdülhamit (1774-1789) III. Selim (1789-1807)
LÂLE DEVRİ (1718-1730) 1718 yılında Avusturya ile yapılan Pasarofça Antlaşması yla başlayıp, 1730 Patrona Halil İsyanı yla sona eren döneme Lâle Devri denir.
Damat İbrahim Paşa Dönemin padişahı 3. Ahmet, Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa dır.
Lâle Devri, ilk kez Batı nın üstünlüğü kabul edilerek Batı tekniğinin alındığı dönemdir. Dönemin simgesi lâle oldu.
Bu dönemde - Avrupa ya ilk kez geçici elçiler gönderildi. İlk elçi Fransa ya gönderilen 28 Mehmet Çelebi dir.
Vankulu Lügati -İbrahim Müteferrika tarafından ilk matbaa kuruldu (1727). Matbaada basılan ilk eser Vankulu Lügati denen Türkçe-Arapça sözlüktür.
-El yazması kitap yazan hattatların tepkilerini engellemek için matbaada dini eserlerin Lâle basımı Devri nde yasaklandı. -Yalova da askeri ilk alanda kâğıt ıslahat fabrikası açıldı. yapılmamıştır. -Değişik semtlerde kütüphaneler açıldı. - İlk kez çiçek aşısı uygulandı.
- Yeniçerilerden oluşan ilk itfaiye bölüğü oluşturuldu. - Kumaş fabrikaları ve çini imalathaneleri açıldı.
-Sivil mimari gelişti. Avrupa nın Barok, Gotik ve Rokoko tarzı kullanıldı. İshak Paşa Sarayı AĞRI/ Doğu Beyazıt 3.Ahmet Çeşmesi İstanbul
Osmanlı da sosyal ve kültürel alanda Batı tarzında ıslahatlar Lâle devrinde yapıldı. Batı nın üstünlüğü kabul edildi.
Zamanın ünlü şairi Nedim dir. Bu neşeli devri Bu şiirlerinde zamanda terennüm etmiştir. minyatür Minyatür, de çok gelişti. çoğunlukla Nedim, bu yazma yeni Levni, yaşama kitaplarda anlayışını görülen, şu ışık, mısrası minyatürleriyle gölge ile ve ne hacim güzel büyük duygusu anlatmıştır: ün yansıtmayan kazandı. küçük, renkli resim sanatıdır. Gülelim, oynayalım, kâm alalım dünyadan
Sarayın eğlenceye düşmesi, Lâle Devri batılılaşmaya olan tepkiler, Patrona Halil İsyanıyla halktan ağır vergilerin alınması ve Sona erdi (1730). İran la yapılan savaşın kaybedilmesi Bu dönem 12 yıl sürdü. üzerine isyan çıktı.
İsyan halk tarafından da ÖZET desteklendi. Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve şeyhülislâm isyancılar tarafından idam edildi. 3.Ahmet tahttan indirilerek yerine 1.Mahmut tahta geçirildi.
I. Mahmut Dönemi Islahatları (1730-1754) Humbaracı Ahmet Paşa öncülüğünde ilk kez subay yetiştirmek için Kara Mühendishanesi açıldı.
- Humbaracı I.Mahmut İlk ocağı defa Döneminde ıslah edildi. - Ordu ilk yabancı bölük, kez Humbaracı, Batı uzmanlardan tabur, tarzında alay gibi onluk bölümlere yararlanma bir çeşit askeri topçu ayrıldı. yoluna nitelikli ocağıdır. gidildi. ıslahatlar yapıldı.
3.Mustafa Dönemi Islahatları (1757-1774) Maliyeyi düzeltmek için ilk kez iç borçlanmaya gidildi.
-Baron dö Tot tarafından Sürat Topçuları Ocağı açıldı. -Tersane ıslah edildi ve savaş gemileri yapıldı. -Deniz subayları yetiştirmek için Mühendishane-i Bahri Hümayun yani Deniz Mühendishanesi açıldı.
I.Abdülhamit Dönemi Islahatları (1774-1789) Sürat topçuları, lağımcı ve humbaracı ocağı ıslah edildi.
- Sadrazam Halil Hamit Paşa tarafından orduya destek hizmeti sağlayacak eleman yetiştirmek için İstihkâm Okulu açıldı. - Ulûfe alım satımı yasaklandı. - Haksız ulûfe alımını önlemek için yeniçerilerin sayımı yapıldı.
3. Selim Dönemi Islahatları (1789-1807) III.Selim döneminde yapılan ıslahatlara Nizam-ı Cedit denir.
- Londra, Paris ve Viyana ya sürekli elçiler gönderildi. - Batılılaşma anlayışıyla oluşturulan ilk ordu olan Nizam-ı Cedit, kuruldu. Yeni Düzen demektir. - Bu ordunun masraflarını karşılamak için İrad-ı Cedit hazinesi oluşturuldu.
- Nizam-ı Cedit askerlerinin yetiştirilmesi için Fransa ve İsveç ten subaylar getirildi. - Kara ve Deniz Mühendishanesi genişletildi. - İlk kez askerlerin kıyafetlerinde değişiklik yapılarak kırmızı ceket, mavi pantolon, püsküllü fes ve yemeni giymeleri zorunlu kılındı. NİZAM-I CEDİT ORDUSU
- İlk kez okullarda 3.Selim, yabancı dil (Fransızca) Kabakçı okutuldu. Mustafa Paşa -denen Matbaa-i yenilik karşıtı Amire adında bir kişinin ilk devlet çıkarmış matbaası olduğu kuruldu. isyan sonucunda - Yerli malı öldürüldü. alım satımı teşvik edildi. İsyanı 3.Selim taraftarı Alemdar Mustafa Paşa bastırdı.
18. Yüzyıl Islahatları Kültürel-Eğitsel-İktisadî Askerî İdarî (Siyasî) 1727 de ilk Türk matbaası kuruldu. Avrupa dan kitaplar tercüme edildi ve kütüphaneler kuruldu. Kumaş ve kâğıt fabrikaları kuruldu. Osmanlı da çiçek aşısı yapıldı. Mimaride Barok ve Rokoko tarzı yaygınlaştı. Devlet iç borçlanmaya gitti. Avrupa dan askeri danışman getirildi. Topçu ve İstihkâm ocağı düzenlendi. Nizamıcedit kuruldu. Subay yetiştirmek amacıyla Kara ve Deniz Mühendishaneleri kuruldu. Avrupa da geçici ve daimi elçilikler kuruldu. Sadrazam konağı Babıâli adıyla önem kazandı, şeyhülislâm divana dahil edildi. Reisülküttap ve Kalemiye yönetimce etkin hale getirildi. Taşra teşkilatında Tımar sistemi bozuldu. Âyanlık ve malikâne sistemi önem kazandı.
FAYDALI OLMASI ÜMİDİYLE