HAVACILIK SEKTÖRÜNDE BİR ÜRETİM UYGULAMASI - AFT SHAFT CELL- 1of 66
Parçaların Kalite Gereklilikleri Klaslı ve teknik plan onaylı delik grupları Müşteri tarafından istenen ölçümler. (klasik ölçüm, fpi, ultrasonik ölçüm) Çok dar toleranslar (Örn +/-.0002 ) Özel şartnameler 2of 66
Parçaların Kalite Gereklilikleri ÖRNEK:.001 DERİNLİĞİNDE DELİK İÇİ ÇİZİKTEN DOLAYI HURDA (SCRAP) OLAN BİR PARÇA Dent, çizik, nick gibi hataların kesinlikle kabulu yok! 3of 66
Yalın Üretime Geçiş Aşamaları YALIN ÜRETİME GEÇİŞTE KARŞILAŞILAN BELİRSİZLİKLER FABRİKANIN İLK DEFA SİPARİŞ BAZLI ÜRETİM HARİCİNDE BİR ÜRETİM YAPACAK OLMASI Siparişer değişkenlik göstermektedir. ÖNYARGILAR VE ALIŞKANLIKLAR Siparişlerdeki günlük, haftalık değişimlerden dolayı stokla çalışılmaktadır. YOĞUN MÜŞTERİ İSTEKLERİ VE PROSEDÜRLER Bir çok operasyonda değişiklik yaparken müşteri onayı almak gerektirir. KAYIPLARIN (MUDA) ÖLÇÜMÜ SADECE REWORK VE SCRAP ORANLARIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ Rework ve scrap haricindeki MUDA lar müşteriye bağlıdır. BAZI PROSESLERİN TAŞINMA İMKANININ OLMAMASI Bu tezgahların yerlerindeki en ufak bir değişiklik müşteriden tekrar onay alınmasını gerektirmektedir yani üretimin durma riski bulunmaktadır. DÜZENSİZ HAM MALZEME AKIŞI Dünya da sadece iki yurtdışı firması bu malzemeyi yapmaktadır. Bu şirketlerdeki dar boğaz TEI i etkilemektedir. 4of 66
Yalın Üretime Geçiş Aşamaları EN ÖNEMLİ BELİRSİZLİK Türkiye de ilk defa havacılık endüstrisinde Yalın Üretim anlayışının uygulanması, başka bir örneğinin olmaması 5of 66
Yalın Üretime Geçiş Aşamaları YALIN ÜRETİME GEÇİŞTE NİN AVANTAJLARI Nitelikli iş gücü İnovasyona dayalı bir yönetim Yönetim desteği Kalite anlayışı 6 sigma alanında 10 yıllık tecrübe 6of 66
Yalın Üretim ve HPT Aft Shaft NEDEN HPT AFT SHAFT? NEDEN HPT AFT SHAFT CELL? 7of 66
Yalın Üretim ve HPT Aft Shaft 8of 66
Yalın Üretim ve HPT Aft Shaft 9of 66
Yalın Üretim ve HPT Aft Shaft 10 of 66
Yalın Üretim ve HPT Aft Shaft KULLANILAN TEZGAH VE İŞÇİ SAYISI Toplam 18 tezgah (sadece torna, freze, taşlama) Toplam 29 operatör (sadece torna, freze, taşlama, deburr, inspektör) 11 of 66
Yalın Üretim ve HPT Aft Shaft KISACA... 12 of 66
Yalın Üretim ve HPT Aft Shaft ŞİMDİ DÜŞÜNELİM... Tezgahların %24 ünü kullanan bir parça grubu Kapasitenin %16 sını kapsayan bir parça grubu Toplam kayıpların %10 una sebep olan parça grubu Toplam işçilik saatinin %15 ini kapsayan parça grubu 13 of 66
Yalın Üretim ve HPT Aft Shaft NEDEN HPT AFT SHAFT CELL? Aft shaft grubunda 20 yıllık tecrübe Kayıpların %80 i taşıma nedenli İmaj Pazar payı Çin ve doğu avrupa tehlikesi 14 of 66
Yalın Üretim Hedefleri İÇ HEDEF YALIN ÜRETİM İLE 6 SİGMA ANLAYIŞINI BİRLEŞTİRMEK VE BU ANLAYIŞI TEI NİN GENELİNE YAYMAK 15 of 66
Yalın Üretim Hedefleri DIŞ HEDEF PAZAR PAYINI VE REKABET EDEBİLME GÜCÜNÜ ARTTIRMAK VE YENİ DİZAYN MOTORLARA AİT AFT SHAFT PARÇALARI ÜRETEBİLMEK 16 of 66
Başarının 7 Sütunu ÜRETİM SİSTEMİ BAŞARININ YEDİ SÜTUNU 5S Hücresel Üretim SMED Çekme Sistemi Poka Yoke Jidoka Heijunka 17 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 18 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim YERİ DEĞİŞTİRİLEMEZ OPERASYONLAR Shot peen (özel proses) Plazma spray (özel proses) Yıkama tankı Stemdrill Fpi X-ray Ultrasonik ölçüm Stack projection 19 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim AFT SHAFT CELL İ KURMADAN ÖNCE %12 zaman iyileştirilmesi yapılarak ihtiyaç duyulan tezgah sayısı düşürüldü. Operatörler seçilerek sabitlenmesi sağlandı. Yalın üretim hakkında operatörlere eğitimler verildi. Aft shaft cell de 9 parçanında aynı fikstürde bağlanabileceği bir dizayn yapıldı. Aft shaft cell e alınacak tezgahlar kullanılma oranları az tezgahlardan seçildi. Ufak yatırımlarla Jidoka mantığı çerçevesinde tezgahlar işe yarar hale getirildi. 9 parçanın da bütün operasyonları, akış sıralaması, kullanılan takımlar benzer hale getirildi. 20 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim AFT SHAFT CELL İN KURULUM AŞAMASI 5 TORNA 3 FREZE 2 TAŞLAMA 1 SPLINE TEZGAHI 1 CMM TEZGAHI 1 INSPECT TABLASI 6 DEBURR MASASI 2 YEDEK TORNA (AFT SHAFT CELL DIŞI-SADECE OLASI R/W İÇİN) 22 OPERATÖR (BİR VARDİYADA) 21 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim AFT SHAFT CELL İN YALIN 6 SIGMA YOLCULUĞUNDAKİ ÖNEMLİ KİLOMETRE TAŞLARI AŞAMA 1: AFT SHAFT CELL İN ÜRETİME BAŞLAMASI (OCAK 2007) AŞAMA 2: HATTIN DENGELEMESİ, GÜVEN STOKLARININ OLUŞTURULMASI, SORUNLARIN ÇÖZÜLMESİ (NİSAN 2007) AŞAMA 3: SELF SERVİS SİSTEMİNİN HAYATA GEÇİRİLMESİ (TEMMUZ 2007) AŞAMA 4: AFT SHAFT CELL VERİ TABANININ KURULMASI, VERİLERE GÖRE 6 SİGMA İSTATİSTİK YÖNTEMLERİNİN KULLANILMASI (EKİM 2007) 22 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim YEDEK TORNA TAŞLAMA TORNA DEBURR1 DELİK TORNA CMM FREZE INSPECT SPLINE TORNA DEBURR2 STEM DRILL CLEAN SHOT PEEN PLASMA SPRAY KONTROL NOKTASI: ÖLÇÜM, TOPLANTI ALANI 23 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim YEDEK TORNA TAŞLAMA TORNA DEBURR1 DELİK TORNA CMM FREZE INSPECT SPLINE TORNA DEBURR2 STEM DRILL CLEAN SHOT PEEN PLASMA SPRAY AFT SHAFT CELL1 SP. PROSES AFT SHAFT CELL2 24 of 66
Yalın Üretim ve HPT Aft Shaft Ö N C E S O N R A 25 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim AFT SHAFT CELL İN İKİ BÖLGEYE AYRILMA NEDENLERİ Her iki grubun sorunlarının farklı olması Özel proses sonrası ve öncesi parçaların karışmaması Taşlama tezgahları tozdan uzak durması için özellikle deburrun olmadığı bir yerde olması Taşlama hassasiyeti için sıcaklığın sabit olduğu bir yerde olması zorunluluğu Hassas kesimler için ortamın sessiz olması Aft shaft cell 2 de bulunan taşlama ve torna operasyonlarında inspektör ölçümünden dolayı inspektörlere yakın olması 26 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 27 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 28 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 29 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 30 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 31 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 32 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 33 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 34 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 35 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 36 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim AFT SHAFT CELL SONRASI DEĞERLER Aft shaft cell den önce 29 olan operatör sayısı aşama 1 de 22, aşama 2 de ise 14 e düşürüldü. Parça başına 40 dakika olan parça hazırlama zamanı 1 dak bağlama + 1 dak bağlamadan önce olamak üzere 2 dakikaya düşürüldü. Önceden 102 gün olan çevrim zamanı aşama 1 sonrası ortalama 36 gün, aşama 2 sonrası 24 güne düşürüldü. Parça başına işçilik saati aşama 2 sonrası %34 düşürüldü. Önceden %7 toplam kayıp aşama 2 sonrası %2.5 a düşürüldü. Tezgah sayısı 18 den aşama 1 sonrası 11 e, aşama 2 sonrası 10 a düşürüldü. 37 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim DAR BOĞAZ 38 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim SELF SERVİS TEZGAHI 39 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim Wells indeks tezgahı (self servis tezgahı) deburr operasyonundan çıkartıldı ve bağımsız hale getirildi. Self servis sistemine dahil olacak operasyonların bağlayıcı operasyonları baştaki ve sondaki operasyonlara aktarıldı. Kısacası prosesler birbirlerinden bağımsız hale getirildi. Operatörlere self servis tezgahı hakkında eğitimler verildi. Bütün bu değişikliklere müşteri tarafından onay alındı. Güven stokları her tezgahta olması yerine tek bir noktada, self servis tezgahında oluşturuldu. Bu durum çevrim zamnının önemli derecelerde azalmasını sağladı. 40 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim GÜVEN YEDEK TORNA STOĞU TAŞLAMA TORNA DEBURR1 DELİK TORNA CMM FREZE INSPECT SPLINE TORNA DEBURR2 STEM DRILL CLEAN SHOT PEEN PLASMA SPRAY OPERASYON TRANSFERİ 41 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 42 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 24 gün olan çevrim zamanı 12 güne düşürüldü. %2,5 olan kayıp oranı parçaların hızlı akışından dolayı %1,5 a düştü. Operasyonlar birbirlerine göre bağımsızlaştı. Daha esnek üretim imkanı verildi. Parça akış hızının daha ayarlanabilir olmasını sağladı. 0 YATIRIMLA KAYIPLAR AZALTILDI 43 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim Aft shaft cell veri tabanı oluşturuldu. Deney tasarımları yapılarak aşama 4 e göre %8 parça başına işçilik zamanı düşümü sağlandı. İstatiksel yöntemlerle kayıplar %1,5 ten %1 e düşürüldü. Operatörlerin grafiksel hata eğrileri haftalık, aylık olarak operatörlere gösterilmektedir. Hata eğrisi artış gösteren operatörlerin eğitim alması sağlanmaktadır. Benzer şekilde tezgahların hata eğrileri her ay çıkartılarak bakım bölümüne bilgiler verilmektedir. Ölçülerdeki değişkenlik tezgah ve operatörlere bağlı olarak varyasyonları incelenmektedir. 44 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim Her ay sorun çıkaran, hatalı parça işleyen tezgah. İLK BAŞTA DÜŞÜNÜLEN HATA NEDENLERİ Operatör Tezgahın arızalı olduğu Tezgahın son kullanma tarihinin geldiği 45 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim 10 farklı faktörden veri alındı. İstatistiksel yöntemler kullanılarak ilk başta kurulan hipotezin gerçek olup olmadığı araştırıldı. Sonuçlar tamamen farklı çıktı. İşte sonuçlar: Çakının kullanım süresi Bileme sırasında çakıdan alınan paso 8-4 vardiyası, 4-12 vardiyası arasındaki farklılık Tezgah bakımı 46 of 66
Başarının 7 Sütunu: Hücresel Üretim Bu çalışmanın sonucunda söz konsu tezgah için operatölere kullanım şartnamesi hazırlandı. Şartnameden örnekler: Eğer çakın Z değerinden daha az bilettirmişsen yazılanları sırayla takip et. Çakının drobunu bilettirmeden önce ve sonra ölç. Eğer aradaki fark X değerinden büyük ise ve 08.00-16.00 vardiyasında isen almak istediğinin pasonun Y değeri kadar küçüğünü tezgaha gir. Eğer tezgahın bakımı yapıldıysa, bakımdan sonra en az 2 scrap parça kes. Her kesimde N, B, G, H pasolarını ver. Çıkan değerleri tabloya kaydet. Bu çalışmadan sonra hatalı parça çıkmadı! 47 of 66
Başarının 7 Sütunu: SMED 48 of 66
Başarının 7 Sütunu: SMED Her parçanın ek bir aparat gerektirmeden tek bir fikstürde bağlanabilmesi sağlanmıştır. Fikstürler tezgahlardan hiç sökülmediğinden dolayı aft shaft cell 1 ve aft shaft cell 2 de fikstür bağlama süresi 0 dır. Her operatör aldıkları eğitimler sonucunda fikstürlerine bakım yapabilmektedirler. 49 of 66
Başarının 7 Sütunu: SMED AFT SHAFT CELL DE PARÇANIN 1 DAKİKADA TAKILABİLMESİ İÇİN PİM VE HİDROLİK APARATLAR KULLANILDI. 50 of 66
Başarının 7 Sütunu: POKA-YOKE 51 of 66
Başarının 7 Sütunu: Poka-Yoke Parçaların delikleri içerisinde shot peen sonrası çizik oluşmaması için fikstürlerde kilitleyici pimli sistem yapıldı. Delik işlemleri sırasında yanlış takım bağlanmaması için her takıma ait farklı renkli kutular yaptırıldı. Her parçanın aynı kesim yerlerinde aynı shimset ölçüleri verildi. CNC programları bunlara göre düzeltildi. Deburr operasyonunda yanlış kullanımda çiziklere neden olduğundan zımpara kağıtlarını gritlerine göre ayıracak şekilde aparatlar yaptırıldı. 52 of 66
Başarının 7 Sütunu: Poka-Yoke KİLİTLEYİCİ PİM 53 of 66
Başarının 7 Sütunu: Çekme Sistemi AFT SHAFT CELL YARI İTME YARI ÇEKME SİSTEMİNE GÖRE DİZAYN EDİLMİŞTİR 54 of 66
Başarının 7 Sütunu: Çekme Sistemi ÇEKME SİSTEMİ İTME SİSTEMİ YEDEK TORNA TAŞLAMA TORNA DEBURR1 DELİK TORNA CMM FREZE INSPECT SPLINE TORNA DEBURR2 STEM DRILL CLEAN SHOT PEEN PLASMA SPRAY I KONTROL MERKEZİ I 55 of 66
Başarının 7 Sütunu: 5S 56 of 66
Başarının 7 Sütunu: 5S Ölçüm aparatları için takım arabaları yaptırıldı. Kullanım sırasına göre ölçüm aletleri sınıflandırıldı. Her parça kesme takımları için özel çekmece sistemi yapıldı. 57 of 66
Başarının 7 Sütunu: 5S 58 of 66
Başarının 7 Sütunu: JIDOKA 59 of 66
Başarının 7 Sütunu: JIDOKA Tezgahların fazladan kapladıkları alanlar çıkartıldı. Tezgahların kullanılmayan özellikleri devre dışı bırakıldı, aft shaft parçalarına özgü özellikler bırakıldı. Tezgahlara kesim sırasında talaş atabilmesi için parçaların kesim özelliklerine göre talaş atıcı aparatlar yaptırıldı. 60 of 66
Başarının 7 Sütunu: JIDOKA 61 of 66
Özet %28 işgücü saati düşümü %82 kayıp saat düşümü %88 çevrim zamanı düşümü %84 değer yaratan aktivite arttırımı %45 tezgah sayısı düşümü %41 operatör sayısı düşümü 62 of 66
Özet 2003 2004 2005 2006 2007 2008 GELENEKSEL İMALAT İYİLEŞTİRME DÖNEMİ CELL DÖNEMİ 63 of 66
Özet 64 of 66
Özet 65 of 66
Sorular 66 of 66