21 Ocak Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı Erdem BAŞÇI Başkan 2 Ocak 21 Ankara
21 Ocak Enflasyon Raporu: Ana Bölümler Genel Değerlendirme Uluslararası Ekonomik Gelişmeler Enflasyon Gelişmeleri Arz ve Talep Gelişmeleri Finansal Piyasalar ve Finansal Aracılık Kamu Maliyesi Orta Vadeli Öngörüler 2
21 Ocak Enflasyon Raporu: Kutular Baz Etkilerinin 21 Yılı Tüketici Enflasyonuna Yansımaları Türkiye de Enflasyon Dinamiklerine Bayesçi Bir Yaklaşım Son Dönemde Türkiye nin İhracat Pazar Paylarındaki Farklılaşma Tüketici Güven Endeksleri ve Finansal Oynaklık Asgari Ücret Artışının Ücretler Üzerine Etkisi Sektörel Verilerle Kredi ve Büyüme İlişkisi 21 Yıl Sonu Enflasyon Tahminlerindeki Değişimlerin Kaynakları 3
912 1212 313 13 913 1213 314 14 914 1214 31 1 91 121 912 1212 313 13 913 1213 314 14 914 1214 31 1 91 121 Küresel Belirsizlikler ve Portföy Akımları VIX Endeksi ve ABD Faiz Oynaklığı Endeksi (MOVE Endeksi) (Baz Puan) Gelişmekte Olan Ülkelere Portföy Akımları (4 Haftalık Hareketli Ortalama, Milyar ABD Doları) ve Döviz Kurları Oynaklık Endeksi (JPMVXYEM)(Yüzde) 4 4 VIX MOVE Endeksi (sağ eksen) 1 1 4 Hisse Senedi Fonları Borçlanma Senedi Fonları JPMVXYEM (sağ eksen) 13 12 11 3 2 9 9 2 7-2 -4 7 2 1 - - - 4 Kaynak: Bloomberg. Kaynak: EPFR, Bloomberg. Küresel finans piyasalarındaki oynaklıklar devam etmektedir. 4
Para Politikası ve Finansal İstikrar
13 1213 214 414 14 14 14 1214 21 41 1 1 1 121 13 1213 214 414 14 14 14 1214 21 41 1 1 1 121 Para Politikası TCMB Fonlaması* (2 Haftalık Hareketli Ortalama, Milyar TL) TCMB Faizleri ve BIST Bankalararası Gecelik Repo Faizleri (Yüzde) Marjinal Fonlama Piyasa Yapıcılara Sağlanan Fonlama Haftalık Repo (Miktar İhalesiyle) Aylık Repo 14 Gecelik Borç Alma -Verme Faiz Koridoru Ortalama Fonlama Faizi ( Günlük HO) BIST Gecelik Repo Faizleri ( Günlük HO) 1 Hafta Vadeli Repo Faiz Oranı 14 9 Net APİ 9 12 12 7 7 4 4 2 2 4 4 2 2 *Marjinal Fonlama gecelik vadede faiz koridorunun üst bandından sağlanan fonlamadır. Kaynak: BIST, TCMB. TCMB fiyat istikrarını sağlamak amacıyla para politikasındaki sıkı duruşunu sürdürmektedir.
,2, 1, 2, 3, 4,, 7,, 9,, 711 11 112 412 712 12 113 413 713 13 114 414 714 14 11 41 71 1 11 Parasal Koşullar Getiri Eğrisi Piyasa Faizleri ve TCMB Fonlama Faizi (Yüzde) (Yüzde, Günlük Hareketli Ortalama) 11, 2 Ekim-31 Aralık Ortalaması 2 Ekim-22 Ocak Ortalaması 1-22 Ocak Ortalaması 11, 14 Yıl - BIST Faiz Farkı BIST Bankalararası Gecelik Repo Faizleri Yıllık Piyasa Faizi 14 12 12 11, 11,,, 4 2 4 2,, -2-4 -2-4 Vade (Yıl) Kaynak: Bloomberg. Kaynak: BIST, Bloomberg. Yakın dönemde küresel finansal koşullardaki sıkılaşmanın yurt içi koşullara da yansımaları olmuştur. 7
114 214 314 414 14 14 714 14 914 14 1114 1214 11 21 31 41 1 1 71 1 91 1 111 121 112 312 12 712 912 1112 113 313 13 713 913 1113 114 314 14 714 914 1114 11 31 1 71 91 111 Finansal İstikrar Mevduat Dışı YP Yükümlülüklerinin Vade Dağılımı (Yüzde Pay) ROM Rezervleri ve Döviz Depo İmkânı ile Bankaların 1 Yıl İçinde Vadesi Gelecek YP Dış Borcu (Milyar ABD Doları) Finansal İstikrar Raporu'nda Zorunlu Karşılık Tedbirlerinin Açıklanması ROM Rezervi (Döviz ile Altın) + Döviz Depo İmkanı 1 Yıl İçinde Vadesi Gelecek YP Dış Borç (sağ eksen) 4 4 1 Yıla Kadar 3 Yıldan Uzun 4 4 9 7 9 9 7 3 3 4 7 2 2 2 Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB. Son dönemde döviz likiditesini, çekirdek yükümlülükleri ve uzun vadeli borçlanmayı destekleyici yönde atılan adımlar ekonominin dayanıklılığını artırmaktadır.
112 412 712 12 113 413 713 13 114 414 714 14 11 41 71 1 11 112 412 712 12 113 413 713 13 114 414 714 14 11 41 71 1 11 Finansal İstikrar Kredilerin Yıllık Büyüme Hızları (Kur Etkisinden Arındırılmış, Yüzde) Kredilerin Yıllıklandırılmış Büyüme Hızları (Kur Etkisinden Arındırılmış, 13 Haftalık Hareketli Ortalama, Yüzde) Ticari Toplam Tüketici 4 Ticari Toplam Tüketici 4 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 - - Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB. Ticari krediler tüketici kredilerine göre daha hızlı büyümekte ve bu gelişme fiyat istikrarına, finansal istikrara ve dengelenme sürecine katkı yapmaktadır. 9
Makroekonomik Gelişmeler ve Temel Varsayımlar
1 71 1 91 1 111 121 1 71 1 91 1 111 121 Yüzde Yüzde 21 Ekim Enflasyon Raporu Tahminleri ve Gerçekleşmeler Ekim 21 Tüketici Enflasyon Tahmini ve Gerçekleşmeler (Yüzde) İşlenmemiş Gıda ve Tütün Dışı Enflasyon İçin Ekim 21 Tahminleri ve Gerçekleşmeler (Yüzde) Ekim ER Tahminleri* Gerçekleşme Ekim ER Tahminleri* Gerçekleşme 9 9 9 9 7 7 7 7 * Enflasyonun tahmin aralığı içinde kalma olasılığı yüzde 7 olarak verilmiştir. Kaynak: TÜİK, TCMB. 21 yılı son çeyreğinde enflasyon işlenmemiş gıda fiyatları kaynaklı olarak Ekim Enflasyon Raporu tahminlerinin üzerinde gerçekleşmiştir. 11
1213 314 14 914 1214 31 1 91 121 2 21 22 23 24 2 2 27 2 29 2 211 212 213 214 21 21* Enflasyon Temel Enflasyon Göstergeleri H ve I (Mevsimsellikten Arındırılmış, Yıllıklandırılmış Üç Aylık Ortalama, Yıllık Yüzde Değişim) H I 1 1 Reel Brüt Asgari Ücret (23 fiyatlarıyla, TL) 13 13 11 11 4 4 9 9 7 7 2 2 3 3 Kaynak: TÜİK, TCMB. Kaynak: ÇSGB, TÜİK, TCMB. *Reel brüt asgari ücret ilgili yıldaki ortalama cari brüt asgari ücretin ortalama tüketici fiyatları endeksine bölünmesi ile elde edilmiştir. Tüketici fiyatları endeksi 23=1 olarak alınmıştır. 21 tüketici fiyatları için 21 Ocak Enflasyon Raporu varsayımı kullanılmıştır Artan maliyet unsurları çekirdek enflasyon eğilimindeki iyileşmeyi sınırlamaktadır. Asgari ücrette yapılan ayarlamanın genel ücretler ile enflasyon üzerindeki yansımaları yakından izlenecektir. 12
Millions Toplam Talep Gelişmeleri GSYİH ve Nihai Yurt İçi Talep (Reel, Mevsimsellikten Arındırılmış, Milyar TL) Talep Yönünden Yıllık Büyümeye Katkılar (Yüzde Puan) 34 GSYİH Nihai Yurt İçi Talep 34 2 Net İhracat Nihai Yurt İçi Talep Stok Değişimi GSYİH 2 32 32 1 1 2 2 2 2 24 24 - - 22 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 27 2 29 2 211 212 213 214 21 22-1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 2 211 212 213 214 21 - Kaynak: TÜİK. Kaynak: TÜİK. İktisadi faaliyetteki ılımlı artış eğilimi devam etmektedir. 13
3 13 74 1 7 7 17 7 9 19 7 311 1111 712 313 1113 714 31 111 99 2 7 12 11 11 312 12 113 13 1113 414 914 21 71 121 Dış Denge Avrupa Birliği İthalatı (Reel, Mevs. Arın., 3-aylık ortalama 2=) Cari İşlemler Dengesi (CİD) (12-Aylık Birikimli, Milyar ABD Doları) 14 1 AB'nin Türkiye'den İthalatı AB'nin AB Dışından İthalatı 14 1 CİD CİD (altın hariç) CİD (enerji ve altın hariç) 12 12 1 1 - - - - 9 9 - - 7 7-7 -7-9 -9 *Kaynak: Eurostat. Kaynak: TCMB. Artan jeopolitik risklere karşın Avrupa Birliği ülkelerinin talebindeki artışın ihracat üzerindeki olumlu etkisi sürmektedir. Cari açıkta gözlenen iyileşme eğiliminin devam etmesi beklenmektedir. 14
1213 214 414 14 14 14 1214 21 41 1 1 1 121 21 41 1 1 1 121 1213 214 414 14 14 14 1214 21 41 1 1 1 121 21 41 1 1 1 121 Petrol ve İthalat Fiyatları Petrol Fiyatları* İthalat Fiyatları* (ABD Doları/Varil) (ABD doları, 2=) 12 Oca. 1 Eki. 1 12 11 Oca. 1 Eki. 1 11 1 1 1 1 9 9 7 7 9 9 9 9 4 Gerçekleşme 4 Gerçekleşme * Taralı alan tahmin dönemini ifade etmektedir. Kaynak: Bloomberg, TCMB. * Taralı alan tahmin dönemini ifade etmektedir. Kaynak: TÜİK, TCMB. Ham petrol fiyatları ve ABD doları cinsinden ithalat fiyatlarına dair varsayımlarda aşağı yönlü güncellemeler yapılmıştır. 1
Para Politikası Duruşu Enflasyonu düşürmeye odaklı ve kararlı bir politika duruşu altında, enflasyonun yüzde lik hedefe kademeli olarak yakınsayacağı; 21 yılında yüzde 7, e; 217 yılında ise yüzde ya geriledikten sonra 21 yılında yüzde düzeyinde istikrar kazanacağı öngörülmektedir. 1
1214 31 1 91 121 31 1 91 121 317 17 917 1217 31 1 91 121 Yüzde Enflasyon Görünümü Enflasyon ve Çıktı Açığı Tahminleri Bu çerçevede enflasyonun %7 olasılıkla 12 Tahmin Aralığı* Yıl Sonu Enflasyon Hedefleri Belirsizlik Aralığı Çıktı Açığı Kontrol Ufku 12 21 yılı sonunda %,1 ile %,9 aralığında (orta noktası yüzde 7,), 4 2 4 2 217 yılı sonunda % 4,2 ile % 7, aralığında (orta noktası % ), -2-4 -2-4 Orta vadede ise % düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. * Enflasyonun tahmin aralığı içinde kalma olasılığı yüzde 7 tir. 17
Enflasyon Görünümü 21 Yıl Sonu Enflasyon Tahminindeki Güncelleme ve Kaynakları 21 Ekim Enflasyon Raporu na Göre 21 Yıl sonu Enflasyon Tahminlerindeki Güncelleme (puan katkı) +1, Güncellemenin Kaynakları Asgari Ücret Artışı (Toplam Etki) +1, Gıda Enflasyonuna Etkisi +,3 İGTD* Enflasyonuna Etkisi +,7 Türk lirası Cinsinden İthalat Fiyatları -, Enflasyonun Ana Eğilimi (Döviz Kuru Etkisi Dahil) +,2 Yönetilen/Yönlendirilen Fiyatlar +,4 *İşlenmemiş Gıda ve Tütün Dışı Tüketici Fiyatları Kaynak: TCMB. 1
21 Ocak Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı Erdem BAŞÇI Başkan 2 Ocak 21 Ankara