Türkiye Bankalar Birliği Sunumu

Transkript

1 Türkiye Bankalar Birliği Sunumu Erdem Başçı Başkan 06 Nisan 2015 Ankara

2 Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Uygulanan temkinli para ve maliye politikaları ile alınan makroihtiyati önlemler enflasyonu, özellikle çekirdek enflasyon göstergelerini olumlu yönde etkilemektedir. Küresel piyasalardaki belirsizlikler ve gıda fiyatlarındaki artışlar para politikasındaki temkinli yaklaşımın sürdürülmesini gerektirmektedir. Gıda Komitesi nin alınmasını önereceği önlemler gıda enflasyonunun düşürülmesine ilave katkı sağlayacaktır. 2

3 Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi desteklemektedir. Dış talep zayıf seyrini korurken iç talep büyümeye ılımlı düzeyde katkı vermektedir. Bankalarımızın dış borçlanma vadelerini uzatmaya devam etmeleri istikrarlı büyüme açısından faydalı olacaktır. 3

4 Sunum Planı 1. Enflasyon 2. İktisadi Faaliyet ve Dengelenme 3. Parasal ve Finansal Koşullar 4. Bankacılık Sektörü Gelişmeleri 4

5 ENFLASYON 5

6 Türkiye dezenflasyon sürecindedir. Enflasyon Gerçekleşmeleri ve Hedefler (Yüzde) Gerçekleşme Hedef Hedef ,5 6,5 5, Gerçekleşme 29,7 18,4 9,3 7,7 9,7 8,4 10,1 6,5 6,4 10,4 6,2 7,4 8,2 - - Kaynak: TÜİK, TCMB. Son veri: Mart

7 Çekirdek enflasyon göstergelerindeki iyileşme sürmektedir. TÜFE ve Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri (Yıllık Yüzde Değişim) TÜFE ÖKTG-H ÖKTG-I Kaynak: TÜİK. Son Veri: Mart

8 Temkinli para ve maliye politikaları ile alınan makroihtiyati önlemler çekirdek enflasyon göstergelerini olumlu yönde etkilemektedir. 16 Temel Enflasyon Göstergeleri H ve I (Mevsimsellikten Arındırılmış, Yıllıklandırılmış, 3 Aylık Ortalama, Yüzde) H I Kaynak: TÜİK, TCMB. Son Veri: Mart

9 Gıda fiyatlarındaki yüksek seyir ve oynaklık TÜFE enflasyonunu olumsuz yönde etkilemiştir. Yıllık Enflasyon (Yüzde) Gıda Enflasyonu 4 Gıda ve Yemek Hizmetleri Gıda Dışı Enflasyon 2 Gıda ve Yemek Hizmetleri Hariç TÜFE Kaynak: TÜİK, TCMB. Son Veri: Mart

10 Gıda Komitesi nin alınmasını önereceği önlemler gıda enflasyonunun düşürülmesine ilave katkı sağlayacaktır. 280 TÜFE ve Gıda Fiyat Endeksleri (Mevsimsellikten Arındırılmış, Ocak 2005=100) TÜFE Gıda Kaynak: TÜİK, TCMB. Son Veri: Mart

11 Enflasyon beklentileri henüz arzu edilen seviyelere ulaşmamıştır. 8.5 Enflasyon Beklentileri (Yüzde) aylık aylık Kaynak: TCMB. Son Veri: Mart

12 İKTİSADİ FAALİYET VE DENGELENME 12

13 Millions GSYİH ılımlı bir artış eğilimi sergilemektedir. GSYİH (1998 Sabit Fiyatlarıyla Milyar TL, Mevsimsellikten Arındırılmış) Kaynak: TÜİK. Son Veri: 2014 Ç4. 13

14 Dış talepteki zayıflamaya rağmen net ihracat 2014 büyümesine katkı sağlamıştır. Yıllık GSYİH Büyümesine Katkılar (Yüzde Puan) 25 Stok Değişimi Net İhracat Nihai Yurt İçi Talep GSYİH Kaynak: TÜİK. Son Veri: 2014 Ç4. 14

15 Dış konjonktür 2015 yılında Türkiye için hem fırsatlar hem de zorluklar barındırmaktadır. Fırsatlar Düşük emtia fiyatları Düşük uzun vadeli faiz oranları Zorluklar Zayıf seyreden dış talep Dolar/Euro paritesindeki oynaklıklar 15

16 Emtia fiyatlarındaki düşüş girdi maliyetlerini olumlu yönde etkilemiştir. 1.4 S&P-GS Emtia Endeksleri ( =1) Ana Endeks Enerji End. Metal Tarım Kaynak: Bloomberg. Son Veri: 2 Nisan

17 Gerek Euro bölgesinin uzun vadeli faizleri 4 Almanya 10 Yıl Vadeli Tahvil Faizi (Yüzde) Kaynak: Bloomberg, TCMB. Son Veri: 2 Nisan

18 gerekse ABD Hazinesi nin uzun vadeli tahvil faizleri enflasyon beklentilerindeki düşüş ile birlikte gerilemektedir. ABD 10 Yıl Vadeli Tahvil Faizi (Yüzde) Kaynak: Bloomberg, TCMB. Son Veri: 2 Nisan

19 Avrupa daki faiz oranlarının daha hızlı gerilemesi Dolar/Euro paritesinin düşmesine neden olmuştur. Dolar/Euro Paritesi ve ABD-Almanya Tahvil Faiz Farkı Dolar/Euro Paritesi ABD-Almanya 10 Yıllık Tahvil Faiz Farkı (Yüzde, sağ eksen) Kaynak: Bloomberg. Son Veri: 2 Nisan

20 Son aylarda Avrupa daki toparlanma beklenenden daha güçlü seyretmektedir. Sürpriz Endeksleri ABD Euro Bölgesi Kaynak: Citigroup, Bloomberg. Son Veri: 2 Nisan

21 01/10 05/10 09/10 01/11 05/11 09/11 01/12 05/12 09/12 01/13 05/13 09/13 01/14 05/14 09/14 01/15 01/10 05/10 09/10 01/11 05/11 09/11 01/12 05/12 09/12 01/13 05/13 09/13 01/14 05/14 09/14 01/ Öncü göstergeler Türkiye deki iktisadi faaliyetin ilk çeyrekte zayıf seyrettiğine işaret etmektedir. CNBC-e Tüketici Güveni TÜİK-TCMB (sağ eksen) 100 Yatırım Eğilimi ve İstihdam Beklentisi (Mevsimsellikten Arındırılmış) Yatırım Eğilimi İstihdam Beklentisi Kaynak: CNBC-e, TÜİK, TCMB. Son Veri: Mart Kaynak: TCMB İktisadi Yönelim Anketi. Son Veri: Mart

22 İhracat siparişleri zayıf seyrini korurken, iç piyasa siparişlerindeki kısmi yavaşlamada olumsuz hava koşullarının etkisi hissedilmiştir. 125 Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Mevsimsellikten Arındırılmış) İmalat Sanayi Siparişleri (Mevsimsellikten Arındırılmış) Sanayi Üretimi KKO (sağ eksen) İhracat Yurt İçi Kaynak: TÜİK, TCMB. Son Veri: Sanayi Üretimi, Ocak KKO, Mart Kaynak: TCMB İktisadi Yönelim Anketi. Son Veri: Mart

23 Taşıt satışları bu sektördeki iç talebin toparlandığına işaret etmektedir. Hafif Ticari Araç Satışları* (12 Ay Birikimli, Bin Adet) 350 Yerli Hafif Ticari Satışları İthal Hafif Ticari Satışları Toplam Hafif Ticari Satışları Kaynak: ODD. * Otomobil satışları hariç Son Veri: Mart

24 Taşıt satışları bu sektördeki iç talebin toparlandığına işaret etmektedir. Otomobil Satışları* (12 Ay Birikimli, Bin Adet) Yerli Otomobil Satışları İthal Otomobil Satışları Toplam Otomobil Satışları Kaynak: ODD. * Hafif ticari araç satışları hariç Son Veri: Mart

25 Thousands İşsizlik oranları 2014 yılında belirgin bir artış göstermiştir. 52 Katılım Oranı (yüzde) İşsizlik Oranı (yüzde) 51 İstihdam (Milyon kişi, sağ eksen) 26 Tarım Dışı İşsizlik Oranı (yüzde) Kaynak: TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi, TCMB. Son Veri: Aralık

26 Dış ticaret göstergelerindeki yavaşlamada jeopolitik gelişmeler, fiyat etkisi ve... İhracat ve İthalat (Nominal, yıllık yüzde değişim, 6-aylık hareketli ortalama) 60 İhracat (altın hariç) İthalat (altın hariç) Kaynak: TÜİK. Son Veri: Şubat

27 ...zayıf iç ve dış talep belirleyici olmuştur. İmalat Sanayi PMI Endeksleri (Mevsimsellikten Arındırılmış) Küresel Euro Bölgesi Türkiye Kaynak: MARKIT. Son Veri: Mart

28 3.3 Jeopolitik gelişmelerin ihracat üzerindeki olumsuz etkileri Türkiye nin Avrupa ülkelerinde artan pazar payıyla dengelenmektedir. AB İthalatı İçerisinde Türkiye nin Payı (Yüzde, 12 Aylık Kayan Pencereler) Kaynak: TÜİK, TCMB. Son Veri: Ocak *12 aylık toplam AB28 ülkelerinin AB28 dışı ithalatı/ 12 aylık Türkiye nin AB ye yaptığı toplam ihracat 28

29 Reel olarak bakıldığında, ihracattaki zayıflama daha sınırlı görünmektedir. Reel İhracat ve İthalat (Mevsimsellikten Arındırılmış, 3 Aylık HO) İthalat (altın hariç) İhracat (altın hariç) Kaynak: TÜİK Son Veri: Ocak

30 Cari işlemler dengesi 2011 yılından beri iyileşmektedir. -30 Cari İşlemler Dengesi (12 Ay Birikimli, Milyar ABD Doları) CİD CİD (altın hariç) Kaynak: TCMB. Son Veri: Ocak

31 Petrol fiyatlarındaki düşüş cari dengeye olumlu olarak yansımaya başlamıştır. Enerji İthalatı (12-Aylık Birikimli, Milyar ABD Doları) Kaynak: TÜİK Son Veri: Şubat

32 Cari işlemler açığının finansmanı büyük ölçüde uzun vadeli borçlanma ve doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile sağlanmaktadır. Cari Açığın Finansmanı (12-aylık birikimli, Milyar ABD doları) 85 Portföy ve Kısa Vadeli** DYY ve Uzun Vadeli* CA Kaynak: TCMB. *Uzun vadeli sermaye hareketleri banka ve özel sektörün uzun vadeli net kredi kullanımlarını ve banka, özel sektör ve Hazine nin tahvil ihraçlarını kapsamaktadır. **Kısa vadeli sermaye hareketleri banka ve özel sektörün net kısa vadeli kredi kullanımları ve bankalardaki mevduatları kapsamaktadır. Son Veri: Ocak

33 Dış Borçlanmanın Vade Boyutu Reel Sektör: Uzun Bankacılık Sektörü: Uzayabilir Araçlar: Zorunlu Karşılıklar 33

34 Reel sektörün dış borçlarının vadesi oldukça uzundur. Reel Sektörün Dış Borcunun Vade Dağılımı (Yüzde Pay) YIL 5 YIL 4 YIL 3 YIL 1-2 YIL Kaynak: TCMB. 34

35 Mevduat dışı yükümlülüklere dair zorunlu karşılık tedbirlerinin açıklandığı dönemden sonra yükümlülüklerin vadesinde uzama eğilimi gözlenmektedir. Mevduat-Dışı YP Yükümlülüklerin Vade Dağılımı (Yüzde, Cari Kurlarla) Finansal istikrar Raporunda Zorunlu Karşılık Tedbirlerinin Açıklanması 50 1 yıla kadar yıldan uzun Kaynak: TCMB. Son Veri: 13 Mart

36 Bankalarımızın dış borçlanma vadelerini uzatmaya devam etmeleri istikrarlı büyüme açısından faydalı olacaktır. Türkiye nin Kısa Vadeli Dış Borç Stoku* (Milyar ABD doları) Merkez Bankası 0,3 Genel Hükümet 0,0 Diğer Sektörler 35,4 Bankalar 97,3 Kaynak: TCMB. Son Veri: Ocak * Orijinal vadeye göre, toplam 133 milyar ABD doları. 36

37 Borçlanmanın İstikrar Boyutu İç Kaynaklar: Daha İstikrarlı Dış Kaynaklar: Daha Oynak Araçlar: Çekirdek Yükümlülüklerin Desteklenmesi Rezerv Opsiyonları Döviz Depo Piyasası Döviz Alım Satımları 37

38 Yakın Dönemde Döviz Likiditesine Dair Alınan Önlemler Daha esnek döviz satım ihaleleri Kur oynaklığının azaltması amaçlanmıştır. 38

39 Yakın Dönemde Döviz Likiditesine Dair Alınan Önlemler Rezerv Opsiyon Katsayılarında Değişiklik Bankacılık sisteminin geçici döviz likiditesi ihtiyacının karşılanması ve TL cinsi aracılık maliyetlerinin azaltılması amaçlanmıştır. 39

40 Yakın Dönemde Döviz Likiditesine Dair Alınan Önlemler Kısa vadeli mevduat dışı yükümlülükler için yabancı para cinsi zorunlu karşılık oranlarının artırılması Çekirdek dışı yükümlülükler için vade uzatımının teşvik edilmesi, çekirdek yükümlülüklerin desteklenmesi ve ROM ayarlamasının döviz rezervi üzerindeki etkisinin telafi edilmesi amaçlanmıştır. 40

41 Yakın Dönemde Döviz Likiditesine Dair Alınan Önlemler Bankaların TCMB den alabilecekleri bir hafta vadeli döviz depolarının faiz oranlarının düşürülmesi Küresel faizlerdeki düşüşe uyum sağlanması amaçlanmıştır. 41

42 Parasal ve Finansal Koşullar 42

43 Gelişmekte olan ülkelere yönelik portföy akımları oynak bir seyir izlemektedir Tahvil Piyasaları Gelişmekte Olan Ülkelere Hisse Senedi ve Tahvil Akımları (Milyar ABD doları, 4 Haftalık Hareketli Toplam) Hisse Senedi Piyasaları Kaynak: EPFR. Son Veri: 25 Mart

44 Risk primi göstergelerinde benzer şekilde oynaklık gözlenmektedir Türkiye ve Gelişmekte Olan Ülkelerin Kredi Temerrüt Swapı (CDS) (5 Yıl Vadeli, Baz Puan) Türkiye Seçilmiş Ülkeler Ortalaması** Gelişmekte Olan Ülkeler* Kaynak: TCMB, Bloomberg. *Gelişmekte Olan Ülkeler arasında Brezilya, Çek C.,Endonezya, G. Afrika, Kolombiya, Macaristan, Meksika, Polonya, Romanya ve Şili yer almaktadır. ** Seçilmiş Gelişmekte olan ülkeler ortalaması hesaplanırken Brezilya, Endonezya ve G. Afrika CDS primleri kullanılmıştır. Son Veri : 02 Nisan

45 TCMB son dönemde finansal piyasalardaki belirsizliği ve artan gıda fiyatlarını göz önüne alarak faiz oranlarını değiştirmemiştir. Faiz Koridoru (Yüzde) 14 Gecelik Borç Alma-Verme Faiz Koridoru Toplam Fonlama Bakiyesi (Milyar TL, Sağ Eksen) TCMB Ortalama Fonlama Faizi (5 günlük HO) Bankalararası Gecelik Repo Faizleri (5 günlük HO) 12 1 Hafta Vadeli Repo Faiz Oranı Kaynak: TCMB. Son Veri: 1 Nisan

46 Getiri eğrisinin yataya yakın olması TCMB nin sıkı likidite politikasını yansıtmaktadır. Faiz Oranı (Yüzde) Yıl - 3 Ay Faiz Farkı TCMB Ortalama Fonlama Faizi (5 Günlük HO) 5 Yıllık Piyasa Faizi 3 Aylık Piyasa Faizi Kaynak: TCMB. Son Veri: 01 Nisan

47 40 Sıkı para politikası duruşu ve alınan makroihtiyati önlemlerin etkisiyle kredi büyüme hızları makul düzeylerde seyretmektedir. Toplam Kredi Büyümesi (Yıllık Değişim, Yüzde) Kaynak: TCMB. Son Veri: 27 Mart Toplam Bankacılık Sektörü (Katılım Bankaları dahil), TGA Hariç Kur Etkisinden Arındırılmış. 47

48 İhracat reeskont kredileri hem döviz rezervlerine hem de ihracata önemli ölçüde katkı sağlamaktadır. TCMB Rezervleri* (Milyar ABD Doları) 140 TCMB diğer döviz rez. YP ZK için döviz ROM döviz TCMB diğer altın rez. Kıym.mad. için altın ROM altın Milyar ABD doları Döviz Satışı Net 1 (-) İhracat Reeskont Kredileri (+) ,41 1, ,87 1, ,15 1, ,46 8, ,61 12, ,35 13, , , Milyar ABD doları ROM Döviz 30,5 Döviz ZK 38,1 TOPLAM 68,6 Kaynak: TCMB. Son Veri: 27 Mart * Toplam 123,4 milyar ABD doları. 1 Kamu enerji şirketlerine yapılan döviz satışlarını da içermektedir. 2 Mart 2015 itibarıyla yıl sonu tahmini. 48

49 Rezerv Yeterliliği Göstergeleri Rezervlerin İthalatı Karşılama Oranı Kapsamlı Göstergeler Rezervlerin Kısa Vadeli Borçları Karşılama Oranı 49

50 Rezervlerin ithalatı karşılama oranı iyileşmeye devam etmektedir. 7.0 Rezervlerin İthalatı Karşılama Oranı (Ay) Kaynak: TCMB. Son Veri: Ocak

51 TCMB rezervleri uluslararası ölçütlerin gerektirdiği yeterli koşulları sağlamaktadır. 150 Rezerv Yeterlilik Göstergesi* (Yüzde) Kaynak: TCMB. Son Veri: Ocak * Rezerv Yeterlilik Göstergesi, 2011 yılında IMF tarafından geliştirilmiş yeni bir ölçüttür. Konu hakkında daha detaylı bilgi için bakınız: Ödemeler Dengesi Raporu 2012-IV, Kutu 5, sayfa

52 TCMB rezervleri uluslararası ölçütlerin gerektirdiği yeterli koşulları sağlamaktadır. Uluslararası Rezervler / Kalan Vadeye Göre Kısa Vadeli Dış Borç Stoku (Yüzde) Uluslararası Rezervler (Brüt)/KVDB Uluslararası Rezervler (Brüt)/Yurtdışı Şube ve İştirakler Hariç KVDB Kaynak: TCMB. Son Veri: Ocak

53 ABD doları son bir yıllık dönemde tüm para birimlerine karşı değişen oranlarda değer kazanmıştır. ABD Dolarına Karşı Yıllık Değişim (03 Nisan Nisan 2015) Kaynak: Bloomberg, TCMB. 53

54 Küresel para politikalarındaki belirsizliklerin artması risk primlerinde ve 700 EMBI Avrupa EMBI Türkiye EMBI Latin Amerika EMBI Asya Kaynak: Bloomberg. Son Veri: 25 Mart

55 kur oynaklarında artışlara neden olmuştur. Gelişmekte Olan Ülkelerde Kur Oynaklığı (1 ay vade) Gelişmekte olan ülkeler* Türkiye Kaynak: Bloomberg. *Gelişmekte olan ülkeler arasında Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Endonezya, G. Afrika, Kolombiya, Meksika, Polonya,, Romanya ve Şili yer almaktadır. Son Veri: 25 Mart

56 12 Risk primlerindeki artış farklı vadelerdeki DİBS getirilerine yansımıştır. DİBS Getirileri (Yüzde) 0.5 yıl 1 yıl 2 yıl 4 yıl 10 yıl Kaynak: Bloomberg. Son Veri: 25 Mart

57 Ülke kapsamı genişletilmiş ve zincirleme ağırlık metodu kullanılarak hesaplanan yeni Reel Efektif Kur Endeksi bugünden itibaren yayımlanmaya başlayacaktır. Eski ve Yeni Yöntemle Hesaplanmış Reel Efektif Döviz Kuru Kaynak: TCMB. Son Veri: Şubat

58 Bankacılık Sektörü Gelişmeleri 58

59 Tüketici kredileri ticari kredilere göre daha yavaş büyümekte ve bu gelişme dengelenme sürecine ve finansal istikrara katkı yapmaktadır. Ticari ve Tüketici Kredileri (Yıllık Büyüme, Yüzde) 45 Ticari Krediler Tüketici Kredileri Kaynak: TCMB. *Toplam bankacılık sektörü (Katılım bankaları dahil) TGA Hariç Son Veri: 27 Mart

60 Ticari krediler geçmiş yıllar ortalamalarıyla uyumlu büyürken tüketici kredilerinin büyüme hızı geçtiğimiz yıllara kıyasla daha yavaş seyretmektedir Tüketici Kredi Büyümesi (13 Haftalık HO, Yıllıklandırılmış, Yüzde) Tüketici Kredileri Tüketici Kredileri ( ) Ticari Kredi Büyümesi* (13 Haftalık HO, Yıllıklandırılmış, Kur Etkisinden Arındırılmış, Yüzde) Ticari Krediler (2015) Ticari Krediler ( ) Hafta Hafta Kaynak: TCMB. Son Veri: 27 Mart Toplam Bankacılık Sektörü (Katılım Bankaları dahil), TGA Hariç. * Kur Etkisinden Arındırılmıştır. 60

61 Toplam kredilerin TGA oranı ve Tahsili Gecikmiş Alacaklar (Yüzde) Kaynak: TCMB. Son Veri: 20 Mart

62 karşılıksız çek oranları yatay bir seyir izlemektedir. Karşılıksız Çekler (Yüzde) 12 Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Adet) Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Tutar) Kaynak: TCMB. *Karşılıksız çek dönüşüm oranları, takas odalarına ibraz edilen ve karşılıksız kalan çek adet ve tutarının toplam takasa ibraz edilen çek adet ve tutarı içindeki oranıdır. Son Veri: Şubat

63 Kredi faiz oranları yatay bir seyir izlemektedir. Kredi Faiz Oranları (Akım Veriler, Yıllık Faizler, Yüzde, 4 Haftalık Hareketli Ortalama) 26 Taşıt Konut Ticari Nakit Kaynak: TCMB. Son Veri: 13 Mart

64 Bankacılık sektörümüzün sermaye yeterlilik göstergeleri oldukça yüksek seviyelerdedir. G20 Ülkelerinde Sermaye Yeterlilik Oranları (Yüzde) Kaynak: IMF 64

65 Türkiye de kaldıraç oranları alınan tedbirler neticesinde kayda değer bir iyileşme sergilemiştir. Ana Sermaye/ Toplam Yükümlülük (Risk) Tutarı (Yüzde) Ç1 2013Ç2 2013Ç3 2013Ç3 2014Ç1 2014Ç2 2014Ç3 Kaynak: TCMB 65

66 Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Uygulanan temkinli para ve maliye politikaları ile alınan makroihtiyati önlemler enflasyonu, özellikle çekirdek enflasyon göstergelerini olumlu yönde etkilemektedir. Küresel piyasalardaki belirsizlikler ve gıda fiyatlarındaki artışlar para politikasındaki temkinli yaklaşımın sürdürülmesini gerektirmektedir. Gıda Komitesi nin alınmasını önereceği önlemler gıda enflasyonunun düşürülmesine ilave katkı sağlayacaktır. 66

67 Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi desteklemektedir. Dış talep zayıf seyrini korurken iç talep büyümeye ılımlı düzeyde katkı vermektedir. Bankalarımızın dış borçlanma vadelerini uzatmaya devam etmeleri istikrarlı büyüme açısından faydalı olacaktır. 67

68 Türkiye Bankalar Birliği Sunumu Erdem Başçı Başkan 06 Nisan 2015 Ankara