Journal of Anatolian Medical Research 2016;1:1-6 Orjinal

Benzer belgeler
Minör Kafa Travması Olan Çocuklarda Rutin Olarak BT Yapmalı mıyız?

Acil Serviste Bilgisayarlı Tomografi Kullanımı. Doç. Dr. M. Ruhi Onur Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD

KAFA TRAVMALI HASTALARDA GÖRÜNTÜLEMENİN TANI, TEDAVİ VE PROGNOZA KATKISI. Dr. Fatma Özlen İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD

Çocuk Acil Servisinde Çekilen Bilgisayarlı Beyin Tomografilerinin Hasta Yönetimine Katkısı

Acil Servise Başvuran Doğurganlık Yaş Grubu Kadınlardan İstenilen β-hcg Testinin Pozitifliğinin Araştırılması

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

Burcu Bursal Duramaz*, Esra Şevketoğlu, Serdar Kıhtır, Mey Talip. Petmezci, Osman Yeşilbaş, Nevin Hatipoğlu. *Bezmialem Üniversitesi Tıp Fakültesi

Dr. Murat DAŞ Çanakkale Onsekiz Mart Ünivetsitesi Acil Tıp AD.

BURUN KEMİĞİ KIRIKLARININ TÜRK CEZA KANUNU ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMINDEKI KAFA TRAVMALARINA RADYOLOJIK BAKIŞ

Ölümcül Santral Sinir Sistemi Hastalıkları I epidural, subdural, intraparankimal kanamalar

AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ

Çocukluk Dönemi Kafa Travmalarında İkilem: Hafif Kafa Travmalı Hastalarda Bilgisayarlı Beyin Tomografisi Gerekli mi, Değil mi?

Kafa travması nedeniyle tedavi edilen 954 erişkin olgunun retrospektif değerlendirilmesi: Epidemiyolojik çalışma

Tiroid nodüllerinde TİRADS skorlamasının güvenirliliği

Bağış 2: Türkiye'nin kadavradan organ nakli programı, gerçek bir seçenek?

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi

Minör kafa travmalarında anormal kranial bilgisayarlı tomografi saptamada yüksek risk faktörlerinin belirlenmesi

Radyolojik görüntüleme yöntemlerinde hastaların maruz kaldığı iyonizan radyasyon dozu hakkında dönem IV tıp öğrencilerinin bilgi düzeyi

Travmada Güncel Literatür. Prof. Dr. Ahmet Baydın OMÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD/Samsun

Dr. Öğr. Üyesi İsmail TAYFUR SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM Acil Tıp Anabilim Dalı

Travmada tüm vücut BT. kadar gerekli? ÇKBT ve Travma Yüksek hızla giden bir aracın takla atması ile başvuran olgu

PERŞEMBE İZMİR GÜNDEMİ. -Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı - Basın Halkla İlişkiler Şube Müdürlüğü

Travma Yönetiminde Tüm Vücut Tomografisi. Dr. Şeref Kerem Çorbacıoğlu Keçiören EAH- Acil Tıp Kliniği

Omurga-Omurilik Cerrahisi

TRAFİK KAZALARI, DÜŞMELER, DARP OLGULARI ve İŞ KAZALARINDA ADLİ SÜREÇ ÖRNEK OLGU DEĞERLENDİRMESİ

Karın yaralanmaları ister penetran ister künt mekanizmaya bağlı olsun ciddi morbidite ve mortalite ile seyrederler.

Kafa Travmalarında Yönetim

Geliş Tarihi / Received: Kabul Tarihi / Accepted:

ARTICLE: Journal of Forensic Medicine, 2003; 17(1): Adli Tıp Dergisi, 2003; 17(1): Original Article / Orijinal Makale

STATİN FOBİSİ Prof. Dr. Mehmet Uzunlulu

Nörovasküler Cerrahi Öğretim Ve Eğitim Grubu Hasta Bilgilendirme Formu

Genel Bilgiler. Dünyada Ölümler. 1.Koroner Arter Hastalıkları 2.Travma (1-44 yaş arası 1. sırada) 3.İnme sendromları

Uz. Dr. Mustafa Önder GÖNEN Acil Tıp Uzmanı Kulu Devlet Hastanesi Başhekimi

ACİL CERRAHİ GİRİŞİM GEREKTİREN ENDOKRİN PATOLOJİLER: ERKEN TANI & HIZLI TEDAVİ

hs-troponin T ve hs-troponin I Değerlerinin Farklı egfr Düzeylerinde Karşılaştırılması

Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

Kadın ve Erkek Psikiyatri Kapalı Servislerinde Fiziksel Tespit Uygulamasının Klinik Özelliklerle İlişkisi

Dr. Aslıhan Yazıcıoğlu, Prof. Dr. Aydan Biri Yüksek İhtisas Üniversitesi Koru Ankara Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD

Kafa İçi Yaralanmanın Tanısında Serum MDA nın Yeri

tek tek incelenir. Sunum sırasında görevli asistan doktorlar hastaların klinik ve

GATA HASTANESİ 2001 YILI MALİGNİTE OLGULARININ İNCELENMESİ

Cukurova Medical Journal

TRAFİK KAZALARINDA PLASTİK CERRAHİ NİN YERİ(-)

1-Radyolojide Fizik Prensipler Amaç:Radyolojide kullanılan görüntüleme sistemlerinin fiziksel çalışma prensiplerinin öğretilmesi amaçlanmıştır.

Çocukluk çağı kafa travmaları: 280 olgunun retrospektif değerlendirmesi

Prof. Dr. Rabin SABA Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Memorial Sağlık Grubu

İnmeli Hastaların Evde Bakımı: Bakım Verenler İçin Rehber

Ders Yılı Dönem-V Beyin ve Sinir Cerrahisi Staj Programı

Bir Hastada Astım Hastalığı İle Karıştırılan Yabancı Cisim Aspirasyonunda Röntgen Grafisinin Önemi: Ne Umduk,Ne Bulduk?'

Genel Bilgiler. Hastalar için önemli hususlar

1Acıbadem Hastanesi, Beyin ve Sinir Cerrahi Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye

Acil tıp asistanı olmasa ASİSTAN EĞİTİMİNDE SORUNLAR. Acil Tıp? Dünyada. Ülkemizde Acil Tıp Asistanının Doğuşu FARK YOK

Savaş Alanında Triaj ve Zorlukları DZ. TBP. ÜTĞM. ALPER BEYAZ

ADÖLESAN KIZLARIN KİŞİLER ARASI ŞİDDETTEN KAYNAKLANAN CİDDİ YARALANMA VE ÖLÜMLERİ

PELVİK TRAVMALARDA GÖZDEN KAÇMAMASI GEREKENLER

Cukurova Medical Journal

ACİL ÜNİTESİNE KAFA TRAVMASI NEDENİ İLE BAŞVURAN OLGULARIN DEĞERLENDİRME SONUÇLARI

İnme, beynin çalışmasını geçici ya da kalıcı olarak engelleyen ani bir olaydır.

HİZMET KAPSAMI. 3. SIKLIKLA TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR, UYGULANAN PROSEDÜRLER VE HİZMETLER 3.1 Hastalıklar ve Prosedürler

BİYOİSTATİSTİK Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH

Kraniyal Travmada. Dr. Erhan AKPINARA. Radyoloji Ana Bilim Dalı Ankara, TÜRKT

Majör Depresyon Hastalarında Klinik Değişkenlerin Oküler Koherans Tomografi ile İlişkisi

Dünyada ve Türkiye de Kronik Hastalıklar. Prof. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FRCP, FIDSA Hacettepe Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi

Travmaya Bağlı Gelişen Kafa Kemik Kırıklarının Epidemiyolojisi ve Prognostik Faktörlerinin Belirlenmesi

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

KANSER İSTATİSTİKLERİ

Anne-babaların Radyolojik Görüntüleme Yöntemleri ve Radyasyondan Korunma Konusunda Bilmesi Gerekenler. Koruyarak Görüntüleyelim.

Acil Tıp Uzmanlığı Akdeniz Acil Tıp AD. Dr. Yıldıray ÇETE Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı

İçerik AKUT APANDİSİT TANISINDA TESTLERİN DEĞERİ VE KULLANIMI. Testler. Öykü ve fizik muayene. Öykü

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri

* Anahtar Kelimeler: Yüz kırığı, trafik kazası, travma; Key words: Facial fracture, traffic

Radyasyon nedir Nasıl ölçülür Günlük pratikte alınan radyasyon ERCP de durum ne Azaltmak için ne yapılabilir

Beyin Omurlik Damarlarının Cerrahi Tedavisi

Çocukluk Çağı Kafa Travmaları: 357 Olgunun Retrospektif Değerlendirilmesi

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi

En iyi yöntem inmeden korunma Risk faktörlerinin belirlenmesi

1-Tosun H, Göksel M, Aykol Ş. Antıbıyotıc Prophylaxıs In Clean Neurosurgıcal Procedures. Gazi Medical Journal 3: ,1992

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;

TEŞHİS İLİŞKİLİ GRUPLAR VERİLERİNİN İSTATİSTİKSEL ANALİZİ

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı Dönem 5. Beyin ve Sinir Cerrahisi STAJ TANITIM REHBERİ

Acil Servise Başvuran Künt Toraks Travma Vakalarının İncelenmesi

RADYOLOJİ STAJI STAJIN TANITIMI

Trafik Kazalarında Çocukluk Çağında Mortalite ve Morbiditenin Değerlendirilmesi

Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi acil birimine başvuran kafa travmalı olguların epidemiyolojik ve klinik özellikleri

Radyolojik incelemelerde fetus dozu değerlendirmesi

İNFEKSİYÖZ ENSEFALİTLER: HSV-1 E BAĞLI OLAN VE OLMAYAN OLGULARIN KARŞILAŞTIRILMASI

Penetran Göz Yaralanmaları

Acil Serviste Kafa BT (Bilgisayarlı Tomografi) Değerlendirmesi. Uzm. Dr. Alpay TUNCAR Acil Tıp Uzmanı KIZILTEPE DEVET HASTANESİ

BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ

1. Kursun Başlığı TIP 400 Tıp Fakültesi Dönem 4. Klinikle Tanışma Stajı. 2. Kursun Tanımı

Dr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü

ACİL HEMŞİRELER DERNEĞİ

SVO da Perfüzyon ve Difüzyon MR

MERSİN DE MOTOSİKLET KAZALARININ PROFİLİ. Arş. Gör. Dr. Murat Yıldız. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, MERSİN

REHBERLER: TEDAVİYE NE ZAMAN BAŞLAMALI? Dr. Behice Kurtaran Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

MENENJİTLİ OLGULARIN KLİNİK VE LABORATUAR ÖZELLİKLERİNİN RETROSPEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Ders Yılı Dönem-IV Kardiyoloji Staj Programı

Her kronik tam tıkalı lezyon açılmalı mı? Prof. Dr. Murat ÇAYLI Özel Adana Medline Hastanesi

Transkript:

Acil Serviste Bilgisayarlı Beyin Tomografisini Fazla Mı Kullanıyoruz? Are We Overuse Computerized Tomography In Emergency Department? Aynur Yurtseven 1, İsmail Altıntop 1, Mehtap Kaynakçı Bayram 1, Mahmut Fırat Kaynak 1, Nihat Danlı 2 1 Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Acil Servis Kliniği 2 Dr. Nafiz Körez Sincan Devlet Hastanesi Acil Servis Yazışma adresi: Aynur Yurtseven, Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Servis Kliniği, Kayeri, TÜRKİYE, E-mail:aynuryurt7@gmail.com Geliş Tarihi: 17/06/2016 Kabul Tarihi: 29/07/2016 ÖZET: Tomografi, acil serviste sık kullanılan teşhis yöntemidir. Ancak bazen gereksiz kullanımı da söz konusu olmaktadır. Bu çalışmamızda bir yıl boyunca acil servise başvuran ve beyin tomografisi çekilen hastaların retrospektif analizini sunduk. Toplam bir yıl boyunca acil serviste 1861 hastadan bilgisayarlı beyin tomografisi (BBT) istendi. Bunlardan 807 (%43,4)' si kadın, 1054 (%56,6)' ü erkekti. Çalışmaya alınan hastaların yaş ortalaması 42,87+-2, dağılım aralığı 1-97 idi. Çalışmaya alınan hastaların 337 sini çocuk (18 yaş altı) hastalar oluşturmaktaydı. 1645 (%88,4) 'inde patoloji saptanmadı. 216 (%11,6) 'sında patolojik bulgu saptandı. Çalışmaya alınan hastaların acil servise geliş şikayetine göre dağılımı; senkop 100 hasta (%5,4), iş kazası 24 hasta (%1,3), baş ağrısı 505 hasta (%27,1), düşme 472 hasta (%25,4), vertigo 77 hasta (%4,1), serebrovasküler hastalık (SVH) 263 hasta (%14,1), epilepsi 46 hasta (%2,5), trafik kazası 270 hasta (%14,5) ve darp 104 hasta (%5,6) şeklindeydi. Hastaların özgeçmişinde; 1582 (%85) sinde nörolojik hastalık öyküsü yoktu. 45 hastada epilepsi (%2,4), 39 hastada migren (%2,1), SVH 159 hastada (%8,5), 25 hastada (%1,3) vertigo öyküsü,3 hastada daha önceden yüksekten düşme öyküsü mevcuttu. 216 hastada çıkan patolojik beyin tomografi bulguları şöyleydi; lineer fraktür 23 hasta (%88.4), çökme fraktürü 15 hasta (%1,2), kontüzyon 8 hasta (%0,8), subdural kanama 11 hasta (%0,6), subaraknoid kanama 15 hasta (%5,3), epidural kanama 6 hasta, intrakranial kitle 4 hasta ve araknoid kist 15 hastada görüldü. Ülkemizde acil servislerde bilgisayarlı beyin tomografisi yan etkilerine rağmen oldukça sık kullanılmaktadır. Ancak bu çalışmada görüldüğü gibi hastaların büyük çoğunluğunda çekim sonrası bir patoloji görülmemektedir. Bilgisayarlı tomografinin doğru endikasyonda kullanımı için hekimlere büyük görev düşmektedir. Anahtar Kelimeler: Beyin, bilgisayar tomografisi, acil servis ABSTRACT: CT is commonly used for diagnostic methods in the emergency department. However, the use in question is sometimes unnecessary. In this study, patients admitted to the emergency department for a year and offers a retrospective analysis of patients have taken tomography. 1

Total 1861 patients for a year computed tomography (CT) was requested in the emergency department. 807 (43.4% ) were female and 1054 ( 56.6 % ) of them were men. The mean age of patients in the study 42.87 + -2, the distribution range was 1-97. In the study, 337 pediatric patients (under 18 years) constituted.1645 ( 88.4 % ) patients had no pathology. Distribution according to the emergency department complaining of patients enrolled in the study; syncope in 100 patients (5.4%), work accidents, 24 patients (1.3%), headache 505 patients (27.1%), a fall of 472 patients (25.4% ), vertigo in 77 patients ( 4.1 % ), cerebrovascular disease ( CVD), 263 patients (14.1%), epilepsy in 46 patients (2.5%), traffic accident, 270 patients (14.5%) and minted in 104 patients (5.6%) was in the form. In the history of the patient; 1582 (85%) patients had no history of neurological disease. 45 patients with epilepsy (2.4%), 39 patients with migraine (2.1%), LVH in 159 patients (8.5%), and 25 patients (1.3%) vertigo history,3 patients with pre-existing history of falls from height.216 patients the pathological brain CT findings were as follows ; linear fractures in 23 patients ( 88.4%), 15 patients with a fracture (1.2%), contusion of the 88 patients (0.8%), subdural hemorrhage in 11 patients (0.6%), subarachnoid hemorrhage, 15 patients (5.3%), 6 patients with epidural hematoma, intracranial mass was observed in 4 patients and 15 patients with arachnoid cysts. In our country the use of computed tomography is frequently used despite the side effects in emergency departments. However, as seen in this study of patients not considered a pathology in the majority after the shooting. Large task falls to physicians for use in computed tomography of the accurate indication. Key words: Brain, computed tomography,emergency, indication GİRİŞ: Acil servise başvuran hastaların büyük bir kısmını, ayaktan tedavi verilen hastalar, daha az kısmını ise morbidite ve mortalite oranı yüksek, semptomları hızlı ilerleyen klinikle başvuran hastalar oluşturmaktadır. Özellikle nörolojik patolojisi olan hastalarda prognoz hızlı ve geri dönüşümsüz olmaktadır. Bundan dolayı hastaların tanıları hızlı konulup tedavileri başlanmalıdır. Tanı için yapılacak görüntüleme tekniklerden en önemlilerden birisi BBT dir. BBT, ülkemizde ilk defa 1975 uygulanmaya başlanmıştır (1). Günümüzde acil servis başta olmak üzere sık kullanılan bir tanı yöntemi olmuştur. Bu çalışmada da; acil kliniğine bir yıl içinde başvurup BBT çekilen hastaların; hangi klinikle başvurdukları ve BBT çekimi sonrasında hangi patolojik bulguların saptandığı, hangi endikasyonda tomografi kulanımının olduğunun tespit edilmesi amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Çalışma; bir yıllık dönemde acil servis kliniğine başvurup BBT çekilen hastalardan oluşmaktadır. Acil servise 2013 yılında başvuran hasta sayısı 510.000 civarındadır. Çalışmamız retrospektif kohort yöntemiyle yapılmıştır. Hastaların bilgilerine hastanemizin işletim sistemi olan Nucleus (TÜRKİYE, V9.8.2 ) kullanılarak yapılmıştır. Hastalıklar World Health Organization s International Classification of Diseaes (ICD ) code kullanılarak gruplara ayrılmıştır. İstatiksel sonuçlar SSPE 15.0 sürümü kullanılarak yapılmıştır. Çalışma 807 (%43,4)'si kadın, 1054 (%56,6)' ü erkek toplam 1861 hastadan oluşmaktadır. Hastaların anamnez bilgileri ve tomografi sonuçları geriye dönük olarak incelenmiştir. Acil serviste yaklaşık 15 uzman doktor dönüşümlü olarak çalışmaktadır. Tomografi istemleri doktorlar tarafından 2

yapılmış olup çalışma hakkında bilgilendirilmemiştir. BBT nin radyolojik olarak değerlendirilmesi uzman bir radyolog tarafından yapılmıştır. BBT yi değerlendiren uzmana hastaların klinik durumu hakkında kısa bir bilgi verilmiştir. İstatistiksel değerlendirme; tüm hastalar ve oluşturulan alt gruplar, cinsiyet, yaş ortalamaları, klinik bulgular, BBT bulguları açısından karşılaştırıldı. BULGULAR Toplam bir yıl boyunca 1861 hastadan BBT istendi. Bunlardan 807 (%43,4)' si kadın, 1054 (%56,6)'ü erkekti. Çalışmaya alınan hastaların yaş ortalaması 42,87+-24,55, dağılım aralığı 1-97 idi. Çalışmaya alınan hastaların 337 sini çocuk (18 yaş altı) hastalar oluşturmaktaydı. 1645 (%88,4)'ünde herhangi bir patoloji yokken sadece 216 (%11,6)' sında patolojik bulgu saptandı. Patoloji görülmeyen hastaların cinsiyete göre dağılımı 717 kadın hasta,928 erkek hasta şeklindeydi. Patoloji görülen hastaların cinsiyete göre dağılımı ise 90 kadın hasta, 126 erkek hasta şeklindeydi. Çocuk ve yetişkinler arasında anlamlı bir farklılık yoktu. Yetişkin 1361 hasta (%89,3),çocuk 284 hasta (%84,2) BBT si normal olarak değerlendirilirken,197 hastada patolojı (%12,9), çocuk hasta grubunda (%8,6) sında patolojı saptandı. Çalışmaya alınan hastaların acil servise geliş şikayetine göre dağılımı; senkop 100 hasta (%5,4), iş kazası 24 hasta (%1,3), baş ağrısı 505 hasta (%27,1), düşme 472 hasta (%25,4), vertigo77 hasta (%4,1), SVH 263 hasta (%14,1), epilepsi 46 hasta (%2,5), trafik kazası 270 hasta (%14,5) ve darp 104 hasta (%5,6) şeklindeydi. 870 hasta (%46,8) acil servise herhangi bir travma nedeniyle başvurmuş ve tomografi çekilmiş. Hastaların geliş şikayetine göre dağılımında BBT bulguları tablo 1' de gösterilmiştir. Çocuk hasta grubunda en sık başvuru şikayetini düşme 217 hasta (%64,3 )oluştururken, yetişkinlerde en sık başvuru baş ağrısı 478 hasta (%31,3) oluşturmakta idi.çocuklarda bunu trafik kazası 53 hasta (%15,7), 27 hasta(%8) baş ağrısı(15-17 yaş arasındaki çocuklarda),15 hasta darp,6 hasta nöbet,5 hastada baş dönmesi izlemekte iken yetişkin grupta ikinci sıklıkta serebrovasküler hastalık 263 hasta (%17,2), düşme 255 hasta(%16,7), trafik kazası 217 hasta(%14,2), senkop 100 hasta(6,5), darp 89 hasta(%5,8), vertigo 72 hasta(%4,7), nöbet 40 hasta(%2,6), iş kazası 24 hasta(%1,5) grubu oluşturmaktaydı. Hastaların özgeçmişinde; 1582 (%85) hastanın nörolojik hastalık öyküsü yoktu.45 hastada epilepsi (%2,4), 39 hastada migren (% 2,1 ), SVH 159 hastada(%8.5), 25 hastada (%1,3) vertigo, 3 hastada daha önceden yüksekten düşme öyküsü mevcuttu. 216 hastada çıkan patolojik beyin tomografi bulguları şöyleydi; lineer fraktür 23 hasta(%88.4), çökme fraktürü 15 hasta (%1,2), kontüzyon 88 hasta(%0,8), subdural kanama 11 hasta(%0,6), SAK 15 hasta (%5,3), epidural kanama 6 hasta, kitle 4 hasta ve araknoid kist 15 hastada görüldü. Tablo 2 de ayrıntılı olarak sunulmuştur(tablo:2). TARTIŞMA Acil Tıp, hastaların ölüm veya sakatlığını önlemek için acil kararların alındığı birimdir. Hasta popülasyonu sınırsızdır. Hayat kurtarıcı acil yöntemler, gerektiği şekilde uygulandığı takdirde, memnun edici sonuçlar verirken, bilinçsiz ve bilgisizce yapılırsa hastanın durumunu kötüleştirebilir(2). BT nin 1970 lerde kliniğe girmesinden itibaren kullanımı hızla artış göstermiştir. Son iki dekadda BT kullanımı, İngiltere de 12 kat, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) de 20 kat artmıştır(3). Aydın ve ark. yaptıkları çalışmada 3000 hastanın %12.6 sından radyolojik görüntüleme 3

istendiği saptanmıştır. En sık istenen tetkik %40.6 ile BBT ve %7 ile manyetik rezonans görüntülemedir(4). Wong ve ark. malpraktis nedeniyle artan korkuların minör kafa travmalarındaki BBBT istem oranlarını artırdığını ortaya çıkarmıştır (5). Ne yazık ki her 15 saniyede bir kafa travması ve 12 dakikada bir kafa travmasına bağlı ölüm görülmektedir ve travmaya bağlı ölümlerinin % 50 sine kafa travması eşlik etmektedir(6,7). Ülkemizde bu oran 100.000 de 10 dur. ABD de yılda 7.5 milyon insan kafa travmasına uğramakta ve bunların 120.000 i ağır kafa travması olarak kabul edilmektedir. Ağır kafa travmalarında mortalite %40 tır ve bunların çoğu olay yerinde ölmektedirler. Ağır kafa travması geçirip yaşayanların %10-15 i yaşam boyu süren nörolojik defisitli kişiler olmaktadırlar. Bütün travmaların %20-50 sini motorlu araç kazaları, geri kalanını yüksekten düşmeler, darp ve ateşli silah yaralanmaları oluşturmaktadır(8,9). Bu hastaların ilk muayenesinin yapılıp tedavisinin başlanıldığı acil servisler önemli yer tutmaktadır. Bizim çalışmamızda da olguların yaklaşık yarısını (%46,8) travma nedeniyle tomografi çektirilen hasta grubu oluşturmaktadır. Bizim çalışmamızda travma hastalarının büyük çoğunluğunu yüksekten düşme %25,4 bunu trafik kazası ve darp izlemekteydi. Roger ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmaya göre kalvarial kafatası fraktürlerinin % 80 i lineer, %5 i diastatik ve %5 i de deprese şekildedir(10).bu çalışmada da benzer bulgular görüldü. Lineer fraktür 23hasta(%88.4),çökme fraktürü 15 hasta (%1,2), kontüzyon 88 hasta(%0,8),subdural kanama 11 hasta(%0,6),sak 15 hasta (%5,3), epidural kanama 6 hasta, kitle 4 hastada ve araknoid kist 15 hastada görüldü. Akut inme, kalp hastalıkları ve kanserin ardından en sık üçüncü ölüm nedeni olup Türkiye de ve tüm dünyada, morbidite ve mortalitenin sık nedenleri arasındadır (11,12). Türkiye de tüm ölümlerin % 40.6 sı kalp hastalıklarından, % 6.8 i SVH lardan kaynaklanmaktadır. Bu oranla SVH Türkiye de üçüncü en sık ölüm nedenidir (12). Serebrovasküler hastalık tanısı alan hastalarda zaman çok önemlidir. Gerek mortalitenin azaltılması ve gerekse sekel oranının azaltılmasında erken teşhis çok önemlidir. Bizim çalışmamızda da hastaların, senkop 100 hasta (%5.4), baş ağrısı 505 hasta (%27,1), vertigo 77 hasta (%4,1), SVH 263 hasta (%14,1), epilepsi 46 hasta (%2,5) olmak üzere büyük kısmında nörovasküler hastalık düşünülerek tomografi çekilmiştir. Hastaların %18,9 unda (188 hasta) tomografide patolojik bulgu saptanmıştır. Nörovasküler hastalık teşhisi için kullanılan tomografiye bağlı saptanan patoloji oranı travmaya bağlı tomografi istemine göre oldukça başarılı olduğu tespit edilmiştir. Bu da hekimlerin travma hastalarında yaşadığı kaygı nedeniyle tomografi isteminde bulunduklarını düşündürebilir. Genç kadınlarda migrenin iskemik inme riskini arttırdığı bilinmektedir (13). Böylesi bir ilişki ender de olsa intraserebral hemoraji (ISH) ile de görülebilmektedir (14). Çalışmamızda geçmeyen şiddetli baş ağrısı olan, ilaca dirençli olgular ile nörolojik muayene esnasında patolojı saptanan hastalar alınmış olup; olguların %27,1 ini oluşturmaktadır. Bu hastaların %8,9 (45 hasta) unda patoloji saptanmış olup bu oran hiç azımsanmayacak kadar çoktur. Berrington de Gonzalez ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada ise 2007 yılında toplam 72 milyon BT tetkiki uygulaması nedeniyle 29.000 radyasyonla ilişkili kanser gelişeceği vurgulanmıştır(15). Bunun yanında infant döneminde beynin maruz kaldığı düşük doz iyonize radyasyonun yetişkinlikte kognitif yetenekleri etkileyebileceğini ve bu riskin bireysel anlamda düşük olmakla birlikte, genel populasyona göre düşünüldüğünde önemli bir halk sağlığı sorunu oluşturabileceğini belirtilmektedir (16,17). 4

SONUÇ: Acil servis, serebrovasküler hastalıkların ve özellikle beyin travmasının ilk tanı konulduğu yerdir. Zaman, mortalitenin ve sekellerin önlenmesi için oldukça önemlidir. Tüm olumsuzluklara rağmen beyin BT bu hastalıkların teşhisinde ilk kullanılan yöntemdir. Ancak radyasyonla ilişkili kanser oluşumunda büyük risk oluşturduğu da günümüzde açıkça görülmektedir. Bu durumun toplumsal anlamda geleceğin büyük bir sağlık problemi olarak karşımıza çıkabileceği bilinmelidir. BT kullanımına karar vermeden önce kar-zarar oranı iyi düşünülmelidir. Çocukların ve kadınların daha büyük risk altında oldukları unutulmamalıdır. Önerilen kriterler doğrultusunda uygun endikasyonda hastalara tomografi isteminde bulunulması gerekmektedir. İleri de yapılacak olan klinik çalışmalar ve yeni biyomarkerlar sayesinde belki de bu kadar fazla olan tomografi çekimi azalmış olacaktır. Ancak beyin tomografisi günümüzde ilk teşhis olarak kullanılan ve mortalitenin azaltılmasında hala populer bir tanı yöntemidir. KAYNAKLAR 1.Tuncer E, Santral Sinir Sistemi, Baş-Boyun Tuncer E. Klinik Radyoloji. 1.Baskı, Güneş ve Nobel Tıp Kitabevi. Bursa. 1994; 571-706. 2. Edhag O, Olsson M, Emergency room triage by a medical abstract. Scand J Soc Med. 1986;14:93-96 3. Hall EJ, Brenner DJ. Cancer risks from diagnostic radiology. Br J Radiol.2008;81:362-78. 4. Aydın T, Aydın ŞA, Köksal O, Özdemir F, Kulaç S, Bulut M. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil Servisi ne başvuran hastaların özelliklerinin ve acil servis çalışmalarının değerlendirilmesi. Akademik Acil Tıp Dergisi 2010:9:163-8. 5. Wong AC, KowalenkoT, Roahen-Harrison S, et al. A Survey of emergency physicians fear of malpractice and its association with the decision to order computed tomography scans for children with minor head trauma. Pediatr Emer Care. 2011;27: 182-5. 6. Biros MH, Heegaard GH, Marks JA. Rosen s Emergency Medicine Textbook, 7th ed. Philedelphia, Elsevier. 2010; 295 323. 7.Çırak B, Berker M, Özcan OE, Özgen T. Kafa travmalarının etken ve sonuçlarına bir bakış, Ulusal Travma Dergisi. 1999; 2: 90-2. 8.Gentry LR. Imaging of Closed Head Injury. Radiology 1994; 1:1-17. 9. Gaylan LR. Head Injury in: Tintinalli JE, Ruiz E, Krome LR. Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide. 3 edition. McGraw Hill. New York. 1992; 913-921. 10. Roger LF. (ed). Radiology of skeletal trauma. New York, Churchill Livingstone, 1992. 11. Lopez AD, Mathers CD, Ezzati M, Jamison DT, Murray CJ: Global and regional burden of disease a n d risk factors, 2001: systematic analysis of population health data. Lancet 2006;367:1747-1757. 5

12. Onat A., Keleş İ, Çetinkaya A, ve ark. On Yıllık TEKHARF Çalışması Verilerine Göre Türk Erişkinlerinde Koroner Kökenli Ölüm ve Olayların Prevalansı Yüksek. Türk Kardiyol Dern Arş. 2001;29:8-19. 14. Chang CL, DonaglyM, Poulter N. Migraine and stroke in young women: Case control study. The World healty organization Collaborative Study of cardiovascular Disease and steroid Hormone Contraseption. BMJ 1999; 318:13. 15.Wijeratine C, Shome S. Electroconvulsive therapy and subdural hemorrhage. J ECT 1999; 15: 275-9. 16. Berrington de Gonzalez A, Mahesh M, Kim KP, Bhargavan M,Lewis R, Mettler F, Land C. Projected cancer risks from computed tomographic scans performed in the United States in 2007. Arch Intern Med. 2009;169:2071-7. 17. Brenner D, Elliston CD, Hall EJ. Estimated risks of radiation-induced fatal cancer from pediatric CT. AJR 2001;176:289-96. 18. Hall P, Adami H, Trichopoulos D. Effect of low doses of ionising radiation ininfancyon cognitive function in adulthood: Swedish population based cohort study. BMJ 2004;328:19. 6