İlköğretim 5.- 8. Sınıflar Matematik Dersi Öğretim Programı (2009/2013)* Yrd. Doç. Dr. Nuray Ç. Dedeoğlu İlköğretim Matematik Eğitimi *MEB (2009). İlköğretim matematik dersi 6.-8. sınıflar öğretim programı. Ankara: MEB. MEB (2013). Ortaokul matematik dersi 5.-8. sınıflar öğretim programı. Ankara: MEB.
İlköğretim Matematik Dersi Öğretim Programı: Kronoloji 2 1924 1948 1983 1998 2013 (4+4+4) 1936 1968 1990 (5+3) 2005
İlköğretim Programlarında Reform (2004): Yapılandırmacı Yaklaşım (Constructivism) Yapısalcı Oluşturmacı Yapılandırmacı
2005 Program Geliştirme Sürecinin Referans Çerçeveleri Ülkemizin tarihsel, kültürel, sosyal, ahlakî birikimi ve kalıtımı, Atatürk ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti projesinin gelişerek devamlılığı ilkesi. Dünyada yaşanan tüm değişimler ve gelişmeler. Avrupa Birliği normları, hedefleri ve eğitim anlayışı. Ülkemizin mevcut eğitim özelliklerinin belirlenmesi, başarı ve başarısızlıkların değerlendirilmesi ve ortaya çıkan sonuçlar (PISA, TIMMS ve PIRLS gibi uluslar arası araştırmaların ortaya koyduğu bulgular)
İlköğretim Programlarında Reform (2005): Yapılandırmacı yaklaşımın uygulanmaya konması 2005-2006 İlköğretim 1-5 2007-2008 İlköğretim 7 2006-2007 İlköğretim 6 2008-2009 İlköğretim 8
4+4+4 Eğitim Yapılandırılması: Ortaokul Matematik Dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı (2013) 01.02.2013 tarihli ve 8 sayılı TTKB kurul kararı ile yeni ortaokul matematik dersi programına kademeli geçiş: 2013-2014 Öğretim Yılı: 5. Sınıf 2014-2015 Öğretim Yılı: 6. Sınıf 2015-2016 Öğretim Yılı: 7. Sınıf 2016-2017 Öğretim Yılı: 8. Sınıf
MEB 5., 6, 7., 8. Sınıflar Matematik Dersi Öğretim Programlarında Felsefi Yaklaşım ve Son Gelişmeler: 2005 İlköğretim/2013 Ortaokul Matematik Dersi Öğretim Programı
8 2005 İMÖP/2013 OMÖP: Ana Başlıklar İMÖP 2009 (420 sayfa) Giriş Programın Vizyonu Programın Yaklaşımı Programın Temel Ögeleri Matematik Öğretimi ve Öğrenme Öğrenme Alanları ve Etkinlik Örnekleri Ölçme ve Değerlendirme OMÖP 2013 (62 sayfa) Matematik dersi öğretim programının genel amaçları Programda kazandırılması öngörülen temel beceriler Programın öğrenme öğretme yaklaşımı Programın ölçme değerlendirme yaklaşımı Öğrenme alanlarının ele alınışı Programın uygulanmasına ilişkin açıklamalar Üniteler ve zaman dağılımları 5. Sınıf öğretim programı 6. Sınıf öğretim programı 7. Sınıf öğretim programı 8. Sınıf öğretim programı
9 2005 İMÖP/2013 OMÖP: Geliştirilmesi Hedeflenen Beceriler İMÖP 2009 OMÖP 2013 Ortak beceriler Alana özgü beceriler Problem çözme İletişim İlişkilendirme Akıl yürütme Duyuşsal özellikler Özdüzenleme becerileri Psikomotor beceriler Problem çözme Matematiksel süreç becerileri: İletişim Akıl yürütme İlişkilendirme Duyuşsal beceriler Psikomotor beceriler Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT)
2005 İMÖP/2013 OMÖP: Öğrenme Alanları İMÖP 2005 OMÖP 2013 Sayılar Geometri Ölçme Olasılık ve İstatistik Cebir Sayılar ve İşlemler Cebir Geometri ve Ölçme Veri İşleme Olasılık
OMÖP Öğrenme Alanlarının Sınıflara Göre Dağılımı
Öngörülen Kazanım Sayıları ve Toplam Süre İMÖP 2005 OMÖP 2013 SINIF Kazanım Sayısı Toplam Ders Saati SINIF Kazanım Sayısı Toplam Ders Saati 5. sınıf 94 144 6. sınıf 87 144 7. sınıf 78 144 8.sınıf 71 144 TOPLAM 330 576 5. sınıf 57 180 6. sınıf 69 180 7. sınıf 53 180 8.sınıf 54 180 TOPLAM 238 720 Kazanım Sayılarının Sınıflara Dağılımı 94 87 78 71 57 69 53 54 5. sınıf 6. sınıf 7. sınıf 8.sınıf
2005 İMÖP/2013 OMÖP: Kazanım İçerikleri İMÖP 2005 (383 sayfa) OMÖP 2013 (42 sayfa)
14 OMÖP: Kazanımlardaki değişiklikler I Küçük parçalar halinde farklı yıllarda verilen konular bir araya getirilmiştir. Nedenler: Kavram bütünlüğünün sağlanamaması Kazanımın değerlendirilecek kadar zengin olmaması Örnek: tam sayılar İMÖP-5: Doğal sayıların ve ondalık kesirlerin önüne konulan + ve işaretlerinin ne anlama geldiğini açıklar İMÖP-6: Tam sayıları açıklar, Mutlak değerin anlamını açıklar, Tam sayıları karşılaştırır ve sıralar İMÖP-7: Tam sayılarla toplama ve çıkarma işlemlerini yapar Tam sayılarla çarpma ve bölme işlemlerini yapar Tam sayılarla ilgili problemleri çözer ve kurar OMÖP-6: Tam sayıları yorumlar ve sayı doğrusunda gösterir. Bir tam sayının mutlak değerini belirler ve anlamlandırır. Tam sayıları karşılaştırır ve sıralar. Tam sayılarla toplama ve çıkarma işlemlerini yapar; ilgili problemleri çözer. Tam sayılarda çıkarma işleminin eksilenin ters işaretlisi ile toplamak anlamına geldiğini kavrar. Toplama işleminin özelliklerini akıcı işlem yapmak için birer strateji olarak kullanır.
15 OMÖP: Kazanımlardaki değişiklikler II Bazı konular öğretim programından çıkarılmıştır. Nedenler: Program yoğunluğu (başarılı ülke müfredatlarına göre) Bazı konuların ortaokul düzeyine uygun olmamamsı (olasılık türleri, cisimlerin ara kesitleri, kürenin yüzey alanı/hacmi, standart sapma ) Başka konulara yeterince bağlantılı olmayan konular (süslemelerde kod bulma, fraktallar, perspektif çizimleri ) Terim ve ifade değişiklikleri yapılmıştır -gensel bölge ifadeleri kaldırılmıştır Ondalık kesir ondalık gösterim
OMÖP: Çıkarılan kazanımlar 16 OMÖP-5 Uzay ve boyut kavramı Düzlem kavramı ve düzlemin birbirine göre durumları İzometrik kağıttaki eş küpleri oluşturma ve yapıları izometrik kağıda çizme OMÖP-6 Saymanın temel ilkeleri Kümeler OMÖP-7 Faktöriyel Permütasyon Ayrık-ayrık olmayan olay ve geometrik olasılık Çeyrekler açıklığı Çemberin düzlemde ayırdığı bölgeler, çemberle doğru ilişkisi Süslemede kod bulma Çemberde majör minör yay, çemberde çevre açı Çevre uzunluğu ile alan arasındaki ilişki OMÖP-8 Özel sayı örüntüleri (Fibonacci, pascal ) Eşitsizlik grafikleri, iki bilinmeyenli eşitsizlikler Kombinasyon Bağımlı-bağımsız olay Deneysel-teorik-öznel olasılık Standart sapma Kenar orta dikme Trigonometri Küre Piramid ve koninin yüzey alanı ve hacmi Çok yüzlülerin sınıflandırılması Çok küplüler Fraktal Perspektif çizim Geometrik cisimlerin simetri düzlemleri ve ara kesitleri
17 OMÖP: Kazanımlardaki değişiklikler III Bazı kavramlara yönelik yaklaşım değişikliği yapılmıştır (Yüzdeler, oran-orantı, geometri, veri işleme ) Örnek: Yüzdeler İMÖP-5: Ondalık kesirleri yüzde sembolü kullanarak yazar Yüzde sembolü ile verilen bir ifadeyi ondalık kesir olarak yazar Yüzde sembolü ile verilen iki sayıyı karşılaştırır Yüzde ile ilgili problemleri çözer ve kurar İMÖP-6: Kesirlerle yüzde arasındaki ilişkiyi açıklar. Yüzde ile ilgili problemleri çözer ve kurar. İMÖP-7: Alışveriş ve ticarette kullanılan yüzde hesaplamalarını yapar. Basit faiz hesaplamalarını yapar. OMÖP-5: Paydası 100 olan kesirleri yüzde sembolü (%) ile gösterir. Bir yüzdelik ifadeyi aynı büyüklüğü temsil eden kesir ve ondalık gösterimle ilişkilendirir; bu gösterimleri birbirine dönüştürür. Kesir, ondalık ve yüzdelik gösterimle belirtilen çoklukları karşılaştırır. Bir çokluğun belirtilen bir yüzdesine karşılık gelen miktarı bulur. OMÖP-7: Bir çokluğun belirtilen bir yüzdesine karşılık gelen miktarı bulur; belirli bir yüzdesi verilen çokluğu bulur. Bir çokluğu diğer bir çokluğun yüzdesi olarak hesaplar. Bir çokluğu belirli bir yüzde ile arttırmaya veya azaltmaya yönelik hesaplamalar yapar. Yüzde ile ilgili problemleri çözer.
OMÖP Genel Amaçları Öğrenci, 1. Matematiksel kavramları anlayabilecek, bunlar arasında ilişkiler kurabilecek, bu kavram ve ilişkileri günlük hayatta ve diğer disiplinlerde kullanabilecektir. 2. Matematikle ilgili alanlarda ileri bir eğitim alabilmek için gerekli matematiksel bilgi ve becerileri kazanabilecektir. 3. Problem çözme sürecinde kendi düşünce ve akıl yürütmelerini ifade edebilecektir. 4. Matematiksel düşüncelerini mantıklı bir şekilde açıklamak ve paylaşmak için matematiksel terminoloji ve dili doğru kullanabilecektir. 5. Tahmin etme ve zihinden işlem yapma becerilerini etkin kullanabilecektir. 6. Problem çözme stratejileri geliştirebilecek ve bunları günlük hayattaki problemlerin çözümünde kullanabilecektir. 7. Kavramları farklı temsil biçimleri ile ifade edebilecektir. 8. Matematiğe yönelik olumlu tutum geliştirebilecek, özgüven duyabilecektir. 9. Sistemli, dikkatli, sabırlı ve sorumlu olma özelliklerini geliştirebilecektir. 10. Araştırma yapma, bilgi üretme ve kullanma becerilerini geliştirebilecektir.
Programın Öğrenme Öğretme Yaklaşımı Programda öğretim yaklaşımlarına yönelik ilkeler: Problem çözme temelli öğrenme ortamlarından yararlanılmalıdır. Öğrencilerin somut deneyimlerinden anlamlar oluşturmalarına ve soyutlama yapabilmelerine yardımcı olunmalıdır. Öğrencinin derse aktif katılımı amaçlanmalıdır. Anlamlı öğrenme amaçlanmalıdır. Bireysel farklılıklar gözetilmelidir. İş birliğine dayalı öğrenmeye önem verilmelidir. Gerçekçi öğrenme ortamları oluşturulmalıdır. Öğrenmeyi destekleyici dönütler verilmelidir. Bilgi ve iletişim teknolojileri etkin bir şekilde kullanılmalıdır. Programda matematiğin gelişimine ilişkin bilgilendirmelerin kullanılması
Programın Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı Performansa dayalı yöntemler Öz/akran değerlendirme ölçme sonuçları yalnızca öğrenciye not verme amacıyla değil, öğrencilerin kendilerini değerlendirmesine yardımcı olma, öğrenci gelişimi ve öğrenme süreci hakkında bilgi alma ve bunlar ışığında daha iyi bir öğretim gerçekleştirme amacıyla kullanılmalıdır. Dolayısıyla ölçme sonuçları öğretmenin kendi öğretimine yönelik kararlar almasına da olanak tanımalıdır.
Programın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar Açıklamalarda bazen sınırlamalar, bazen de örnekler verilmiştir. Programda yer alan öğrenme alanları, alt öğrenme alanları ve kazanımların sıralanışı, işleniş sırası değildir. Her sınıf için önerilen ünite sıralaması programda Üniteler ve Zaman Dağılımları başlığı altında ayrıca belirtilmiştir. İşleniş sıralamasında bu öneri dikkate alınmalıdır. gerek duyuldukça somut modellerden yararlanılmalı, bilgi ve iletişim teknolojilerine ve problem çözme etkinliklerine yer verilmeli, öğrencilerin iletişim, ilişkilendirme, akıl yürütme becerilerini geliştirmeye yönelik çalışmalara yer verilmelidir. öğrenciler arasındaki bireysel ve kültürel farklılıklar dikkate alınmalıdır. Matematik öğretim programı öğrenciyi merkeze alan, kavramsal anlamayı ve problem çözmeyi önemseyen bir bakış açısı ortaya koymakla birlikte, özel bir öğretim yöntemi veya yaklaşımını dikte etmemektedir programdaki kazanımlara yönelik verilen işleniş süreleri kesin olmayıp yaklaşık değerler belirtmektedir.
Kaynaklar Öğretim programları: http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/program2.aspx?islem=2&kno=33 http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/program2.aspx?islem=2&kno=215 Matematik (5-8. Sınıflar) Öğretim Programı Tanıtımı Videosu http://www.eba.gov.tr/video/izle/5403788fece7e0cb342ac8ee67276d42fcdd381e d6002 Ders kitapları: http://www.eba.gov.tr/ekitap Okuma: T. Karaçay, Matematik Öğretimi http://www.baskent.edu.tr/~tkaracay/etudio/agora/egitim/ted.html