MALÝYE DERGÝSÝ Ocak - Haziran 2010 Sayý 158 Sahibi Maliye Bakanlýðý Strateji Geliþtirme Baþkanlýðý Adýna Doç.Dr. Ahmet KESÝK Sorumlu Yazý Ýþleri Müdürü Doç.Dr. Ahmet KESÝK Yayýn Kurulu Baþkan Füsun SAVAÞER Üye Ýsmail ERASLAN Üye Ali Mercan AYDIN Üye Nural KARACA Dergimiz HAKEMLÝ DERGÝ olup, yýlda iki kez yayýnlanmaktadýr. Dergimizde yayýmlanan makaleler en az üç hakem tarafýndan okunmaktadýr. Yönetim Merkezi ve Yazýþma Adresi Maliye Bakanlýðý Strateji Geliþtirme Baþkanlýðý Dikmen Caddesi M Blok Kat:3 06450 Bakanlýklar /ANKARA Tel: 415 12 55-415 12 53 e-mail: sgbmakale@sgb.gov.tr Baský Tarihi: Temmuz 2010 Tasarým - Baský ÝVME : 230 67 01 Ümit ofset: 384 26 27 Kazým Karabekir Cd. 40/1-9 Ýskitler/ANKARA Yayýn Türü Yaygýn Süreli Yayýn Dergimizde çýkan yazýlarýn baþka yayýn organlarýnca aynen yayýnlanmasý Baþkanlýðýmýzdan alýnacak yazýlý izinle, alýntýlar yapýlmasý ise kaynak gösterilmesi koþulu ile mümkündür. MALÝYE DERGÝSÝ ÝÇÝNDEKÝLER Sunuþ... iii Emlak Vergisinde Matrah Tespitine Ýliþkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri...1 Dr. Canatay HACIKÖYLÜ, Prof.Dr. Fethi HEPER Türk Ceza Hukukunda Teþebbüse Elveriþlilik Sorunu ve Vergi Suçlarýnýn Teþebbüse Elveriþlilik Açýsýndan Deðerlendirilmesi...15 Prof.Dr. Hasan Hüseyin BAYRAKLI, Ahmet BOZDAÐ Mali Piyasalarda Kamu Destekli Kurumlar...35 Prof.Dr. Belgin AKÇAY Kentsel Planlama Sürecinde Oluþan Kamusal Rantýn Vergilendirilmesi...58 Prof.Dr. Mustafa ÖKMEN, Yrd.Doç.Dr. Hatice YURTSEVER Kamu Ekonomisi Alanýnda Geçmiþten Günümüze Yaþanan Geliþmeler ve Geleceðe Ýliþkin Beklentiler...75 Doç.Dr. M. Cahit GÜRAN, Serpil OÐUZ Türkiye'de Mali Sürdürülebilirliðin Analizi: 1975-2007...103 Doç.Dr. Hüseyin ÞEN, Doç.Dr. Ýsa SAÐBAÞ, Yrd.Doç.Dr. Abdullah KESKÝN Yüksek Öðretimde Yönetsel Yapý ve Mali Konular: Türkiye'de Yüksek Öðretimde Yönetsel Etkinliði Artýrmaya Yönelik Bir Model Önerisi...124 Doç. Dr. H. Hakan YILMAZ, Doç. Dr. Ahmet KESÝK AB'nin Yeni Üyeleri ile Türkiye'de Kamu Harcamalarý ve Ekonomik Büyüme Ýliþkisi: 1996-2008 Dönemi...164 Doç.Dr. Ekrem GÜL, Hakan YAVUZ Uygulamada Düz Oranlý Gelir Vergilerinin Ekonomik Etkileri...179 Doç.Dr. Ýstiklâl Yaþar VURAL Parlamentonun Bütçe Hakkýný Etkin Kullanýmýnýn Yeni Bütçe Sistemi Çerçevesinde Deðerlendirilmesi...201 Doç.Dr. H. Hakan YILMAZ, Mustafa BÝÇER ISSN 1300-3623
Kurallý Maliye Politikasý: Türkiye'de Kurallý Maliye Politikasý Örnekleri...226 Yrd.Doç.Dr. Birol KARAKURT, Yrd.Doç.Dr. Tekin AKDEMÝR Türkiye'de Mali Nitelikteki Teþviklerin Doðrudan Yabancý Sermaye Üzerindeki Etkisi: Toda-Yamamato Nedensellik Analizi Çerçevesinde Deðerlendirme...262 Yrd.Doç.Dr. Gülsüm GÜRLER HAZMAN Türkiye'de Eksik Ýstihdamýn Belirleyenleri: HIA ile Bir Mikro Veri Uygulamasý...278 Yrd.Doç.Dr. H. Mehmet TAÞÇI, Yrd.Doç.Dr. Burak DARICI Katýlým Öncesi Strateji Belgeleri Kapsamýnda Mali Kontrol Sistemimizin Avrupa Birliði Müktesebatýna Uyumu...301 Yrd.Doç.Dr. Semih BÝLGE Türkiye'de Kamu Sosyal Transfer Harcamalarýnýn Yoksulluðu Azaltmadaki Etkilerinin Ekonometrik Analizi...326 Yrd.Doç.Dr. Ýdris SARISOY, Yrd.Doç.Dr. Selçuk KOÇ Türkiye'de Kazanç Vergisinden Gelir ve Kurumlar Vergisine Geçiþ Süreci: 1946-1960 Dönemi...349 Yrd.Doç.Dr. Mahmut ÝNAN Borçlanmanýn Enflasyona Etkisi Üzerine Teorik Yaklaþýmlarýn Temel Özellikleri...365 Yrd.Doç.Dr. Ýbrahim Halil SUGÖZÜ, Mehmet YÝYÝT Kamu Yönetimi ve Denetimi Baðlamýnda Sayýþtayýn Anayasal ve Yargýsal Konumu...374 Dr. Recai AKYEL, Dr. Hasan BAÞ Türkiye'de Mali Sürdürülebilirlik Göstergeleri Ýstikrarlý mý?...388 Dr. Reþat CEYLAN Maliye Bakanlýðý tarafýndan 1973 yýlýndan beri çýkarýlmakta olan 150. Sayýsýndan baþlayarak, yýlda iki kez hakemli dergi statüsünde yayýmlanan Maliye Dergisi içeriðindeki makaleler ayrýca Econlit ile ULAKBÝM de de yayýmlanmaktadýr. TÜBÝTAK ULAKBÝM
Sosyal Harcamalar ve Ýktisadi Büyüme Ýliþkisi: Türkiye Ekonomisinde 1960-2005 Dönemine Yönelik Bir Dinamik Analiz...398 Ýbrahim ARISOY, Dr. Ýlter ÜNLÜKAPLAN, Ydr.Doç.Dr. Zuhal ERGEN Türkiye'de Neoliberal Ekonomi Politikalarý ve Sosyo-Ekonomik Yansýmalarý...422 Dr. Aynur UÇKAÇ Türkiye'de Bütçe Açýðý, Para Arzý ve Enflasyon Ýliþkisi...431 Dr. Asuman OKTAYER Gücünü Anayasadan Alan ve Anayasal Bir Hakký Sýnýrlandýran Uygulama: Yurt Dýþý Çýkýþ Yasaðý...448 Cem Barlas ARSLAN Geliþmiþ Ülkelerde Maliye Politikasý Kurallarýnýn Ýhlaline Ýliþkin Baþlýca Yaptýrýmlar...464 Ahmet AYSU Enerji ve Ekonomik Büyüme Ýliþkisinin Çok Deðiþkenli VAR Yaklaþýmý ile Tahmini...482 Deniz AYTAÇ Ýlköðretim II. Kademe Öðrencilerinde Vergi Bilincinin Tespiti: Ampirik Bir Araþtýrma...496 Mustafa TAYTAK Avrupa Birliði Bütçesi'nin Finansmaný: Öz Kaynaklar Sistemi...513 Müge H. GÜVENÇ Türkiye'de Özel Yatýrýmlar ve Kamu Yatýrýmlarý Arasýndaki Ýliþkinin Ampirik Analizi: Sýnýr Testi Yaklaþýmý...531 Ömer Faruk ALTUNÇ, Bilge ÞENTÜRK Bütçeyi Özerkleþtirmek: Mali Kurallar ve Kurullar...547 Ceyhun GÜRKAN, Dr. Yiðit KARAHANOÐULLARI Türkiye'de Teftiþ ve Ýç Denetim: Kavramlar, Beklentiler ve Hayatla Yüzleþme...570 Yaþar OKUR Reel Döviz Kurlarýnýn Duraðanlýðý: E7 Ülkeleri Ýçin Ampirik Bir Ýnceleme...587 Þeref BOZOKLU, Veli YILANCI
Petrol Fiyatýnýn Hisse Senedi Piyasasý Üzerindeki Etkisi...607 Erhan ÝÞCAN Kamu Ýdaresinde Mahkûmiyeti Olanlarýn Devlet Memuru Olmalarý ve Memuriyet Statüsünü Kaybetmeleri...618 Uður SÖKMEN Yazarlar Hakkýnda...641 Yazý Kurallarý...649 Yayýmlanma Süreci...651 2010 Yýlýnda Bakanlýðýmýz Kütüphanesi Ýçin Alýnan Yayýnlar...653
SUNUÞ Sevgili Okurlarýmýz; 1973 yýlýndan beri çýkarýlmakta olan ve 150'nci sayýsýndan baþlayarak yýlda iki kez ulusal hakemli dergi olarak yayýn hayatýna devam eden Maliye Dergisinin 158'inci sayýsý ile tekrar birlikteyiz. Siz deðerli Okurlarýmýza yararlý olacaðýný düþündüðümüz muhtelif konularda yetkin isimler tarafýndan hazýrlanan bilimsel çalýþmalara bu sayýmýzda da yer verilmiþtir. Bilindiði üzere, Maliye Dergisi içeriðinde yer alan makaleler, alanýnda çok baþarýlý uluslararasý dizin sitesi olan EconLit ile farklý konu ve disiplinlerde zengin bir veritabaný koleksiyonuna sahip olan TÜBÝTAK-ULAKBÝM'de de yayýmlanmaktadýr. Bakanlýðýmýz Kütüphanesi; ProQuest ABI Complete veritabaný üyeliðiyle; iþletme, ekonomi, muhasebe, uluslararasý ekonomi, çevre, hukuk, vergilendirme, enformasyon bilimleri, petrol, pazarlama ve diðer bir çok endüstri alanýndaki yayýn ihtiyacýna cevap vermek üzere 2010 yýlýnda da hizmet vermeye devam etmektedir. Bakanlýðýmýz Kütüphanesi bu veri tabaný üyeliðiyle Anadolu Üniversitesi Kütüphaneleri Konsorsiyumu (ANKOS) çatýsý altýnda yer almaktadýr. Thomson Scientific þirketinin sosyal bilim alanlarýna yönelik atýf indeksine (Social Sciences Citation Index, SSCI) 30/04/2009 tarihi itibarýyla yapýlan baþvurumuz bu sayýmýzýn yayýmýndan sonra sonuçlanacaktýr. Akademisyenlere, araþtýrmacýlara, yöneticilere ve öðrencilere araþtýrmalarý sýrasýnda gereksinim duyacaklarý bibliyografya ve atýf bilgilerine hýzlý, güvenilir ve kaliteli bir eriþimi saðlayacak bu geliþmeyi siz deðerli Okurlarýmýzla paylaþmanýn heyecanýný taþýmaktayýz. Bakanlýðýmýz Kütüphanesinde yürütülen hizmetlerin belirli ilkelere baðlanmasý, görevlerin yerinde ve zamanýnda yerine getirildiðinin kontrol edilebilmesi, hizmetin ve iþ akýþýnýn hýzlandýrýlmasý amacýyla hazýrlanan Maliye Bakanlýðý Strateji Geliþtirme Baþkanlýðý Kütüphane ve Yayýn Hizmetleri Usul ve Esaslarý 22/12/2009 tarihinde yürürlüðe girmiþ ve www.sgb.gov.tr adresinde duyurulmuþtur. Ayrýca; - M. Coþkun CANGÖZ'ün Redistribution of Power and Status Through Public Finance: The Case of Turkey (1980-2003), - Mehmet ÞÝMÞEK ve Mehmet AKSOY'un En Son Deðiþikliklerle (Kamu Ýhale Kurulu Kararlarý Iþýðýnda) Kamu Alýmlarý Ýhale Süreci (Mal ve Hizmet Alýmlarý ile Yapým Ýþleri), - Dr. Biltekin ÖZDEMÝR'in Osmanlý Devleti Dýþ Borçlarý, - Salâhaddin KARDEÞ'in Maliye Bakanlýðý Görev ve Yetkiler,
- Dr. Fatih DEYNELÝ'nin Türkiye de Adalet Ekonomisinin Karþýlaþtýrmalý Analizi, - Hasan AYKIN'ýn Aklama ve Terörün Finansmaný ile Mücadelenin Küresel Boyutu ve - Dr. Serkan ERKAM'ýn Maliye Politikalarýnýn Etkinliði: Teori ve Bir Uygulama adlý kitaplarý Baþkanlýðýmýzca okuyucularýmýzýn hizmetine sunulmuþtur. Bir sonraki sayýmýzda buluþmak üzere saðlýklý ve mutlu günler dileriz. Saygýlarýmýzla, Doç. Dr. Ahmet KESÝK Strateji Geliþtirme Baþkaný