RİSK DEĞERLENDİRMEDE YENİ YAKLAŞIMLAR
20.06.2012 Tarih ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 29.12.2012 Tarih ve 28512 Resmi Gazete Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği
AMACIMIZ ÖNLEMEK Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü, (İSG Risk Değerlendirme Yönetmeliği)
Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli. (6331 Sayılı İSG Kanunu)
Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali. (6331 Sayılı İSG Kanunu) Risk: Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi (TS OHSAS 18001:2008 standardı)
Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalardır. (6331 Sayılı İSG Kanunu)
İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olay. (6331 Sayılı İSG Kanunu) Olay: Yaralanmaya, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan veya sebep olacak potansiyele sahip olan işle ilgili olaylar. Ramak kala olay: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olayı, (İSG Risk Değ. Yönetm.)
Kabul edilebilir risk seviyesi: Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun, kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesini, (İSG Risk Değerlendirme Yönetmeliği) Güvenlik İşin yapılması ve yürütümü sırasında oluşan risk yada risklerin, tanımlanmış bir zaman aralığı süresince, kabul edilemez düzeyin dışında kalma yeteneği
GÜVENLİK İşin yapılması ve yürütümü sırasında oluşan risk yada risklerin, tanımlanmış bir zaman aralığı süresince, kabul edilemez düzeyin dışında kalma yeteneği, KABUL EDİLEBİLİR RİSK R R R R
Risk = İ x Ş İ : İhtimal Ş: Zararın şiddeti/derecesi/büyüklüğü İ H T İ M A L ZARARIN ŞİDDETİ Risk: Tehlikelerden kaynaklanan bir olayın, meydana gelme ihtimali ile zarar verme derecesinin bileşkesidir.
Tehlike ve Risk Kavramları: Bu durumda köpek balığı; Tehlike midir? Risk midir?
Tehlike ve Risk Kavramları: Bu durum için köpek balığı sadece bir TEHLİKE dir. Suya girerseniz köpek balığı bir RİSK olur. İnsan ve tehlike aynı ortamda = RİSK BAŞLAMIŞTIR
Tehlike ve Risk Kavramları: Diğer tehlikeler nelerdir? Hindistan cevizi Hava Durumu Güneş Yağmur Rüzgar Deniz Ağaç Korsanlar Gel-git Sağlık Böcek
Tehlike - Risk İlişkisi Risk ortaya çıkmıştır Ne zaman Tehlike ve insan bir aradadır değerlendir Risk Düzeyi * Olasılık * Şiddet * Etkilenen nüfus
Tehlike Kapalı Ortamda Çalışma Elektrik Enerjisi Elle taşıma N Risk Bir tank içinde kaynak yapan çalışanın yangına maruz kalması ya da kaynak gazlarından zehirlenmesi İzolasyonu yetersiz ya da hatalı elektrikli bir iş ekipmanını kullanan çalışanın elektrik şokuna kapılması Ağır yükleri elle taşıyan çalışanın, kas-iskelet sistemi hastalıklarına yakalanması
Tehlike Risk Sürekli olarak yüksek seviyede gürültülü işlerde çalışanların kalıcı işitme kaybına uğraması Not: Yüksek ses şiddeti düzeyi 85 db(a) nın üzerindedir. Koruyucusu olmayan bir oksi-yanıcı gaz sistemi ile çalışan işçinin kazaya uğraması Kişinin yüksekten düşmesi Malzeme düşmesi
TEHLİKE ve RİSK Kavramları
Tehlikenin Tanınması:
Risklerin Değerlendirilmesi:
Riskin Kontrolü:
RİSK ALGILAMA: RİSKLER İNSANLAR TARAFINDAN NASIL ALGILANIR? Riskin nasıl algılandığını anlamak için; insanların riski nasıl tanımladıklarına bakmak gereklidir. Risk insanlarca oldukça farklı şekilde tanımlanmaktadır. Risk muhtemel kaybın miktarıdır. Risk belirli bir tehlike karşısında kişinin şahsi varlıklarından bir kısmının veya tamamının kaybedilme ihtimalidir. Risk bir fonksiyondur ve ihtimal ve kayıp seviyesinin çarpımı olarak ifade edilir. Üzerinde uzlaşılan manada risk, güvenliğin zıddı bir durumdur ve güvenlikle ters orantılı olarak değişir. (Kumamoto ve Henley 1996)
RİSK ALGILAMASI- ZAMAN İLŞİKİSİ Risk Algılama
Risk Algılama
Risk Algılama
Riskle İlgili Yanlış Yaklaşımlar: Biz her zaman böyle çalışırız! Bana bir şey olmaz! Yıllardır bu işi yapıyorum! Bugüne kadar bir şey olmadı! Kendime korkak dedirtmem! Bizim adamlar şerbetlidir! Kaderimde varsa..!
RİSK DEĞERLENDİRMESİ: İşverenler neden risk değerlendirmesi yapmak İsterler? 1. Mevzuat nedenleri 2. Ahlaki / vicdani nedenler ve kamu baskısı 3. Ekonomik nedenler (üretim kaybı, pazar kaybı, itibar ve imaj kaybı)
Yasalarda risk değerlendirmesi: AB ülkelerinde risk değerlendirmesinin yasal alt yapısını teşkil eden ve yeni yaklaşım direktiflerinin olarak 89/391/EEC yayınlamıştır. Risk değerlendirmeye Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı (OSHA) tarafından son yıllarda özel bir önem veriliyor, bu çerçevede 2008 yılından beri Risk Değerlendirmesi Kampanyası devam ediyor.
Ülkemizde: 4857 Sayılı ve 22/5/2003 tarihli İş Kanunu Madde 78: Bu Kanuna tabi işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği şartlarının belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması, işyerlerinde kullanılan araç, gereç, makine ve hammaddeler yüzünden çıkabilecek iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi ve özel durumları sebebiyle korunması gereken kişilerin çalışma şartlarının düzenlenmesi, ayrıca iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygunluğu yönünden; işçi sayısı, işin ve işyerinin özellikleri ile tehlikesi dikkate alınarak işletme belgesi alması gereken işyerleri ile belgelendirilmesi gereken işler veya ürünler ve bu belge veya belgelerin alınmasına ilişkin usul ve esaslar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda yapılacak risk değerlendirmesi çıkarılacak yönetmelikte belirlenir.
Ülkemizde: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu; İşverenin genel yükümlülüğü Madde 4: C) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri Madde 6: 1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak yapar Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma Madde 10: (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.
Ülkemizde: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu; İşin durdurulması Madde 25: (1)... ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.
Ülkemizde: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu; Güvenlik raporu veya büyük kaza önleme politika belgesi MADDE 29 (1) İşletmeye başlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için, işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu işveren tarafından hazırlanır. (2) Güvenlik raporu hazırlama yükümlülüğü bulunan işveren, hazırladıkları güvenlik raporlarının içerik ve yeterlilikleri Bakanlıkça incelenmesini müteakip işyerlerini işletmeye açabilir.
Ülkemizde: İSG Risk Değerlendirme Yönetmeliği İşveren yükümlülüğü MADDE 5 (1) İşveren; çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. (2) Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. (3) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilere risk değerlendirmesi ile ilgili ihtiyaç duydukları her türlü bilgi ve belgeyi temin eder.
Risk Değerlendirmesi Nedir? Risk değerlendirmesi, kazalar veya meslek hastalıkları olduktan sonra tekrar meydana gelmemesi için yapılan bir çalışma değildir! Bu reaktif yaklaşımdır. (Düzeltici faaliyettir) Risk değerlendirmesi, mümkünse daha hiç kimse yaralanmadan ya da hastalanmadan sağlığa gelen zararların nasıl, nerede, ne şekilde ortaya çıkabileceğini önceden öngörmeyi ve önlemleri en başından almayı hedefler. Bu proaktif yaklaşımdır. (Önleyici faaliyettir)
KAZASIZ GÜNLER DİLEĞİYLE