DEMİRYOLU DÜZENLEME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

DEMİRYOLU DÜZENLEME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DEMİRYOLU ULAŞTIRMA SEKTÖRÜNDE SERBESTLEŞME BİLGİN RECEP BEKEM REKABET VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DAİRESİ BAŞKANI 1

SUNU PLANI 1-Türkiye de Demiryolu Ulaşım Sektörüne Genel Bakış 2-AB Demiryolu Düzenlemeleri 3-AB Ülkeleri Demiryolu Sektör Gelişimi 4-Türkiye de Demiryolu Sektör Yapılanma Çalışmaları 2

TÜRKİYE DE DEMİRYOLU ULAŞIM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Türkiye de demiryolu tarihini; 1- Demiryolu hatlarının büyük bölümünün yabancılara verilen imtiyazla yaptırıldığı Cumhuriyet öncesi, 2- Demiryolu ulaştırmasının altın çağı Cumhuriyet dönemi (1923-1950 Dönemi) 3- Demiryolu ulaştırmasının yok sayıldığı ve ihmal edildiği 1950 sonrası dönem ve son olarak 2002 sonrası hızlı tren hatlarının yapıldığı dönem olarak incelemek mümkündür. 3

TÜRKİYE DE DEMİRYOLU ULAŞIM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Osmanlı Topraklarında Cumhuriyete kadar; Toplam 8.619 km demiryolu yapımı tamamlanmıştır. Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasıyla Osmanlı Döneminden bugünkü milli sınırlarımız içerisinde 4.136 km demiryolu kalmıştır. 1950 ye kadar ; Ankara-Kayseri-Sivas-Erzurum (Kafkas hattı), Samsun-Sivas, Irmak-Filyos-Zonguldak kömür hattı, Adana-Fevzipasa- Diyarbakır (Bakır hattı), Sivas-Çetinkaya (Demir hattı) olmak üzere 3.578 km.lik demiryolu yapımı tamamlanmıştır. 1950 sonrası 1980 yılına kadar ortalama yıllık 30 km. yeni hat yapılabilmiştir. Türkiye de 2009 yılında ilk olarak Ankara-Eskişehir arasında daha sonra Ankara-Konya ve Eskişehir- İstanbul arasında işletmeye açılan hızlı tren hatları olmak üzere 2016 yılı itibariyle 1.213 km si hızlı tren hattı ve 11.319 km si konvansiyonel hatlar olmak üzere 12.532 km demiryolu hattı bulunmaktadır. 4

TÜRKİYE DE DEMİRYOLU ULAŞIM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ 1939 yılında demiryolu alanında ilk bağımsız yönetim birimi olarak demiryollarının yapımı ve işletilmesini bir arada yürüten Ulaştırma Bakanlığı na bağlı Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü kurulana kadar devlet tekelinde farklı şekilde yönetilen demiryolları 1953 yılında Kamu İktisadi Devlet Teşekkülü olarak TCDD adını almış ve 1984 yılında 233 Sayılı KHK ile Kamu İktisadi Kuruluşu olmuştur. 1 Mayıs 2013 tarihinde çıkarılan 6461 Sayılı Kanunla Türkiye Demiryolu Ulaştırma Sektörü serbestleşme yönünde ilk adımını atmıştır. TCDD; KİK statüsü ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı nın ilgili bir kuruluşu olarak TCDD Genel Müdürlüğü olarak yapılandırılmış, sınırlı özerkliğe sahip olmasının yanı sıra çok sayıda yasal düzenlemeye tabi tekel konumunda entegre bir devlet kuruluşudur. 5

TÜRKİYE DE DEMİRYOLU ULAŞIM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Ülkemizde cumhuriyetin ilk yıllarında demiryollarına önem verilmiş ancak 1950 li yıllardan sonra uygulanan karayolu ağırlıklı ulaşım politikaları sonucunda karayolu taşımacılığı önem kazanmıştır. 1950-1997 yılları arasında karayolu uzunluğu mevcudunun % 80 i oranında artarken, demiryolu uzunluğu sadece mevcudunun % 11 i oranında artmıştır. Bu politikanın doğal sonucu olarak ulaşım sistemi sadece karayolu odaklı hale gelmiştir. Türkiye de yük taşımacılığının taşıma türleri arasında demiryollarının taşımacılık payı, 1950 li yıllarda % 68 iken, 2000 li yıllarda % 5,3 lere 2014 yılında % 4,6 seviyesine gerilemiştir. Demiryollarında yaşanan bu gerilemeye karşılık karayolu taşımacılığının taşıma türleri içerisindeki payı % 89,5 a ulaşmıştır. 6

TÜRKİYE DE DEMİRYOLU ULAŞIM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Demiryolu sektöründe yolcu taşımacılığında demiryolu payı 1950 li yıllarda % 42,2 lerden 1990 lı yıllarda % 2,5 lara kadar düşmüş, 2000 li yıllarda %2,2 lere ve 2014 yılında %1,1 seviyelerine gerilemiş, aynı şekilde karayolu taşımacılık payıda 1950 li yıllarda % 50,3 seviyelerinde iken 1990 lı yıllarda % 96 lara kadar çıkmış 2000 li yıllarda %95,9 lardan 6 puan kaybederek 2014 yılında % 89 seviyelerine gerilemiştir. Havayolu taşımacılığında ise 2000 li yıllarda bir hareketlenme olmuş ve 2014 yılında % 8,52 lik bir paya ulaşılmıştır. 7

AB DEMİRYOLU DÜZENLEMELERİ Ülkemizdeki yapıya benzer bir durum da devlet tekelinde bulunan Avrupa ülkesi demiryolları, diğer taşımacılık modları karşısında sürekli kayıplar yaşamıştır. 1990 lı yıllardan başlayarak uzun yıllar boyunca demiryolu ulaşım sektöründe altyapı ve tren işletmeciliğinin birbirinden ayrılması veya birleşmesi modellerinin avantaj veya dezavantajlarını tartışan Avrupa ülkelerinde, Avrupa Birliği demiryolu taşımacılığını tek pazar içinde daha etkin hale getirmek için ayrılma modelinin uygulanmasını destekleyerek birlik yol haritasını ortaya koymuştur 8

AB DEMİRYOLU DÜZENLEMELERİ AB nin ekonomik ve sosyal gelişimine katkı sağlamak, ticareti arttırmak Demiryollarının taşımacılık modları arasındaki payının arttırılması AB genelinde tek bir demiryolu pazarı oluşturulması Tüm Avrupa ülkelerini kapsayan kesintisiz bir demiryolu altyapısı tesis etmek Altyapı yönetimlerine ve demiryolu işletmelerine özerklik vermek, Taşımacılık faaliyetleri ile altyapı yönetimini birbirinden ayırmak, Demiryolu altyapısına serbest erişim hakkı ve altyapı kullanım ücretlerinin ayrım yapılmaksızın uygulanmasını sağlamak, Demiryolu şebekesi ve araçlarının teknik ve idari olarak uyumunu sağlamak 9

AB DEMİRYOLU DÜZENLEMELERİ Avrupa Birliği üye devletlerinde, devlet tekelinde bulunan demiryolu işletmelerinin serbest adil sürdürülebilir bir rekabet ortamında yapılabilmesini sağlamak üzere çok sayıda düzenlemeler yapmıştır. 1990 yılından 2001 yılına kadar yapılan ilk düzenlemelerden sonra 2001 yılında 1.demiryolu paketi, 2004 yılında 2.demiryolu paketi, 2007 yılında 3.demiryolu paketi ve nihayetinde 2016 yılında 4. demiryolu paketi yayımlanmıştır. 1990 lı yıllara kadar devlet tekelinde olan Üye Devletlerin demiryolu işletmelerinin mali olarak devletten bağımsız olmasını öngören, altyapının bakım/onarım ve yönetim işlerine bakan altyapı işleticisi ile demiryolu taşımacılık hizmet sağlayıcısının birbirinden ayrılmasını ve demiryolu şirketlerinin, rekabete açılmasına imkan veren 91/440/AET direktif yayımlanmıştır. 10

AB DEMİRYOLU DÜZENLEMELERİ 1995 yılında demiryolu girişimlerinin lisanslandırılması ile ilgili 95/18/AT sayılı Direktif ve demiryolu altyapı kapasite tahsisi ve altyapı maliyetlerinin ücretlendirilmesi ile ilgili düzenlemeler getiren 95/19/AT sayılı Direktif yürürlüğe girmiştir. 2001/12/AT sayılı Direktifle demiryolu altyapı yöneticisinin temel işlevlerinin bağımsızlığı düzenlenmiştir. Demiryolu taşımacılık hizmeti yapan şirketlerden bağımsız olarak Altyapı Yöneticisinin temel işlevleri lisanslama, kapasite tahsisi, altyapı ücretlendirmesi, KHY nin izlenmesi ve emniyet kurallarının belirlenmesidir. 2001/13/AT sayılı Direktif ile ve verilen lisansın Topluluk sınırlarında geçerliliği kabul edilmiştir. Lisanslama bağımsız bir makam tarafından yerine getirilecektir. 11

AB DEMİRYOLU DÜZENLEMELERİ 2001/14/AT sayılı Direktif ile demiryolu altyapı işletmecisinin bir demiryolu tren işletmecisinden bağımlı olması halinde, altyapı kapasite tahsisinin bağımsız bir otorite tarafından yapılması yükümlülüğü getirilmiştir. Bu direktifle demiryolu altyapı işletmecisinin altyapı kapasitesi tahsisine yönelik altyapı özellikleri, erişim ücretlendirme ve genel ilkeleri konu içeren şebeke bildirimi yayınlamaları zorunluluk haline gelmiştir. Direktifte altyapı erişim ücretlerinin demiryolu işletme bakım-onarım giderlerinden oluşacağı ayrıca altyapı kapasite yetersizliklerinin ücretlere yansıtılabileceği gibi çözümü konular belirlenmiş, şebeke bildirimleri ile eşit ve adil bir erişimin sağlanmasının önündeki engellerden biri olabilecek bilgi asimetrisinin azaltılması öngörülmüştür. 2004/49/AT sayılı Direktif ile Topluluk Demiryollarının Emniyetine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. 12

AB DEMİRYOLU DÜZENLEMELERİ Avrupa ülkelerinde yolcu tren işletmeciliği serbestleşme süreci 13

AB DEMİRYOLU DÜZENLEMELERİ Avrupa ülkelerinde yük taşımacılığında serbestleşme süreci 14

Avusturya Belcika Bulgaristan Hırvatistan Danimarka Finlandiya Fransa Almanya İngiltere Yunanistan Macaristan Kosova Hollanda Norvec Polonya Slovakya Slovenya İspanya İsvec AB ÜLKELERİ DEMİRYOLU SEKTÖR GELİŞİMİ Yük Yolcu AB Ülkeleri demiryolu yolcu ve yük tren işletmecileri sayısı 15

AB DEMİRYOLU DÜZENLEMELERİ Demiryolu yük tren işletmecilerinin pazar payları 16

Avusturya Bulgaristan Hırvatistan Danimarka Finlandiya Fransa Almanya İngiltere Yunanistan Macaristan Kosova Letonya Norvec Polonya Slovakya Slovenya İspanya AB ÜLKELERİ DEMİRYOLU SEKTÖR GELİŞİMİ Kamu Rakipler Rakiplerin Pazar payının 2012-2013 değişimi AB ülkeleri kamu-özel yolcu/km taşıma oranları 17

AB ÜLKELERİ DEMİRYOLU SEKTÖR GELİŞİMİ AB Ülkelerinden demiryolu sektöründe en gelişmiş ülke özellikle yük taşımacılığında Almanya ve Polonya, yolcu taşımacılığında Fransa dır. ALMANYA Almanya da devlet tekelinde yürütülen demiryolu ulaşım sektörü faaliyetleri 1993 yılında çıkarılan Almanya Demiryolu Genel Kanunu (Allgemeines Eisenbahnsetz, AEG) hükümlerine dayalı olarak serbestleştirilmiştir. Çeşitli rekabet avantajlarından faydalanan karayolu taşımacılığı demiryolu taşımacılığını etkilemiş olmasına rağmen 2005 yılında bütün taşımaların (ton-km) %16.1 i demiryoluyla taşınmıştır. 2005 yılında yayınlanan ikinci demiryolu paketi Alman mevzuatı haline dönüştürülmüş böylece özel sektörün demiryolu ulaşım sektörünün girişine ait engeller yok edilmiştir. 18

AB ÜLKELERİ DEMİRYOLU SEKTÖR GELİŞİMİ Almanya da 1993 yılında 64 milyar ton/km olan yük taşımacılık miktarı özel demiryolu tren işletmecilerinin sektöre girmesiyle 2013 yılında 112 milyar ton/km ye çıkmıştır. Almanya da 2014 yılında 228 adet demiryolu yük tren işletmecisi, 141 adet demiryolu yolcu tren işletmecisi toplam 369 demiryolu tren işletmecisi bulunmaktadır. Özel demiryolu tren işletmecilerinin yük taşımacılığında pazar payı % 33, yolcu taşımacılığında % 15 e ulaşmıştır. (IRG-rail 3 yıllık Pazar izleme raporu) Almanya da 1994 yılında 29 milyar ton/km olan yolcu taşımacılık miktarı özel demiryolu tren işletmecilerinin sektöre girmesiyle 2012 yılında 43 milyar ton/km ye çıkmıştır. Bu taşımacılık payının 15 i özel tren işletmecileri tarafından yapılmıştır. 19

AB ÜLKELERİ DEMİRYOLU SEKTÖR GELİŞİMİ Almanya da yıllar itibariyle ulaştırma sektör gelişimi Kaynak: Verkehr in Zahlen, Destatis, InnoZ Bundesnetzagentur, IRG-rail Annexes to the 3rd March 2015 20

AB ÜLKELERİ DEMİRYOLU SEKTÖR GELİŞİMİ Almanya da rekabet, pazar ve fiat gelişimi Kaynak: Verkehr in Zahlen, Destatis, InnoZ Bundesnetzagentur 09.10.2015 21

Avusturya Bulgaristan Hırvatistan Danimarka İngiltere Yunanistan Macaristan Kosova Litvanya Polonya Slovenya İspanya Ortalama AB ÜLKELERİ DEMİRYOLU SEKTÖR GELİŞİMİ Bilet Gelirleri KHY Ödemeleri Bilet Gelirlerinin 2012-2013 değişimi AB ülkelerinde KHY ödemeleri oranı 22

DEMİRYOLLARINDA SERBESTLEŞMENİN AMACI Uygun maliyet ile daha etkin ve kaliteli hizmet sunmak, Demiryollarının rekabet gücünü arttırarak, taşımacılıkta dengeyi demiryolları lehine çevirmek, Sektörde düzenleme - denetleme yapan bağımsız bir yapı oluşturmak, Avrupa Birliği ile yasal ve yapısal uyumu sağlamak. 23

655 SAYILI ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI NIN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KHK Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü Düzenleme Otoritesi Lisans ve Emniyet Makamı KHY Sözleşmeleri Uygulayıcısı Demiryolu Koordinasyon Kurulu Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Gen. Md. Bütün Ulaşım Modları İçin 24

655 SAYILI ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI NIN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KHK Rekabet ve Uluslararası İlişkiler Dairesi Başkanlığı görevleri Kamu ile özel sektör kuruluşlarının rekabetini, eşitlik ilkelerini göz önüne alarak, tekelleşmenin önüne geçecek şekilde rekabet kurallarını düzenlemek ve denetlemek. Demiryolu ulaşımını geliştirmek ve serbest, adil, sürdürülebilir bir rekabet ortamı sağlamak amacıyla sınırlı olmak üzere; demiryolu altyapı kullanım ücretleri ile taşımacılık faaliyetlerine ilişkin gerektiğinde taban ve tavan ücreti tespit etmek ve uygulamasını takip etmek. Demiryolu erişimi ve ücretlendirmeye ilişkin olarak demiryolu altyapı işletmecileri ile demiryolu tren işletmecileri arasında oluşan ihtilafların çözümüne yönelik karar almak. Altyapı işletmecisinin belirleyeceği altyapıya erişim ücretinin demiryolu taşımacılığı piyasasına yönelik etki analizlerini yapmak, sonuçlarına göre gerekli önlemleri almak. 25

655 SAYILI ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI NIN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KHK Rekabet ve Uluslararası İlişkiler Dairesi Başkanlığı görevleri Demiryolu terminallerinde yüklerin bir taşıma modundan bir başka moda, standart, ucuz ve hızlı bir şekilde aktarılabiliyor olması ile ilgili çalışmalar yaparak, önerilerde bulunmak. Altyapı işletmecisinin yayınlayacağı şebeke bildirimi ve takvime uygun olarak kapasite tahsis taleplerinin sunulması ile ilgili iş ve işlemleri yapmak. Altyapı işletmecisinin yaptığı kapasite tahsis, erişim ücretlendirme sözleşmelerini ve trafik performansını izlemek, gerekli görüş ve önerilerde bulunmak. 26

655 SAYILI ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI NIN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KHK Rekabet ve Uluslararası İlişkiler Dairesi Başkanlığı görevleri Demiryolu taşımacılığı konusunda Ülkemiz ile diğer ülkeler arasında imzalanan İki Taraflı Anlaşmalarla ilgili iş ve işlemleri yapmak, imzalanacak yeni iki taraflı antlaşmalar için gerekli çalışmaları yürütmek. İki Taraflı Antlaşmalar çerçevesinde Karma Komisyonu ve diğer teknik toplantılara katılımları düzenlemek, ilgili iş ve işlemleri yapmak. Söz konusu toplantılar için Bakanlığımız/Genel Müdürlüğümüz ilgili birimleri ve özel sektör dâhil diğer ilgili kurum/kuruluşlarla gerekli koordinasyon ve değerlendirmeleri temin ederek ülke görüşüne esas olacak çalışmaları yapmak. Karma Komisyon toplantıları sonucunda imzalanan Protokollerin onay sürecinin tamamlanması ve uygulanmasının sağlanmasına ilişkin iş ve işlemleri yapmak. 27

TÜKİYE DE DEMİRYOLU SEKTÖR YAPILANMA ÇALIŞMALARI 6461 SAYILI TÜRKİYE DEMİRYOLU ULAŞTIRMASININ SERBESTLEŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN Bu Kanunla; TCDD nin Demiryolu Altyapı İşletmecisi Olarak Belirlenmesi ve Görevleri, TCDD Taşımacılık AŞ nin Demiryolu Tren İşletmecisi Olarak Kurulması, Kamu Tüzel Kişileri ve Şirketlerin Yetkilendirilmesi, Kamu Hizmeti Yükümlülüğü, TCDD ve TCDD Taşımacılık A.Ş. nin Desteklenmesi, gibi hususlar belirlenmiştir. 28

TÜKİYE DE DEMİRYOLU SEKTÖR YAPILANMAÇALIŞMALARI 6461 SAYILI TÜRKİYE DEMİRYOLU ULAŞTIRMASININ SERBESTLEŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN TCDD nin Desteklenmesi Bu Kanunun Yürürlüğe Girdiği Tarihten İtibaren Beşinci Yılın Yıl Sonuyla Sınırlı Olarak TCDD nin; 5 İnci Maddede Belirtilenlerin Dışında Kalan Yatırımlarının Finansmanı, Bakım ve Onarım Bütçesinde Yer Alan Finansman Açıkları, TCDD Taşımacılık A.Ş. ye Yapılan Sermaye Transferi Nedeniyle Doğan Açıkları, Sermayesine Mahsuben Hazine Müsteşarlığı Tarafından Karşılanır. 29

TÜKİYE DE DEMİRYOLU SEKTÖR YAPILANMA ÇALIŞMALARI 6461 SAYILI TÜRKİYE DEMİRYOLU ULAŞTIRMASININ SERBESTLEŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN TCDD Taşımacılık A.Ş. nin Desteklenmesi Bu Kanunun Yürürlüğe Girdiği Tarihten İtibaren Beşinci Yılın Yıl Sonuyla Sınırlı Olarak TCDD Taşımacılık A.Ş. nin; Yatırım Programlarında Yer Alan Yatırımlarının Finansmanı, İşletme Bütçesinde Yer Alan Finansman Açıkları, Fiili Finansman Açığı ile İşletme Bütçesinde Öngörülen Arasındaki Fark, Sermayesine Mahsuben TCDD Tarafından Karşılanır. Kamu Hizmeti Yükümlülüğü, Beş Yıl Süreyle TCDD Taşımacılık A.Ş. Tarafından Yerine Getirilir. 30

655 SAYILI KHK ve 6461 SAYILI SERBESTLEŞME KANUNU SONRASI KURUMSAL YAPI ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu. Demiryolu Koordinasyon Kurulu ALTYAPI İŞLETMECİSİ (TCDD) TCDD TAŞIMACILIK AŞ. ALTYAPI ve TREN İŞLETMECİLERİ (ÖZEL) 31

TCDD YAPILANMASI VE DEMİRYOLU ULAŞIM SEKTÖRÜNÜN SERBESTLEŞTİRİLMESİ 64. Hükümet Programının 2016 yılı birinci altı aylık dönemde gerçekleştireceği eylemlerin 64. sırasında; «TCDD nin yeniden yapılandırılması tamamlanacak, demiryolu işletmeciliği serbestleştirilecek» başlıklı eylemi bulunmaktadır. Bu eylemin sorumlu kuruluşu Genel Müdürlüğümüz olup, ilgili kuruluşu ise TCDD olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda 5 aşamalı eylem planı hazırlanmıştır. 32

TCDD YAPILANMASI VE DEMİRYOLU ULAŞIM SEKTÖRÜNÜN SERBESTLEŞTİRİLMESİ Eylemin No su ve Tanımı 64- TCDD nin yeniden yapılandırılması tamamlanacak, demiryolu işletmeciliği serbestleştirilecek Eyleme İlişkin Birincil ve/veya İkincil Mevzuat Düzenlemesi TCDD Taşımacılık A.Ş. nin kurulmasına ilişkin Ana Statü hazırlanarak, YPK nın onayına sunulacaktır. Şebeke Bildirimi ilan edilecektir. Demiryolu ulaşım sektöründe serbestleşme sürecini düzenleyen yönetmelikler çıkartılacaktır. Yapılacak Alt Eylemler (Alt Eylemlerin Sayısı en fazla beş olacaktır) Alt Eylem Alt Eylemin Bitiş Tarihi 1. Ana Statü Taslağı YPK onayına sunulacaktır 01 Mart 2016 2. Şebeke Bildirimi ilan edilecektir. 15 Mart 2016 3. YPK onayından sonra, TCDD Taşımacılık A.Ş. ticaret siciline tescil ettirilecektir. 4. Serbestleşme sürecinde ilk etapta ihtiyaç olacak yönetmeliklerden: Demiryolu Hemzemin Geçitler Yönetmeliği, Demiryolu Altyapı Erişim Kapasite Tahsis Yönetmeliği, Demiryolu Araçları Tescil Sicil Yönetmeliği, Demiryolu Emniyet Yönetmeliği, Demiryolu Araçları ve Ana Aksamları Tip Onay Yönetmeliği 2015 yılı sonu itibariyle yayımlanmıştır. Demiryolu İşletmeciliği Yetkilendirme Yönetmeliği ve Demiryolu Yolcu Taşımacılığında Kamu Hizmeti Yükümlülüğü Yönetmeliği çıkarılacaktır. 5. Hâlihazırdaki TCDD nin; TCDD ve TCDD Taşımacılık A.Ş. şeklinde ayrışması fiilen tamamlanacaktır. 21 Mayıs 2016 30 Mayıs 2016 21 Haziran 2016 33

ALTYAPIYA ERİŞİM ve KAPASİTE TAHSİS YÖNETMELİĞİ Bu Yönetmeliğin Amacı, Türkiye Sınırları İçinde Ulusal Demiryolu Altyapısına Açık Erişimin Sağlanması için Altyapı Kapasitesi Tahsisi ve Ücretlendirmeye Yönelik Bir Sistemin Oluşturulması Koşullarını Düzenlemektir. Bu yönetmelik serbest, adil, şeffaf ve sürdürülebilir bir rekabet ortamında ulusal demiryolu altyapı ağına erişimin sağlanması için altyapı kapasitesi tahsisi ve ücretlendirmeye yönelik bir sistemin oluşturulması koşullarını düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır. 34

Bu Yönetmelik: ALTYAPIYA ERİŞİM ve KAPASİTE TAHSİS YÖNETMELİĞİ Demiryolu Altyapı Kullanım Ücretlerinin Belirlenmesi, Demiryolu Altyapı Kapasite Tahsisi, Demiryolu Tren İşletmeleri için Serbest, Adil ve Sürdürülebilir bir Rekabet Ortamında Erişim Sağlanması ve Erişim Haklarının Kullanabilmesi, Altyapının Genel Özelliklerini ve Niteliklerini, Hatların İşletme, İletişim ve Kontrol Durumlarını İçeren Yıllık Şebeke Bildiriminin Hazırlanması, Usul ve Esaslarını Kapsar. 35

DEMİRYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI KAMU HİZMETİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ YÖNETMELİĞİ Belirli bir hat üzerinde herhangi bir demiryolu tren işletmecisinin ticari şartlarda veremediği bir demiryolu yolcu taşımacılığı hizmetinin bir sözleşmeye dayalı olarak verilmesini sağlamak amacıyla demiryolu yolcu taşımacılığı hizmetlerinin sağlanmasına dair usul ve esasları düzenlemektir. Bu yönetmelikle kamu hizmeti yükümlülüğü sözleşmelerinde bulunması gereken hususlar belirlenmiştir. Kamu hizmeti yükümlülüğü; 5 yıl TCDD Taşımacılık AŞ tarafından yerine getirilecektir. Yönetmelik hazırlık çalışmaları tamamlanmış olup, yayımlanma aşamasındadır. 36

ÖZEL VEYA KAMU ŞİRKETLERİNİN TREN İŞLETMECİLİĞİ YAPABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 37

ÖZEL VEYA KAMU ŞİRKETLERİNİN TREN İŞLETMECİLİĞİ YAPABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 1. Demiryolu tren işletmecileri «DEMİRYOLU TREN İŞLETMECİLİĞİ YETKİLENDİRME YÖNETMELİĞİN»de belirtilen usul ve esaslara göre yetkilendirme alacaklardır. 38

ÖZEL VEYA KAMU ŞİRKETLERİNİN TREN İŞLETMECİLİĞİ YAPABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 2. Yetkilendirme Belgesi almış demiryolu tren işletmecileri «EMNİYET YÖNETMELİĞİNE»de belirtilen usul ve esaslara göre «EMNİYET SERTİFİKALARI» alacaklardır. 39

ÖZEL VEYA KAMU ŞİRKETLERİNİN TREN İŞLETMECİLİĞİ YAPABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 3.1. Demiryolu tren işletmecileri «DEMİRYOLU ALTYAPI ERİŞİM ve KAPASİTE TAHSİS YÖNETMELİĞİ NE» göre demiryolu altyapı işletmecisi tarafından yayımlanan ŞEBEKE BİLDİRİMİNDE belirtilen kapasiteden, tahsis talebinde bulunacaklardır. 40

ÖZEL VEYA KAMU ŞİRKETLERİNİN TREN İŞLETMECİLİĞİ YAPABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 3.2. Demiryolu tren işletmecileri tarafından yapılacak kapasite tahsis talepleri, demiryolu altyapı işletmecisi tarafından değerlendirilecek ve uygun olanlarla erişim sözleşmesi yapılacaktır. 41

ÖZEL VEYA KAMU ŞİRKETLERİNİN TREN İŞLETMECİLİĞİ YAPABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 4. Demiryolu tren işletmecileri DEMİRYOLU ARAÇLARI TESCİL ve SİCİL YÖNETMELİĞİNDE belirtilen usul ve esaslara göre tescil ve sicil kaydı yapılmış demiryolu araçlarını kullanacaklardır. 42

SÜREÇ DİYAGRAMI Yetkilendirme Yönetmeliği Emniyet Yönetmeliği TCDD ALTYAPI İŞLETMECİSİ Altyapı Erişim ve Kapasite Tahsis Yönetmeliği TREN İŞLETMECİSİ Olarak yapılandırılmalı! Şebeke Bildirimi Demiryolu Araçları Tescil ve Sicil Yönetmeliği 43

HEDEFLER SEKTÖRÜN GELECEKTE OLMASI ÖNGÖRÜLEN KURUMSAL YAPISI YOLCU DEVLET Devlet Yolcu İşletmecisi Kamu Hizmeti Yükümlülüğü Sözleşmesi Özel Yolcu İşletmecisi Çok Yıllık Sözleşme Altyapı İşletmecisi Hizmet Planı Erişim Sözleşmesi Altyapı Plan+Yatırım Müşteri 44

HEDEFLER SEKTÖRÜN GELECEKTE OLMASI ÖNGÖRÜLEN KURUMSAL YAPISI YÜK DEVLET Çok Yıllık Sözleşme Altyapı İşletmecisi Altyapı Plan+Yatırım Erişim Sözleşme Devlet Yük İşletmecisi Özel Yük İşletmecisi Sözleşme Müşteri 45

ARZ EDERİM 46