FİJİTAL ÇAĞ DİJİTAL İLE FİZİKSELİN YAKINSAMASI PROF DR NİLGÜN SARP ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ
Gelecekte bizi neler bekliyor. Google Glass ın (giyilebilir gözlük bilgisayar) https://www.youtube.com/watch?v=lk_cdkpazji
Fijital gelecek... Teknolojide inovatif devrimlerin yaşandığı ve her şeyin zamanla değiştiği günümüzde dijital araç gereçler aynı kalabilir mi? Geçiş yaptığımız yeni çağın adı fijital çağ.. Şuanda kimsenin ismini pek duymadığı ama yakın gelecekte hayatımızın her alanını kapsayacak bu dünyanın ismi ne anlama geliyor?
Fijital Nedir? Fijital kelimesi fiziksel ve dijital kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Dijital devrim, gerçek yaşamdaki eylemlerin dijital ortama taşınmasıyla başladı. Bugün, bu dönüşümün tam tersi de başarıldı. Sanal ortamlar fiziksel ortamımıza taşınmaya başladı. Fiziksel ve dijitalin bu yakınsaması ve aradaki çizginin bulanıklaşmasına Fijital deniyor ve giderek daha fazla alana yayılıyor.
Sanal dünya fiziksel ortama taşınıyor Üzerinde dijital izler taşıyan bir fiziksel deneyimden bahsediyoruz. Giderek fiziksel dünyayla dijital dünyanın arasında sıkça geçiş yapılacak, hatta çoğu durumda bir araya gelecekler.
Günlük deneyimlediğimiz örnekler.. Sanal dünyanın fiziksel ortama taşınması olarak tanımlayabileceğimiz fijital dünya bize çok büyük yenilikler getirecek, Sanal gerçeklik uygulamaları, üç boyutlu tasarımların yazıcılar aracılığıyla elle tutulabilir hale gelmesidir.
Fijitalin sembolü Pokemon go Pokemon go çılgınlığı: Konumumuzun sanal dünya ile birleşmesi, fijital dünyanın en güncel örneği.. Sanal bir oyunun gerçek dünyaya taşınması, oyuncular arasındaki sanal ilişkinin de fiziksel dünyaya taşınması anlamına geliyor... Herkes tarafından bilinen bu Fijital uygulama da yüzlerce Sanal karakteri telefonlarımız aracılığı ile yaşadığımız ortamda görüntüleyebiliyoruz.
Fijitalin sembolü Pokemon go
Değişimi Tetikleyen Akıllı Evrim Sanal Gerçeklik Teknolojisi, yaratılan sanal ortamdaki fijital boyutla daha verimli ve en az tehlikeyle uygulanabilir hale gelmiştir. İnovasyonda görülen yükseliş, dokunsal internet adı verilen internetin dokunma duyumuzu da harekete geçireceğinin bir göstergesi! Sağlık çalışanlarının herhangi bir tehlike olmadan yeni beceriler kazanmaları ve mevcut olan becerilerini geliştirip uygulamaları için güvenli bir ortam sağlıyor.
Sanal Gerçekliğin kullanıldığı alanlar Görselleştirme (sanal endoskopi, kolonoskopi) Bilgisayar destekli cerrahi (eğitim, planlama, prova ve uygulama) Radyoterapi Diş Hekimliği Rehabilitasyon Teletıp/Teleradyoloji Psikiyatri (fobi ve anksiyete tedavileri) Öğretim, eğitim, beceri seviyesinin belirlenmesi
Sanal Gerçeklik(Virtual Reality VR) uygulamaları..
Sanal Gerçeklik (Virtual Reality VR) uygulamaları.. Klinik sanal gerçeklik terapilerinin uygulama alanı çok geniş olacaktır. Yakında korkularımız ile yüzleşebileceğiz. O an için ihtiyaç duyduğumuz ortam her ne ise, kendimizi o ortama sokabileceğiz. Hastalara gerçek hayatta yapamayacakları şeyleri yapabilme fırsatı verecektir. Bu yeni dünya, hastaya uygulanacak terapinin ihtiyaçlarına göre oluşturulabilecektir.
Sanal Gerçeklik (Virtual Reality VR) uygulamaları VR nin önemli avantajı, akıl sağlığı tedavilerine erişim ve kullanımın önündeki engelleri kaldıracak olması, Gerçek bir terapistle konuşmaktan çekinen ve korkan kişiler, bir bilgisayar aracılığı ile tedavi almaya daha gönüllü olabilirler.
Sanal Gerçeklik(Virtual Reality VR) uygulamaları Ağrının etkisini azaltma uygulamaları ise bir diğer kullanım alanıdır, örneğin yanık tedavisinde, deri naklinden sonraki fiziksel terapi çok acı veren bir uygulamadır. Bu konudaki çalışmalar, hastalar VR ortamında bulunurken bu tedavide daha az ağrı hissettiklerini saptamıştır.
Tıpta sanal gerçeklik devrimi Sağlık sektörü psikolojik tedaviler, robotik cerrahi ve cerrahi beceriler kazandırmak için simülasyonlar gibi sanal gerçeklik ürünlerini kullanarak bu teknolojiyi benimsemiştir ve yeni yaratıcı ürünlerin hızla hayatımıza girmesinin önünü açmıştır. Sanal gerçeklik ürünlerinin gelecekte hızla daha büyük alanlara girmesi düşünülmektedir.
Sanal doktorlar
Sağlıkta sanal gerçekliğin araştırma alanları Biyolojik Doku Modelleme, Haptik Algı Sistemleri (Elle temas ederek üç boyutlu sistemleri algılama tanıma işlemi, haptik ara yüz şeklinde geliştirilen yazılımlarla yapılır), Gelişmiş 3 Boyutlu Simülasyon,
Teknolojiler Hasta tedavisi ve doktorların iletişimi için kullanılacak olan sanal gerçeklik teknolojileri sıklıkla test ediliyor. Küresel sağlık hizmetleri sanal ve artırılmış gerçeklik yazılımları pazarındaki büyük ticari iş dallarının farklı uygulamalarla ilgili nitelik ve nicelik analizini bizlere sunuyor.
Robo doktor/hemşire
Sağlıkta artırılmış gerçeklik uygulamaları Antrenman Planlama Rehabilitasyon Robotik ve minimal invaziv ameliyat simülasyonu Tıbbi AR-GE
Holografik sağlık
3D halogrofik projeksiyon Hastanın kalbi doktorun avucunun içinde, Dokunmatik hologram teknolojisini seslere dokunmak olarak tanımlayabiliriz, Bilgisayarlar dokunmatik hologramlar oluşturmak için 3 boyutlu görüntünün havada yansıtıldığı bölgeye ultrason dalgaları gönderiyor, Biz bu sesleri duyamasak bile ses dalgaları parmak uçlarımıza basınç yaparak dokunma hissi olarak algılıyor.
3B dokunmatik halogram teknolojisi İsrail deki Schneider Çocuk Hastanesi nde yapılan çalışmalarda 8 hastanın kalp dokularının gerçek zamanlı, 3B holografik görüntülerini oluşturdu. Doktorlar sadece holografik kalp görüntülerini elleriyle manipüle ederek ameliyatı gerçekleştirmek için birçok bilgiye sahip olabildiler. Holografik projeksiyonlar hastanın hacimli 3B anatomisini kolaylıkla anlama ve inceleme imkan sağladı.
Davinci robotik cerrahi
3B dokunmatik halogram teknolojisi Geleceğin hastanelerinde holografik MR ve tomografi cihazları sıradan olacak. Hastaların iç organlarını havaya dokunmatik 3B görüntüler halinde yansıtan sistemler, robot cerrahlarla birlikte ameliyatları kolaylaştıracak. Doktorlar hastanın kalbini gösteren detaylı 3B grafikleri inceleyerek tıpkı grafik tasarım yapar gibi kalbin kesitini alabilecekler.
Duvarsız hastaneler/ ameliyathaneler Davinci nin robotuyla uzaktan gerçekleştirilen laporoskopik 3.nesil ameliyatlar duvarsız hastanelerin ve duvarsız ameliyathanelerin öncüsü kabul ediliyor. Doktorlar internetten bağlanarak başka ülkelerde yapılan ameliyatları uzaktan kumandalı robotlarla yönetecek. Örneğin İngiltere deki bir doktorun internetten bağlanarak Türkiye deki ameliyatları yönetmesi mümkün olacak.
Duvarsız ameliyathaneler
Duvarsız hastaneler/ ameliyathaneler 3B dokunmatik görüntüleme teknolojileri doktorların işini kolaylaştırarak hızlı ve güvenli ameliyatlar gerçekleştirmek açısından büyük önem taşıyor Dokunmatik hologramların özellikle kalp ritim bozukluğu, kalp kapakçığı değiştirme, kalp pili takma gibi hassas ameliyatlarda kullanılması düşünülüyor. Geleceğin ameliyat maliyetleri, yan etkileri ve insan hatası riskini azaltmak için yapay zeka kontrolündeki robotlarla yapılacak.
Google Glass ın (giyilebilir gözlük bilgisayar) birçok alanda olabileceği gibi ameliyathanelerde kullanılabilmesi ve sağlık sektörüne adapte edilebilmesi için birtakım yenilikçi deneyler yapmaya devam ediyor ve bu konuda büyük umutlar besleniyor. Sonuç olarak; Sanal ortamda var olan bir sistemin ne şekilde elle tutulabilir hale geleceğini hayal bile edemezken, hayatımız fiziksel-dijital harman etrafında inşa edilecek.
Teşekkür Ederim nilgun.sarp@uskudar.edu.tr