TRSM de Rehabilitasyonun

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TRSM de Rehabilitasyonun"

Göker Akgül
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TRSM de Rehabilitasyonun Yeri Dr. Ayla Yazıcı BRSHH Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi Koordinatörü

2 Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım hastalık aile hasta hasta toplum Hekim hastane Tedavi Ekibi TRSM

3 Hastanın kurumsal sahibi TRSM Hastalıkla başetme Yinelemelerin azalması Hastaneye yatış sayısında azalma Yaşam kalitesinde artma İşlevsellikte artma

4 Psikiyatrik rehabilitasyonun amaçları Hasta bireyin en üst düzeyde fonksiyon görebilmesini sağlama sürecidir. Hastaneden kopuk bir hizmet değildir, hastanın taburculuğundan önce, hatta hastaneye yatışı ile başlar. İdeal biçimde, psikozun başlangıcından hemen sonra başlayan ve devam eden bir süreçtir. Bütün alanlar(yatış, hastane sonrası, aile, toplum vs) işbirliği içinde olmalı, akış sağlanmalı. Sadece bir kereye mahsus bir müdahale türü olmak yerine sürekli olmalı.

İdeal biçimde, psikozun başlangıcından hemen sonra başlayan ve devam eden bir süreçtir.

5 Var olan yetenekleri en iyi şekilde kullanmasına yardım edilmeli (çevresel faktörler, yaşam şartları gözönüne alınarak yetenek eğitimi) mevcut sosyal destek ağları; barınma, iş fırsatları gibi dış etkenler hesaba katılmalı. hayali umutlar yerine kişinin kendi hastalığını ve sınırlarını kabul etmesi ve o noktadan ileriye gitmesi için öğrenmeyle beraber gelen yeni umutlar aşılanmalıdır. sağlam kısımla çalışmak Hastanın kendi tedavisine etkin bir biçimde dahil olması ve rehabilitasyon programının planlanmasında rol alması. hasta ve rehabilitasyon görevlisi arasında güçlü bir kişisel ilişkinin kurulmalı.

hayali umutlar yerine kişinin kendi hastalığını ve sınırlarını kabul etmesi ve o noktadan ileriye gitmesi için öğrenmeyle beraber gelen yeni umutlar

6 Rehabilitasyon merkezlerine başvuran hastaların; (GHRM de ortalama) %65 şizofreni %25 duygudurum bozuklukları %10 diğer TRSM de Hasta grubu belirlenmeli kötüye kullanım

7 Ekip oluşturma ;Avrupa da psikiyatri hemşiresi, sosyal hizmet uzmanı ev ziyaret ekibinde var. Bizdeki kim? İlk görüşme (kişinin kişisel ihtiyaçları, hastalığının özelliği, evden çıkmama gerekçesi, vs gibi bireye özgü durumlar değerlendirilmeli) Bu kişi TRSM ye ne gerekçe ile gelecek? İlacını yazdırmak için, rehabilitasyon? TRSM ler eğer etrafta Gündüz Hastanesi yoksa kısmi rehabilitasyon verebilecek yerler olmalı

İlk görüşme (kişinin kişisel ihtiyaçları, hastalığının özelliği, evden çıkmama gerekçesi, vs gibi

8 Psikiyatrik Rehabilitasyon Uygulamaları Yarı veya tam zamanlı programlar Gündüz evi gibi işlev görebilir. Toplum yapısına, kültüre uygun programlar geliştirilip uygulanabilir. Girişimci toplum tedavisi ve olgu idaresi İş tedavisi Destekli eğitim Korunaklı evler ve bağımsız yaşama Kendine yardım, eş-hizmetli servisler Ailenin rolü

Toplum yapısına, kültüre uygun programlar geliştirilip uygulanabilir.

9 TRSM`de neler yapılabilir? Bireysel danışmanlık Psikoeğitim grupları Sosyal beceri grupları Sürekli devam eden açık gruplar Aile psikoeğitim grupları, aile grup terapileri Uğraş çalışmaları Ortam terapileri( mutfakta, spor salonunda, bahçede) Sosyal aktiviteler (kitap okuma, özbakım saati, film izleme, kabul günü vs)

eden açık gruplar Aile psikoeğitim grupları, aile grup terapileri Uğraş

10 Mekan seçimi ve hazırlanışı da rehabilitasyon programlarına uygun yapılmalı. Ekipte bunların eğitimini almış bir psikolog bulunması gerekli

11 TRSM de hastaya müdahale Hastaya uygun davranmalı. Akut atakta ise yapılacaklar İzlem kısmında yapılacaklar İçgörü kazandırmaya veya içgörüsü varsa rehabilitasyona yönelik programlara dahil edilmeli. Rehabilitasyon ihtiyacının belirlenmesi Eğitime etkin biçimde katılabilecek konumda olmaları (merkeze gelip gitme koşullarının sağlanması). Evde çalışılan hastalar da olabilir. Merkezin koşullarına göre bu düzenlemeyi yapmak gerekli.

rehabilitasyona yönelik programlara dahil edilmeli.

12 Mekan seçimi ve hazırlanışı Grup odası; 15 kişiyi alacak genişlikte, masa ve etrafında kolluklu sandalyeler, su bulunması, Görüşme odaları Personellerin odası Hastalara dolap; üstünde isimleri yazan kişisel eşyalarını koydukları, gün içinde kullandıklar dolaplar Uğraş odası, Bahçe Mutfak, tuvalet, duş Yemek salonu? Salon, çok amaçlı kullanılabilir Sigara odası

üstünde isimleri yazan kişisel eşyalarını koydukları, gün içinde kullandıklar dolaplar

13 Olgu yönetimi Hastaları birtakım hizmet veren servislere yönlendirmek sıklıkla başarılı bir sonuç sağlamıyor. Hastalar bu tür servisleri kullanmak veya çevrelerinde birtakım değişimlere uyum göstermek içinde aktif yönlendirme ve desteğe ihtiyaç duymaktalar. Genel psikososyal rehabilitasyon yaklaşımlarının kısıtlı yararı var (Psikoeğitim, sosyal beceri eğitimi, uğraş çalışmaları...psikoeğitim için belli eğitim düzeyi, belli bir içgörü düzeyi, aile desteği gerekli. Uğraş çalışmaları için motivasyon, bir ilgi düzeyi, bir miktar yetenek gerekli). Çok kısıtlı sayıda hastaya ulaşabiliyor. Daha sorunlu ( fazla yeti yitimi, aktif dönem belirtileri daha yoğun, sosyal desteği az, barınma ve ekonomik sorunları olan, negatif belirtileri önde olan, davranışsal sorunları olan,...) hastalar genelde sunduğumuz programların dışında kalıyorlar. (TRSM de evine gidilen hastaların daha fazla bu grupta olacağını varsayabiliriz.)

Genel psikososyal rehabilitasyon yaklaşımlarının kısıtlı yararı var (Psikoeğitim, sosyal beceri eğitimi, uğraş çalışmaları.

14 Her üyenin TRSM ekibinden bir danışanı olabilir(psikolog ve hemşireler) (Aile içi ilişkilerini, sosyal sorunlarını, hastalığının özelliklerini, hastalığının erken ve kriz dönem belirtilerini, hastanın ilaçlarla etkileşimini, kişisel bakımının düzeyini, çevreyle ilişkilerini bilen kişi) Düzenli görüşmeler yapılmalı Biriyle düzenli, daha yakın bir ilişki, hastaya belirli bir zaman ayrılması, daha çok yaşamı ile ilgili yönlendirme, belirtileri için bilişsel davranışcı yöntemler BRSHH Rehabilitasyon Formu (Sosyodemografik bilgiler, Hastalığı ile ilgili bilgiler, içgörü ile ilgili bilgiler, ilaç uyumu ile ilgili bilgiler, hastalığın başlangıç ve alevlenme dönemlerinde görülen uyarıcı belirtiler, günlük yaşam aktivitelerine yönelik gereksinimler, sosyal etkinliklere yönelik gereksinimler)

ayrılması, daha çok yaşamı ile ilgili yönlendirme, belirtileri için bilişsel davranışcı yöntemler BRSHH Rehabilitasyon Formu (Sosyodemografik bilgiler, Hastalığı ile ilgili bilgiler, içgörü ile

15 Hiç gelmeyen veya az gelenlerin nedenleri Hastalığı nedeni ile- Evden çıkmayanlar Kendilerinden kötü hastalar olduğunu ileri sürmeleri Evi uzak-ulaşım ulaşım sorunu Başka merkezleri kullanabilir Yalnız gelemeyenler İşi olanlar Sosyal güvencesi olmayanlar Ailesi göndermeyenler

sürmeleri Evi uzak-ulaşım ulaşım sorunu Başka merkezleri

16 Nasıl kullanıyorlar? Yalnızca gruba gelenler Yalnızca bireysel görüşmelerine gelenler Haftada 1 2 günlük programı olanlar Tam gün, bütün hafta gelenler Kısmi tam zamanlı çalışanlar

17 Çok gelenlerin nedeni Kuruma bağımlı hale geliyorlar Lokal gibi kullananlar İşyeri gibi kullananlar Ailelerin zorla gönderdiği

18 Ekibin eğitimi için neler yapılabilir? Haftada bir hasta değerlendirme+ sorun toplantısı Süpervizyon ve seminerler Ekibin duygusal yüklülüğünü azaltacak çalışmalar (inancları,damgalama damgalama,psikoz hastası ile çalışmanın getirdiği yükler, başetme yöntemleri (bölme, inkar))

seminerler Ekibin duygusal yüklülüğünü azaltacak çalışmalar

19 Eksikler ve Öneriler Aile için danışmanlık gerekirse aile terapisi. İş ve barınma sorunları. Diğer programlarla, hizmet birimleriyle ( belediyelerin olanakları, sosyal hizmet kurumu, darülaceze vs. ) desteklenmeli Çalışan eleman sayısının azlığı, eğitimli eleman eksikliği; uğraş terapisti, sosyal hizmet uzmanı, psikotik bozuklukların terapi ve rahabilitasyonu için eğitimli psikolog ve hemşire Yapılandırılmış psikososyal rehabilitasyon birimleri oluşturulmalıstandardizasyon yapılmalı Psikiyatri asistan eğitimine sokulmalı, psikolog, hemşire ve sosyal hizmet uzmanlarına bu alanda özelleşmeleri için eğitimler,olanaklar sağlanmalı

) desteklenmeli Çalışan eleman sayısının azlığı, eğitimli eleman eksikliği; uğraş terapisti, sosyal hizmet uzmanı, psikotik bozuklukların terapi ve

Benzer belgeler

TOPLUM RUH SAĞLIĞI MERKEZLERİ. Hazırlayan: Dr. Meryem Merve Ören Danışman: Prof. Dr. A. Emel Önal

TOPLUM RUH SAĞLIĞI MERKEZLERİ. Hazırlayan: Dr. Meryem Merve Ören Danışman: Prof. Dr. A. Emel Önal TOPLUM RUH SAĞLIĞI MERKEZLERİ Hazırlayan: Dr. Meryem Merve Ören Danışman: Prof. Dr. A. Emel Önal 1 Dünyada Gelişmeler 2 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Yaklaşık otuz yıldır (1984, 1987, 1996), ülkelerin ruh