İSTİNAF MAHKEMELERİ
İÇİNDEKİLER Giriş İstinaf Mahkemeleri İstinaf Kanun Yolu Nedir? İstinaf Mahkemesine Nasıl Başvurulur Bölge Adliye Mahkemesi İstinaf Başvuru Süresi İstinaf Kanun Yolu ile Temyiz Kanun Yolu Arasındaki Fark Nedir? Hukuk Davası İçin İstinaf Mahkemesine Başvuru Şartları İstinaf Mahkemesi Kararlarının Temyizi ve Temyiz Süresi Yargıtay Temyiz İncelemesi ve Kararı Yargıtay Temyiz İncelemesi ve Bozma Kararı
GİRİŞ Yeni bir kanun yolu olarak İstinaf, itiraz ve temyiz gibi olağan kanun yolları arasına girmiş ve Bölge Adliye Mahkemeleri ilk derece mahkemeleri ile Yargıtay arasında konumlandırılmıştır. İstinaf yolu ile birlikte yerel mahkeme kararlarına karşı temyiz yolundan önce bölge adliye mahkemelerinde istinaf yoluna da başvurabilecektir.
İSTİNAF MAHKEMELERİ Bölge adliye mahkemeleri, bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen yerlerde kurulmuştur. İlk Derece Yargılaması Yerel mahkeme yargılaması ilk derece yargılaması İkinci Derece İstinaf Maddi ve hukuki denetim bölge adliye mahkemesi Üçüncü Derece - Temyiz Hukuki denetim - Yargıtay
İSTİNAF KANUN YOLU NEDİR? İstinaf, ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararların hem olay yönünden hem de hukuki yönden üst dereceli mahkeme tarafından denetlenmesidir. İstinaf kanun yoluna başvurulduğunda ceza davası veya hukuk dava dosyası üst dereceli İstinaf Mahkemesi (Bölge Adliye Mahkemesi) tarafından ikinci kere incelenerek yerel mahkemenin kararı denetlenir. İstinaf Mahkemesi (Bölge Adliye Mahkemesi) tarafından istinaf incelemesi sonucunda verilen karara karşı da koşulları varsa, temyiz incelemesi için Yargıtay a temyiz başvurusu yapılabilir. Böylece üç dereceli bir inceleme sistemi kurularak hukuk veya ceza davası neticesinde verilen kararın yeterince denetlenmesi sağlanmak istenmiştir.
İSTİNAF MAHKEMESİNE NASIL BAŞVURULUR Davasız yargılama olmaz ilkesi gereği, istinaf incelemesi için mutlaka bir istinaf başvurusu yapılmış olması gerekir. İlk derece mahkemesi bir hükmü kendiliğinden istinaf incelemesi için istinaf mahkemesine göndermeyecektir. İstinaf başvurusu, bir dilekçeyle kararı veren yerel mahkemeye yapılabilir. Ayrıca, kararı veren mahkemenin katibine beyanda bulunularak da istinaf başvurusu yapılabilir. Kararı veren ilk derece mahkemesinin katibine beyanda bulunulduğunda, katip istinaf başvurusu talebini bir tutanağa bağlar ve tutanak hakim tarafından onaylanarak istinaf başvurusu alınmış olur.
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ İSTİNAF BAŞVURU SÜRESİ İstinaf başvuru süresinin başlaması için hükmün usulüne uygun bir şekilde taraflara tebliğ veya tefhim edilmesi gerekir. Usulüne uygun yapılmayan tefhim (duruşmada hazır olan tarafa kararı bildirme) veya tebliğ, istinaf başvuru süresinin işlemeye başlamasını engeller. Hukuk davası için istinaf başvuru süresi, hükmün usulüne uygun tebliği veya tefhiminden itibaren iki haftadır.
İSTİNAF KANUN YOLU İLE TEMYİZ KANUN YOLU ARASINDAKİ FARK NEDİR? İstinaf kanun yoluna başvurulduğunda, istinaf mahkemesi (bölge adliye mahkemesi) dava ile ilgili hem vakıaları ele alır hem de hukuki denetim yapar. Yani, istinaf mahkemesi yerel mahkeme tarafından toplanmamış bir delili toplayabilir, yeniden tanık dinleyebilir veya keşif yapabilir. İstinaf mahkemesi, hukuk veya ceza dava dosyasında mevcut olan ve topladığı diğer tüm delillerle birlikte hukuki denetim de yaparak istinaf incelemesi neticesinde kararını verir. Temyiz incelemesi ise, Yargıtay ın istinaf mahkemesi tarafından verilen kararı sadece hukuki yönden denetlemesi anlamına gelmektedir. Yargıtay, temyiz incelemesi ile kanunun olaya doğru uygulanıp uygulanmadığını denetler. Yani, Yargıtay ilgili kanun maddelerinin dosyadaki delillerle oluşan maddi vakıaya yerinde uygulanıp uygulanmadığı yönünde hukuki bir denetim yapar. Yargıtay temyiz incelemesi aşamasında delil toplayamaz, tanık dinleyemez, keşif yapamaz.
HUKUK DAVASI İÇİN İSTİNAF MAHKEMESİNE BAŞVURU ŞARTLARI Kural olarak mahkemelerin son kararlarına karşı (hüküm) istinaf başvurusu yapılabilir. Yerel mahkemelerin verdiği ara kararlara karşı istinaf kanun yoluna başvuru yapılamaz. Ancak, bu ara kararları da son karar aleyhine istinaf başvurusu yapılması halinde istinaf incelenmesinde hüküm ile birlikte denetlenir. İhtiyati haciz, ihtiyati tedbir birer ara karar olmasına rağmen bu ara kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Malvarlığına ilişkin hukuk davalarında istinaf yoluna başvurabilmek için dava değerinin 1500 TL den fazla olması gerekir. 1500 TL ve altında dava değerine sahip hukuk davalarında verilen kararlar aleyhine istinaf başvurusu yapılamaz. Hukuk davası istinaf incelemesini oluşturan aşamalar ; Ön İnceleme Aşaması Esastan İstinaf İncelemesi Aşaması Esastan İstinaf İncelemesi Ve Duruşma
İSTİNAF MAHKEMESİ KARARLARININ TEMYİZİ VE TEMYİZ SÜRESİ İstinaf mahkemesi hukuk dairelerinin temyiz edilebilen kararlarına karşı, kararların tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde temyiz başvurusu yapılabilir. Bölge adliye mahkemesi tarafından verilen aşağıda nitelikleri belirtilen kararlar aleyhine Yargıtay a temyiz başvurusu yapılamaz. Sulh Hukuk Mahkemesinin görev alanına giren davalar ile ilgili istinaf mahkemesi kararları kesin olup aleyhine Yargıtay a temyiz başvurusu yapılmaz. İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz gibi geçici koruma kararlarına dair istinaf mahkemesi kararları aleyhine Yargıtay a temyiz başvurusu yapılamaz. Soy bağına ilişkin davalar hariç olmak üzere, nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalara dair istinaf mahkemesi kararları aleyhine Yargıtay a temyiz başvurusu yapılmaz. Miktar ve değeri 25.000 TL yi geçemeyen (25.0000 dahil) davalara dair istinaf mahkemesi kararları kesin olup aleyhine Yargıtay a temyiz başvurusu yapılmaz.
YARGITAY TEMYİZ İNCELEMESİ VE KARARI Yargıtay a temyiz yolu kapalı olan ilk derece mahkemesi kararları, bölge adliye mahkemesinin kararı ile kesinleşir. Temyiz yolu açık olan istinaf mahkemesi hukuk dairelerinin kararlarına karşı 1 ay içinde yapılan temyiz başvurusu üzerine Yargıtay temyiz incelemesi yapar. Temyiz incelemesi şu aşamalardan oluşur ; Temyizde Ön İnceleme Temyizde Esastan İnceleme Ön inceleme aşaması, bölge adliye mahkemesinin yaptığı ön incelemeye benzer şekilde yapılır. Ön inceleme aşaması bittikten sonra Yargıtay, dava dosyasının esastan temyiz incelemesini yapar. Yargıtay temyiz başvurusu yapılan dava dosyasında usulü eksiklik bulunup bulunmadığı ön inceleme yapılarak karar verilir. Yargıtay, temyiz incelemesi neticesinde üç şekilde karar verir. Onama kararı, bozma kararı, düzelterek onama kararı.
YARGITAY TEMYİZ İNCELEMESİ VE BOZMA KARARI Yargıtay, istinaf mahkemesi kararına karşı yapılan temyiz başvurusu üzerine, hukukun veya taraflar arasındaki sözleşmenin yanlış uygulanması, dava şartlarına aykırılık, taraflardan birinin davasını ispat için dayandığı delillerin kanuni bir sebep olmaksızın kabul edilmemesi, karara etki eden yargılama hatası veya eksiklikleri bulunması gerekçeleriyle bozma kararı verebilir. Bölge adliye mahkemesi, ilk derece mahkemesinin kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu esastan reddedebilir. Bu durumda, bölge adliye mahkemesi ile ilk derece mahkemesinin aynı kanaatte olmaktadır. Yargıtay ın bozma kararı, bölge adliye mahkemesinin istinaf başvurusunu esastan reddine dair kararına ilişkinse, bölge adliye mahkemesinin kararı bozma kararı ile kaldırılır, dava dosyası ilk derece mahkemesine gönderilir ve kararın bir sureti de bölge adliye mahkemesine gönderilir. Bölge adliye mahkemesi (istinaf mahkemesi), istinaf başvurusu üzerine incelediği kararı düzelterek yeniden karar verebilir veya ilk derece mahkemesinin kararını kaldırarak yeniden karar verebilir.
Ayrıntılı bilgi için: info@ozcansagocak.av.tr Adres: Yeni Mecidiyeköy Yolu S.Demirsoy Apt. No.18/11 34367 Mecidiyeköy/İstanbul Telefon: 0212 272 39 88 www.ozcansagocak.av.tr