Her mutluluğun ve her faaliyetin ve bilhassa iktisadî ve ticarî gelişmelerin ilk şartı, huzur ve sükûn ile emniyet ve âsâyişin, bozulması mümkün olmayan bir güçte bulunmasıyla mümkündür Mustafa Kemal ATATÜRK
Bakan Sunuşu Dünyada yaşanan hızlı değişim, bireylerin artan ve çeşitlenen ihtiyaçları, özellikle yönetim anlayışlarının yeniden düzenlenmesi gereğini gündeme getirmiş, bu kapsamda birçok ülkede kamu yönetimlerinin yeniden yapılandırılması konusunda çalışmalar başlatılmıştır. Ülkemizde de son yıllarda bu yeni anlayış ve yaklaşım doğrultusunda, kamu kurumlarının daha etkin bir yapıya kavuşturularak hizmet kalitesinin artırılmasına, kamu harcama yönetiminin iyileştirilmesine ve bütçe sürecinin etkinliğinin artırılmasına yönelik reform niteliğinde önemli adımlar atılmıştır. Nitekim 2003 yılı sonunda yasalaşan 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, reform çalışmalarının hayata geçirilmesi noktasında önemli bir aşama olmuş, aynı zamanda yasal bir zemin teşkil etmiştir. Bu Kanun ile kamu yönetiminde kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması, saydamlık ve hesap verebilirlik ilkeleri çerçevesinde yürütülen faaliyetler ile bunların sonuçlarının kamuoyunun bilgisine sunulması amaçlanmıştır. Bu yeni anlayış ve gerçekleştirilen yasal düzenlemelerin en önemli sonuçlarından biri olan faaliyet raporları, kamu idarelerince kaynakların hangi hedeflere yönelik olarak ve nasıl kullanıldığı ile ortaya çıkan sonuçların belgelenerek kamuoyuna duyurulması aracı olmuştur. Devletin en temel görev ve sorumluluklarından, Türkiye Cumhuriyeti nin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğünü, güvenlik ve asayişi ile Anayasamızda sayılı hak ve hürriyetleri korumak görevini üstlenmiş olan İçişleri Bakanlığı nın hedefi; güvenlik hizmeti alanında toplumun beklentilerini, ihtiyaç ve taleplerini merkeze alan, vatandaş odaklı bir güvenlik politikası oluşturmak ve uygulamaktır. Bu bağlamda, başta terörle mücadele olmak üzere son yıllarda uyuşturucu, silah, akaryakıt ve insan kaçakçılığı ile yasa dışı göç gibi organize suçlarla mücadelede önemli başarılara imza atan Jandarma Genel Komutanlığı, ilkini geçen yıl hazırladığı bu raporla 2007 yılında da yürütülen faaliyetler ve gerçekleşen sonuçlara ilişkin kamuoyunu doğru bilgilendirmeyi amaçlamaktadır. -I-
Jandarma Genel Komutanlığı, emniyet ve asayiş ile kamu düzeninin korunmasını sağlamaya yönelik kendisine tevdi edilen tüm görevleri Atatürk ilke ve inkılâpları rehberliğinde demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü temel değerleri ışığında, kaynakların etkinlik ve verimlilik ilkesiyle hizmet gereklerine uygun bir biçimde kullanılması anlayışı içerisinde yerine getirmeye devam edecektir. Jandarma Genel Komutanlığı nun vatandaşlarımızın bilgi ihtiyacını karşılamasını temenni eder, raporun hazırlanmasında emeği geçen ve katkıda bulunan tüm Jandarma personeline teşekkür ederim. Beşir ATALAY İçişleri Bakanı -II-
Üst Yönetici Sunuşu Jandarma Genel Komutanlığı, Türkiye Cumhuriyetinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün korunması, yurttaşlarımızın huzur ve güvenliği ile kamu düzeninin sağlanmasını amaçlayan çok yönlü görevlerini, kurulduğu günden bu yana, halkımızla dayanışma içerisinde yerine getirmektedir. Ülke yüzölçümünün % 92 si gibi geniş alanda emniyet ve âsâyişi sağlayan Jandarma Teşkilâtı, çevrenin ve doğal hayatın korunmasına, toplumsal gelişime destek etkinliklerine ve arama kurtarma çalışmalarına önemli katkılarda bulunmuş, diğer ülkelerin Jandarma Teşkilâtları ile işbirliğine ve uluslararası faaliyetlere etkin olarak katılmış ve sunduğu hizmetlerle birçok alanda da en ön sırada yer almıştır. Atamızın veciz deyişiyle Her zaman yurt, ulus ve Cumhuriyete aşk ve sadakatle bağlı; tevazu, fedakarlık ve feragat örneği bir kanun ordusu olan Jandarma, ulusunun kendisine sağladığı olanaklarla bugün, sadece ülkesinde değil, uluslararası alanda da saygın konumu olan bir teşkilât durumuna gelmiştir. Bugün bilgi çağının gerektirdiği teknolojik araç, gereç ve yazılımlarla donatılan ve kendisine tahsis edilen kaynakları etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanan bir teşkilât olarak hedefimiz; halkımızın gelecekte de huzur ve güven ortamında yaşamasını sağlamaktır. Bu bağlamda, görevlerimizi; Atatürk ilke ve inkılâplarının yol göstericiliğinde, sahip olduğumuz vizyonun ışığında, demokratik, lâik ve sosyal hukuk devletinin kurallarına uyumlu, vatandaşlarımızın hak ve özgürlüklerine saygılı, millî, ahlakî ve meslekî değerlerle yetişmiş personelimizle üstün bir vazife anlayışı, büyük bir sorumluluk duygusu ve özveri ile yerine getireceğimizden kimsenin şüphesi olmamalıdır. Bu anlayış ve yaklaşım içerisinde 2007 yılında gerçekleştirdiği faaliyetler ile bunların sonuçlarını faaliyet raporu ile belgelendirerek kamuoyunun bilgisine sunan Jandarma Genel Komutanlığı, sorumluluklarını bugün olduğu gibi gelecekte de üstün görev bilinciyle ve kararlılıkla yerine getirmeye devam edecektir. Işık KOŞANER Orgeneral Jandarma Genel Komutanı -III-
İÇİNDEKİLER BAKAN SUNUŞU... I ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU... III TABLOLAR... V GRAFİKLER... VI I. GENEL BİLGİLER...1 A. MİSYON VE VİZYON...1 B. YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUKLAR...2 C. İDAREYE İLİŞKİN BİLGİLER...8 1. Fiziksel Yapı...8 2. Örgüt Yapısı...9 3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar...10 4. İnsan Kaynakları...30 5. Sunulan Hizmetler...33 6. Yönetim ve İç Kontrol Sistemi... 98 II. AMAÇ VE HEDEFLER...101 III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER...103 A. MALİ BİLGİLER... 103 B. BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI VE TEMEL MALİ TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR... 103 C. MALİ DENETİM SONUÇLARI... 107 IV. KURUMSAL KABİLİYET VE KAPASİTENİN DEĞERLENDİRİLMESİ...111 A. ÜSTÜNLÜKLER... 111 B. DEĞERLENDİRME...111 EKLER Mali Hizmetler Birim Yöneticisinin Beyanı İç Kontrol Güvence Beyanı -IV-
TABLOLAR Tablo-1: Kriminâl Laboratuvarlarında Yapılan Analiz Sayısı...20 Tablo-2: Olay ve Şüpheli Sayıları ile Ele Geçen Malzemeler Listesi...40 Tablo-3: Bilişim Suçlarındaki Şüpheli Durumu ve Aydınlatılan Olay Sayısı...55 Tablo-4: Terör Olaylarında Ele Geçirilen Silâh ve Malzeme Durumu...64 Tablo-5: Cezaevlerinde Ele Geçen Malzeme Durumu...68 Tablo-6: İl/İlçe Jandarma Komutanlıklarınca Verilen Belgeler...71 Tablo-7: Jandarma Sorumluluk Bölgesinde Verilen Silâh Ruhsatı...72 Tablo-8: Jandarma Genel Komutanlığı Bütçe Uygulama Sonuçları...104 Tablo-9: J.Gn.K.lığı Bütçesinin GSMH ve Merkezi Yönetim Bütçesi ile Karşılaştırılması......105 -V-
GRAFİKLER Grafik-1: Âsâyiş Olay Sayıları (2003-2007)...33 Grafik-2: Âsayiş Olaylarının Genel Dağılımı... 33 Grafik-3: Âsâyiş Olaylarının En Çok Gerçekleştiği İlk On İl...34 Grafik-4: Kişilere Karşı Suçların Türlerine Göre Dağılımları...34 Grafik-5: Malvarlığına Karşı Suçların Türlerine Göre Dağılımları... 35 Grafik-6: Topluma Karşı Suçların Türlerine Göre Dağılımları...35 Grafik-7: Millete ve Devlete Karşı Suçların Türlerine Göre Dağılımları...36 Grafik-8: Kabahatlerin Türlerine Göre Dağılımları...36 Grafik-9: Takibi Gereken Olayların Türlerine Göre Dağılımları...37 Grafik-10: Şüphelilerin Yakalanma Durumları (2006-2007)... 37 Grafik-11: Âsâyiş Olaylarının İlk Durumları...38 Grafik-12: Faili Meçhul Âsâyiş Olaylarının Aydınlatılma Durumları...38 Grafik-13: Âsâyiş Olaylarının Aydınlatılma Durumları...39 Grafik-14: Ele Geçen Narkotik Madde...39 Grafik-15: Ele Geçen Psikotrop Madde...39 Grafik-16: Narkotik ve Psikotrop Madde Kaçakçılığı Olayları ile Yakalanan Şüpheli Durumu...41 Grafik-17: Petrol Ürünleri Kaçakçılığı Olayları ile Yakalanan Şüpheli Durumu...43 Grafik-18: Tütün ve Tütün Mamulleri Kaçakçılığı Olayları ile Yakalanan Şüpheli Durumu...45 Grafik-19: Alkollü İçki Kaçakçılığı Olayları ile Yakalanan Şüpheli Durumu...47 Grafik-20: Tarihi Eser Kaçakçılığı Olayları ile Yakalanan Şüpheli Durumu...47 Grafik-21: Paralarda Sahtecilik Olayları ile Yakalanan Şüpheli Durumu...49 Grafik-22: Silâh ve Mühimmat Kaçakçılığı Olayları ile Yakalanan Şüpheli Durumu...50 Grafik-23: Ele Geçirilen Uzun ve Kısa Namlulu Silâh Durumu...50 Grafik-24: Ele Geçirilen Mühimmat Durumu...51 Grafik-25: Nükleer ve Radyoaktif Madde Kaçakçılığı Olaylarında Yakalanan Şüpheli Durumu...52 Grafik-26: Müdahale Edilen Organize Suç Olayı...53 Grafik-27: Organize Suç Olaylarındaki Şüphelilerin Durumu...53 Grafik-28: Organize Suç Olaylarında Ele Geçirilen Uzun ve Kısa Namlulu Silâh Durumu...54 -VI-
Grafik-29: Bilişim Suçları Olayları ile Yakalanan Şüpheli Durumu...54 Grafik-30: Yasadışı Göç Olayları Durumu...56 Grafik-31: Yasadışı Göç Olaylarındaki Şüpheli Durumu...56 Grafik-32: Yasadışı Göç Olaylarındaki Organizatör Durumu...57 Grafik-33: Yasadışı Göç Olaylarının İllere Göre Dağılımı...58 Grafik-34: İnsan Ticareti Olayları...59 Grafik-35: Toplam Terör Olaylarının Türlerine Göre Dağılımları...59 Grafik-36: Güvenlik Gücü Personeli Zayiat Durumu...60 Grafik-37: Vatandaş Zayiat Durumu...61 Grafik-38: Terör Olaylarının Türlerine Göre Dağılımı...61 Grafik-39: Uzaktan Kumandalı Mayın ve Tuzaklama Olaylarının Dağılımları...62 Grafik-40: Mayın ve Tuzaklama Olaylarındaki Zayiat Durumu...62 Grafik-41: Toplumsal Olayların Dağılımları...63 Grafik-42: Yol Kesme ve Adam Kaçırma Olaylarının Dağılımları...64 Grafik-43: Cezaevi Olayları...65 Grafik-44: Cezaevi Olaylarının Dağılımları...65 Grafik-45: Cezaevlerinde Meydana Gelen Olaylar...66 Grafik-46: Cezaevlerinde Meydana Gelen Adlî Nitelikli Olaylar...66 Grafik-47: Cezaevlerinde Meydana Gelen Firar Olaylarının Yıllara Dağılımı...67 Grafik-48: Cezaevlerinde Meydana Gelen Firar Olayları (2006-2007)...67 Grafik-49: Suça Sürüklenen ve Kabahat İşleyen Çocuk Sayısının Yıllara Göre Dağılımları...72 Grafik-50: Korunma İhtiyacı Olan Çocuk Sayılarının Yıllara Göre Dağılımları...73 Grafik-51: İşlem Yapılan Çocuk Sayısı...73 Grafik-52: Aylara Göre Kaza Sayıları...74 Grafik-53: Jandarma Trafik Timlerinin Faaliyetleri...75 Grafik-54: Çevre Suçlarının Yıllara Göre Dağılımları...76 Grafik-55: Çevre Suçlarının Türlerine Göre Dağılımları...77 Grafik-56: JİHİDEM e Yapılan Başvuruların Dağılımı...85 Grafik-57: JİHİDEM Kapsamındaki Başvuruların Sonuçları...85 Grafik-58: JİHİDEM Kapsamında Olmayan Başvuruların Sonuçları...86 Grafik-59: J.Gn.K.lığı Bütçesinin Merkezi Yönetim Bütçesi İçindeki Payı...106 -VII-
I. GENEL BİLGİLER: A. MİSYON VE VİZYON; Misyonumuz; - Sorumluluk alanlarında emniyet, âsâyiş ve kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korumalarını yapmak, - İşlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adlî hizmetleri yerine getirmek, - Askerî kanun ve nizamların gereği görevlerle Genelkurmay Başkanlığınca verilen görevleri yapmak, - Yukarıda belirtilen görevler dışında kalan, diğer kanun ve nizam hükümlerinin icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmaktır. Vizyonumuz; Değişen güvenlik ortamında, başta terör olmak üzere her türlü risk ve tehditle kesintisiz mücadele eden, emniyet ve âsâyiş ile kamu düzenini eksiksiz sağlayan, millî, ahlâki ve meslekî değerlere bağlı ve üstün eğitimli personel ile modern teknolojinin bütün imkânlarını etkinlikle kullanabilen ve kendini sürekli yenileyen bir teşkilât yapısıyla, verilebilecek bütün vazifeleri etkin bir şekilde yerine getirebilen, gerekli yasal değişiklikleri süratle hayata geçirebilen, her türlü görev ortamında görev yapabilecek yetkin liderler yetiştirebilen ve kendini sorgulayabilen, halkla bütünleşmiş, çağdaş, dinamik, seçkin ve mutlak başarıya odaklanmış bir jandarma kuvveti olmaktır. 1
B. YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUKLAR; 1. Yetki; Jandarma; emniyet ve âsâyişi sağlamak ve kamu düzenini korumak amacıyla, 2803 Sayılı Jandarma Teşkilât Görev ve Yetkileri Kanunu ile 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu nda belirtilen her türlü güvenlik tedbirlerini almaya yetkilidir. 2. Görev; Jandarmaya, başta 2803 sayılı Jandarma Teşkilât Görev ve Yetkileri Kanunu olmak üzere, yaklaşık 500 mevzuat görev vermektedir. Jandarmanın sorumluluk alanlarında genel olarak görevleri; mülkî, adlî, askerî ve diğer görevler olmak üzere dört ana başlık altında toplanmaktadır. Mülkî Görevler Adlî Görevler Askerî Görevler Diğer Görevler a. Mülkî Görevler; Mülkî görevler, suç işlenmesini önlemek ve mevcut güvenlik ortamının idamesini sağlamak maksadıyla, bir suçun işlenmesinden önce caydırıcı nitelikteki önleyici kolluk tedbirlerinin alınmasını ve bu çerçevede yapılan faaliyetleri kapsamaktadır. Bu görevler özetle; 2
(1) Emniyet ve âsâyiş ile kamu düzeninin sağlanması, (2) Halkın can, ırz ve malının korunması, (3) Ceza ve tutukevlerinin haricen korunması, 3
(4) Tutuklu ve hükümlülerin duruşmalara ve hastanelere götürülüp getirilmesi, güvenliklerinin sağlanması, diğer ceza ve tutukevlerine nakledilmesi, (5) Kendisine tahsis edilmiş bölgelerde sınır güvenliğinin sağlanması ve sorumluluk alanında kaçakçılığın men, takip ve tahkik edilmesi, (6) 6136 sayılı yasa kapsamına giren ateşli silâhlar, bıçaklar ve diğer aletler hakkında gerekli işlemlerin yapılması, 4
korunması, (7) Doğal hayatın, çevrenin, av ve yaban hayatı ile kültür varlıklarının (8) Sorumluluk bölgesinde karayolu trafiğinin düzenlenmesi ve denetlenmesidir. b. Adlî Görevler; Adlî görevler; suçlar işlendikten sonra, bu suçlarla ilgili olarak, kanunlarda belirtilen işlemleri yerine getirmektir. Bunlar; (1) Suç ve suçluların ortaya çıkarılması, (2) Şüpheliler ile delillerin aranıp bulunması ve yetkili makamlara gönderilmesidir. 5
c. Askerî Görevler; Askerî görevler; askerî kanun ve nizamların verdiği görevlerle, Genelkurmay Başkanlığınca verilen görevlerdir. Bunlar; (1) Askerî firar, bakaya ve yoklama kaçaklarının yakalanması, muhafazası ve sevk edilmesi, (2) Seferberlik ve savaş hallerinde, önceden belirlenmiş bazı birliklerin, Kara Kuvvetleri Komutanlığı emrine; sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde ise, emniyet ve âsâyiş birliklerinin, Sıkıyönetim Komutanlıkları harekât komutasına verilmesi, (3) Genelkurmay Başkanlığı tarafından belirlenen garnizonlarda Garnizon Komutanlığı görevlerinin yerine getirilmesidir. ç. Diğer Görevler; Diğer görevler; mülkî, adlî ve askerî görevler dışında kalan, kanun ve nizam hükümlerinin icrasını temin ve bunlara dayanan hükümet kararları ile verilen görevleri ifa etmektir. Bu görevler; (1) Para ve patlayıcı maddelerin emniyetli sevki için gerekli tedbirlerin alınması, 6
(2) Yetkili adlî makamlarca gönderilen suç delillerine ait laboratuvar hizmetlerinin yerine getirilmesi gibi mülkî, adlî ve askerî kapsama girmeyen çeşitli görevlerdir. 3. Sorumluluklar; Jandarma Genel Komutanlığı; eğitim ve öğretim ile askerî kanun ve nizamların kendisine verdiği görevler yönünden Genelkurmay Başkanlığına; emniyet ve âsâyiş görevlerinin ifası yönünden İçişleri Bakanlığına bağlıdır. Ayrıca Jandarma iç güvenlik birlikleri; mülkî görevlerin icrası esnasında Mülkî Amirlere, adlî görevlerin icrasında ise Cumhuriyet Savcılarına karşı sorumlu olup, bölgesindeki diğer bakanlık birimleri ile de ilişki içerisindedir. Türkiye yüzölçümünün % 92 sinde emniyet ve âsâyişin sağlanmasından Jandarma yükümlüdür. Kural olarak, ülke genelinde, il ve ilçe belediye sınırları içinde kalan yerlerde, emniyet ve âsâyişi sağlamaktan Polis, belediye sınırları dışında kalan yerlerde ise, Jandarma sorumludur. 7
C. İDAREYE İLİŞKİN BİLGİLER: 1. Fiziksel Yapı; Jandarma Genel Komutanlığı, yasalarla kendisine verilen görevi en etkin şekilde yerine getirmek amacıyla kendisine tahsis edilen çeşitli kışla ve hizmet binalarında, Teşkilât Malzeme ve Kadrolarında (TMK) belirtilen silâh, araç, gereç ve personel ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Stratejik Hedef Plânı ve On Yıllık Temin/Tedarik Programı kapsamında, Birliklerin harekât, görev ve kadro ihtiyaçlarının karşılanması maksadıyla; bütçe imkânları doğrultusunda tedarik plânlamaları yapılmakta olup, tedariki gerçekleştirilen malzemeler, tedarik maksadına uygun kullanılacak şekilde birliklere tertip edilmektedir. Jandarma Genel Komutanlığı bina ve tesislerinin temin ve inşasında; özellikle görev alanı nedeniyle kırsal ve taşrada mahrum durumda bulunan ve iskân sorunu olan birliklerin (Karakol, Sınır Birlikleri gibi), bina ve tesislerinin yapımı veya teminine öncelik verilmektedir. Hizmet binalarının içerisinde erbaş ve erlerin koğuş, yemekhane, tuvalet, banyo gibi temel ihtiyaçları ile görev odalarının modern hale getirilmesi hedeflenmektedir. Birlik bazında ise öncelik terörün yoğun olarak yaşandığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki birliklerin iskân şartlarının iyileştirilmesi olmak üzere, karakolların onarım ve yeniden inşasına öncelik verilmektedir Mevcut bina ve tesislerin iyileştirilmesine yönelik olarak Jandarma Genel Komutanlığı binalarının daha modern bir yapıya kavuşturulabilmesi maksadıyla, kalorifer olmayan karakol ve diğer binalara kalorifer sistemi tesis edilmesi, paratoner tesisi, yangın ikaz ve ihbar sistemi tesisi ile mevcut yapıyı idame ve iyileştirmeye yönelik çatı, kalorifer tesisatı, elektrik ve sıhhî tesisat gibi bakım ve onarım faaliyetleri öncelikli olarak yapılmaktadır. Elektriğin sık olarak kesildiği bölgelerde bulunan birliklerin jeneratör ve voltaj regülâtörü ihtiyacı öncelikle karşılanmaktadır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kiralık ev bulunmayan veya güvenlik nedeniyle kirada oturulması sakıncalı olan yerlerde lojman yapımına öncelik verilmektedir. 8
2. Örgüt Yapısı; Jandarma Genel Komutanlığının teşkilât yapısı aşağıda belirtilen unsurlardan oluşmaktadır. a. Karargâh ve Bağlı Birlikleri, b. İç Güvenlik Birlikleri, (1) Mülkî Teşkilâta Tâbi Olmayan Jandarma Birlikleri, (a) Jandarma Komando Birlikleri, (b) Jandarma Havacılık Birlikleri, (2) Mülkî Teşkilâta Tâbi Olan Jandarma Birlikleri, (a) Jandarma Bölge Komutanlıkları, (b) İl Jandarma Komutanlıkları (Alay seviyesinde), (c) İl Merkez ve İlçe Jandarma Komutanlıkları, (ç) Jandarma Karakol Komutanlıkları, (d) Jandarma Koruma Birlikleri, (e) Jandarma Âsâyiş Komando Birlikleri, (3) Sınır Birlikleri, (4) Eğitim Birlikleri ve Jandarma Okulları, (5) İdarî ve Lojistik Destek Birlikleri, (6) Görevin Özelliğine Bağlı Olarak Kurulacak Diğer Kuruluşlar. 9
3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar; Jandarma Genel Komutanlığının mevcut ve muhtemel tehditler karşısında aslî görevlerini yerine getirebilecek kuvvet yapısı ve hazırlık durumunda olması ve bu amaca yönelik tahsisli kaynakların yerinde, zamanında ve etkin kullanılması esastır. Jandarma Genel Komutanlığının on yıllık dönem içerisinde kuvvet yapısında meydana gelebilecek değişiklikleri dikkate almak suretiyle görev fonksiyonları bazında sahip olunacak silâh, araç, gereç ve ana sistemler, Stratejik Hedef Plânı ile plânlanmakta ve bu plânla Jandarma Genel Komutanlığının kısa, orta ve uzun vadede ulaşmayı amaçladığı hedefler ortaya konmaktadır. Bu bağlamda Jandarma Genel Komutanlığının kullanmakta olduğu bilgi ve teknolojik kaynaklar; a. Stratejik hedef plânlarında yer alan modernizasyon projeleri ana hedefleri aşağıya çıkarılmıştır; (1) Taktik Tekerlekli Araç; Komando birliklerinin operasyonel faaliyetlerde hareket kabiliyetinin artırılması hedeflenmiştir. (2) Devriye Müdahale Aracı; İç Güvenlik Birliklerinin olaylara anında ve daha etkin müdahalesi hedeflenmiştir. 10
(3) Arazi Tipi Devriye Müdahale Aracı; İç Güvenlik Birliklerinin hareket kabiliyetinin artırılarak, olaylara anında ve etkin müdahalede bulunulması hedeflenmiştir. (4) Olay Yeri İnceleme Birim Aracı; Meydana gelen âsâyiş olaylarında teknik personel ve araçlarla olay yerindeki delillerin sağlıklı bir şekilde tespitinin yapılarak, faillerin en kısa zamanda yakalanması hedeflenmiştir. hedeflenmiştir. (5) Trafik Aracı; İç güvenlik birliklerinin trafik hizmetlerini daha etkin yapabilmesi 11
(6) Patlayıcı Madde Tespit ve İmha Aracı; Toplumsal huzuru bozmak ve kaos yaratmak maksadıyla illegal örgütlerin patlayıcı madde kullanma eylemlerine karşı Jandarma birliklerinin patlayıcı madde tespiti ve imhasında etkinliğinin artırılması hedeflenmiştir. (7) Gece Görüş Cihazları; (a) Termal Silâh Dürbünü; J.Gn.K.lığı birliklerinin operasyonel faaliyetlerde ateş gücü, gece görüş ve gece atış kabiliyetinin artırılarak, terörle mücadelede daha etkin olması hedeflenmiştir. (b) Gece Görüş Makineli Tüfek Dürbünü; J.Gn.K.lığı birliklerinin operasyonel faaliyetlerde ateş gücü, gece görüş ve gece atış kabiliyetinin artırılarak, terörle mücadelede daha etkin olması hedeflenmiştir. 12
(c) Termal Kamera; iç güvenlik harekâtı ve sınırda görevli Jandarma birliklerinin gece harekât, gözetleme ve keşif kabiliyeti ile görev etkinliğinin artırılması hedeflenmiştir. (8) Toplumsal Olaylara Müdahale Teçhizatı; Eğitimli personel ve teçhizatı ile toplumsal olaylara Jandarma birliklerinin daha profesyonel ve etkin müdahalesinin sağlanması hedeflenmiştir. 13
(9) BTR-80 Zırhlı Muharebe Aracı Fabrika Seviyesi Bakım ve Tamiri (FASBAT); Ana muharebe araçlarının arızalanmasını beklemeksizin belirli kıstas ve sürelerde fabrika seviyesinde bakım ve onarımlarının yapılması, yabancı menşeli parçalarının yerlileştirilmesi ve kullanım ömürlerinin uzatılması hedeflenmiştir. b. Diğer taraftan Jandarma Genel Komutanlığı tarafından devamlı değişen ve gelişen havacılık ve savunma teknolojileri takip edilmekte olup, bunlara paralel olarak olanaklar dâhilinde hava araçları ve sistemlerin revizyonları ve modernizasyonları yaptırılmaktadır. Bu kapsamda; (1) Helikopterlerin güdümlü füzelere karşı korunmasını sağlamak maksadıyla başlatılan ve Genelkurmay Başkanlığı koordinesinde Savunma Sanayi Müsteşarlığınca yürütülen Helikopter Elektronik Harp Sistemlerinin tedarik ve entegrasyon çalışmaları devam etmektedir. 14
(2) Helikopterlerin daha hassas ve güvenli seyrüsefer ile emniyetli uçuş yapabilmeleri, diğer kuvvetlerle müşterekliğin sağlanması ve kriptolu muhabere yapılabilmesi maksadıyla Avionik Sistem Modernizasyonu, Hareketli Harita ve Termal Görüş (FLIR) Sistemi tedarik çalışmaları kapsamında Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) aracılığıyla Aselsan A.Ş. ile sözleşme aşamasına gelinmiştir. (3) Jandarmanın ana görevi olan emniyet ve âsâyiş ile kamu düzeninin sağlanması, kaçakçılığın men, takip ve tahkik edilmesi ile çevrenin korunması gibi görevlerde Jandarma Havacılığının etkin olarak kullanılması maksadıyla, kadro ihtiyacı olan Genel Maksat Helikopteri alımı için TSK Helikopter Tedariki Projesi ne dâhil olunmuştur. Sözleşme çalışmaları Savunma Sanayi Müsteşarlığınca devam etmektedir. 15
c. Jandarma Genel Komutanlığının suç ve suçlu ile mücadelede kriminâl etkinliğini artırmak maksadıyla konusunda uzman personelden oluşan bir Kriminâl Sistem oluşturulmuştur. Bu sistem içerisinde, kriminâl laboratuvarların yanı sıra, Olay Yeri İnceleme Tim ve Birimleri ile Parmak izi ve Avuç izi Kısım Amirlikleri yer almaktadır. Olay yerini teknik usûllerle sistematik olarak incelemek, elde edilecek maddî delilleri usulüne uygun olarak toplamak, ambalajlamak ve laboratuvarlara göndermek maksadıyla; İl Jandarma Komutanlıkları bünyesinde Olay Yeri İnceleme Timi (OYİT) ve İlçe Jandarma Komutanlıkları bünyesinde Olay Yeri İnceleme Birimi (OYİB) kurulmuştur. Bu birimlerde görev yapan personel tarafından yürütülen olay yeri inceleme faaliyetleri, Delilden Suçluya gidilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Olay yeri incelemesi sonucu, titiz ve bilimsel yöntemlerle toplanan deliller, en kısa sürede Kriminâl Laboratuvarlarına ulaştırılmaktadır. Adlî ve idârî soruşturmalar sırasında elde edilen maddî delilleri, bilimsel yöntemlerle incelemek, değerlendirmek ve bilirkişi raporu hazırlamak kriminâl laboratuvarlarının temel görevleridir. Ayrıca; kanunlar kapsamında yetki verilen ve analiz sonucunda tespit edilen bilgilerin arşiv kayıtlarını tutmak ve suç ile suçlu nun tespitinde, güvenlik kuvvetlerine ve adlî birimlere yardımcı olmak görevleri arasındadır. Jandarma Kriminâl Daire Başkanlığı ile Van, Bursa ve Aydın Jandarma Bölge Kriminâl Laboratuvar Amirlikleri, idarî/adlî soruşturma ve kovuşturmalarda; savcılık ve mahkemeler, Jandarma Genel Komutanlığı ve bağlı birimleri, askerî birimler ile adlî görevlerle ilgili olarak Emniyet Genel Müdürlüğü birimleri tarafından elde edilen ve ilgili muhakkik, savcı veya hâkimin yazılı oluru alınarak gönderilen bulgu ve delilleri, yapılan inceleme talepleri doğrultusunda değerlendirmekte ve sonucu rapor halinde doğrudan talepte bulunan birime göndermektedir. 16
- Parmak İzi ve Diğer İzler İnceleme Laboratuvarlarında; bulgu ve deliller üzerinde görünmez parmak ve avuç izleri görünür hale getirilerek gerekli incelemeler yapılmakta, Otomatik Parmak İzi Teşhis Sistemi veri tabanından parmak izi ve avuç izi sorgulamaları ve karşılaştırmaları ile ayakkabı ve araç lastik izleri üzerinde gerekli inceleme ve mukayeseler yapılarak bilirkişi raporları tanzim edilmektedir. - Balistik İnceleme Laboratuvarlarında; olayların aydınlatılmasında yardımcı olabilecek ateşli silâh, fişek, kartuş, kovan ve mermi çekirdekleri incelenmektedir. Balistik laboratuvarında aynı zamanda; mermi ilk hızı ve ateşli silâhların tetik çekim kuvvetinin ölçümü, silâh üzerinden silinen seri numaralarının tespiti, kesici, delici ve ezici ateşsiz silâhların incelemeleri de yapılmakta ve atıldığı silâhı tespit edilemeyen kovan ve mermi çekirdeklerinin arşiv kayıtları tutulmaktadır. 17
- El Yazısı ve Doküman İnceleme Laboratuvarlarında; bulgu ve deliller üzerindeki el yazıları ve imzalar ile mukayese el yazıları ve imzalar arasında inceleme ve karşılaştırma yapılmakta, damga, mühür, kaşe, kâğıt, pul ile kıymetli evrak üzerinde incelemeler yapılarak sahte olup olmadığı ya da üzerinde oynama yapılıp yapılmadığı tespit edilmektedir. - Kimyasal İnceleme Laboratuvarlarında; toprak, metal, boya, kumaş, lif, cam gibi nesnelerin analiz ve karşılaştırmaları, nesneler üzerinde; atış artığı, atış yönü ve atış mesafesi analizleri, yangın olaylarına ait bulgu ve deliller üzerinde yangın başlatıcı tespiti analizleri, olay yerinden elde edilen artıklar ile zararsız hale getirilen veya imha edilen patlayıcı madde içeren malzemeler, münferit mayınlar ile el yapımı geliştirilmiş patlayıcı madde ve düzenlerinin incelemeleri ile imâl tekniklerinin, kullanılan ateşleme sistemlerinin, malzeme cins ve menşeilerinin belirlenmesi, toksik madde analizleri, kan ve idrar örneklerinde narkotik ve psikotrop madde tespitine yönelik analizler ile kan örneklerinde alkol analizleri yapılmaktadır. 18
- Narkotik Madde Analiz Laboratuvarında; uyuşturucu maddelere dair Uluslararası 1961 TEK Sözleşmesine istinaden, 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik gereği, ülkemiz adına önemli narkotik ve psikotrop madde kaçakçılığı olaylarında, yakalanan maddelerin kaynağının tespit edilmesi amacıyla bilimsel araştırma ve analizler yapılmakta, analiz sonuçları Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile Birleşmiş Milletlere gönderilmektedir. Ayrıca laboratuvar, narkotik ve psikotrop maddelerle ilgili kriminâl laboratuvarlarca düzenlenen raporlar arasında farklılık bulunması durumunda, talep olduğu taktirde konuya ilişkin görüş bildirmekle de yükümlüdür. - Biyolojik İnceleme Laboratuvarlarında; bulgu ve deliller üzerinde biyolojik örneklerin niteliğini belirlemek üzere ön inceleme yapılmakta, saç ve kıl üzerinde mikroskobik incelemeler yapılmakta ve biyolojik örneklerin DNA testleri yapılarak suçlunun kimliğine ulaşılmaktadır. Ayrıca babalık ve annelik tayini de yapılmaktadır. 19
- Ses ve Görüntü İnceleme Laboratuvarlarında; ses ve görüntü kayıtları üzerinde; onarma, iyileştirme ve konuşmacı tanıma işlemleri ile montaj, ekleme ve silinti tespitleri yapılmakta, analog ses ve görüntü medyaları üzerinde meydana gelen tahribatlar onarılmakta, obje boyutu ölçümü ve görüntü karşılaştırmaları yapılmaktadır. - Bilişim Teknolojileri İnceleme Laboratuvarlarında; CD, DVD ve multimedya kartları ile bilgisayar ve cep telefonları gibi veri depolayabilen tüm bilişim sistemlerinde bulunan verilerin incelemeleri yapılmaktadır. 2007 yılında Kriminâl Daire Başkanlığı ile Van, Bursa ve Aydın Jandarma Bölge Kriminâl Laboratuvarlarında toplam 12.834 adet dosya içeriğindeki bulgular üzerinden 222.148 adet analiz faaliyeti icra edilerek bilirkişi raporu tanzim edilmiştir. (Tablo-1) Birim Dosya Sayısı Yapılan Analiz Sayısı Kriminâl Daire Başkanlığı 4.335 63.405 Van J.Bölge Krim.Lab.A.liği 5.282 80.245 Aydın J.Bölge Krim.Lab.A.liği 1.685 48.239 Bursa J.Bölge Krim.Lab.A.liği 1.532 30.259 T o p l a m 12.834 222.148 Tablo-1: Kriminâl Laboratuvarlarında Yapılan Analiz Sayısı 20
Ayrıca olay yerinden mahkeme safhasına kadar yürütülen kriminâl faaliyetleri standart hale getirmek, laboratuvarlarda çalışan personelin gelişen teknolojiye paralel olarak eğitim seviyesini yükseltmek ve laboratuvar çalışanları arasında bilgi alış verişini sağlamak maksadıyla 1998 yılında üye olunan Avrupa Adlî Bilim Enstitüleri Ağı (European Network of Forensic Science Institutes (ENFSI) üyeliği etkin bir şekilde yürütülmektedir. Jandarma Genel Komutanlığının suç ve suçlu ile mücadelede önemli bir yer tutan kriminâl faaliyetlerindeki etkinliğini artırmak maksadıyla, Jandarma Kriminâl Daire Başkanlığının kalite yönetim sistemi ile iki deney metodu, 4457 Sayılı Kanun ile kurulan Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar standardına göre 21 Kasım 2007 tarihi itibariyle akredite edilmiştir. Türkiye de adlî bilimler alanında hizmet veren laboratuvarlar arasından akredite edilen ilk lâboratuvar olan Jandarma Kriminâl Daire Başkanlığı; hizmet kalitesini yükselterek, Avrupa da hizmet veren 20 akredite laboratuvardan biri olmuştur. Terör saldırıları, doğal afetler, uçak veya tren kazaları gibi çok sayıda kişinin hayatını kaybettiği ve cesetlerin tanınamaz hale geldiği olaylar sonrasında hayatını kaybedenlerin kimliklerinin tespit çalışmalarını bilimsel esaslar dâhilinde yürütmek üzere Jandarma Kriminâl Daire Bşk.lığı (JKDB) bünyesinde Jandarma Felaket Kurbanlarını Kimliklendirme Timi (JF2KT) kurulmuştur. Özel malzemelerle teçhiz edilmiş olan JF2K Timi, 01 Kasım 2007 tarihi itibarıyla faaliyete geçirilmiş olup, teşkil edilmesini müteakip ilk görevinde Atlas Jet Havayollarına ait yolcu uçağının 30 Kasım 2007 tarihinde Isparta da düşmesi sonucunda hayatını kaybeden yolcuların kimlik tespit çalışmalarına iştirak etmiştir. 21