İçindekiler Sunuş...9 Önsöz ve Teşekkür... 11 İkinci Baskıya Önsöz... 13 Üçüncü Baskıya Önsöz...15 I. Bölüm YARGIYA YANSIYAN TIBBİ MÜDAHALE HATALARI A. TIBBİ MÜDAHALE HATALARI...25 I. Giriş... 25 II. Tıbbi Müdahale... 25 1. Tıbbi Müdahalelerin Sınıflandırması...27 a. Amaçlarına Göre Tıbbi Müdahaleler...27 b. Uygulanma Şekline Göre Tıbbi Müdahaleler... 28 c. Uygulayan Kişinin Özelliği Açısından Tıbbi Müdahaleler...28 2. Hukuka Uygun Tıbbi Müdahale ve Unsurları... 29 a. Hukuka Uygun Tıbbi Müdahale... 29 b. Hukuka Uygun Tıbbi Müdahalenin Unsurları... 34 ba. Bir Müdahale, El Atma Fiili Bulunmalı... 34 bb. Bu Fiilli Kanunen Yetkili, Ehliyetli Kişiler İcra Etmeli... 35 bc. Meşru Bir Amaçla Gerçekleştirilen Müdahalede Hastanın Hukuka Uygun Rızası Alınmış Olmalı... 39 bd. Müdahale, Mevcut Tıp Bilim ve Tekniği ile İlgili Güncel Literatüre (Tıbbi Standartlara) Uygun Olmalı, Dikkatli ve Özenli Olarak Gerçekleştirilmeli...42 III. Tıbbi Müdahale Hataları - Tıbbi Hatalar... 43 1. Tıbbi Hata Çeşitleri... 47 a. İnsan Kaynaklı Hatalar...48 aa. Yargı Hataları... 48 ab. Teknik Hatalar... 49 ac. Anlatım Hataları (İletişim Hataları)...50 b. Teçhizat Kaynaklı Hatalar (Mekanik Hatalar)... 51 c. Sistem Kaynaklı Hatalar...51 2. Dünyada Tıbbi Hatalar...52 a. ABD...53 b. İngiltere...55 c. Hollanda...57 d. İsveç...59 e. Avustralya... 61 f. Japonya...63
Yargıya Yansıyan Tıbbi Müdahale Hataları g. ispanya... 64 B. TIBBİ MALPRAKTİS...65 C. TEDAVİ DOLAYISIYLA OLUŞAN İKİNCİL ZARARLAR VE HASTA GÜVENLİĞİ...70 I. Tedavi Dolayısıyla Oluşan İkincil Zararlar...70 II. Hasta Güvenliği...74 D. ÜLKEMİZ HUKUK UYGULAMASINDA YARGIYA YANSIYAN TIBBİ MÜDAHALE HATALARI...78 I. Giriş...78 II. Tablolar ve Yorumları...79 1. Yargıya Yansıyan Tıbbi Müdahale Hatalarının Yapıldığı Sağlık Meslekleri... 79 2. Yargıya Yansıyan Tıbbi Müdahale Hatalarının Sonuçları...80 3. Hekimlik, Hemşirelik, Sünnetçilik, Eczacılık Mesleklerinde Yapılan Hataların Sonuçlan...81 a. Hekimlik Faaliyeti Sırasında Oluşan Tıbbi Müdahale Hatalarının Sonuçlarına Göre Dağılımı...82 b. Hemşirelik Faaliyeti Sırasında Oluşan Tıbbi Müdahale Hatalarının Sonuçlarına Göre Dağılımı...83 c. Sünnetçilik Faaliyeti Sırasında Oluşan Tıbbi Müdahale Hatalarının Sonuçlarına Göre Dağılımı...84 d. Eczacılık Faaliyeti Sırasında Oluşan Tıbbi Müdahale Hatalarının Sonuçlarına Göre Dağılımı... 85 4. Hekimlik Faaliyetleri Sırasında Oluşan Tıbbi Müdahale Hatalarının Uzmanlık Dallarına Göre Dağılımı... 85 5. Tıbbi Müdahale Hatalarının Sonuçlarının Tüm Tıp Alanlarına Göre İncelenmesi...88 a. Cismen Eza Görme (Yaralanma, Acı Çekme) ile Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hatalarının Tıp Alanlarına Göre Dağılımı...88 b. Ölümle Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hatalarının Tıp Alanlarına Göre Dağılımı... 89 c. Uzuv Kaybı (Organ Kaybı) ile Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hatalarının Tıp Alanlarına Göre Dağılımı...90 d. Uzuv Zaafı (Organ Zaafı) ile Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hatalarının Tıp Alanlarına Göre Dağılımı...91 e. Yüzde, Vücutta Sabit Eser Bırakma ile Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hatalarının Tıp Alanlarına Göre Dağılımı... 91 f. Engelli Bebek Doğması ile Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hataları...91 g. Konjenital Anomalili Bebek Doğması ile Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hataları...92 h. Bitkisel Hayata Girme ile Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hatalarının Tıp Alanlarına Göre Dağılımı... 92 ı. Bebek Karışması ile Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hataları...92 i. Ayıplı (Kullanılamaz) Protez Yapılması ile Sonuçlanan Tıbbi Müdahale Hataları... 93 6. Birden Fazla Tıp Alanını ilgilendiren Hataların Oluştuğu Alanlara ve Sonuçlarına Göre Dağılımı... 93 7. Yargıya Yansıyan Tıbbi Müdahale Hatalarının Kurumlara Göre Dağılımı...94
İçindekiler 19 8. Yargıya Yansıyan Tıbbi Müdahale Hatalarının illere Göre Dağılımı... 95 9. Yargıya Yansıyan Tıbbi Müdahale Hatalarının Yıllara Göre Dağılımı...96 III. Tıp Alanlarına Göre Tıbbi Müdahale Hatası içeren Kararlar...97 1. Kadın Doğum Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...98 a. Ölümle Sonuçlanan Kadın Doğum Tıp Alanı Hataları... 98 b. Cismen Eza Görme (Yaralanma, Acı Çekme) ile Sonuçlanan Kadın Doğum Tıp Alanı Hataları...104 c. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Kadın Doğum Tıp Alanı Hataları...107 d. Engelli Bebek Doğması ile Sonuçlanan Kadın Doğum Tıp Alanı Hataları...110 e. Konjenital Anomalili Bebek Doğması ile Sonuçlanan Kadın Doğum Tıp Alanı Hataları...113 f. Bitkisel Hayata Girme ile Sonuçlanan Kadın Doğum Tıp Alanı Hataları... 116 g. Bebek Karışması ile Sonuçlanan Kadın Doğum Tıp Alanı Hataları...116 2. Hemşirelik Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 117 a. Uzuv Zaafı ile Sonuçlanan Hemşirelik Tıp Alanı Hataları... 117 b. Ölümle Sonuçlanan Hemşirelik Tıp Alanı Hataları... 120 c. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Hemşirelik Tıp Alanı Hataları... 121 d. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Hemşirelik Tıp Alanı Hataları...123 e. Bebek Karışması ile Sonuçlanan Hemşirelik Tıp Alanı Hataları... 124 3. Genel Cerrahi Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...125 a. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Genel Cerrahi Tıp Alanı Hataları... 125 b. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Genel Cerrahi Tıp Alanı Hataları... 128 c. Ölümle Sonuçlanan Genel Cerrahi Tıp Alanı Hataları... 129 d. Bitkisel Hayata Girme ile Sonuçlanan Genel Cerrahi Tıp Alanı Hataları...130 4. Anestezi Tıp Alanını ilgilendiren Kararlar...132 a. Ölümle Sonuçlanan Anestezi Tıp Alanı Hataları... 132 b. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Anestezi Tıp Alanı Hataları... 135 c. Bitkisel Hayata Girme ile Sonuçlanan Anestezi Tıp Alanı Hataları...136 5. Ortopedi Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...138 a. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Ortopedi Tıp Alanı Hataları... 138 b. Ölümle Sonuçlanan Ortopedi Tıp Alanı Hataları... 141 c. Uzuv Zaafı ile Sonuçlanan Ortopedi Tıp Alanı Hataları... 141 6. Göz Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 142 a. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Göz Tıp Alanı Hataları...142 b. Uzuv Zaafı ile Sonuçlanan Göz Tıp Alanı Hataları...146 7. Diş Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...147 a. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Diş Tıp Alanı Hataları... 147 b. Ölümle Sonuçlanan Diş Tıp Alanı Hataları...148 c. Ayıplı (Kullanılamaz) Protez Yapımı ile Sonuçlanan Diş Tıp Alanı Hataları... 148 d. Yüzde, Vücutta Sabit Eser Bırakma ile Sonuçlanan Diş Tıp Alanı Hataları...151 8. Acil Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 151 a. Ölüm ile Sonuçlanan Acil Tıp Alanı Hataları...151 b. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Acil Tıp Alanı Hataları...152
Yargıya Yansıyan Tıbbi Müdahalejjataları 9. Çocuk Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 153 a. Ölüm ile Sonuçlanan Çocuk Tıp Alanı Hataları... 153 b. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Çocuk Tıp Alanı Hataları...155 c. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Çocuk Tıp Alanı Hataları...155 10. Kulak Burun Boğaz Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...156 a. Ölümle Sonuçlanan KBB Tıp Alanı Hataları...156 b. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan KBB Tıp Alanı Hataları... 158 c. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan KBB Tıp Alanı Hataları...159 11. Uzmanlık Dalı Karardan Anlaşılamayan Hataların Kararları... 160 a. Ölümle Sonuçlanan Uzmanlık Dalı Karardan Anlaşılamayan Hatalar...160 b. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Uzmanlık Dalı Karardan Anlaşılamayan Hatalar... 161 c. Uzuv Zaafı ile Sonuçlanan Uzmanlık Dalı Karardan Anlaşılamayan Hatalar...162 12. Üroloji Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 162 a. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Üroloji Tıp Alanı Hataları... 162 13. Kalp Damar Cerrahisi Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...164 a. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Kalp Damar Cerrahisi Tıp Alanı Hataları...164 b. Ölümle Sonuçlanan Kalp Damar Cerrahisi Tıp Alanı Hataları...165 14. Beyin ve Sinir Cerrahisi Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...166 a. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Beyin Cerrahisi Tıp Alanı Hataları... 166 b. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Beyin Cerrahisi Tıp Alanı Hataları... 166 c. Uzuv Zaafı ile Sonuçlanan Beyin Cerrahisi Tıp Alanı Hataları... 167 15. Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...167 a. Yüzde, Vücutta Sabit Eser Bırakma ile Sonuçlanan Plastik Cerrahi Tıp Alanı Hataları...167 b. Uzuv Zaafı ve Yüzde, Vücutta Sabit Eser Bırakma ile Sonuçlanan Plastik Cerrahi Tıp Alanı Hataları...169 16. Sünnetçilik Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 170 a. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Sünnetçilik Tıp Alanı Hataları...170 b. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Sünnetçilik Tıp Alanı Hataları...171 17. Kardiyoloji Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 171 a. Ölümle Sonuçlanan Kardiyoloji Tıp Alanı Hataları... 171 b. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Kardiyoloji Tıp Alanı Hataları... 172 18. Psikiyatri Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 172 a. Ölümle Sonuçlanan Psikiyatri Tıp Alanı Hataları...172 b. Uzuv Zaafı ile Sonuçlanan Psikiyatri Tıp Alanı Hataları...173 19. Dahiliye (İç Hastalıkları) Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 174 20. Eczacılık Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...175 a. Cismen Eza Görme ile Sonuçlanan Eczacılık Tıp Alanı Hataları... 175 b. Uzuv Kaybı ile Sonuçlanan Eczacılık Tıp Alanı Hataları...175 21. Cildiye Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 176 22. Göğüs Cerrahisi Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar... 177 23. Radyoloji Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...178 24. Göğüs Hastalıkları Tıp Alanını İlgilendiren Kararlar...178
içindekiler 21 II. Bölüm TIBBİ DAVALARIN YARGILAMA SEYRİ VE SONUÇLARI A. GİRİŞ... 181 B. YARGIYA YANSIYAN TIBBİ MÜDAHALE HATALARININ ELE ALINDIĞI YÜKSEK YARGI MERCİİLERİ...182 C. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ KARARLARI... 183 D. CEZA DAVALARI... 191 I. Dava Açılması İçin Gereken Unsurlar... 192 1. Suçun Unsurları... 192 2. Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu İçin Gereken Şartlar... 202 II. Taksirle Yaralama ve Öldürme Suçlan... 203 1. Şikayet Süresi... 205 2. Zamanaşımı... 205 III. Görevi İhmal ve Görevi Suistimal Suçları...208 VI. Yargıtay Ceza Daireleri ve Ceza Genel Kurulu Kararlarının irdelenmesi...209 1. Eksik İnceleme Sebebi ile Bozulan Kararlar... 209 a. Adli Tıp Kıırumu'ndan Görüş Sorulmasını Uygun Gören Kararlar...210 b. Yüksek Sağlık Şurası'ndan Görüş Sorulmasını Uygun Gören Kararlar... 215 c. Üniversiteden Görüş Sorulmasını Uygun Gören Yüksek Mahkeme Kararı... 218 d. Dosyadaki Yüksek Sağlık Şurası Raporunun Karşı Oyları ve Diğer Delillerin Tekrar Değerlendirilmesini Uygun Gören Yüksek Mahkeme Kararı...219 e. Adli Tıp Kurumu Genel Kurulu'ndan Görüş Sorulmasını Uygun Gören Yüksek Mahkeme Kararı... 220 f. Eksik inceleme Sebebi ile Bozulan Kararlarda En Çok Tartışılan Hususlar... 220 2. Suç Niteliğinin Yanlış Belirlenmiş Olması Sebebi ile Bozulan Kararlar... 221 3. Yüksek Sağlık Şurası'dan Görüş Alınması Zorunluluğuna Uyulmadığından Bozduğu Kararlar...224 4. Tek Ön Ödeme Talebi ile iki Davanın da Ortadan Kaldırılmasına Karar Verilmesinin Yasaya Aykırı Bulunduğu Karar...224 E. TAZMİNAT DAVALARI...225 I. Genel Olarak... 225 1. Yargı Yolu, Görev, Yetki...225 2. Dava Açılması İçin Gereken Unsurlar... 226 3. Zamanaşımı...228 II. Yargıtay Hukuk Daireleri ve Hukuk Genel Kurulu Kararlarının irdelenmesi...228 1. Onama Kararları...229 2. Bozma Kararları... 233 a. Dosyadaki Bilirkişi Raporunun Kabul Edilemez Olması Sebebiyle Bozulan Kararlar... 233 aa. Kararlarda Bilirkişi Raporlarının Hükme Esas Alınacak Nitelikte Görülmemesinin Sebepleri ve Sonuçları... 234
22 Yargıya Yansıyan Tıbbi Müdahale Hataları ab. "Adli Tıp Kurumu Raporu Kabul Edilemez" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar...236 aba. "Adli Tıp Kurumu Raporu Kabul Edilemez; Hüküm Kurulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar...236 abb. "Adli Tıp Kurumu Raporu Kabul Edilemez; Üniversiteden Görüş İstenmeli" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar... 239 ac. Yüksek Sağlık Şurası, Adli Tıp Kurumu ve Diğer Bilirkişi Kurullarından Alınan Raporlar Kabul Edilemez... 245 aca. "Yüksek Sağlık Şurası, Adli Tıp Kurumu ve Diğer Bilirkişi Kurullarından Alınan Raporlar Kabul Edilemez, Hüküm Kurulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar...245 acb. "Yüksek Sağlık Şurası, Adli Tıp Kurumu ve Diğer Bilirkişi Kurullarından Alınan Raporlar Hükme Esas Alınamaz; Üniversiteden Görüş Sorulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar...246 acc. "Yüksek Sağlık Şurası, Adli Tıp Kurumu ve Diğer Bilirkişi Kurullarından Alınan Raporlar Kabul Edilemez; Konusunda Uzman Kişilerden Oluşturulacak Bilirkişi Kurulundan veya Adli Tıp Kurumundan Görüş Sorulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar...250 ad. "Yüksek Sağlık Şurası Raporu Kabul Edilemez" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar...252 ada. "Yüksek Sağlık Şurası Raporu Kabul Edilemez; Hüküm Kurulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar...252 adb. "Yüksek Sağlık Şurası Raporu Kabul Edilemez; Adli Tıp Büyük Kurulu'ndan Görüş Sorulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar... 254 adc. "Yüksek Sağlık Şurası Raporu Kabul Edilemez; Adli Tıp Kurumu'ndan Görüş Sorulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar... 255 add. "Yüksek Sağlık Şurası Raporu Kabul Edilemez; Üniversiteden Görüş Sorulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar... 256 ade. Yüksek Sağlık Şurası Raporu Kabul Edilemez; Konusunda Uzman Kişilerden Oluşturulacak Bilirkişi Kurulundan veya Adli Tıp Kurulundan Görüş Sorulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar... 257 adf. Yüksek Sağlık Şurası Raporu Kabul Edilemez; Adli Tıp Kurumu ilgili İhtisas Dairesinden veya Üniversitelerden Seçilecek Konusunda Uzman Bilirkişi Kuruluna Görüş Sorulmalı" Şeklinde Sonuçlanan Kararlar...258 b. Yargı Yolu, Husumet, Görev Yönlerinden Bozulan Kararlar...259 c. Kusur Oranına Göre Tazminattan İndirim Yapılması ile ilgili Kararlar...272 d. Zamanaşımı ile İlgili Kararlar...275 e. Manevi Tazminat ile ilgili Kararlar... 279 III. Danıştay Daireleri ve Dava Daireleri Genel Kurulu Kararlarının İrdelenmesi... 284 1. Onama Kararları......284 2. Bozma Kararları......289 VI. Tıbbi Hata Davalarında Özellikli Durumlar... 292 1. Tıbbi Hata, Komplikasyon, İzin Verilen Risk Alanı...292 2. Yüksek Yargı Kararlarında Komplikasyon...... 302 3. Yüksek Yargı Kararlarında Vekilin (Hekimin) Özen Borcu... 307 Sonsöz ve Teşekkür... 311 EKLER...... Kaynaklar... 357 Kavramlar Dizini... 361